لاویج

---

روستای لاویج چمستان
روستای ییلاقی لاویج (بقول اهالی لاویج شهر) از دهستانهای شهر چمستان شهرستان نور می باشد که در۱۷ کیلومتری جنوب چمستان قرار دارد. معروفیت این روستا بدلیل منطقه ییلاقی ، چشم انداز زیبا و آبگرمهای طبیعی می باشد.روستای لاویج در جنوب چمستان در میان دره های جنگلی و زیبای البرز قرار دارد. در کیلومتر ۳ چمستان به نور یک مسیر زیبای آسفالته بطرف جنوب از جاده اصلی منشعب می شود که با عبور از پارک جنگلی کشپل به لاویج ختم می شود.آبگرم لاویج, جنگل های لاویج, روستای لاویج, روستای ییلاقی لاویج, تصاویر روستای ییلاقی لاویج, چمستان, شهرستان نور, مازندارن, جاهای دیدنی مازندارن,شهرهای استان مازندران- دیدنی های استان مازندران
آبهای گرم لاویج با خواص درمانی برای دردهای استخوان و مفاصل و بیماریهای پوستی، همواره گردشگران فراوانی را در تمام فصول سال ، جذب می کند. امکاناتی مناسب نیز در آن منطقه برای اقامت و استفاده از آب معدنی ایجاد شده است . در حال حاضر آب گرم لاویج در دو قسمت زنانه و مردانه مجزا با دو استخر جداگانه که هر استخر گنجایش ۱۰الی ۲۰ نفر را برای استفاده دارد و همچنین دوحمام نمره اختصاصی در قسمت مردانه و دوش اختصاصی زنانه نیز وجود دارد.
آبگرم لاویج در دامنه های کوه های قسمت شرقی لاویج از دل زمین به بیرون می جوشد. این آب گرم دارای املاح معدنی و گوگرد های فراوانی می باشد که برای امراض پوستی و دردهای مفاصل کمردرد، پادرد و مهمتر از همه برای تمدد اعصاب بسیار مفید می باشد. از آبگرم های معروف آن می توان آبگرم لاویج “بیبنو”، “شفل” و… را نام برد که هر کدام از آنها دارای خواص مخصوص به خود می باشد. آبگرم ها دارای امکانات قابل قبول و بهداشتی مثل دوش، استخر و وان می باشد.
دور تا دور دهستان لاویج را حصار بلندی از کوه های البرز فرا گرفته است که در بهار و تابستان پوشیده از درختان انبوه و سرسبز می شود که مناظر بدیع و دل انگیزی خلق می کند. این منطقه از آب و هوای بسیار مطبوع و خنکی در بهار و تابستان برخوردار می باشد که به همراه طبیعت و سرسبزی بی نظیر مسافران و توریست های زیادی را در خود جذب می کند. این منطقه، در حال حاضر دارای سه مسافر خانه در کنار آبگرم و دو سوئیت و صدها خانه و ویلاهای اجاره ای می باشد که با توجه به خیل عظیم مسافر در بهار و تابستان ظرفیت پذیرایی از همه مهمانان را ندارد.
جنگل های لاویج :
یکی از جلوه های جذاب طبیعت لاویج، جنگل های انبوه و متراکم آن تا ارتفاع ۲۵۰۰متری از سطح دریا و به خصوص درختان راش آن که یادگاری از دوره های گذشته جنگل های هیرکانی در میلیون ها سال قبل است، می باشد.مسافران از این موهبت کمتر استفاده کرده و به جنگل های حاشیه جاده ها، بیشه زارها و آبگرم معدنی لاویج اکتفا می کنند و این چشم انداز بی نظیر طبیعی را که از با شکوه ترین صحنه های طبیعت لاویج را به نمایش گذاشته بهره چندانی نمی برند و این درحالی است که خاطره سفر از این جنگل ها هرگز فراموش نخواهد شد و مسافرت از طریق این جنگل های طولانی برای هر نوع توریست تجربه ای جالب و به یاد ماندنی دارد.
جنگل های لاویج از تنوع زیاد گونه های گیاهی و دختان گوناگون برخوردار است و در هر ناحیه آن چشمه سارانی از دل زمین به بیرون می جوشد و در هر فصلی از سال از میوه های وحشی و جنگلی خاصی برخوردار است. بهار با شکوفه های سفید، تابستان یکسره سبز و پاییز هزار رنگ آن از جاذبه های جالب و طبیعی آن به شمار می رود.
معرفی آبشار حرام او :
یکی دیگر از جاذبه های طبیعی لاویج آبشار “حرام او” است با مقدار فراوان آب که از دل زمین به بیرون می ریزد در مسیر جادهچمستان به لاویج قرار دارد و دارای آب خنک و گوارایی است و همیشه پذیرای جهانگردان زیادی در مسیر جاده می باشد و دارای عناصر فضایی کوه و جنگل می باشد. این آبشار دارای امکانات پذیرایی و تفرجگاهی بسیار زیبایی برای مهمانان عزیز می باشد. در مورد وجه تسمبه آن (به طور شفاهی) چنین نقل می شود که این آب به “حرم او” معروف است چون این آب از ارتفاعات سوردار و از پایین دست حرم امام زاده ای که درآنجا دفن است به پایین سرازیر می شود و (او) در زبان طبری به معنی آب می باشد و با ترکیب این دو معنی آبی که از حرم می آید را می دهد. این لفظ به مرور زمان به حرام او تغییر یافته است.
لاویج آبادی تاریخی ناشناخته ای است که از تاریخی کهن حکایت‌ها در دل نهفته دارد. سرزمینی که از دورانی بسیار دور، آباد و مسکونی بوده، مانند قلعه طبیعی عظیمی به نظر می‌رسد. از این جهت، همیشه مورد توجه فرمانروایان قرار گرفته و مامن و محل مناسبی برای آسایش حاکمان و والیان در جستجوی صلح و آرامش و یا گریخته از دشمن بود.تاریخ این آبادی، تلفیقی از اسطوره‌ها و واقعیات است. از آن رو هنگامی که وقایع و حوادث و حکایت‌ها به مرز اسطوره نزدیک می‌شوند، هم چون تمام روایت‌های اساطیری مبهم و رازگونه اند.
