دله مرز
سروآباد استان
کردستانروستای دلمرز یکی از روستاهای هورامان می باشد که با دارا بودن مناظر و منابع بکری که دارد همانند نگینی در جنوب غربی استان کردستان می درخشد...
مختصات جغرافیایی[ویرایش]
روستاي دلمرز از توابع شهرستان سرو آباد استان کردستان، با مختصات جغرافيايي ۴۶ درجه و ۲۹ دقيقه طول شرقي و ۳۵ درجه و ۷ دقيقه عرض شمالي، در فاصله ۶۵ کيلومتري جنوب شرقی سرو آباد قرار دارد.
روستاي دلمرز در محدوده‌اي کوهستاني استقرار يافته و ارتفاع آن از سطح دريا حدود ۸۵۵ متر است، اين روستا، با اقليمي مدیترانه ایی در فصل بهار آب و هوايي معتدل و مطبوع، در تابستان هوای نسبتآ گرم و در پاييز و زمستان، سرد مي‌باشد.
وجه تسمیه روستا[ویرایش]
روستاي دلمرز يکي از روستاهاي قديمي استان کردستان می باشد،وجه تسمیه آن به نظر می رسد دالان مرز باشد چرا که در گذشته محل عبور کاروان ها بوده است؛ کاروان ها برای استراحت یکی،دو روز می ماندند و دالان بزرگ محل استراحت آنها بوده است ، که به گفته بعضی از بزرگان روستا بر اساس شرایط منطقه اسم روستا چند بار تغییر پیدا کرده است.
• دالان مرز : به علت قرار گرفتن در مسیر راه تجارت برای استراحت کاروان ها
• سرمرز : یزد گرد سوم به علت دور بودن منطقه تحت حاکمیت خود آن را مرز منطقه قرار داد.
• دره مرز : به علت قرار گرفتن در یه دره عمیق که رودخانه سیروان ار آن می گذرد به دره مرز تغییر نام یافت.
• دل مرز یا دلمرز : بعد از بوجود آمدن روستای همسایه دل به مرور زمان از دره مرز به دل مرز تغییر نام یافت که تا اکنون به همین نام شناخته شده است.
به گفته ریش سفیدان روستا بنیان و هسته اولیه روستا را شخصی به نام ابراهیم قره داغی گذاشته است که خود یکی از ساکنان قره داغ عراق بوده است.
زبان و دین[ویرایش]
مردم روستاي دلمرز به زبان هورامی سخن مي‌گويند، مسلمان و پيرو مذهب تسنن (شافعی مذهب) هستند ، مردم روستا مانند ساير ايرانيان مسلمان در اعياد ديني عيد فطر، عيد قربان و ميلاد پيامبر اکرم (ص) با برگزاري جشن به شادماني مي‌پردازند و عيد نوروز باستاني را نيز گرامي مي‌دارند.
• جمعیت :
براساس نتايج سرشماري سال ۱۳۹۰، روستای دلمرز ۱۱۸ خانوار و ۵۶۶ نفر جمعیت دارد. از نظر سطح سواد بیشتر مردم روستا با سواد هستند و از سطح دیبلم تاکارشناسی و کارشناسی ارشد و در حد تخصص هم خوشبختانه جوانان خوب درخشیده اند و یک افتخار بزرگ برا ی جوانان این روستا این است که ازنظر ادب و نزاکت و احترام متقابل به یکدیگر و احترام به افراد مسن و همچنین در تعاون وهمکاری و عدم تمایل به مواد افیونی وسیگار در منطقه نامزد خاص و عامند .
الگوي معيشت و سکونت[ویرایش]
اقتصاد اين روستا بر پايه زراعت، باغداری ،دامداري ، پرورش زنبور عسل و به صورت سنتی مشاغل خدماتي و صنايع دستي استوار شده است.
کشت آبي و ديمی در روستا رواج دارد ؛ آب آشاميدني و زراعتي از طريق چشمه گول گولین و رودخانه سیروان، تأمين مي‌شود؛ گندم ، جو ، نخود ،عدس، توت فرنگی ، انار ، گردو ،توت،زردالو و انواع لبنيات شامل شیر،ماست ،پنیر،دوغ،کشک مهم‌ترين محصولات روستا هستند.
روستاي دلمرز،در يک محدوده کوهستاني،استقرار يافته و بافتي متراکم و به هم فشرده دارد؛استقرار روستا در شيب ملايم موجب پلکاني شدن بخشی از خانه ها شده است،به طوري که سقف مسطح بام يک خانه، حياط خانه ديگر است.
کوه بوزورگه وا در شمال و کوه شاهو در جنوب آبادی است.
شکل خانه ها و فضاهاي دروني آن، براساس نوع فعاليت و ميزان درآمد اقتصادي مردم شکل گرفته است. مصالح اصلي به کار رفته در ساخت خانه ها، سنگ، چوب و گل است که ديوارها غالباً سنگي است و به صورت خشکه چيني ساخته مي‌شوند.
بيشتر کوچه هاي قديمي باريک و طولاني هستند. در ساخت خانه هاي جديد، از مصالح تيرآهن، سيمان، گچ و مانند آنها استفاده مي‌شود.
جاذبه های گردشگری[ویرایش]
روستاي دلمرز به دليل برخورداري از موقعيت ويژه جلوه‌اي زيبا و بسيار منحصر به فرد دارد.مناظر و چشم اندازهاي زيباي آن، در بيشتر فصول جذاب و جالب توجه است.
