افجه
روستايي زيبا در همين نزديكي ها
اگر نوروز تهرانه ماندید و حوصله تا سر رفت می توانید سری به روستاهای اطراف بزنید؛ روستایی مانند «افجه» که در بهار زیبایی هایش صد چندان می شود.
روستای افجه در پنج کیلومتری لواسان، مردمانیدارد باغدار، با گویش مازندرانی تکلم می کنند. بسیار خونگرمند و میهمان نواز. افجه علاوه بر آنکه زیبایی های خودش را دارد دشت هویجی داردکه دیدنش در بهار بسیار دلچسب است.
جمعیت این روستا بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته، ۶۸۵ نفر یعنی ۱۸۶ خانوار است. صاحب طرائق که به سال ۱۳۱۵ قمری از افجه دیدن کرده درباب این روستا چنین نوشته است:
«افجه جای بسیار باصفا و خوبی است، باغات زیاد و آبشارهای بسیار دارد، در واقع پایتخت لواسان کوچک است، به قدر لزوم دکاکین هم دارد. جوراب بافی در آنجا کسب معتبری است ... از جمله عمارات خوب افجه قصر رفیع و بنای منبع مرحوم میرزا آقاخان صدر اعظم نوری است اگرچه محتاج مرمت است.»
در روستای افجه و اطرافش شکوفه های درختان گردو و گیلاس خودنمایی می کنند. روستا حمامی تاریخی دارد که دارای دو بخش مجزای زنانه و مردانه بوده و بنای آن دارای تاق، گنبدهای عرقچین و قوس های جناغی است. قدمت حمام به دوره صفوی یا اوایل حکومت قاجار نسبت داده می شود. با وجود قدمتش هنوز فعال و مورد استفاده مردم روستاست.
سری هم به محله چراغان بزنید. ضمن تماشای بافت تاریخی و دیدنی روستا، سقاخانه حضرت ابوالفضل را از نزدیک ببینید. این سقاخانه ودرخت چناری ۴۰۰ ساله از شهرت زیادی برخوردار هستند.
گشت و گذاری در ارتفاعات[ویرایش]
دره افجه در فصول مختلف سال مورد توجه گردشگران و کوهنوردانی است که از مسیرهای آن برای صعود به قله ریزان پرسون، ساکا، آتشکوه و مهرچال عبور می کنند. همچنین نقل شده است که یکی از راه های قدیمی افجه که به مسیر عبور پادشاهان صفوی اختصاص یافته بود از همین مسیر گذشته و تا دشت لار ادامه می یابد. امروزه می توان آثار کاروانسراهای صفوی را که در آن سوی دیواره صخره ای کوه و در انتهای دره واقع شده است مشاهده کرد.
در انتهای روستا با گذر از رودخانه از طریق راهی پاکوب با پیاده روی سبک به آبشار پسچویک در فاصله کمتر از دو کیلومتری شمال شرقی روستا و در منطقه یال کوه که مشرف است به دشت هویج رسید. این آبشار حدود ۱۵ متر ارتفاع داشته و اطراف آن پوشیده از درخت های افرا است. آبشار موآب هم در سینه کش قله ساکا حدود ۱۸۰ متر ارتفاع دارد و به جز اواخر تابستان که تا حدی آرام و کم آب است، بقیه سال صدای شرشر آبش گوشنواز است.
دوش گرفتن در عصر صفوی[ویرایش]
اما در شمال غرب دشت هویج و در مسیر صعود به قله آتشکده، دشت «سبواستان» با درختان گردو و گیلاس خودنمایی می کند و آبشار نچرند به ارتفاع ۴۵ متر از دامنه کوه به دره پایین دست آن سرازیر می شود. کمی آن طرف تر حمام تاریخی روستا قرار دارد که در مرکز بافت قدیمی واقع شده و مطمئنا نظر شما را به خود جلب خواهد کرد.
این حمام دو بخش مجزای زنانه و مردانه داشته و بنای آن دارای تاق، گنبدهای عرقچین و قوس های جناغی است. اهالی منطقه قدمت حمام را به دوره صفوی یا اوایل حکومت قاجار نسبت می دهند اما با این حال این حمام همچنان فعال است و مردم روستا از آن استفاده می کنند.