تنگه لاویج محل نبردهای مهم تاریخی و گریز گاهی برای سرداران و امیران و بزرگان و حاکمان و تخت گاهی برای حکمرانان محلی و نیز گذرگاهی برای فرمانروایان بزرگ بوده است.قدمت تاریخ غیرمکتوب لاویج به دوران ساسانیان و حتی قبل از آن می‌رسد. بقایای خرابه‌های متعدد و گورها و اشیاء و آثار مکشوف، حکایت از تاریخی با قدمتی طولانی دارد و تصویری کم رنگ از دوران حیات تاریخی و زیست مردمان در این منطقه به دست می‌دهد.
در منطقه لاویج گورهای گبری فراوانی وجود دارد. دو نقطه اصلی تمرکز این گورها، یکی در تپه‌های مشرف به روستای کیاکلا در مکانی موسوم به «سرخمن» و دیگری در گردنه‌ی بالاترین تپه‌های داخلی مشرف به آبادی لاویج، در بخش جنوبی آبادی «حصلیمه یا هسلیمه گردن» معروف است.علاوه بر وجود گورهای گبری، تصور می‌رود که احتمالاً آتشکده …مشاهده کامل متن ای بر فراز این تپه وجود داشت. از جمله اشیائ کشف شده به نقل از گفته‌های مردم، سکه هایی است که قدمت آن به دوران ساسانیان می‌رسد و زینت آلات زرین و سیمین مشتمل بر گردن بندها و گوشواره‌ها و دستبندها و قبضه هایی از شمشیر‌ها و غیره بوده است.
از تاریخ این آبادی تا دوره اسلامی هیچ نشانه یا اثر مکتوبی در دست نیست. همچنین از وقایع و حوادث در ارتباط با فتوحات اعراب مسلمان در طبرستان تا نیمه‌ی دوم قرن سوم هجری، یعنی پای گرفتن سلسله علویان طبرستان، اطلاعات مفصل و دقیقی در منابع و تواریخ محلی وجود ندارد.
محصولات مهم بخش کشاورزی آن؛ برنج، گندم، جو و سیب‌زمینی است و از محصولات دام پروری‌اش، می‌توان به دام و طیور، عسل، تخم‌مرغ و… اشاره داشت.زبان اهالی مازندرانی است و گویش خاص خود را دارند. بافت روستا خانه‌ها به صورت ساختمانی ساده و یکنواخت و با مصالح ابتدایی قابل دسترسی در محیط پیرامونی، ساخته شده و مثل یک عایق عمل می‌کند؛ به طوری که در تابستان مانع از ورود گرما و در زمستان از هدر رفتن انرژی گرمایی به بیرون از ساختمان جلوگیری می‌کند.
این خانه‌ها که در زبان محلی به آن‌ها (کلچو خنه) گفته می‌شود در مقابل زلزله نیز مقاوم است. ابزار ها، مصالح و مواد به کار رفته در این خانه‌ها از سنگ، چوب و گِل می‌باشد.در گذشته بسیاری از مصالح خانه‌های روستایی از مواد طبیعی پیرامون تامین می‌شد.خانه‌ها در نزدیکی همدیگر قرار دارند و هیچ حصار و مانعی آن‌ها را از هم جدا نمی‌کند و نشان دهنده پیوند‌های خویشاوندی و روابط عاطفی دردوره‌های گذشته است.
امکانات رفاهی
در حال حاضر لاویج دارای سه مسافر خانه در کنار آبگرم، دو سوئیت و صدها خانه و ویلاهای اجاره ای است. عسل و لبنیات لاویج که در نوع خود شناخته شده است از جمله سوغات این منطقه به شمار مى رود که طرفداران بسیارى دارد.
این دهستان دارای ۹ مسجد ، ۷ مدرسه ابتدایی، ۲ دبیرستان دخترانه و پسرانه، ۲ مدرسه راهنمایی پسرانه و دخترانه، ۴ خانه بهداشت، ۶ نانوایی، ۶ حمام و مخابرات، شرکت نفت، خانه بهداشت، کتابخانه و سالن ورزشی یک منظوره است.
مسیر دسترسی
برای رسیدن به روستای زیبای لاویج، می‌توانید بعد از طی مسیرهای مبارک‌آباد، سولار، پلور، گزنک، آبگرم لاریجان، آب‌اسک، نیاک، سرچشمه، چلاو و محمدآباد، به شهر زیبای نور برسید و بعد هم به چمستان که مسیر اصلی است. از آن جا مسیری در سمت چپ، شما را به سمت لاویج راهنمایی می‌کند.این روستا در ۱۸ کیلومتری جنوب چمستان در میان دره‌های جنگلی و زیبای البرز قرار دارد. جاذبه‌های گردشگری طبیعی ناحیه کوچک و کم وسعت لاویج، دارای نواحی اکوتوریستی بی نظیری می‌باشد.
از نواحی تفریحی و توریستی آن می‌توان از: پارک جنگلی کشپل، آبشار حرام او، جاده‌های جنگلی، آبگرم معدنی لاویج، سوردار، جنگل اسیونگ، مراتع و چمنزارهای نومه، چشمه‌ها و رودخانه‌های پر آب و خروشان، ییلاق زیبای ایزوا، منطقه ییلاقی میرخمند و کوه‌های پوشیده از انبوه درختان و جنگل‌های وسیع و بکر را نام برد.یکی از جلوه‌های جذاب طبیعت لاویج، جنگل‌های انبوه و متراکم آن تا ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا و به خصوص درختان راش آن که یادگاری از دوره‌های گذشته جنگل‌های هیرکانی در میلیون‌ها سال قبل است، می‌باشد.
آبگرم لاویج
روستای لاویج چمستان
آبگرم لاویج نیز در دامنه‌های کوه‌های قسمت شرقی لاویج، از دل زمین به بیرون می‌جوشد. این آب گرم دارای املاح معدنی و گوگرد‌های فراوانی است که برای امراض پوستی، دردهای مفاصل، کمردرد، پادرد و مهم‌تر از همه، برای تمدد اعصاب بسیار مفید است.آب‌های گرم لاویج به دلیل خواص بالای درمانی، همواره گردشگران فراوانی را در تمام فصول سال به خود جلب نموده و امکانات مناسبی نیز در آن منطقه برای اقامت و استفاده از آب معدنی ایجاد شده است.
