منجق تپه
تک نگاری روستای منجق تپه رضا فرخی۱،شجاع فرهادی۲
۱دانشجوی کارشناسی حسابداری
۲کارشناس علوم اجتماعی.گرایش مددکاری اجتماعی
چکیده[ویرایش]
روستای منجق تپه در دهستان خدابنده لو بخش مرکزی شهرستان
صحنه واقع شده است و با شهرستان صحنه۱۹کیلومتر فاصله دارد.این روستا از لحاظ زیبایی رتبه ی اول بین روستاهای دهستان را دارا میباشد.طوری که سالانه و به خصوص در فصول بهار و تابستان گردشگران زیادی را به خود جذب می کند.در این روستا به دلیل وجود کوه های مرتفع و چراگاهای مناسب،دامداری و کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار است.از مهمترین تولیدات دامی روستا،گوشت گوسفند و گوساله میباشد که هرساله به بازارهای مجاور نظیر صحنه و سنقر عرضه میگردد.
این روستا دارای پیشینه ی تاریخی میباشد.طوری که تهاجم روس ها به این روستا خود شاهدی بر این مدعاست.از لحاظ آموزش و سواد،تعداد فارغ التحصیلان این روستا تا قبل از سال ۸۵ حدوداً به ۳۰ نفر نیز رسیده است.طوری که اکثر جوانان این روستا باسواد و در دانشگاههای کشور مشغول به تحصیل هستند که در این میان حدوداً ۱۳ نفر در مقطع کاردانی،۱۰ نفر در مقطع کارشناسی،۶ نفر در مقطع کارشناسی ارشد و تعدادی نیز در مقطع دکترا در حال تحصیل میباشند.
مشخصات تاریخی روستای منجق تپه[ویرایش]
روستای منجق تپه در دهستان خدا بنده لو بخش مرکزی شهرستان صحنه واقع شده است .
منجق در زبان محلی روستا به معنی مهره و دانه ها و زیور آلات خوش رنگی بوده که به لباس های محلی روستا دوخته می شده و زیبایی خاصی به آنها می داده. در عرف روستا به هر چیز با ارزشی مانند مهره آلات و زیور آلات قدیمی منجق تپه گفته می شده است .
علت نام گذاری روستا به منجق تپه این است که تپه ای در سمت راست روستا وجود دارد که باستانی ، تاریخی و بسیار قدیمی است و حاوی اشیای قدیمی و تاریخی است. به همین دلیل به این روستا منجق تپه گویند. یعنی تپه ای که دارای منجق و اشیاء گران بهاست. وجود تپه باستانی وقبرستان های قدیمی اطراف روستا نشان از قدیمی بودن روستا دارد .
این روستا در جنگ جهانی به علت ورود روس ها به آن به کلی تخلیه شده و پس از پایان جنگ دوباره مردم به روستا باز گشته و آن را آباد کرده .
مشخصات جغرافیایی[ویرایش]
روستای منجق تپه جزء دو روستای آخر خدابنده لو است.
این روستا دارای جاده ای آسفالت تا مرکز شهرستان صحنه می باشد و حدود یک کیلو متر جاده اختصاصی دارد و با شهرستان صحنه ۱۹ کیلو متر فاصله دارد .
توصیفی از دهستان خداه بنده لو و موقعیت روستای منجق تپه در آن .
در شمال شهرستان صحنه یک گردنه وجود دارد که آب دربند صحنه از آن سرازیر می شود. دهستان خدابنده لو بد از این گردنه قرار دارد. از گردنه که عبور کنیم یک دو راهی وجود دارد که سمت راست دو راهی به طرف روستاهای همت آباد ، کریم آباد ، بردینه علیا وسفلی ، توشمالان و بعد از این روستاها چند روستای مربوط به حوزه کنگاور وجود دارد و به سمت کنگاور می رود . اما اگر از دو راهی عبور کرده و مستقیم ادامه دهیم به روستای دهلق می رسیم. بعد از روستای دهلق یک دو راهی دیگر قرار گرفته که اگر مستقیم ادامه دهیم به سمت روستای سر دهلق ، گرگه بیشه و بعد از گردنه گرگه بیشه روستای گرگلان، اسلام آباد علیا ، اسلام آباد سفلی ، و قشلاق و هالان و بکتر و بعد از آنها به سمت سنقر سیر میکند. اما اگر دوراهی بعد از دهلق را به سمت چپ ادامه دهیم روستای عزیز آباد ، حسین آباد ، پیر سراب و سپس دو راهی مربوط به منجق تپه قرار دارد که سمت چپ دو راهی، روستای منجق تپه قرار دارد که بن بست بوده و اگر دو راهی را مستقیم ادامه دهیم روستای دو آب که آخرین روستای دهستان خدابنده لو است قرار دارد که بعد از این روستا وارد بخش دینور می شویم .
