بیاضه
ارگ بياضه
خندقی عريض و عميق بوده است که هم اکنون بخش هایی از ان با خاک و گل پرشده که قابل باز سازی است و بخش های دیگری از آن به شکل غیر قابل برگشتی از بین رفته است.این دژ عظیم در دوره اسماعيليه پايگاه ياران حسن صباح بوده است، ردپاي روستاي تاريخي و قلعه باستاني بياضه را در اسنادي مانند احسن التقاسيم مقدس، صورت الارض ابن حوقل، سفرنامه ناصرخسرو و آثار ديگرمی توان دید.
بسياري از جهانگردان غربي مانند سون هدين ، آلفونس گابريل و مگ گرگور نيز هنگام عبور از كوير مركزي، سري به اين روستا زده و در مواردي به تفصيل از آن سخن گفته اند.
قلعه و روستاي بياضه در دوره هاي گذشته به دليل موقعيت سوق الجيشي همواره از اهميت فراواني برخوردار بوده است، به گونه اي كه با هجوم نايب حسين كاشي و قشون كارآزموده او در سالهاي ۱۳۲۷ و ۱۳۲۸ هجري قمري، تمامي قلاع منطقه از نائين تا طبس سقوط كرد، ولي مهاجمان باوجود به توپ بستن قلعه بياضه از تسخير آن عاجز ماندند تا جايي كه ماشاءالله خان پسر كاربر و معروف به نايب حسين سرمست از فتوحات قبلي و با اصرار بر ماندن نيروهايش در منطقه تا تسخير قلعه بياضه در نامه اي تهديدآميز خواستار تسليم روستائيان شد ولي آنان به پشتوانه آمادگي دفاعي و موقعيت استراتژيك و استحكامات وامكانات موجود در داخل قلعه اعم از آب، غذا و راه هاي متعدد ومخفي تداركاتي؛ همچنان پا بر جا و استوار ماندند و ایستادگی کردند.
حميد مظاهري تهراني درباره‌ي وضعيت قلعه‌ي بياضه، گفت: ظاهرا اين قلعه در منطقه‌اي قرار گرفته كه در گذشته، زياد مورد هجوم اشرار بوده است. به همين دليل، مردم روستاهاي اطراف بسياري از مواقع بيش از يك سال در داخل اين قلعه پناه مي‌گرفتند، به‌گونه‌اي كه محل نگهداري آذوقه، خمره‌ها و كوزه‌هاي قديمي و اسكان مردم در قلعه كاملا مشخص است و هنوز حفظ مي‌شود.
وي با اشاره به وجود چاه آبي كه در طبقه‌ي سوم اين قلعه قرار دارد و هنوز آب سرد و گوارايي از آن خارج مي‌شود و از اين طبقه به پايين مي‌رسد، اظهار داشت: امسال به همت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان با اختصاص بودجه‌اي براي اين قلعه، مرحله‌ي نخست مرمت قلعه با هدف رفع خطر از آن انجام شد و حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ متر تاق، بدنه، پله و بخش‌هاي فرو ريخته، بخصوص برجي كه در معرض خطر بود، استحكام‌بخشي، بازسازي و مرمت شدند. او با بيان اين‌كه هنوز روي اين قلعه هيچ فعاليت باستان‌شناسي دقيقي انجام نشده است، بيان كرد: با اعتبار كنوني، پنج طبقه مرمت شده و آواربرداري و سامان‌دهي بخش‌هايي از قلعه كه در معرض خطر بوده‌اند، انجام شده و همه‌ي قلعه به‌طور كامل موريانه‌زدايي شده است. سرپرست مرمت قلعه‌ي بياضه گذر زمان را به ضرر اين قلعه دانست و افزود: به‌دليل نوع مصالحي كه در ساخت قلعه‌ي بياضه مورد استفاده قرار گرفته و از خشت و گل ساخته شده