لاویج دارای پنج ابگرم معدنی می‌باشد که هر کدامشان دارای خواص درمانی خاص خودشان هستن این ابگرم‌ها در ایام تعطیلات پذیرای مسافران عزیز از سراسر ایران یا حتی بعضی از کشورهای جهان هستن نام این آبگرم‌ها و خصوصیات انها به شرح زیر می‌باشد .آبگرم معدنی لاویج به مدیزیت حاج طاهر کریمی که یکی از بزرگترین و به روزترین ابگرم در استان به شمار می‌آید که دارای امکاناتی مثل استخر ، دوش ،وان ، و جکوزی و … است .که دارای خواص طبی و درمانی مثل آرامش اعصاب ،درمان دردهای عضلانی و مفصلی و دردهای روماتیسمی و مشکلات پوستی می‌باشدهمچنین این آبگرم داری هتل و سوئیت‌های ویژه برای اسکان مسافران محترم می‌باشد .
ابگرم فیل سنگی لاویج که به گفته ریش سفیدان قدیمی‌ترین آبگرم لاویج به حساب می‌آید این ابگرم به مدیریت برادران عقیلی ( سید حسین و سید صادق ) می‌باشد که این آبگرم نیز خصوصیات درمانی و طبی زیادی داردکه به علت داشتن گوگرد دارای خاصیت میکروب زدایی طبیعی است همچنین بنای فیل سنگی نیز که سابقه تاریخی طولانی را دارددر همین مکان وجود دارد که دیدن ان خالی از لطف نیست .
جاده چمستان به لاویج از پارک کشپل می‌گذرد و از میان جنگل عبور می‌کند به همین دلیل فضای دلپذیری را برای گردشگران فراهم می‌سازد. آبگرم دارای امکانات قابل قبول و بهداشتی مثل دوش استخر و وان است.
فیل سنگی
در مرکز روستای لاویج، قطعه سنگ بزرگی وجود دارد که بر اثر عوامل و فرسایش طبیعی به شکل فیل نشسته بر زمین خودنمایی می‌کند که مسافران این روستای خوش آب و هوا از این منظره طبیعی و منحصر به فرد نیز دیدن می‌کنند. البته بعد از گذر از آب گرم لاویج، با حداقل ده دقیقه پیاده روی، می‌توانید از فیل سنگی هم دیدن کنید.
جاذبه‌های طبیعت گردی
جاده‌های جنگلی سوردار: در فاصله ۲۰ کیلومتری روستای لاویج و در مسیر لاویج به کرچی قرار دارد.
جنگل اسیونگ: در فاصله ۱۰ کیلومتری روستای لاویج و در مسیر رییس کلا به کیاکلا واقع شده است.
ییلاق زیبای ایزوا: در فاصله ۲۵ کیلومتری روستای لاویج و در مسیر لاویج به بهبنک قرار دارد .
منطقه ییلاقی میر خمند: در فاصله ۳۵ کیلومتری روستای لاویج و در مسیر لاویج به بهبنک قرار گرفته است.
پارک جنگلی کشپل: در ابتدای جاده آسفالتی لاویج در محور چمستان به آمل، در ۱۵ کیلومتری روستای لاویج قرار دارد، جنگل و چشمه «کشپل» از تفرجگاه هاى منطقه لاویج است که در نوع خود بى همتا هستند، به طورى که چشمه و درخت هاى به هم گره خورده جنگل تابلویى زیبا از طبیعت را در چشم بینندگان آن ترسیم مى کنند.
این پارک جنگلی در حاشیه‌ی زیبای لاویج رود، با چشمه‌های پر آب و زلال، امکانات نسبی اقامتی و محل بازی کودکان که این پارک را به تفریحگاه مردم منطقه و مسافران غیر بومی تبدیل نموده است.
آبشار حرام او: آبشار حرام او، با مقدار فراوان آب که از دل زمین به بیرون می‌ریزد در مسیر جاده چمستان به لاویج و در ۳ کیلومتری روستای لاویج قرار دارد و دارای آب خنک و گوارایی است.
آبگرم شفل: آبگرم «شفل» هم یکی دیگر از آبگرم‌های روستاست. در انتهای لاویج هم روستای کیاکلای لاویج قرار دارد که دیدن آن را نیز به اهالی سفر و طبیعت گردها توصیه می‌کنیم.
جاذبه‌های فرهنگی امامزاده صالح : امامزاده صالح در بالاترین ارتفاعات روستای لاویج در چمستان نور است.
بازار محلی: بازار محلی لاویج هم دیدنی است. با آن که چندان بزرگ نیست، ولی سنتی است و زیبا و در بدو ورود نظر شما را جلب می‌کند.
سوغاتی لاویج
بهترین سوغات لاویج آرامشی است که پس از استفاده از آبگرم معدنی و دیدن آبشار و رودخانه و جنگل به دست می‌آید! اما از عسل طبیعی لاویج نمی‌توان به سادگی گذشت، عسلی که از شهد گل‌های لاویج به دست می‌آید، بی نظیر است.سیر لاویج نیز معرکه است. انواع لبنیات را به وفور می‌توانید در لاویج بیابید. حیوانات خانگی و تخم مرغ محلی و نان خانگی لاویج را باید تجربه کرد.
گردو و فندق را به سوغات لاویج اضافه نمایید با انواع سبزی هایی که به صورت خودرو در تپه‌های لاویج وجود دارد و تهیه ماهی قزل آلای لاویج، بهترین سبزی پلو با ماهی خاطره انگیز را در یک شب اقامت در لاویج تجربه کنید.از دیگر سوغاتی‌های لاویج با توجه به محصور بودن منطقه به وسیله جنگل و درختان انبوه، صنایع دستی چوبی است. که در گذشته‌ها ی نه چندان دور از ابزارهای مهم زندگی مردمان منطقه به شمار می‌رفت، ولی امروزه بیشتر جنبه زینتی به خود گرفته است. به طوری که این صنایع دستی زینت بخش مغازه‌ها و فروشگاه‌های صنایع دستی منطقه و شهرهای مجاور شده است.
از آن جایی که این منطقه از پوشش گیاهی کافی و آب فراوان برخوردار است، دام داری نیز شغل‌های جنبی مردمان لاویج است. ماست، شیر، پنیر، دوغ و کره محلی لاویج هم از شهرت و اعتبار خاصی در میان مسافران برخوردار است.

