آسیاب قرمز
تک نگاری روستای آب قرمزروستای آسیاب قرمز و بررسی اقتصادی ــ اجتماعی روستا
این روستا از توابع
دهستان قلعه شاهین که در
بخش مرکزی شهرستان سرپل ذهاب واقع می باشد، قدمت آن به ۱۵۰سال می رسد. اولین ساکن این روستا خانواده پدربزرگ مادری یکی از ساکنان کنونی این روستا به نام چراغعلی غلامی که مدتی هم به صورت نظامی در حکومت وقت خدمت کرده است. بعداز آن خانواده های گهواره ، باباخانی ، هواسی ، کشتمند ، کریمی ، ابراهیمی ، زارعی و امینی در این ده ساکن شده اند. کدخدای ده شخصی به نام درویش گهواره بوده است که دارای بیشترین زمین
کشاورزی در روستا بوده ، ایشان طبع شعری نیز داشته و در گذشته شعرهای کردی و محلی سروده است . از آثار تاریخی می توان آسیاب روستا دخمه داوود و زیچ را نام برد که در اطراف و نزدیکی این روستا واقع می باشند.
اوضاع تاریخی و جغرافیایی روستا[ویرایش]
← مشخصات تاریخینام رسمی روستای مورد نظر آسیاب قرمز می باشد و به همین نام مشهور بوده است.این نام بخاطر وجود آسیاب آبی که خاک اطراف آن قرمز بوده معروف شده است . این روستا از توابع
دهستان قلعه شاهین که در
بخش مرکزی شهرستان سرپل ذهاب واقع می باشد، قدمت آن به ۱۵۰سال می رسد. اولین ساکن این روستا خانواده پدربزرگ مادری یکی از ساکنان کنونی این روستا به نام چراغعلی غلامی که مدتی هم به صورت نظامی در حکومت وقت خدمت کرده است. بعداز آن خانواده های گهواره ، باباخانی ، هواسی ، کشتمند ، کریمی ، ابراهیمی ، زارعی و امینی در این ده ساکن شده اند. کدخدای ده شخصی به نام درویش گهواره بوده است که دارای بیشترین زمین
کشاورزی در روستا بوده ، ایشان طبع شعری نیز داشته و در گذشته شعرهای کردی و محلی سروده است . از آثار تاریخی می توان آسیاب روستا دخمه داوود و زیچ را نام برد که در اطراف و نزدیکی این روستا واقع می باشند.
← ویژگیهای جغرافیاییمساحت این روستا تقریباً ۱۸۰۰۰ متر می باشد. دارای ۲۱
خانوار می باشد که هر خانه بین ۶۰۰ الی ۷۰۰ متر می باشد که با کوچه و خیابان بندی های آن این مقدار شده است. مکان یاد شده درشرق شهرستان سربل ذهاب بالای تپه ای قراردارد همچنین رودخانه قلعه شاهین در پایین روستا جاری می باشد که برای آبیاری زمین های مزروعی روستا استفاده می شود، آب وهوای روستا در فصل بهار معتدل و تابستان ها گرم وخشک و در پاییز و زمستان هم معتدل همراه با باران های متداول می باشد. بارش برف هم به ندرت رخ می دهد. وزش باد هم معمولاً بادهای روزمره که از ساعت ۱۰ صبح به بعد در فصل بهار و تابستان از طرف غرب و کشور عراق می وزد و باعث خنک شدن هوا می شود.در تابستان بادهای یاد شده گرم و سوزان است که باعثِ رسیدن زودرس میوه و سبزیجات می شود.
پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان تنک که از اوایل اسفند تا آواخر اردیبهشت سبز می باشد و بعد از آن خشک می شوند جانوران غیر از
حیوانات اهلی ( شامل ؛
گاو ،
گوسفند و غیره .... ) حیواناتی چون شغال ، روباه ، خرگوش ، در درختان و بیشه های حوالی روستا و رودخانه اطراف وجود دارند.
ساختار اجتماعی روستا[ویرایش]
← قشربندی اجتماعیزاین ،تحصیلات ، شغل اداری باعث شده که اقشار مختلفی در روستا شکل بگیرند معمولاً
جوانان این روستا تحصیل کرده می باشند و همین موضوع باعث تحرک اجتماعی و شغلی شده .