روستای منجق تپه از سمت شرق به رود خانه منحنی می شود و نسبت به رودخانه دارای شیب تندی است و بین رودخانه و روستا که بالای تپه قرار دارد یک پوشش درختی قرار گرفته است . از سمت شمال با فاصله ۵۰۰ متری به تپه های بلند و کوه منحنی می شود. از جنوب روبه پایین روستا ، جاده روستا قرار دارد و سمت راست جاده نیز یک تپه طولی با صخره های ریز و درشت قرار دارند و سمت غرب روستا نیز زمین های کشاورزی قرار دارند بنا بر این روستا فقط روبه سمت غرب وشمال روستا قابل گسترش است و از سایر قسمت ها غیر قابل گسترش می باشد.
روستای منجق تپه ارتفاع بیشتری نسبت به جاده اصلی دارد و اگر از جاده اصلی به این روستا نظاره کنیم بالای یک تپه قرار گرفته و دارای مشعله بسیار زیبا است. بین روستا و جاده اصلی یک رود خانه و یک پوشش درختی زیبا قرار دارد که منظره جالبی به وجود می آورد.
در روستای منجق تپه کوه های زنجیره ای قرار دارند که از شمال صحنه تا غرب روستای منجق تپه و بعد از آن هم کشیده شده اند این کوه ها به سمت روستا شیب ملایم داشته و تپه مانند هستند ولی در سمت دیگر کوه ها که روبه چمچمال است و به صورت پرتگاه بوده و شیب بسیار تندی دارند .
این کوه ها از اواخر پاییز تا اوایل بهار پوشیده از برف هستند و زیبای خاصی به روستا می بخشند .
یک رودخانه نیز در سمت راست روستا قرار دارد که از وسط باغات روستا عبور کرده و به روستای دو آب می ریزد و آب وزمین ها و باغات این روستا را تأمین می کند. این رود خانه بین روستا و جاده اصلی قرار دارد. همچنین در اواسط جاده اختصاصی روستا یک پل به روی رودخانه برای عبور وسایل نقلیه احداث گردیده است.
روستای منجق تپه دارای ارتفاع بیشتری نسبت به شهرستان صحنه می باشد و آب و هوای این روستا معتدل و کوهستانی است و هوای سرد تری نسبت به شهرستان صحنه دارد .
به دلیل هوای سرد معمولاً بارش ها در فصل زمستان به صورت برفبوده و از لحاظ ریزش های جدی به علت وجود بارش از اوایل پاییز تا اواخر بهار نیز در وضعیت مطلوبی قرار دارد و همین امر این روستا را از لحاظ کشاورزی غنی کرده است . به علت وجود کوه های اطراف، این روستا زیاد مورد هجوم طوفان و بادهای شدید قرار نمی گیرد .
روستای منجق تپه از لحاظ پوشش گیاهی بسیار متنوع بوده و گیاهان با ارزش و زیادی دارد که از آنها می توان به گل بابونه، شوید، آویشن، ازبوه، پاغازه، کنگر، شاتره، بومادران، گل بنفشه ، شیرین بیان، گل گاوزبان و بسیاری گیاهان متنوع دیگر اشاره کرد که اکثر این گیاهان ارزش دارویی داشته و مردم روستا به جای داروهای شیمیایی بیشتر از این گیاهان به عنوان دارو استفاده می کنند و در گذشته که دسترسی به داروهای شیمیایی نبوده تماماً از این گیاهان به عنوان دارو استفاده می شده است .
از لحاظ پوشش درختی نیز وجود درختان وحشی مانند : زالزالک ، بلوط ، انجیر کوهی ، سماق ، و بید وچنار غره چنار ، گز ، وزم و...و وجود انواع درختان میوه در این روستا پوشش درختی بسیار متنوعی را به وجود آورده است.
در روستا به علت وجود کوه های اطراف و جنگلی بودن درختان، حیوانات وحشی زیادی وجود دارد که از جمله می توان به گرگ ، خوک ، روباه ، کفتار ، گربه کوهی ، جوجه تیغی ، انواع مارهای سمی و پرندگان مانند شاهین ، عقاب و کبوتر های کوهی اشاره کرد که از لحاظ پوشش جانداری نیز تنوع خاص دارد.