ساماندهی الگوی گردشگری‌ در استان مازندران‌ با تأکید بر مکان‌یابی دهکده‌های گردشگری ^[۱]


چکیده[ویرایش]

---

استان مازندران و سواحل آن به دلیل برخورداری از جاذبه‌های غنی گردشگری،یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری‌ کشور به شمار می‌آید.شواهد موجود و نتایج حاصل از مطالعات و نظرسنجی‌های صورت گرفته حاکی از آن است‌ که متأسفانه در سال‌های اخیر از میزان رضایتمندی گردشگران کاسته شده و نارسایی‌هایی در پاسخگویی به نیازها و انتظارات گردشگران به وجود آمده است.همچنین مطالعه برخی از شاخص‌های توسعه گردشگری استان حاکی‌ از آن است که علی‌رغم توان بالای گردشگری،این استان به لحاظ گردشگری از جایگاه مناسبی برخوردار نیست. میانگین ضریب اشتغال اتاق و تخت هتل‌های استان مازندران به ترتیب ۳۲ درصد و ۴۲ درصد است،حال آنکه ارقام‌ متناظر آن برای کشور،۱۴ درصد و ۰۴ درصد است.پائین بودن مدت اقامت گردشگران در هتل‌های استان نسبت به‌ میانگین کشور از دیگر شاخص‌هایی است که بیانگر وجود موانعی برای توسعه گردشگری استان است،میانگین مدت‌ اقامت در استان ۱/۴۶ روز و رقم متناظر آن برای کشور ۲/۷۱ روز است.
یکی از راه‌کارهای مدیریتی مطرح برای مشکلات بیان شده و افزایش میزان رضایتمندی گردشگران ساماندهی‌ الگوی نامناسب گردشگران استان از طریق مکان‌یابی و ایجاد دهکده‌های گردشگری(مجتمع گردشگری)در مناطق‌ مستعد استان است.
تحقیق حاضر به منظور استفاده بهینه از قابلیت‌های گردشگری و جلوگیری از تک محصولی شدن صنعت‌ گردشگری(ساحل-دریا)و افزایش میزان رضایتمندی گردشگران و در نهایت دست‌یابی به توسعه پایدار گردشگری‌ بر آن است تا با شناسایی مکان‌های مناسب برای ایجاد این‌گونه مجتمع‌ها(شهرستان نور)،الگوی جدیدی را برای‌ توسعه گردشگری استان پیشنهاد کند.
برای مکان‌یابی بهینه این نوع مجتمع‌ها در استان مازندران از روش‌ AHP استفاده شده است که در آن با استفاده‌ از نظر کارشناسان(روش دلفی)متغیرها و شاخصه‌هایی برای مکان‌یابی بهینه و مناسب استخراج شده و سپس با رتبه‌بندی این شاخصه‌ها و متغیرها،مکان‌های مناسب یعنی منطقه لاویج،منطقه بلده،منطقه میان‌بند به عنوان‌ مناطق مناسب معرفی شده‌اند.

