جاذبه‌های گردشگری و تفریحی شهرستان دزفول
دزفول، میراث‌دار تمدن باستان
وجود سوابق درخشان تاریخی و قرار گرفتن در سرزمینی که مهد تمدن‌ها و فرهنگ‌های متفاوت در پهنه تجربیات پر فراز و نشیب این دیار بوده است، دستاوردهایی ارزشمند و گرانبها در گستره میراث فرهنگی چند هزار ساله به همراه داشته است. از قدیمی‌ترین این آثار می‌توان «تپه‌های چغامیش» را که مجموعه‌ای از چند تپه کوچک و بزرگ در ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی دزفول است، نام برد که با حفظ و حراست از گنجینه‌ای کهن و نفیس در سینه مملو از مهر خود ، سندی ارزشمند از تمدن دیرینه ایران باستان بر جهانیان عرضه نموده است.
جاذبه های تاریخی[ویرایش]
پل قدیمی دزفولچغامیشدر جلگه‌ای که آبادی‌های شاه‌آباد در شمال و شلگهی در غرب و کهنک در شمال شرقی و دولتی و جلیعه در جنوب آن واقعند و در میان دشتی وسیع (۴۰ کیلومتری جنوب شرقی دزفول) چند تپه گلی به نام چغامیش قرار گرفته‌است. تپه‌ها مرکبند از یک تپه بزرگ و نسبتاً مرتفع و چند تپه کوچک که در جنوب و جنوب غرب آن واقعند.
چغامیش پوشیده از کوزه شکسته‌های فراوانی بود که پس از اولین مطالعه و بررسی روشن شد از عهد پیش از خط باقی مانده‌اند.
کاوشگری‌هایی که از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۶ میلادی توسط موسسه شرقی دانشگاه شیکاگو انجام گرفت نشان داد که چغامیش شهری از دوران پیش از اختراع خط است و قدمت آن به حدود سی و چهار قرن پیش از میلاد می‌رسد.
پل رودخانه کرخهاین پل که به نامهای «پل نادری» و «پی پل» هم نامیده می‌شود، مقابل پاسگاه ژاندارمری کرخه و در شمال پل آهنی و جدید دزفول قرار گرفته است. این بنا در جاده دهلران قرار دارد و آثار یک دهانه، یک پایه قطور به عنوان پایه پل با ملاط گچ و تخته سنگهای تراشیده و چند دیواره که طاق پل را تشکیل می‌داده است، در این محل وجود دارد. اهمیت تاریخی آن به خاطر ارتباط غیر قابل تردیدی است که با آثار«ایوان کرخه» داشته است. گمان می‌رود که محلی برای تأسیسات ارتباطی منطقه شمالی و سرچشمه‌های «رود کرخه» با «ایوان کرخه» بوده است.
اتاق آقامیرحمام وزیردر خیابان سی‌متری شریعتی نزدیک پل جدید دزفول و نزدیک به «اسیوهای رعنا» در کوچه باریکو، حمام وزیر واقع است. در رخت‌کن حمام فعلاً دو ستون سنگی با تراش مارپیچی باقی مانده است یکی به قطر ۲۰/۱ متر و ارتفاع ۸۰/۱ متر که در ۹۲ سانتیمتری بریده شده و یا شکسته شده و دوباره متصل گردیده است. سر ستون به ابعاد ۶۵•۶۵•۶۵ سانتی متر میباشد و آثار دو سرستون در بدنه شمالی ایوان رخت‌کن حمام باقی مانده است. سقف ستونها و سقف ایوان رخت‌کن دارای چهار طاق رومی بلند، دو قسمت اصلی و یک ایوان شاه نشین با سقف طاق رومی و بر گرداگرد پایه‌های سقف یکی از ستونها، لچکی‌های هندسی منظم گچی جلب توجه می‌کند.
در اول کوچه باریکو نزدیک به حمام وزیر چهار قطعه ستون سنگی شکسته و دو قطعه ستون سنگی یا پایه آن با نقش مارپیچی ظریف فرو افتاده که از حمام وزیر خارج کرده‌اند.
حمام کرناسیوندر کنار رود دز شهر دزفول و در محله قدیمی کرناسیون قرار دارد که با وجود تعمیرات مکرر، اسلوب بنا قدیمی است و دارای رخت‌کن و صحن و ایوان تکراری مقعر و محدب است.
ایوان کرخهدر ۲۰ کیلومتر شمال‌غربی ویرانه‌های شوش و تقریباً به همین فاصله در جنوب غربی شهر دزفول آثار کاخ معظمی از دوره ساسانیان، طرف راست رود کرخه پدیدار است. نام این مکان ایوان کرخه بوده و به همین اسم نیز در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در میان آثار موجود بقایای باروی عظیمی دیده می‌شود که در محوطه‌ای به فاصله تقریباً سیصد متری گوشه جنوب‌شرقی، آن ساختمان طویل آجری موجود بوده که اکنون بخش عظیمی از آن از بین رفته و نیمه کمتر آن سرپا مانده است. از روی نیمه باقیمانده این کاخ ویران چنین دستگیر می‌شود که ساختمانی به طول ۴۶ و عرض ۵/۱۴ متر بر فراز باروی شرقی این محوطه وجود داشته و با در نظر گرفتن طاق هلالی آجری و سایر مشخصات بنا معلوم می‌گردد که تالار با شکوهی را تشکیل می‌داده است که از درون آن می‌توانسته‌اند جریان آب کرخه و جلگه پهناور خوزستان را تا چندین فرسخ بنگرند.