فصــــل
دوم
ساختار اجتماعی روستا[ویرایش]
← قشر بندی اجتماعی مهمترین ملاک های قشر بندی روستای منجق تپه عبارتند از سواد و سطح تحصیلات ، مالکیت باغ و زمین کشاورزی ، مالکیت دام ، و مالکیت ابزار کشاورزی ، داشتن مسکن مناسب در روستا و داشتن منزل در شهر.
با توجه به صنعتی شدن کشاورزی و پیشرفت روستا از لحاظ اجتماعی و فرهنگی و همچنین به علت دسترسی به تحصیل در بین روستاییان و ادامه تحصیل از سوی جوانان روستا تحرک اجتماعی به سادگی امکان پذیر بوده و طبقات اجتماعی در روستا مانند گذشته از اهمیت برخوردار نمی باشد و بیشتر مردم از لحاظ اجتماعی قدرت تحرک را دارند. بنابراین نمی توان قشر بندی طبقاتی خاصی را برای روستا ارائه داد. اما با وجود اینها همچنان مردم روستا برای ریش سفیدان و گفته ها و نصایح آنها ارزش و احترام خاصی قائلند و جوانان افراد مسن را بسیار محترم می دارند.
← جمعیت ونیروی انسانیتوزیع جنسی در این روستا به این شکل است که ۴۳ درصد زن و ۵۷ درصد مرد هستند و توزیع سنی نیز به این شکل است که زیر ۱۵ سال: ۷۳/ ۱۷ درصد . ۱۵ تا ۶۵ سال: ۲۵/۶۹ درصد.
۶۵ به بالا :۳۳/۱۱ درصد. آمار موجود نشان از جوانی جمعیت روستا دارد و بیانگر آن است که که حدود ۷۰ درصد جمعیت روستا در سن فعالیت قرار دارند.
زمانی روستای منجق تپه حدود صد خانوار را در خود جای داده بود.اما در حال حاضر به علت تک تک بودن زمین ها و عدم وجود دام کافی بدلیل محدود بودن زمین ها و همچنین نیاز دسترسی به شغل و درآمد بهتر در سالیان اخیرو توجه خاص جوانان به ادامه تحصیل اکثر خانوارهای روستا به شهر مهاجرت نموده اند که در حال حاضر فقط حدود ۲۰ خانوار در روستا به جای مانده است .
اکثر مردم روستا به فعالیت هایی مانند کشاورزی و دامپروری و باغداری مشغولند .
باروری در روستا به علت مکانیزه و ماشینی شدن کشاورزی و تحولات فرهنگی اجتماعی بسیار پایین آمده است.در حالی که اکثر خانواده های جدید روستا یک الی دو فرزند دارند و معمولاً این تعداد فرزند را کافی می دانند و این در حالی است که خانواده های قدیمی روستا تعداد فرزندانشان به ۱۱ نفر نیز میرسد.
← خانواده و ازدواج همانطور که اشاره شد خانوارهای قدیمی تر روستا بعدی گسترده وخانوارهای جدید تر روستا بعدی محدود و هسته ای دارند.
تقریباً تمامی مردم ساکن روستای منجق تپه از لحاظ سببی با هم خویشاوند هستند اما از لحاظ نسبی حدود ۶ خاندان کوچک در روستاوجود دارد که فامیلی هر یک از این خانواده های گسترده با هم متفاوت است. سن ازدواج در روستای منجق تپه برای مردان بین ۱۸ تا ۲۴ سال و برای زنان بین ۱۵ تا ۲۱ سال می باشد. حدود ۶۰ درصد جمعیت روستا را متاهلین تشکیل می دهند و اکثر جمعیت مجرد روستا در زیر سن ازدواج قرار دارند و این نشان دهنده پایین بودن سن ازدواج در روستای منجق تپه دارند.
بیشتر ازدواج های روستای منجق تپه درون گروهی و درون فامیلی است و از علل آن هم می توان به شناخت بیشتر خانواده ها نسبت به همدیگر و نیز شرایط زندگی مشابه و همچنین شباهت های فکری و فرهنگی میان خانواده ها وجود مذهب ودین مشترک اشاره کرد اما با توجه به بالا رفتن تحصیلات و ارتباط تنگاتنگ روستا وشهر و تا حدودی شهری شدن زندگی روستایی و در نتیجه بالا رفتن سطح فکری و فرهنگی مردم روستا همسر گزینی از حالت سنتی خود تا حدودی خارج شده و ازدواج ها و دامنه همسر گزینی با گستردگی جغرافیایی بیشتریهمراه شده است.اما همچنان می توان نمونه های زیادی از همسر گزینی سنتی را درون روستا مشاهده نمود که بیشتر به علت کم بودن سطع توقعات دختران روستایی و نیز کنار آمدن با شرایط زندگی در روستا است.