حمام روستای افجه هم مربوط به دوره صفوی – اوایل دوره قاجار است که در تاریخ اول مهر ۱۳۸۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
با پشت سر گذاشتن آبشار و دیدن معماری خاص حمام افجه به محله های قدیمی و بافت های اصیل این روستا می رسید که در فاصله های نزدیک به هم قرار گرفته اند. اگر به محله چراغان سری بزنید می توانیدضمن تماشای بافت دیدنی آن سقاخانه حضرت ابوالفضل (ع) را هم از نزدیک ببینید. این سقاخانه و درخت چنار کهنسالی که قدمت آن را به ۴۰۰ سال قبل نسبت داده اند، در تمام منطقه لواسانات شهرت زیادی دارند.
دشت هویج[ویرایش]
دشت «هویج» یا «گُرچال»، دشتی است در البرز مرکزی، استان تهران و بعد از روستای افجه. افجه، روستایی کوچک در شمال شرقی لواسان در ۲۲ کیلومتری تهران قرار دارد. گُر و یا آگِر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش است و چال نیز به معنای جایگاه. از همین رواین دشت را در گذشته گرچال به معنای جایگاه آتش یا آتشدان می نامیده اند.
دلیل نام هویج را هم باید در تاریخ این دشت جست و جو کرد. روایت های تاریخی مختلف حکایت از آن دارند که در روزگار گذشته بخش وسیعی از زمین های این دشت به کاشت هویج اختصاص داشته است. هر چند که امروزدیگر اثری از این مزارع به چشم نمی خورد.
این دشت در ارتفاع ۲۴۰۰ متری از سطح دریا و در بالادست روستای افجه در نزدیکی لواسان قرار گرفته و گفته می شود در گذشته در آن هویج کشت می شده است، هر چند که امروزه تنها چیزی که در آن یافت نمی شود همان هویج است. هم اکنون نیز دهقانان افجه به کشت محصولات مختلف کشاورزی درآن مبادرت می ورزند و وجود باغ های گیلاس در آن جلوه خاصی دارد به ویژه در فصل بهار و به هنگام شکوفایی شکوفه های گیلاس.
دشت هویج یک منطقه خصوصی است و متعلق به اهالی روستای افجه که اجدادشان آنجا هویج می کاشتند. به حقوق دیگران باید احترام گذاشت. به خصوص کحسانی که زمین ها را آباد می کنند و از آن محصول می گیرند. پس از حصالرهایی که کشیده شده دلخور نشوید. ضمنا، این دشت بیشتر محل عبور و استراحت کوهنوردان است ولی دارای آب تمیزی نیست. آب خنک و تمیز را می توانید در کوچه باغ های گیلاس قبل از دشت از طریق یک شیر آب تامین کنید.
چطور برویم؟[ویرایش]
هر جای تهران باشید، باید خودتان را به اتوبان شهید بابایی و جاده لشگرک برسانید. راه لواسان را پی گیرید. وارد بلوار اصلی شهر لواسان که می شوید بعد از رسیدن به میدان، به سمت چپ تغییر مسیر دهید. پس از حدود ۸ کیلومتر به روستای افجه خواهید رسید. جاده آسفالت را ادامه دهید تا به دو راهی برسید که سمت راست ادامه جاده آسفالت و از پل عبور می کند. سمت جپ هم به وسیله جاده ای خاکی شما را به پای کوه خواهد برد.
در انتهای جاده خاکی به مجاور رودخانه می رسید. از اینجا به بعد آماده پیاده روی شوید. اینجا هم دو مسیر پیش رو دارید. از سمت راست در یک مسیر جاده ای که مناسب ماشین های دو دیفرانسیل است، حرکت کنید و یا از سمت چپ وارد دره ای که رودخانه جریان دارد شوید.
کجا بمانیم؟[ویرایش]
افجه فاقد هرگونه امکان اقامتی است. تنها رستورانی کوچک دارد. نزدیکترین کلانتری، پمپ بنزین و مرکز درمانی در لواسان با ۵ کیلومتر فاصله واقع است. ماندن در دشت هویج هم نیازمند داشتن تجهیزات سفرهای طبیعی ونیز آگاهی از منطقه است و نیز اطلاع از وضعیت جوی هم بسیار ضروری است. در صورت نیاز به همیاری مردم محلی می توانید با دهیاری افجه تماس بگیرید. (۲۶۵۵۵۴۳۵)