← جمعیّت و نیروی انسانیروستای آسیاب قرمزدارای ۱۳۷نفر سکنه که ازین تعداد ۳۱ نفر بالای ۶۵ سال ۱۷ نفر بین ۳۰ تا ۶۵ ساله ، ۳۵نفر بین ۱۷ تا ۳۰ ساله ، ۵۴ نفر نیز زیر ۱۷ سال می باشد. ازین تعداد ۶۹ نفر مؤنث و بقیه مذکر می باشند. رشد جمعیّت بنابه آماری که از
خانه بهداشت روستا در ۵ سال اخیر گرفته شده ۱درصد بوده است ، شغل عمده مردم روستا
کشاورزی و
گاوداری می باشد.
← خانواده و ازدواجنوع خانواده، گسترده و اکثر مردم روستا با هم نسبت فامیلی دارند از تعداد کل روستا ۵۱ نفر متأهل و صاحب فرزند می باشند اکثر ازدواج ها فامیلی بوده و طلاق به ندرت اتفاق می افتد.
← آموزش و سوادمیزان سواد طبق آمار
نهضت سواد آموزی ، ۱۰۰ درصد
روستا با سواد هستند، البته دراین آمار اغراق شده است. دارای یک باب
مدرسه که دانش آموزان مقطع ابتدایی خود را در آن می گذرانند ، جوانان بین ۲۰ تا ۳۵ سال اکثراً تحصیلات عالی دارند.
← بهداشت و درماندارای یک
خانه بهداشت بوده که بین روستای آسیاب قرمز وروستای
عسکرخانی واقع است و دارای ۱نفر بهورز بوده که کار هردو روستا را انجام می دهد .
آب آشامیدنی روستا از تصفیه خانه شهر به دلیل نزدیکی به آنجا تامین شده است. دفع زباله بصورت سنتی انجام می شود همه ی خانوارهای روستا دارای سرویس بهداشتی کامل بوده ولی فاقد سیستم دفع فاضلاب شبکه ای هستند اکثراً دارای چاه فاضلاب می باشند.
← شیوه سکونت و مسکنخانه ها بصورت متراکم و دور هم روستا را تشکیل می دهند شکل خانه ها تابع آب و هوای منطقه ای از سنگ و سیمان و آجر درست شده است و همه ی خانه ها دارای حیاط ــ طویله ــ ناندانی ــ انباری وآشپزخانه و اتاق های متعدد هستند. شیوه ساخت خانه ها بصورت امروزی و مدرن مانند شهرها ساخته شده است و دیگر خبری از خانه های گلی و قدیمی نیست.
← سازمان ها و مؤسساتدارای مسجد ــ مغازه ــ مخابرات ــ مدرسه می باشد. نقش
جهاد کشاورزی و مراکز خدمات آن با برگزاری کلاس های متعدد و آموزش های گوناگون برای کشاورزان روستا و بهبود
محصولات کشاورزی آنها به عینه به چشم می خورد. روستای مورد نظر با اینکه در ۳ کیلومتری شهر واقع شده فاقد
تلفن ثابت برای هر خانوار هست.
شورای اسلامی روستا دارای ۳ نفر اعضا می باشد که از طریق رأی گیری انتخاب شده باشند تا به مشکلات و معضلات روستا رسیدگی کنند.
ساختار اقتصادی روستا[ویرایش]
← تولید کشاورزی←← زراعتزراعت انواع محصولات مرسوم ( گندم ، جو ، ذرت ، سیب زمینی ... ) منطقه سرپل ذهاب دراین روستا کشت می شودامّا کشت تک محصولی گندم دراین روستا بیشتراز سایر محصولات می باشد. درآمد بیشتر مردم متأثر از کشت گندم است.با توجه به زمین های مرغوب امّا کم آب روستا تولید نسبت به جاهای دیگر بالاتر است وزراعت معمولاً بصورت مکانیزه صورت می گیرد. این روستا دارای ۲۴ جفت زمین آبی ودیم می باشد که تقریباً ۲۰ جفت آبی و بقیّه ی آن دیم است (هر جفت ۱۰ هکتار می باشد).