آمار سطح طلاق در روستای منجق تپه از گذشته تا به حال بسیار کم و نزدیک به صفر است . معمولاً آمار طلاق در روستا به علت توقع کمتر زوجین از یکدیگر وکنار آمدن با شرایط سخت زندگی به تحمل بالای روستاییان در مقابل مشکلات زندگی و خانواده بسیار کمتر از شهر است .
← آموزش سواد اکثر افراد سالخورده روستا به علت نبود امکانات آموزشی قبل از انقلاب اسلامی بی سوادند اما پس از انقلاب اسلامی و توجه به روستا ها و ساخت مدارس در روستا تمتم افراد میان سال و جوان روستا با سوادند . در حال حاضر یک مدرسه ابتدایی دو کلاسه در روستا وجود دارد که به علت کم بودن تعداد دانش آموزان روستای منجق تپه تحصیل می باشد و دانش آموزان روستا مجبورند برای تعطیل به روستا های مجاور مراجعه کنند طبق آمار موجود ۲۳ درصد مردم روستای منجق تپه بی سواد و ۷۷ درصد با سوادند .
از میان افراد با سواد ۵۰ درصد با تحصیلات ابتدایی در سنین پایین هستند در حال ادامه تحصیل می باشند و ۲۳ درصد دارای تحصیلات راهنمایی و متوسطه و ۱۸ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی می باشند که از این میان ۲ نفر دارای کارشناسی ارشد و یک تعدادی نیز دارای مدرک دکترا می باشند.
بهداشت و درمان[ویرایش]
روستای منجق تپه به علت جمعیت کم ساکن در روستا خانه بهداشت و مرکز بهداشتی و درمانی ندارد فقط یک مرکز خانه بهداشت در روستا بالا تر وجود دارد که امکانات بسیار محدودی دارد که فقط در زمینه اطلاع رسانی در امور تنظیم خانواده و بیماریهای واگیردار و مشترکین بین انسان دام ارائه برشور های پزشکی و غیره امکانات بروشورهای پزشکی و امکانات محدودی را ارائه میدهد. اما اکثر مردم برای درمان حتی بیماریهای ساده مانند سرما خوردگی مجبورند به شهر مراجعه نمایند. تمام کوچه های روستا فاقد آسفالت و جدول مخصوص فاضلاب است.جوب فاضلابها در کوچه های خاکی روستا جریان دارد و بوی نامطبوعی ایجاد می کنند. زباله های روستاییان نیز متأسفانه به همراه فضولات حیوانات اطراف روستا ریخته می شود که چهره زیبای روستا را مخدوش کرده اما معمولاً پس از مدتی که فضولات حیوانات بر روی هم انباشته شد به صورت کود حیوانی وارد زمین کشاورزی می شود.
شیوه سکونت ومسکن[ویرایش]
شیوه سکونت روستای منجق تپه متمرکز و از انواع روستاهای قطعه ای است. به علت کوهستانی بودن روستا از مصالحی مانند سنگ و خشت و گل سفت خانه ها نیز از چوب درختان استفاده می شده است. اما امروزه از مصالحی مانند آجر و سیمان و آهن و... در ساخت خانه های روستا استفاده می شود. نوع معماری خانه ها با قدیم متفاوت است در خانه های قدیمی روستا طویله و آخل دام ها در زیر خانه ها ساخته می شده که این کار دو فایده به همراه داشت اول اینکه گرمای ناشی از آغل دام ها به طبقه بالا که محل زندگی خانواده بود سرایت می کرد دوم اینکه چون دام ها در طبقه زیرین بودند افراد خانوار بر آنها اشراف داشتند که اگر احیاناً دزد و یا گرگ به دام ها نزدیک شود خانواده ها از وجود عامل مزاحم سریع با خبر می شودند. همچنین خانه های قدیمی روستا دارای حیاطی بسیار بزرگ است که استراحتگاه دام ها در فصول گرم بعد از چرا بوده. زاغه نیز برای نگهداری دام در روستا در گذشته متداول بوده .اما امروزه بسیار کم پیدا می شود و معمولاً به خاطر خطراتی که زاغه ها دارند در روستای منجق تپه از آنها استفاده نمی شود مگر در مواردی محدود.
هر خانه در روستای منجق تپه از چهار اتاق تشکیل شده که عبارتند از : آشپزخانه- اتاق پذیرایی- اتاق خواب و در گذشته یک اتاقی وجود داشت که تنور پخت نان در آن قرار داشت. به جز مواردی که اشاره شد اتاق های نیز برای ذخیره علوفه در زمستان و همچنین ذخیره هیزم و تپکه سوخت تنور پخت نان و بخاریهای قدیمی چوبی را تأمین می کرد وجود داشت.