است، هرچه زمان مي‌گذرد، بر اين بنا آسيب بيشتري وارد مي‌شود، چون در مقابل بارندگي‌هاي سيل‌آساي اين منطقه و رطوبت‌هاي آن، علاوه بر فضاي داخلي قلعه كه به مرور آسيب مي‌بينند، بسياري از تاق‌ها خراب شده‌اند و بدنه‌ي قلعه نيز سست شده است مظاهري تهراني با تاكيد بر نياز اضطراري قلعه‌ي بياضه به مرمت، استحكام‌بخشي و بازسازي، گفت: اگر قرار باشد، اعتبار اين قلعه ساليانه با مبالغي پايين پرداخت شود و مرمت‌ها نيز به همين صورت براساس اعتبارات انجام شوند، مرمت اين قلعه ۱۰ سال به‌طول مي‌انجامد و تا آن زمان، همه‌ي بخش‌هايي كه در اين سال‌ها مرمت شده‌اند، بايد دوباره مرمت شوند، چون بسياري از بخش‌هايي كه اكنون سالم‌اند تا آن زمان، ناخودآگاه آسيب ديده‌اند و روبه ويراني مي‌روند كه اين مساله، به حجم اعتبار مالي مورد نياز براي مرمت قلعه مي‌افزايد. اين كارشناس ارشد مرمت آثار و بناهاي تاريخي ادامه داد: اين قلعه به يك مرمت فشرده و كامل نياز دارد، تا با مرمت‌هاي پي‌درپي و اصولي آن‌را بتوان سر پا نگه داشت. وي با اشاره به تهيه‌ي طرح مرمت و احيا براي اين پروژه، بيان كرد: اتاق‌هاي قلعه، شماره‌گذاري شده و با انجام يك مرمت اضطراري چهار ماهه بخشي از كارها به‌پايان رسيده‌اند. او همچنين با اشاره به مرغوب بودن خاك بياضه به‌دليل روشن بودن آن، گفت: در كنار مرمت قلعه، يك كارگاه خشت نيز با خاك منطقه‌ي بياضه راه‌اندازي شد و از همان خشت در مرمت قلعه‌ي بياضه نيز استفاده شد. اين كارشناس ارشد مرمت آثار و بناهاي تاريخي از ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد اين قلعه را معماري آن دانست، به‌گونه‌اي كه جداي از پله‌هايي كه اتاق‌ها و حجره‌ها را به هم وصل مي‌كنند، گذر اصلي اين قلعه از طبقه‌ي پنجم تا اول با حالت چرخشي و شيب‌هايي كه دارد، به‌شكل رمپ ساخته شده و هيچ پله‌اي در آن استفاده نشده است. مظاهري تهراني كاربرد اين بنا را پس از مرمت تكميلي، مكاني براي بازديد و محلي براي ايجاد مركز مطالعات خشت و بناهاي خشتي در دل كوير ارزيابي كرد. قلعه‌ي بياضه با مساحتي بيش از چند هزار متر مربع بيشتر با هدف پناهگاهي براي مردم در زمان حمله‌ي اشرار مورد استفاده قرار مي‌گرفته است. اين قلعه در مركز منطقه‌ي بياضه قرار دارد و دورتادور آن‌را خندقي احاطه كرده است و در اطراف آن، برج‌هاي ديده‌باني و تيراندازي قرار دارند. اين قلعه سالهاي سال است كه به‌صورت متروكه درآمده و براساس نشانه‌هايي كه در قلعه وجود دارند، براي يك سكونت دايم از آن استفاده مي‌شده است. قلعه‌ي بياضه با پنج طبقه و شكلي زيگورات‌مانند در كنار روستاي تاريخي و قطب گردشگري «مصر» قرار دارد و يازدهم دي‌ماه ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
[۱] منابع[ویرایش]
| ۱. | ↑ (ایسنا) http://javanemrooz.com/articles/culture/cheritage/article-۵۳۳۴۷.aspx |
پیوندها[ویرایش]
وبلاگ روستای بیاضه
