بنیاد دائره المعارف اسلامی
بنياد دائرة المعارف اسلامي، نهادي است غير انتفاعي كه هدف اصلي آن تدوين و نشر دانشنامه جهان اسلام است. اين بنياد در سال ۱۳۶۲ در تهران تاسيس شد و در حوزه مطالعات جهان اسلام و ايران فعاليت خود را آغاز كرد و به تدريج به يكي از كانونهاي اصلي و معتبر دانشنامه نگاري در قلمرو جهان اسلام تبديل شد. از همان سالهاي آغازين به كوشش جمعي از زبده ترين استادان و پژوهشگران آئين نامه ها و ضوابط تاليف، ترجمه، ويرايش، كتابشناسي و آماده سازي مقالات تدوين شد تا زمينه ي دستيابي به دائرة المعارفي مرجع و معيار فراهم آيد.بنياد در كارنامه فعاليتهاي خود علاوه بر انتشار ده جلد از دانشنامه جهان اسلام، تا كنون آثار ديگري هم داشته است. براي اطلاعات بيشتر در باره تاريخچه و فرآيند تاسيس بنياد مي توانيد به ذيل همين مدخل در دانشنامه مراجعه كنيد.
ساختار تشكيلات اداري بنياد داراي چهار ركن است:
۱) رياست عالي
۲) هيئت امنا
۳) هيئت مديره
۴) هيئت مشاوران علمي
معرفی[ویرایش]
رياست عالي بنياد بر عهده مقام معظم رهبري آيت الله سيد علي خامنه اي است. اين بنياد بنا به تصميم ايشان در هنگام عهده داري نخستين دوره ي رياست جمهوري (۱۳۶۰-۱۳۶۴) تاسيس شد و هم چنان از حمايت ايشان برخوردار است.
هيئت امنا مركب از چهارده نفر استادان برجسته حوزه و دانشگاه ايران هستند: نصرالله پورجوادي (مدير عامل ۱۳۶۴- ۱۳۶۹)، غلامعلي حداد عادل (مدير عامل از ۱۳۷۴ تاكنون)، غلامعلي خوشرو، جعفر سبحاني، عبدالكريم سروش (۱۳۶۲-۱۳۸۵)، سيد جعفر شهيدي، جمال الدين شيرازيان، حسن طارمي راد (معاون علمي از ۱۳۷۶)، ابوالقاسم گرجي، صادق لاريجاني، مهدي محقق ( مدير عامل۱۳۶۲- ۱۳۶۴)، محمد هادي معرفت (۱۳۷۵- مرحوم۱۳۸۵)، سيد مصطفي مير سليم (رئيس هيئت امنا؛ مدير عامل ۱۳۶۹-۱۳۷۴)، علي اكبر ولايتي
اهم وظايف و اختيارات هيئت امنا مطابق اساسنامه عبارت است از تعيين خط مشي دانشنامه، ضوابط و معيارهاي علمي، رسيدگي به صلاحيت معاونان و مشاوران، تغيير در اساسنامه و بررسي مسائل خاص.
هيئت مديره مركب از رئيس هيئت امنا، مدير عامل و معاونان اوست. مدير عامل به پيشنهاد هيئت امنا و تصويب رياست عالي برگزيده مي شود. عزل و نصب معاون علمي، معاون اجرايي، تاسيس بخشهاي مختلف بنياد و اداره امور علمي و اجرايي از وظايف و اختيارات اوست. سازمان علمي بنياد زير نظر معاون علمي و واحدهاي اداري مالي و پشتيباني زير نظر معاون اجرايي فعاليت مي كنند.
هيئت مشاوران علمي، براساس اساسنامه به پيشنهاد مديرعامل و تصويت هيئت امنا انتخاب مي شوند. مشاوران را طيف متنوع و گسترده اي از متخصصان، كارشناسان و صاحب نظران در زمينه هاي مختلف علوم و معارف اسلامي تشكيل مي دهند. شماري از اين مشاوران به صورت تمام وقت يا پاره وقت با بنياد همكاري دارند و شماري ديگر كارشناسان ايراني و غير ايراني اند كه درصورت لزوم از آنان نظرخواهي مي شود. اولين شوراي علمي، به منظور تدوين و اجراي برنامه عملي و علمي به رياست مهدي محقق و با حضورفتح الله مجتبائي، علي اشرف صادقي و عبدالحسين آذرنگ و دو استاد فقيد عباس زرياب خوئي(متوفي بهمن ۱۳۷۳) و احمد طاهري عراقي (متوفي ۱۳۷۰) تشكيل شد. درچند سال اخير كه برشمار اعضاي هيئت علمي تمام وقت در گروههاي علمي بنياد افزوده شده، از عده مشاوران علمي خارج از بنياد كاسته شده است.
سازمان علمي بنياد مركب از ده گروه علمي . شش واحد علمي پشتيباني و دو بخش دفتر آموزش حين خدمت و دفتر سفارش و دريافت مقالات است. هر يك از گروههاي علمي از چند شاخه ي اصلي تشكيل شده و هر شاخه عهده دار تاليف تعداد معيني مقاله تا پايان كار تدوين دانشنامه جهان اسلام است. در هر گروه مسئول شاخه وظيفه سفارش، تاليف، ارزيابي و ويرايش استنادي مقالات شاخه ي خود را بر عهده دارد. بنابر اين، در گروههاي علمي هر فرد داراي تخصص ويژه اي در قلمرو كار خود است. مولفان همكار خارج از بنياد كه اينك به حدود چهار صد نفر مي رسند، تاليف مقالات را بر اساس نظر مسئول شاخه به انجام مي رسانند..
پس از اين مرحله، كار واحدهاي علمي (كتابشناسي، مدخل، ويرايش و ترجمه، تصوير، اعلام) بر اساس گردش كار تعريف شده در بنياد به آماده سازي مقالات و نشر دانشنامه مي پردازند. مسئوليت نظارت بر حسن انجام كار سازمان علمي بنياد بر عهده معاون علمي است. پيش بيني مي شود دانشنامه جهان اسلام در چهل جلد تا سال ۱۴۰۰ شمسي پايان يابد.
پیوندها[ویرایش]
بنیاد دائره المعارف اسلامی