خانه های روستای منجق بدون سند می باشند و به دلایلی مانند: قابل گسترش بودن روستا و وجود خانه های مخروبه به داخل روستا و به تبع آن دسترسی آسان به زمین برای ساخت خانه و استفاده از ابزار آلات اولیه در ساخت خانه ها از ارزش مالی زیادی برخوردار نبوده و مردم تمایلی به سند کردن خانه ها ندارند.
سازمان ها و موسسات[ویرایش]
روستای منجق تپه دارای شورای اسلامی ده بوده که سه نفر عضو دارد. هر چهار سال یکبار همزمان با انتخابات شورای اسلامی شهر برگزار می شود و یک نفر نیز به عنوان دهدار در روستا فعالیت می کند. از جمله کارهای که شوراها و دهیارها برای روستا انجام داده اند تلاش برای جدولبندی آب کشاورزی روستا و نیز درخواست گیرنده شبکه های تلوزیونی و تلفن سیمکارتی برای تمام خانوارهای روستا و درخواست برای جاده روستا و غیره که همگی با موفقیت روبه رو بوده و در روستای منجق تپه اجرا شده است . توده ها و سموم دفع آفات و سایر امکانات که از طرف جهاد کشاورزی برای روستا در نظر گرفته می شود به مرکز دهستان ارسال می شود و مردم روستا مجبورند برای تحویل گرفتن سهم خود به آنجا مراجعه کنند چرا که در خود روستا هیچ سازمان یا موسسه ای برای دریافت کود وسم و حتی آرد مصرفی وجود ندارد.
روستای منجق تپه فاقد واحد مغازه و نانوایی می باشد و مردم برای خرید روزانه و مواد غذایی ناگزیرند به شهرستان صحنه مراجعه نمایند . البته افرادی هستند که با وانت بعضی از مواد غذایی و لباس و میوه و خوراکی را به روستای این روستا و روستا های اطراف می آورند . در واقع به عنوان مقازه سیار عمل می کنند . که در زبان محلی روستا به آنها ((چَرچی)) می گویند. حضور چرچی در روستا تا حدودی بعضی از نیاز های روزانه روستاییان را برطرف می کند و باعث صرفه جویی در هزینه و وقت روستاییان می شود .
فصــــل
ســوم
ساختــار اقتصــادی روستــا[ویرایش]
← تولید کشاورزیزراعت :
زراعت روستای فوق الذکر محصولاتی مانند گندم ، جو ، نخود ، یونجه ، شبدر ، چقندر قند ، گشنیژ ، عدس و ... تشکیل می دهد .
بیشترین میزان تولید زراعی روستای منجق تپه گندم است که هر ساله بیش از شصت درصد محصولات زراعی روستا را به خود اختصاص می دهد و نخود و جو به ترتیب در رتبه های بعد قرار دارند و سایر تولیدات زراعی به صورت محدود و بعضی دیگر معیشتی می باشد . با توجه به اینکه در روستای منجق تپه کشت محصولات زراعی به صورت تناوبی انجام می شود بنابراین نوع و میزان تولیدات زراعی روستا هر ساله متفاوت است . بنا براین نمی توان آمار دقیقی از تولیدات زراعی روستا ارائه داد اما به طور میانگین هر ساله حدود ۴۰۰ تن گندم ، ۱۰۰ تن نخود و ۵۰ تن جو توسط کشاورزان به بازار ارائه می گردد که از این نظر بین روستا های اطراف در رتبه اول قرار دارد . تولید چغندر قند زمانی در روستای منجق تپه از رونق فراوانی برخوردار بوده. چند سالی است که به علت کم آبی با افت محسوسی روبرو شده است و معمولاً هر چند سال یک بار کشت می شود . اما هر سالی که کشاورزان به کاشت چغندر مبادرت می ورزند حدودا بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ تن چغندر قند تولید میکنند . شبدر و یونجه صرفاٌ برای علوفه دام ها می باشد و در واقع تولیدی معیشتی دارد .