واژگان کلیدی[ویرایش]

---

گردشگری،دهکده گردشگری،الگویابی گردشگری.

مقدمه[ویرایش]

---

استان مازندران با مساحت ۶۵۷۳۲/۴ کیلومتر مربع‌ ۵/۱ درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده و دارای ۸۳۳ کیلومتر نوار ساحلی است که متأسفانه شواهد موجود نشان می‌دهد که ۹/۲ درصد یعنی ۰۱ کیلومتر نوار ساحلی فقط دارای ساخت و ساز عمومی توسط سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری به‌ خود اختصاص داده و باقی را بخش‌های دولتی،خصوصی، شهرها و غیره اشغال کرده‌اند که همین امر باعث تمرکز شدیدی در نوار ساحلی شده است.۱
این تحقیق در پی آن است که ضمن مطالعه الگوی‌ کنونی گردشگری استان الگوی جایگزین مناسبی برای‌ گردشگری با تأکید بر توان‌های گردشگری مناطق‌ غیر ساحلی ارائه کند که با احداث دهکده‌های گردشگری‌ سبب جذب گردشگران بیشتر و طولانی شدن مدت‌ اقامت مسافران و هزینه گردشگران ارزانتر از مناطق‌ ساحلی خواهد شد.
در نظرسنجی که در سال ۱۸۳۱ از گردشگران استان‌ به عمل آمد،مشخص شد که ۰۹ درصد گردشگران استان‌ از وضعیت استفاده از آب دریا ابراز نارضایتی کرده‌اند.
در سال ۸۷۳۱ انگیزه استفاده از آب دریا در بین‌ گردشگران ۲۵ درصد و استفاده ازجنگل ۰۲ درصد گردشگران بوده است.اما در سال ۲۸۳۱ انگیزه استفاده از آب دریا به ۰۳ درصد کاهش و انگیزه استفاده از جنگل‌ به ۳۳ درصد افزایش یافت.
یکی از موانع و چالش‌های فراروی توسعه پایدار مقاصد گردشگری تمرکز مکانی گردشگران و تک محصولی‌ شدن مقصد به لحاظ عرضه‌های گردشگری است.تبعات‌ منفی ناشی از این الگو،نارضایتی گردشگران و به تبع‌ آن عدم پایداری و تداوم رونق گردشگری در مقصد از جمله دلایلی است که انجام این تحقیق را ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌کند.
با توجه به اینکه تاکنون مطالعات جامع و مانعی در خصوص راه‌کارهای مدیریتی برون‌رفت از این مشکل‌ صورت نگرفته است و معدود مطالعات صورت گرفته‌ نیز هم به لحاظ متدولوژی تحقیق و هم به لحاظ مبانی‌ تئوریک آن ضعیف بوده‌اند،تحقیق در این خصوص با نگرش جدید و با تأکید بر مطالعه دهکده‌های گردشگر۲ واجد اهمیت و در خور توجه است.
لازم به ذکر است که در غالب راه‌کارهای مدیریتی که‌ تاکنون برای آمایش وضعیت نابسامان الگوی متمرکز ۲lگردشگری استان ارائه می‌شده است تاکید و توجه به‌ ساماندهی نوار ساحلی و اطراف آن بوده است،حال آنکه‌ در این مقاله حل مشکل در مناطقی خارج از محدوده نوار ساحلی جستجو می‌شود و بدین لحاظ مهم و در خور توجه است.

تعریف واژگان اصلی و عملیاتی[ویرایش]

---

برنامه‌ریزی منطقه‌ای ^[۲]
فرآیند تنظیم و هماهنگ کردن برنامه‌های مختلف‌ اقتصادی و اجتماعی متناسب با نیازها و امکانات جهت‌ مشارکت مردم و مناطق در برنامه‌ریزی توسعه را برنامه‌ریزی منطقه‌ای گویند.
توسعه پایدار گردشگری‌ ^[۳]
در سال کنونی توسعه پایدار به عنوان روشی تازه مطرح‌ است که جوامع می‌توانند بدان وسیله درباره سطح زندگی، عدالت اجتماعی و حفظ منابع بیندیشند.
هدف‌ها و ویژگی‌های گردشگری پایدار عبارت هستند از: ۱-بهبود کیفیت زندگی جامعه میزبان
۲-رعایت برابری یا مساوات بین دو نسل و در درون‌ یک نسل
۳-حفظ کیفیت محیط زیست از طریق حفظ سیستم‌ زیست محیطی
۴-حفظ یکپارچگی و انسجام فرهنگی و همبستگی‌ بین جوامع
۵-ایجاد تسهیلات و امکانات به گونه‌ای که دیدارکنندگان‌ بتوانند تجربه‌های ارزشمندی کسب کنند.
دهکده‌های گردشگری‌۵
هدف اصلی آن گردشگری ارزان قیمت است..
الگوی گردشگری در این تحقیق
هدف از الگوی گردشگری در این تحقیق شکل،قالب یا ویژگی‌های بارز گردشگری منطقه از جمله مکان تحقیق‌ فعالیت‌های گردشگری زمان اوج فعالیت و نوع فعالیت‌ قالب گردشگری است.
ساماندهی گردشگری
منظور از ساماندهی گردشگری در این مقاله به سامان‌ نمودن یا بهینه‌سازی توزیع زمانی،مکانی و تنوع،بخشی‌ از فعالیت‌های گردشگری انسان است.
مجتمع گردشگری‌۶
به مجموعه‌ای از تأسیسات اقامتی،پذیرایی،تفریحی، تفرجگاهی و ورزشی گفته می‌شود که دارای تأسیسات‌ متنوع بوده و مهمانان ضمن اقامت در آنها می‌توانند از خدمات جانبی دیگری که در آنها وجود دارد استفاده‌
۱lکنند.تأسیسات اقامتی در مجتمع‌های گردشگری متنوع‌ است و می‌توانند به صورت اتاق،ویلا،آپارتمان،کمپینگ، محل پارک کاروان یا اتاق‌های بسیار که با اتومبیل یدک‌ کشیده می‌شوند،باشد.