←← دامپروریدام های محلی این روستا شامل گاو و گوسفند است که روستائیان بیشتر از تولیدات دام ها شامل ؛ شیر ــ ماست ــ کره ــ دوغ ــ کشک استفاده می کنند. سهم دامپروری در درآمد خانوار کمتراز کشاورزی می باشد. علوفه را تابستان جمع کرده و در کاهدان برای مصرف زمستان ذخیره می کنند.این روستا فاقد مرتع می باشد ناگفته نماند که دارای یک گاوداری صنعتی ۳۰ رأسی نیز می باشد.
باغداریان روستا دارای ۳ قطعه باغ انگور بوده که بعداز تولید به مصرف خود آنها و شهرستان سرپلذهاب می رسد. مالکیّت باغ ها خصوصی بوده و فاقد جنگل کاری است و محروم از سردخانه می باشد.
مرغداریطیور بصورت سنتّی و هر خانوار جهت مصرف روزانه خود تعدادی مرغ نگهداری می کنند. نژاد طیور محلی بوده و فاقد مرغداری صنعتی می باشد.
زنبور داریدارای ۶ کندوی زنبور عسل می باشد که متعلق به یکی از اهالی روستا می باشد که بصورت سنتی نگهداری می شود وبیشتر برای مصرف خانواده است. فاقد زنبورداری بصورت صنعتی می باشد.
جالیز کاری و صیفی کاریجالیزکاری و صیفی کاری بعلّت کمبود آب دراین روستا صورت نمی گیرد.
صنایع روستاییبه علت محرومیت مانند تمام روستاهای منطقه فاقد صنایع روستایی می باشد. فقط یک کارگاه بلوک زنی در حوالی روستا مشغول به کار می باشد که آنچنان باید و شاید در امر اشتغال زایی تأثیر چندانی نداشته است.
شکار وماهیگیریبعلّت شرایط منطقه ای شکار صورت نمی گیرد و ماهیگیری نیز به صورت تفنّنی و پرکردن اوقات فراغت در رودخانه نزدیک روستا صورت می گیرد.
پرورش کرم ابریشماین عمل نیز بعلت شرایط آب وهوائی و نداشتن تخصص دراین امر در روستا صورت نمی گیرد.
← عوامل تولیدزمین زراعی۲۰۰ هکتار زمین آبی و ۴۰ هکتار زمین دیم در روستا وجود دارد که همگی زیر کشت می رود.امکان گسترش زمین ها وجود ندارد زیرا اطراف آنها را زمین های کشاورزی روستاهای دیگر و کوه فرا گرفته است. واحداندازه گیری زمین درمقیاس بالا جفت و در مقیاس پایین لنگ می باشد که هر کدام به ترتیب ۱۰ هکتار و ۵ هکتار می باشد. تقریباً هر خانوار۱جفت و تعداد کمی هم ۱.۵ جفت زمین زراعی دارند مالکیِت آنها بصورت خصوصی است. اجاره کاری نیز دراین روستا انجام می گیرد به این صورت که صاحب زمین یا بصورت اجاره ای که با گرفتن مبلغی مشخص زمین را به اجاره گیرنده می دهد ویا بصورت شراکتی به این طریق که زمین در اختیار اجاره گیرنده قرار گرفته و درآمد حاصله را به دو نصف مساوی تقسیم می کنند.
آبمنابع آب زراعی نهرهای قدیمی روستا می باشند که به هیچ وجه کفایت زمین ها را نمی کند و به همین دلیل اهالی روستا مجبور به حفر چاه شده اند و هم اکنون روستای مورد نظر دارای ۸ حلقه چاه نیمه عمیق می باشد که توسط پمپ و موتورهای مختلف از آنها استفاده می شود و کمک فراوانی به کشت محصولات زراعی میکند. واحد اندازه گیری در بحث آب ، محل آب ، ساعت و جوب آب می باشد. مالکیت قنات ها خصوصی بوده ولی آب آن را بصورت ساعتی به دیگر کشاورزان فروخته می شود. روستا فاقد سد خاکی و سیمانی می باشد.
نیروی انسانیبه دلیل پرجمعیّت بودن خانواده ها اکثراً اعضای خانوار کار کشاورزی خودرا انجام می دهند و در مواقعی چون برداشت محصول که می خواهند کارها زودتر انجام گیرند و محصولات به بازارهای مصرف برسد از کارگرهای روزمزد استفاده می کند.