زراعت در روستای منجق تپه با ترکیبی از شیوه های سنتی – صنعتی می باشد به طوری که در روستا بذر پاشی با دست و شخم توسط تراکتور و برداشت توسط کمباین انجام می شود . معمولاٌ تمام ابزار آلات جدید کشاورزی به نحوی در اختیار روستاییان این روستا قرار دارد . یا خود مردم این ادوات را صاحب هستند و یا بصورت اجاره ای و اجرتی تهیه کرده و مورد استفاده قرار می دهند . معمولاٌ مردم روستا زمین خود را به آیش ( استراحت ) نمی گذارند و معمولاٌ به جای این کار نوع محصولی را که کشت می کنند به تناوب تغییر می دهند. مثلاٌ مردم روستای منجق تپه که به کشت گندم بیشتر از سایر محصولات مبادرت می ورزند بجای اینکه زمین را استراحت دهند به طور تناوبی یک سال گندم و سال بعد را نخود و یا عدس می کارند که با این کار هم هر ساله از زمین درآمد کسب می کنند و هم زمین را به نوعی آیش بندی کرده اند .طی این فرایند کشت گندم یک سری مواد غذایی را از زمین می گیرد و مصرف می کند که با کشت نخود یا عدس متفاوت بوده و این عمل خود باعث شده تا مواد معدنی که مورد استفاده گندم بوده در سالی که زمین زیر کشت نخود یا عدس می باشد انباشته شود و در سال بعد مورد استفاده قرار گیرد و همین عمل برای نخود و عدس هم مصداق است .
زراعت بر درآمد خانوار ها در رتبه سوم قرار دارد و این بدان علت است که سهم هر خانوار از زمین کشاورزی زیاد نیست و معمولاً به علت افزایش جمعیت و تقسیم زمین های موجود بین وراثین و تکه تکه شدن زمین ها سهم هر خانوار از این زمین ها کمتر شده است. که این امر خود موجب افزایش بیکاری و مهاجرت بسیاری از مردم روستا به شهر شده که به کارگری و سایر شغل های کاذب روی آورده اند .
دامپروری :
مردم روستای منجق تپه بیشتر دام هایی مثل گوسفند ، بز و گاو را پرورش می دهند که در این میان بیشترین سهم را گوسفند سپس بز و در نهایت گاو تشکیل می دهد .
گوسفند : گوسفندان این روستا بیشتر از نژاد های بومی بوده و چون روستا دارای چرا گاه ها و مراتع نسبتا ً خوبی بوده مخصوصاً در فصل بهار از سرسبزی بالای برخوردار بوده لذا نگهداری گوسفند کم هزینه تر می باشد .
گاو : نژاد گاو های موجود در این روستا بیشتر دورگه ( مستیزو ) ( ترکیبی از نژاد بومی و نژآد مهاجر یا وارد شده به منطقه را مستیزو یا همان دو رگه می گویند .) بوده که دامداران برای تهیه علوفه مورد نیاز گاوها اقدام به کشت شبدر و یونجه می نمایند و همچنین باقیمانده ساق گندم را در مزارع بعد از کمباین جمع آوری نموده و انبار می نمایند .
پشم گوشفندان : پشم گوسفند یکی از تولیدات دامی می باشد که در گذشته از اهمیت بسیار بالای برخوردار بوده زیرا قالی و جاجیم و گلیم و بسیاری از بافتنی های دیگر مانند نمد توسط نخی که از پشم گوسفند تهیه می شد بافته می شده اند .
شیر و سایر لبنیات : از دیگر تولیدات دامی روستای منجق تپه می باشد که البته بیشتر برای مصرف خانوار ها می باشد و کمتر به بازار عرضه می گردد .
مهمترین تولید دامی روستا گوشت گوسفند و گوساله می باشد که هر ساله به بازار عرضه می گردد . روستاییان دام های مازاد خود را به بازار های دام که در شهر های اطراف از جمله سنقر و صحنه جهت عرضه و فروش می برند .
علوفه و خوراک دام ها : در فصل بهار معمولاً علوفه دام ها را گیاهان و بوته ها ی موجود در مراتع و چرا گاه ها تشکیل داده. و از آنجایی که شهرستان صحنه پایتخت گونه های گیاهی جهان می باشد به تبع روستای منجق تپه که در منطقه ای کوهستانی و دارای بارندگی نسبتاٌ خوبی می باشد و از آب و هوای متعدل کوهستانی برخوردار بوده دارای پوشش گیاهی متنوع و خوبی می باشد . و به همین دلایل است که این روستا با مراتع وسیعی که دارد در فصل بها ر و تابستان و قسمتی از فصل پاییز علوفه مورد نیاز دام ها را تامین می کند در آخر فصل پاییز و فصل زمستان دامداران برای تامین علوفه مورد نیاز دام های خود از علوفه هایی که در فصل تابستان از مزارع شبدر و یونجه و کاه های جمع آموری شده از ساق گندم و و جو و همچنین نخود و عدس که انبار نموده اند استفاده می کنند و همچنین سبوس گندم ، تفاله چقندر و...، برای مصرف دام ها استفاده میکنند . به دلیل وجود همین تنوع گیاهی روستا که اشاره شد شیر و لبنیات و روغن حیوانی این روستا بسیار لذیذ و دلپذیر است و از بهترین روغن های حیوانی می باشد . دامپروری در روستای منجق تپه در درآمد خانوار ها نقش بسیار مهمی دارد و در رتبه اول درآمد خانوار ها قرار دارد .