هدف تحقیق[ویرایش]

---

هدف تحقیق حاضر شامل اهداف علمی-کاربردی و همچنین هدف خاص در ارتباط با موفقیت تحقیق است. نگاه‌ها به الگوی توسعه گردشگری مبتنی بر دهکده‌های‌ گردشگری(مجتمع‌های گردشگری)از منظر توسعه‌ گردشگری و اصلاح الگوی متمرکز و نامناسب گردشگری‌ فعلی اشاره دارد.هرچند که توسعه متعادل منطقه‌ای و روستایی از نکات مثبت آن به شمار می‌رود.
۱-کمک به تمرکز در نوار ساحلی و کاهش تبعات‌ منفی منطقه‌ای
۲-کمک به توسعه متعادل منطقه‌ای
۳-کمک به توسعه روستایی
۴-کمک به استفاده بهینه از سایر منابع گردشگری‌ استان(جنگل،اکوسیستم کوهستان)
۵-جلب رضایت گردشگران با ارائه خدمات مطلوب‌ اقامتی-پذیرایی،تفریحی،ورزشی و....
۶-تنوع بخشیدن به محصولات قابل‌ عرضه به گردشگران

سئوال‌های تحقیق[ویرایش]

---

۱-الگوی فعلی گردشگری استان‌ چگونه است؟
۲-معیارهای تعیین مطلوبیت مکانی‌ برای ایجاد دهکده‌های گردشگری‌ کدامند؟
۳-چه منطقه‌ای از شهرستان نور از اولویت بالاتری برای ایجاد دهکده‌های‌ گردشگری برخوردار است؟

روش تحقیق[ویرایش]

---

روش این تحقیق از نوع توصیفی، تحلیلی و کاربردی است.همچنین‌ در این تحقیق برای مقایسه و ارزیابی‌ مناطق مورد مطالعه از یک مدل ریاضی‌ بهره جسته و با استفاده از اسناد و مدارک،شاخصه‌ها تعیین شده و با استفاده از پرسشنامه و طیف ساعتی‌ ۲lشاخصه‌های مؤثر،جداسازی و آنگاه با روش‌ A.H.P گروهی به ارزیابی مناطق مورد اشاره پرداخته شد و اولویت‌بندی این مناطق را از لحاظ میزان مناسب بودن‌ هر منطقه جهت توسعه و احداث دهکده‌های گردشگری‌ با توجه به شاخصه‌های موردنظر در قیاس باهم مشخص‌ خواهد کرد.در این پژوهش برای آزمون اعتبار پرسشنامه‌ از آلفای کرونباخ و برای جداول مقایسه‌ای از محاسبه نرخ‌ سازگاری‌ (CR) استفاده شد.
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
در تحقیق حاضر از روش‌ AHP جهت تعیین اولویت‌بندی‌ مناطق بهینه جهت ایجاد و توسعه دهکده‌های گردشگری‌ استفاده شده و تعیین الویت مناطق سه‌گانه نسبت به‌ یکدیگر جهت احداث مناطق دهکده‌های گردشگری‌ است.
فرایند تحقیق
به‌طور خلاصه می‌توان فرایند تحقیق حاضر را به شکل‌ زیر نمایش داد:
محدودیت‌ها و تنگناهای تحقیق
نبود تعریف دقیق و عدم وفاق نظر میان صاحب‌نظران و (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار شماره ۱
۱lدست‌اندرکاران بخش گردشگری در مورد تعریف و مفهوم‌ دهکده‌های گردشگری،مشکل جلب رضایت مدیران و کارشناسان جهت استفاده از تکنیک دلفی،عدم دسترسی‌ کامل به گزارش‌های نهادها و سازمان‌ها در حوزه گردشگری‌ جزء محدودیت‌های پژوهش بوده است.