در این کاخ آثار ساختمانی تالار بزرگ با شکوهی برجای مانده است که مخصوص اجرای مراسم درباری پادشاهان ساسانی بوده است
بند بالا رودبر روی رودخانه دزفول که قسمتی از رود دز میباشد، در محلی معروف به بند بالا رود، در شمال غربی دزفول آثار سه دیوار در جبهه جنوبی و دو غرفه بر روی دیوار بدنه اصلی و دو دهنه اصلی و یک طاق فروریخته باقی مانده که به لهجه مردم دزفول «اُسیوای گله گه بولویی» خوانده می‌شود. به معنی آسیابهای گله گه بالا.
بقایای بند یا پلی که در ضلع شرقی رودخانه دز در این نقطه باقی مانده‌اند شامل یک طاق بزرگ و دو طاق کوچک است که پایه‌های آن در داخل اب رودخانه بوده و دو طاق کوچک که چنین به نظر می‌رسد که در پایه بند یا پل قرار داشته‌اند، سه ردیف پایه‌هایی که در امتداد رودخانه و در قسمت جنوبی دیده می شود با ملاطی از گچ و خاکستر و دو ردیف آجر که تکرار می‌شود و قسمتهایی از سنگ ساخته شده‌اند. در منتهی الیه سمت شرق، دیوارهای عمود بر رودخانه با سنگ تراشیده ساخته شده‌اند و هرچه به وسط رودخانه نزدیکتر می‌شود بر مقدار آجری که در بنا بکار رفته افزوده می‌گردد. این اثر بی‌شک بازمانده از دوران ساسانی است.
بنای دیگر بند بالا رود «اوسیو گله گه دومنی» یا آسیابهای گله گه پایینی میباشد که به فاصله حدود سیصد متر از بند بالا رود و در همان سمت رودخانه قرار دارد .
اسیوا رعنادر غرب شهر دزفول در کنار رودخانه دز بعد از اسیوای گله گه، درست چسبیده به پهنه‌ای که اکنون پل جدید آهنین و سیمانی دزفول ساخته شده است و در محل معروف به رعنا میباشد.
هورمسدر کنار جاده آسفالته پایگاه هوایی، پس از پل کرخه و بعد از ویرانه‌های ایوان کرخه در سمت راست جاده به فاصله ۵/۲ کیلومتر از آثار ایوان کرخه ویرانه بنای آجری بلندی قرار دارد که از کنار جاده، درمیان تپه‌های گلین جلب توجه می‌کند و در فاصله ششصد متری جاده و در سمت راست جاده کرخه- دهلران واقع است.
کاروانسراهای دزفولدر شهر دزفول، از روزگار آبادانی آثار ویرانه یا نیم ویرانه‌هایی بجای مانده است که شاید به روزگار حکومت «واختشتوخان» ، در دوران صفوی بنا شده و رونق داشته‌اند.
دو کاروانسرا از بازمانده ویرانه‌های کاروانسراها و بازارها، نیمه سالم بازمانده و امروز نیز مورد استفاده پیشه‌وران و انبار داران و بازرگانان است که نام یکی افضل و نام دیگری کاروانسرای قندی است و در شهر دزفول واقعند.
جاذبه های طبیعی[ویرایش]
زاگرس مرکزی و جاذبه‌های آن
رشته کوه معظم زاگرس از شمال غربی تا جنوب شرقی بطول ۱۴۰۰ کیلومتر و عرض حدود ۳۰۰-۱۰۰ کیلومتر و مساحت حدود ۳۳۲.۰۰۰ کیلومتر مربع کشیده شده است. این رشته کوه دارای سه قسمت شمالی، جنوبی و مرکزی میباشد. قسمت مرکزی آن استان های خوزستان، چهارمحال و بختیاری و کهکیلویه و بویراحمد را در بر می‌گیرد.
در قسمت خوزستان و در شمالی‌ترین منطقه آن شهرستان دزفول با طول و عرض جغرافیایی ۴۸ و ۲۴ درجه واقع شده است. این شهرستان از سه قسمت جلگه‌ای، نیمه کوهستانی تشکیل گردیده است. ارتفاع این شهرستان ۱۴۸ متر از سطح دریا میباشد.