مهم‌ترين جاذبه‌هاي طبيعي روستا رودخانه سيروان از به هم پيوستن تمامي رودهاي بخش جنوبي غربي، غرب و مرکز استان، مانند رودخانه‌هاي قشلاق، گاو رود و گردلان، تشکيل يافته است.
اين رودخانه در پايان به رودخانه الوند (حلوان) مي‌پيوندد و با نام دياله در خاک عراق به دجله مي‌ريزد. اطراف اين رودخانه، بسيار زيبا و محل زيست انواع پرندگان و ماهيان است.
غار شمیران در کوه های شاهو که یکی از قدیمی ترین غارهای این منطقه می باشد
همه ساله، در ارديبهشت ماه، دامداران گله هاي خود را براي چرا، به ييلاق مي‌برند؛ منظره اين کوچ بهاري، زيبايي و شکوه زندگي در ارتفاعات را دوچندان مي‌کند.
چشمه گول گولین زمانی محل جذب دسته عظیمی از ماهیان ازنوع قاشانی بود که زمینه کسب درآمد را برای اهالی روستا در بخشی از سال فراهم می نمود و این ماهیان در اواخر شهریور تا اواسط آذر داخل چشمه می شدند و مردم روستا با صید آنها نیاز غدایی خود را تامین کرده و مازاد آن را به سایر روستاها با سایر اقلام خوراکی مبادله می کردند و به این گونه نیاز غذایی خود را برای تمام سال تهیه می کردند.
واین جاذبه های گردشگری زیبا میتوانند برای دو سه روز بهترین لحظات گذران اوقات فراغت را برای دوستداران طبیعت فراهم آورد .
طبیعت بکر و دست نخورده ،وجود شرایط مساعد جوی در چهار فصل و صید ماهی نیز از توانمندی های گردشگری روستا می باشند لذا برای گردشگران بخصوص کوهنوردان در فصل بهار سفر یک دو روزه خالی از لطف نیست .
پوشش گیاهی و درختان[ویرایش]
پوشش گياهي روستا شامل انواع گياهان مانند گل گاو زبان، خاکشير ، ختمي ، بابونه ، گاو زبان ، شقایق ، بو مادران ، آویشن ، شیرین بیان، پونه ، کنگر ، ریواس ، خوژه ، قارچ و گون که کاربرد غذایی ، دارویی و صنعتی دارند و کاسني و انواع درختان بلوط، کيکم، ارژن ، بنه، انار ، ون ،زالزالک ، گلابی و انجیر و اطراف روستا را مراتعي سرسبز، در برگرفته است. پوشش گیاهی مناسب برای چرای دام را داراست.
• جانوران :
گونه های جانوری در زیستگاهای روستا شامل شغال ، گرگ ، خرس ، بزکوهی ، روباه ، خرگوش ، گراز ، خوک و به گفته بعضی از مردم روستا گونه نادری از یوزپلنگ.
بازی های محلی[ویرایش]
در روستاي دلمرز انواع ورزش‌ها و بازي‌هاي محلي متداول است؛ مردان روستا اغلب در سوارکاري مهارت دارند. کیلو برز ، قل قلان و خواجه چه بوکان از ديگر بازي‌هاي رايج در روستاست.
• موسیقی :
موسيقي کردي از غنا و شور و حال خاصي برخورداراست وانواع آهنگ‌هاي شاد و يا غمگین آن در مراسم مختلف، نواخته مي‌شود.
از انواع موسيقي کردي، مي‌توان به موارد زير اشاره کرد:
سياه چمانه ؛ آهنگي غمگین که معمولاً در فراق يار و همچنين مراسم سوگواري نواخته مي‌شود.
چه پله و گه ريان از ديگر آوازها و آهنگ‌هاي رايج در روستاست.
برخي رقص‌هاي گروهي با همراهي زنان و مردان فاميل که دست دردست هم داده اند، از جمله مراسم محلي است که به خصوص در عروسي‌ها متداول است .
غداهای روستا[ویرایش]
دوينه، دوخه وا ، شه له مين، غازينه و انواع غذاهاي گياهي از متداول‌ترين غذاهاي محلي در روستاي دلمرز هستند.
راه های ارتباطی روستا[ویرایش]
راه های دسترسی روستا به شهرهاي مختلف از جمله کامياران، پاوه، سروآباد و سنندج قابل دسترسي است اما راه ارتباطی موجود خاکی و صعب العبور است.
امکانات روستا[ویرایش]
روستای دلمرز دارای برق و آب لوله کشی شده ، دبستان ، مدرسه راهنمایی ، درمانگاه مرکزی ، خانه بهداشت ، مخابرات ، تلفن ثابت ، دهیاری ،شورای حل اختلاف ، مسجد ، شورای ده می باشد. ؛ تحت پوشش شبکه های ۱،۲،۳ سراسری و شبکه استانی کردستان می باشد.
روستاهای همسایه[ویرایش]
روستاهای کولیج ، ژریژه ، کانی حسین بگ ، دیبر و سرومال از شمال ؛ روستاهای جولانده و دیوزناو از شرق ؛ روستاهای زوم ، رودبار از غرب ؛ روستای دل از سمت شمال غرب روستا های همسایه دلمرز می باشند و کوه های شاهو جنوب روستا را در بر گرفته اند.
منابع[ویرایش]
برگرفته از وبلاگ آقایان حسام ملکی و شهرام معاذی و با تشکر از ایشان
وبلاگ روستای دله مرز