بررسی وضعیت دریا و سواحل استان مازندران[ویرایش]

---

دریای مازندران با ویژگی‌های منحصر به فرد یکی از بهترین پتانسیل‌های گردشگری کشور و استان مازندران‌ است.علاوه بر آن گردشگری در مازندران به دلیل وجود این‌جاذبه طبیعی مهم،در برنامه‌های اول و دوم توسعه‌ به عنوان محور توسعه قلمداد شده است،اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این امر عملا تحقق نیافته است دلیل‌ عمده این امر نادیده گرفتن موانع متعدد و بی‌توجهی به‌ حفظ و حراست این منبع خدادادی بوده است.متولیان‌ برنامه‌ریزی کشور با توجه به پتانسیل مذکور،توسعه‌ استان را در گروه توسعه گردشگری می‌دانستند ولی‌ متأسفانه این توان بالا،روز به روز رو به زوال و نابودی‌ رفته است و هیچ تفکر صحیحی برای شکوفا نمودن این‌ استعدادها به اجرا نیامده است.آمار نشان می‌دهد که ۸۹ درصد از وسعت قریب به ۸۳۳ کیلومتر نوار ساحلی استان‌ مازندران در اختیار دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی‌ است..که ایام محدودی از سال،این سرمایه عظیم ملی‌ را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند،درحالی‌که این شاهکار آفرینش و دنیای زیبائی‌ها که از«نزدیکی و همجواری دریا و جنگل»در ساحل به وجود آمده متعلق به همه مردم‌ کشور است تا در کنار این همه نعمت‌ها بیاسایند و به‌ قدرت و جبروت الهی اندیشه کنند.
در نظرسنجی انجام شده که برپایه اصول و علمی آماری‌ در سال ۱۸۳۱ انجام شده مشخص گردیده که حدود ۰۹ درصد از گردشگران با انگیزه گذراندن اوقات فراغت به‌ استان مازندران سفر می‌کنند و از تعداد حدود ۸۷ درصد استفاده از دریا را در اولویت سفر قرار داده‌اند.برپایه همان‌ نظرسنجی مشخص شده که متأسفانه تنها ۰۲ درصد از مسافران موفق به رفتن به ساحل و ۷ درصد موفق به شنا شده،۶۹ درصد موفق به قدم زدن و استراحت در سواحل‌ شده و در مجموع ۰۹ درصد از گردشگران از وضعیت دریا رضایت نداشته‌اند.
چنانچه دگرگونی‌های اساسی در این زمینه انجام نپذیرد، در آینده نزدیک شاهد تخریب‌ها و نابسامانی‌های دیگر در نوار ساحلی خواهیم بود و باید شعار محوریت گردشگری‌ را در توسعه مازندران حذف نموده و دریا را دیگر به عنوان‌ ۲lمنبع مهم گردشگری یاد نکنیم و در مجموع این وضع‌ جز ناهنجاری‌های اجتماعی،نابودی ارزش‌های فرهنگی‌ و از بین رفتن عدالت اجتماعی و غیره را نصیب جامعه‌ نخواهد کرد.
وضعیت موجود گردشگری مازندران:
-تعداد گردشگران داخلی سال ۱۸ ۰۰۰۰۰۰۲۱ نفر
-تعداد گردشگران خارجی سال ۱۸ ۰۰۰۰۷ نفر
-تعداد مسافران با قصد گذراندن اوقات فراغت‌ ۲۹ درصد
-تعداد مسافران با قصد استفاده از دریا و ساحل‌ ۸۷ درصد
-میزان هزینه بخش‌های دولتی مستقر در سواحل‌ سالانه ۵۲-۰۲ میلیارد ریال بدون کسب درآمد.
تابلوی موردنظر نحوه اشغال سازمان‌ها و نهادهای دولتی‌ مستقر در سواحل استان مازندران را نشان می‌دهد.
وضعیت نوار ساحلی مازندران:
-طول کامل نوار ساحلی مازندران،۸۳۳ کیلومتر
۱l-طول کامل نوار ساحلی که در آن ساخت و ساز انجام‌ شده است،۸۴۲ کیلومتر یعنی ۴۷ درصد
-طول سواحل بدون ساخت و ساز متعلق به بخش‌ خصوصی،دولتی و انتظامی ۵۷ کیلومتر
-میزان سواحل انحصاری،۶۹ درصد
-پتانسیل ایجاد شغل در هر کیلومتر ساحل دریا ۰۰۵ نفر
استفاده از طرح دریا:
(به تصویر صفحه مراجعه شود) ۲۹ درصد از علاقه‌مندی گردشگران به استان مازندران‌ طبیعت است،با توجه به جدول فوق در سال ۰۸،۸۷ درصد جهت استفاده از طرح دریا به کنار ساحل رفته‌اند.این عدد (به تصویر صفحه مراجعه شود) در تابستان ۴۸ به ۲۶ درصد رسید.علت این امر انحصاری‌ بودن ساحل و توجه به مناطق جنگلی و ییلاقی در استان‌ است.
موانع و مشکلات اصلی وضعیت سواحل مازندران
-ساخت و سازهای بی‌رویه در سواحل
-نداشتن شبکه حمل و نقل مناسب جاده‌ای،ریلی، دریایی و هوایی
-عدم ساماندهی ویلاها و منازل استیجاری شخصی
-وجود هرج و مرج در فعالیت‌های شغلی مسیرهای‌ گردشگری و عدم وجود متولی برای این مشاغل
-عدم اجرای برنامه آموزشی و آگاه‌سازی عمومی از طریق رسانه‌های گروهی
-عدم وجود تابلوهای راهنمای بین المللی حاوی‌ اطلاعات موردنیاز به زبان‌های مختلف
-انحصاری بودن ساحل