باغداری :
روستای منجق تپه دارای باغات بسیار متنوعی بوده و مساحت باغات روستا حدود ۱۰۰ هکتار می باشد . درختان روستا به دو نوع مثمر و غیر مثمر تقسیم می شوند که درختان غیر مثمر شامل بید ، چنار ، قره چنار و وزم می باشد . و درختان مثمر شامل : گردو ، سیب ، گیلاس ، آلبالو ، گلابی ، هلو ، شلیل ، گوجه سبز ، آلو طلایی ، زرد آلو ، انگور ، توت ، فندق و بادام می باشد که بیشتر میوه ها برای عرضه به بازار تولید می شود . از این میان گردو ، سیب ،گیلاس ، آلبالو ، گلابی ، بادام و انگور برای عرضه به بازار و بقیه میوه در سطح فروش محدود و یا معیشتی می باشد .
تولید میوه در روستای منجق تپه با ترکیبی از شیوه های سنتی و صنعتی و با چربش شیوه سنتی می باشد . زیرا درختان روستا سال ها پیش کاشته شده و زیاد تکنولوژی پذیر نیستند و شیوه آبیاری درختان بیشتر غرق آبی است . بازار فروش میوه روستای منجق تپه شهر کرمانشاه می باشد البته به صورت خرده و محدود نیز به بازار شهر صحنه نیز صادر می گردد . در روستا سرد خانه میوه وجود ندارد و امکان دسترسی به آن برای باغداران مقدور نمی باشد. باغداری و بخصوص میوه گردو در درآمد خانوارها سهم بسزایی دارد و در کل باغداری پس از دامداری در رتبه دوم قرار دارد.
زنبور داری در روستای منجق تپه از رونق خاصی برخوردار است به طوری که در بین روستا های دهستان خدابنده لو این روستا در رتبه اول قرار دارد به علت وجود گلها و گیاهان معطر و نیز وجود باغات پر گل در فصل بهار این روستا از لحاظ محیطی برای زنبور داری بسیار مناسب بوده و بیشتر مردم روستا به این شغل مبادرت می ورزند .
زنبور داری به شیوه کاملاً جدید در این روستا انجام می شود به طوری که زنبور ها در کندو های چوبی نگهداری می شوند و در فصول به گرم سیر انتقال داده می شوند و از وسایل و ابزار آلات جدید زنبور داری مانند استراکتور برای برداشت عسل استفاده می شود . دسترسی به تمام وسایل زنبور داری برای زنبور داران امکان پذیر می باشد زیرا شهرستان صحنه مرکز فعالیت های زنبور داری در استان کرمانشاه می باشد و بازار عسل و تهیه لوازم زنبور داری روستای منجق تپه نیز این شهر می باشد . هر یک از نبور داران روستا به طور میانگین ۱۵۰ کندو زنبور دارند در حالی که تعداد کندو های بعضی از افراد روستا به ۳۰۰ کندو و کمترین تعداد نیز ۸۰ کندو می باشد و تولید عسل روستا نیز بازاری می باشد. در کنار عسل محصولاتی همچون موم، بر موم، ژله ، ملکه زنبور و بچ زنبور است که هر ساله از نبور ها گرفته می شود . معمولاً هر ساله سه بار از زنبور های روستا عسل برداشت می شود . و هر فرد از زنبور های خود در هر برداشت ۳ تن عسل برداشت می کند که تولید کل روستا در هر برداشت حدود ۲۰ تن و سالانه حدود ۶۰ تن است .
مرغداری :
در روستای منجق تپه مرغ داری وجود ندارد اما بسیار از خانوار ها مرغ و خروس و غاز و بوقلمون به صورت محدود نگهداری می کنند که جنبه تولید بازاری ندارد بیشتر از تخم انها و سایر محصولات آن برای مصرف خود استفاده می نمایند .
صیفی کاری :
صیفی کاری در روستای منجق تپه معمولاً به صورت محدود وجهت مصرف خود خانوار ها کشت می شود و گهگاهی نیز مازاد بر مصرف خود را به بازار شهر صحنه عرضه می دارند .
از جمله صیفیجات روستا می توان به خیار ، گوجه ، بادمجان و کدو اشاره کرد .