مناطق نیمه کوهستانی این شهرستان عبارتند از: منطقه سردشت و شهیون و مناطق کوهستانی آن احمد فداله و دره کاید می‌باشند. تنوع ساختاری این منطقه جاذبه‌های بسیار زیادی خلق کرده است. این جاذبه‌ها عبارتند از: کوهها، آبشارها، قلعه‌ها، دره‌ها، اشکفت‌ها، غارها، دریاچه‌ها، جنگلهای طبیعی و رودخانه.
کوه های دزفولکوههای دزفول عبارتند از:
کوه کینو به ارتفاع ۳۵۱۳ متر در مطقه دره کاید مشرف به دریاچه کوهستانی تِمی
کوه کینه زا به ارتفاع ۲۹۲۰ متر در منطقه احمد فداله
کوه سالِن به ارتفاع ۲۶۵۰ متر
لنگر کوه به ارتفاع ۲۴۵۰ متر
کوه‌های هفت تنان به ارتفاع ۲۰۰۰ متر
کوه کیماس به ارتفاع ۱۹۰۰ متر
کوه‌های کرناس به ارتفاع ۱۷۳۰ متر
کوه سگریون به ارتفاع ۱۶۵۰ متر در منطقه شهیون
کوه سه ترون به ارتفاع ۱۶۰۰ متر در منطقه سردشت
کوه دژ ممدلی خان به ارتفاع ۱۵۵۰ متر
دیواره‌های عظیم هفت‌تنان و لنگر کوه و دیواره‌های قلعه شاداب و دژ ممدلی خان مناسب‌ترین محل ها برای دیواره نوردی و سنگ نوردی حرفه‌ای است که تاکنون ناشناخته مانده‌اند.
آبشار شویدریاچه تمیدریاچه کوهستانی تِمی به ابعاد ۵/۲•۷/۲ کیلومتر در ارتفاع ۲۱۵۰ متری از سطح دریا، یکی دیگر از دیدنی‌ها و جاذبه‌های این شهرستان میباشد.
دریاچه سد دز
دریاچه سد دز بطول ۶۵ کیلومتر و عرض متوسط ۱۵ کیلومتر و عمق متوسط ۲۰۰ متر یکی از بزرگترین دریاچه‌های منطقه میباشد که برای انواع ورزشهای آبی چون قایق رانی، اسکی آبی، غواصی و سایر ورزشهای طبیعی بسیار مناسب میباشد.
دریاچه سد علی کله
دریاچه سد علی کله با طول ۱۵ کیلومتر و عرض متوسط ۳ کیلومتر و عمق متوسط ۳۰-۲۰ متر برای انواع ورزشهای آبی مناسب میباشد.
دریاچه کبود یا سیاهچال
دریاچه‌های کبود یا چال کبود یا سیاه‌چالها در دامنه جنوبی سالن کوه، یکی از شگفتی‌های منطقه می‌باشند که به نظر می‌رسد با توجه به بیضی شکل و قیفی بودن آن و قطر حدود ۱۴۰ متر و سایر مشخصات به احتمال قوی محل برخورد شهاب سنگ باشد.
غارهای منطقهغارهای آهکی منطقه سردشت، غار حَف مار و غار بالای آبشار شوی از دیدنی های دیگر این منطقه می باشند.
دره ها و کول هادرههای طویل و عمیق توبیرون، کول خرسون، کول قره احمد و کول شیرین آب از جاذبه های دیگر این شهرستان دزفول می باشند. طول این دره ها بالغ بر ۳۵ تا ۴۰ کیلومتر با دیواره‌های بسیار رفیع حدود ۲۵۰-۲۰۰ متر بوده و با انبوه درختان انگور، انجیر وحشی، برگ های شاووشان، آبشارها و آب چکان ها جلوه بسیار زیبایی به این دره ها داده است که چشم هر بیننده ای را محو تماشای خود می سازد.
قلعه شادابقلعه شاداب با ارتفاع بالای ۹۰۰ متر از سطح دریا، برج و بارو و محل دیده بان ها، پل دیواره ای، درب ورودی بر یک ستون استوانه ای تو خالی، غارهای محل زندگی اقوام گذشته، آب انبار و آسیاب های بادی از دیدنی های بی نظیر در منطقه می باشد که تاکنون ارزش باستانی بودن آن مشخص نگردیده و بدلیل غریب بودن آن جزء آثار فرهنگی محسوب نشده است. بنابر نظر کارشناسان این قلعه به مراتب با ارزش تر از قلعه الموت قزوین میباشد. این قلعه غیر قابل نفوذ بوده و فقط یک راه ورود دارد.
قلعه دزقلعه دز بر بام کوه دژ ممدلی خان با آثار باستانی از قبیل صفحه هایی با آجرفرش های ۴۰•۴۰ سانتیمتری یکی دیگر از دیدنی های منطقه می باشد.
دره کاید و منطقه احمد فدالهدره کاید و منطقه احمد فداله با تنوع آب و هوایی، فراوانی چشمه ها و رودخانه ها و کوه ها، دره ها و جنگل های طبیعی، بهشتی پنهان در استان خوزستان می باشد.