ابزار تولیدابزار تولید سنتی بندرت وجود دارد و اکثراً کشت خود را بصورت مکانیزه انجام میدهند. وابزارکشت معمولاً در روستا وجود دارد و جزء مالکیت خصوصی قرار می گیرد. ولی ابزار برداشت از جاهای دیگر بصورت کرایه کار کشاورزان را انجام می دهند.
آموزش فنی و حرفه ایاین آموزش ها هرچند وقت یکبار بصورت دوره ای از طرف جهاد کشاورزی برای اهالی روستا برگزار میشود تا کمکی شود جهت بهبود امر کشاورزی دراین روستا.
سرمایه و اعتباراتاکثر مردم روستا از بانک کشاورزی وام می گیرند که به اندازه مکفی نیست وام ها بصورت مضاربه ای که ۶ ماه یکبار بازپرداخت آن است و یا بصورت ماهیانه ، سالیانه ، سرخرمن می باشد.
← زیربناها و ارتباطاتموقعیت ارتباطی با شهر بسیار خوب بوده و جاده آسفالته دارد فاصله روستا تا شهر ۳ کیلومترمی باشد که مردم بوسیله خودروهای سواری رفت و آمد می کنند. فاقد پست و تلگراف و تلفن می باشد ولی دارای برق و آب لوله کشی می باشد.
←← وسایل ارتباطی جمعیهمگی دارای تلویزیون و رادیو می باشند ومقدار استفاده از این وسایل تقریباً جای ثابتی در زندگی روزمره آنها گرفته است.
← توزیع←← مبادلهگندم را که دولت خریداری می کند و بقیه محصولات کشاورزی را معمولاً به میدان بارها می فرستند تا به مصرف شهرنشینان برسد. خرید بصورت سلف کمتر صورت میگیرد گاو و گوسفند ها را معمولاً به چوبدار روستا می فروشند. برای بعضی از اقلام تضمین خرید وجود دارد مانند گندم و ذرت. بازارهای روستایی به معنای کلمه وجود ندارد.روستا فقط دارای یک مغازه می باشد که اقلام مصرفی خانوار را تأمین می کند و تا حدودی نیاز آنها را به شهر کم می کند.
←← فروشگاههافاقد فروشگاه خصوصی می باشد ولی دارای یک فروشگاه تعاونی و دولتی می باشد که توسط آن اقلامی که از طرف دولت اعلام می شود به مردم روستا عرضه میشود.
←← شرکت های تعاونی روستاییدارای یک شرکت تعاونی مشترک با روستای همجوار خود می باشد که به مردم خدمت رسانی میکند.
← روابط تولید←← نظام های بهره برداریدر بحث بهره برداری نظام خانوادگی حرف اول را می زند و خبری از نظام بهره برداری اربابی ، سرمایه ای و شرکت های سهامی وجود ندارد.
←← واحدهای بهره برداریواحد بهره برداری بصورت خانوادگی و فردی صورت می گیردو خبری از بهره برداری های جمعی و نسقبندی وجود ندارد.
←← اصلاحات ارضیاین امر در روستا قبل از انقلاب صورت گرفته و بعداز انقلاب دست خوش تغییراتی نیز شده است.واگذاری زمین در سال های پس از انقلاب بصورتی بود که نظام های اربابی رعیتی را بیش از پیش مورد تغییر قرار گرفت و در این امر خانواده هایی که بی بضاعت و تنگ دست بودند صاحب زمین زراعی شدندو هر چند کم منبع درآمدی برای خود بدست آوردند. و یکی از نتایج مهم آن تقسیم تقریباً عادلانه زمین میان مردم و از بین بردن فقر تا حدودی بوده است.
ساختار فرهنگی روستا[ویرایش]
← دین ومذهبدین صد درصد مردم روستا اسلام می باشد و مذهب تمامی آنها تشیع می باشد.معمولاً در ایام عزاداری امام سوم شیعیان اباعبداله الحسین مراسم بصورت جمعی در مسجد روستا برگزار میشود. نذورات نیز در ایام های مختلف مذهبی صورت می گیرد. یکی از آداب و رسوم اهالی روستا در بحث عزاداری اینست که در روزهای نهم و دهم محرم با پوشیدن پیراهن های سیاه و زنجیرزنی و سینه زنی سوگواری می کنند. در روز نهم میزبان روستای همجوار خود و در روز دهم میهمان همان روستا هستند و بصورت مشترک به عزاداری می پردازند.