پاسخ به سئوال‌های مطرح شده تحقیق[ویرایش]

---

۱-نتایج حاصل از بررسی توزیع جغرافیایی تاسیسات‌ اقامتی و پذیرایی،حاکی از آن است که بیش از ۷۸ درصد (به تصویر صفحه مراجعه شود) از تاسیسات اقامتی در نوار ساحلی و جلگه استان متمرکز شده است.همچنین ۴۵ درصد واحدهای اقامتی استان در سطح جلگه و نوار ساحلی مکان‌یابی شده‌اند.از آنجا که‌ توزیع جغرافیایی عرضه از تقاضا تبعیت می‌کند.می‌توان‌ گفت که الگوی گردشگری استان به لحاظ مکانی و نوع‌ فعالیت متمرکز است.
۲-با توجه به معیارهای تأیید سیزده‌گانه در ایجاد و راه‌اندازی دهکده‌های توریستی استان مازندران که توسط مدیران و کارشناسان حوزه گردشگری و دانشگاهیان که‌ عبارت هستند از ۱،۴،۵،۶،۷،۸،۹،۶۱،۷۱،۸۱، ۰۲،۱۲ و ۰۳.این معیارهای سیزده‌گانه در دهکده‌های‌ مطرح در غرب استان مازندران برای مکان‌یابی ایجاد دهکده‌ها توریستی که از نظر گردشگری نسبت به شرق‌ استان از امتیازات قابل توجهی نیز برخوردار هستند که‌ توسط خبرگان حوزه گردشگری استان مازندران مورد بررسی قرار گرفتند که از این میان منطقه میان‌بند نور مورد تأیید قرار گرفته.لذا این معیارهای سیزده‌گانه با توجه به شرایط جغرافیایی،تاریخی،فرهنگی و مذهبی‌
(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) آلودگی در نوار ساحلی
۱lاستان مازندران به عنوان مؤثرترین معیارها در ایجاد و راه‌اندازی دهکده‌های توریستی در استان مازندران است. که پیشنهاد می‌شود برای مکان‌یابی احداث دهکده‌های‌ توریستی در این استان این معیارهای سیزده‌گانه مورد لحاظ قرار گیرد.در غیر این صورت مناطقی که بدون در نظر گرفتن این معیارها برای احداث دهکده‌های توریستی‌ اقدام گردد هیچ‌گونه توجیه اقتصادی نخواهد داشت و قطعا منجر به شکست خواهند شد.
۳-با توجه به نتایج حاصل از نظرات خبرگان حوزه‌ گردشگری استان مازندران که معیارهای سیزده‌گانه تأیید شده در ایجاد و راه‌اندازی دهکده‌های توریستی استان را با مناطق مطرح در غرب استان از روش‌ AHP گروهی مدنظر قرار دادند.منطقه میان‌بند نور بهترین شرایط مکانی برای‌ احداث دهکده‌های توریستی را به خود اختصاص داده‌ است.

پیشنهادهای تحقیق[ویرایش]

---

با توجه به نتایج حاصل از پژوهش،اولویت‌ اول سرمایه‌گذاری در ایجاد و راه‌اندازی‌ دهکده‌های توریستی در استان مازندران‌ در منطقه میان‌بند نور واقع در غرب استان‌ مازندران تعیین شده است و آخرین اولویت‌ نیز در این ارزیابی منطقه بلده نور معرفی‌ شده است.
همچنین یافته‌های پژوهش،بر سرمایه‌گذاری در سایر الگوهای گردشگری‌ به غیر از الگوی گردشگری ساحلی(دریا) که الگوی فعلی و مطرح در استان مازندران‌ است.تاکید دارد.به طوری که الگوی‌ گردشگری غیر ساحلی می‌تواند مکمل‌ الگوی گردشگری فعلی استان که بر ساحل‌ و دریا تمرکز یافته است باشد.چرا که استان‌ مازندران از منظر ناهمواری‌ها علاوه بر دریا و سواحل شنی آن دارای جلگه،کوهپایه، کوهستان و جنگل است.و هرکدام از این موارد می‌تواند بالقوه در توسعه پایدار صنعت گردشگری استان نقش به‌سزایی‌ داشته باشد.

پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی[ویرایش]

---

۱-تعمیم این روش در دیگر استان‌های‌ کشورمان برای ارزیابی و انتخاب مناطق‌ مستعد،برای ایجاد و راه‌اندازی دهکده‌های‌ توریستی در سطح بین المللی،ملی،استانی و محلی برای‌ جذب بیشتر گردشگران داخلی و خارجی در راستای‌ توسعه پایدار صنعت گردشگری.
۲-استفاده از روش‌های کمی‌ (AHP) در سایر سطوح‌ تصمیم‌گیری
۳-استفاده از ترکیب روش‌های تحلیل پوشش داده‌ با منطق‌ (AHP) برای ارزیابی عملکرد و تعیین رتبه‌ کارایی هریک از مناطق که دهکده‌های توریستی ایجاد و راه‌اندازی شده است.
بررسی و ارزیابی سایر الگوهای گردشگری در کشور بر اساس امکانات بالقوه هر استان،در راستای تمرکززدایی‌ از یک الگوی گردشگر در استان‌ها درحالی‌که می‌توانند بالقوه از سایر الگوهای گردشگری در منطقه،همزمان‌ بهره‌مند باشند.

پی‌نوشت‌ها[ویرایش]

---