← زبان ولهجهزبان مردم روستا کردی و لهجه و گویش آنها کلهری می باشد.
← فرهنگ و قومیتفرهنگ و قومیت مردم روستا همه کرد و هیچ تعارض فرهنگی نیز میان آنها وجود ندارد و این بخاطر یکدست بودن فرهنگ و قومیت کل منطقه است.
← ظواهر زندگیخوراک آنها معمولاً مانند همه ی مردم ایران است بجز در مواردی خاص که خوراک های محلی که مختص خود آنها می باشد مانند : غذاهایی که با روغن حیوانی درست میشود ، گرده ، بژی ونان های محلی.پوشاک آنها علاوه بر پوشاکی که در کل کشور مرسوم است دارای لباس هایی با پوشش محلی کردی می باشد.وسایل منزل آنها بسیار ساده و در حد معمولی است. نحوه آرایش ظاهری و قیافه آنها بدلیل فرهنگ اصیل کردی وعرفی که در منطقه حاکم است بسیار ساده ومعمولی است. خانواده ها دارای نانپزی می باشند که بیشتربرای مصرف خود از آن استفاده میشود.
← ارزشها و اعتقاداتارزشهای اجتماعی براساس عرف و رسومات قدیم قابل احترام و سنت شکنی سخت و غیر ممکن می باشد. بیشتر آنها بر باورداشت های مذهبی اعتقاد زیادی دارند. پندارها و باورهای جمعی که میان آنها وجود دارد نشأت گرفته از باورهای قدیمی و گذشته ای است که آنها با این باورها و پندارها بزرگ شده اند و در یک کلام سنت آنها از بزرگان و گذشتگان آنها برگرفته است.
← گذران اوقات فراغتاوقات فراغت جوانان بیشتر از طریق بازی های متداول امروزی مانند فوتبال ، والیبال و... می گذرد. این روستا دارای یک زمین مسطح که دارای چمن طبیعی است مکانی را برای این گونه بازی ها بوجود آورده است. به گفته بزرگان روستا در زمان های قدیم شب نشینیها و مثل گویی ها مقداری از اوقات فراغت آنها را پر کرده است و گاه گاهی سفرهای زیارتی به مشهد و قم و سفرهای سیاحتی و تفریحی به داخل استان و تفرج گاه های اطراف صورت گرفته است.
← فرهنگ عامه (فولکلور)در مراسم تولد وقتی بچه ای بدنیا می آید اقوام نزدیک برای دیدن او به خانه آنها می روند برای تبریک و دور هم جمع شدن و معمولاً برای نام گذاری بچه از بزرگان کمک گرفته میشود واین امر یک نوع احترام به بزرگان و ریش سفیدان می باشد. ختنه سوران معمولاً بصورت خانوادگی صورت گرفته اما در مراسم ازدواج تمام اهالی روستا در مراسم شرکت می کنند و یک نوع همکاری و هماهنگی جالب توجهی را به نمایش می گذارند در مراسمات سوگواری همانند مراسمات ازدواج همگی شرکت دارند. در اعیاد مذهبی نیز اهالی روستا به سرکشی می کنند. موسیقی و آواز محلی نیز در بین آنها رواج دارد که معروفترین آن هوره می باشد. هوره یک نوع آهنگ غمگین است که از قدیم الیام از گذشتگان به نسل امروزی سینه به سینه رسیده است.
← فولکلور زراعیضرب المثل هایی که مربوط به زراعت هست دو نمونه را ذکر می کنیم که با زبان کردی است و در مورد آن توضیح می دهیم :
الف" جنگ له تیوم ، آشتی له خرمن
این ضرب المثل بیشتر برای وقتی گفته میشود که صاحب زمین می خواهد زمین خود را به کسی دیگر اجاره دهد و معنی آن اینست که جنگ اول به از صلح آخراست.
ب" شنه گه به مه ، واگه ی تو چپه
این ضرب المثل هنگامی گفته میشود که دو نفر که خرمن های آنها کنار هم است و هر دو هنگام جدا کردن کاه از دانه این حرف را می زنند و معنی آن اینست که هر آنچه را که برای خود می پسندی برای دیگران هم بپسند.
پیوند ها[ویرایش]
وبلاگ علوم اجتماعی