پرورش ماهی :
در روستای منجق تپه یک واحد پرورش ماهی سرد آبی غزل آلا وجود دارد که با ظرفیت ۵ تن در هر دوره برداشت فعالیت می کند .
این پرورش ماهی به صورت ۵ استخر مجزا متصل به هم ساخته شده که هر استخر ظرفیت یک تن را دارد. و هر سه ماه یکبار برداشت می کنند و سالانه حدود ۱۵ تن ماهی برداشت می شود . آب مورد نیاز این پرورش ماهی از چاه و چشمه تامین می شود.
عوامل تولید[ویرایش]
← زمین زراعی رود کوچکی که از کنار روستا عبور می کند زمین های زراعی روستا را به دو قسمت تقسیم می کند که بیشتر زمین های آبی روستا سمت راست رود و بیشتر زمین های دیم روستا سمت چپ رود واقع شده است . قسمت اعظم زمین های دیم روستا در دشتی به نام «خراوان » قرار دارد. مساحت زمین های زراعی روستای منجق تپه به واحد سنجش محلی ۷۷۰۰ من می باشد که معادل ۱۵۳ هکتار بوده که ۴۰ هکتار آن آبی و ۱۱۳ هکتار آن را دیم تشکیل می دهد. زمین های مذکور به ۳۴ قسمت مساوی (۳۴ جفت ) تقسیم شده است.
امکان گسترش زمین ها به دلیل وجود کوه ها و ناهمواری های اطراف و نا مرغوب بودن زمین های بایر وجود ندارد .
واحد اندازه گیری زمین در روستا به چند شیوه مختلف است که عبارتند از :
واحد من : این واحد که در اصل برای اندازه گیری وزن بکار برده می شود و شناخته شده است. از واحد من برای اندازه گیری زمین به این صورت استفاده می شود: من همان سه کیلو است که در اینجا یعنی مقدار زمینی که سه کیلو گرم بذر گندم جهت کشت لازم دارد.( بذر گندم برای مشخص کردن میزان زمین در واحد من ملاک است نه بذر محصولات دیگر چرا که در یک هکتار معادل ۱۰۰۰۰ متر مربع ۵۰ من گندم یا ۱۵۰ کیلو گرم گندم کشت می شود ولی ذرت ۲۵ کیلو گرم کشت می شود و چغندر قند ۱.۵ کیلو گرم بذر استفاده می شود و هر هکتار زمین معادل ۵۰ من می باشد .)
جفت : مقدار زمینی است که دو عدد گاو نر که در قدیم برای شخم زدن زمین از آن استفاده می شد بتوانند در یک فصل زراعی آن را شخم کرده و آماده کنند که این میزان در روستای ها ی مختلف هم اندازه نبوده و متفاوت است و در روستای منجق تپه حدود ۴.۵ هکتار می باشد.
در روستای منجق تپه هر خانوار به طور میانگین حدود ۱۵ الی ۲۰ هکتار زمین دارند . زمین های روستا به دلایل زیر :
۱-مشاء بودن اراضی روستا ۲- مرغوب بودن یک قسمت از اراضی و نا مرغوب بودن قسمت دیگر ۳- آبی بودن قسمتی از اراضی و دیم بودن قسمت دیگر ۴- هموار بودن و ناهموار بودن قسمتی از اراضی.۵- تقسیم شدن بین وراث . قطعه قطعه شده و هر خانوار حدود ۲۰ قطعه زمین دارد و می توان به جرات گفت که زمین ها به بالای ۴۰۰ قطعه تقسیم شده است. که از این میان بزرگترین قطعه ۵ هکتار و کوچکترین قطعه را می توان تا یک صدم هکتار نیز برآورد کرد .
در روستا زمین زیاد اجاره داده نمی شود مگر خانوار هایی که از روستا مهاجرت کرده و دیگر خود کشاورزی انجام نمی دهند زمین ها را در تملک خود دارند که این افراد زمین خود را اجاره می دهند .
شیوه اجاره زمین : زمین های اجاره ای به شیوه های زیر اجاره داده می شود .
۱- مالک - رعیتی : این شیوه که در قدیم بیشتر مرسوم بوده و اکنون هم استفاده می شود برای زمین های آبی و دیم متفاوت بوده .
الف : زمین آهای آبی : برای زمین های آبی به صورت از کل درآمد می باشد یعنی از کل درآمد ۲ سهم از سه سهم را رعیت (مستاجر ) برده و ۱ سهم از سه سهم را مالک( موجر) می برد و کلیه هزینه ها و عوامل تولید بر عهده رعیت می باشد .
ب: زمین های دیم : به خاطر کمی درآمد زمین های دیم و همچنین بالا بودن هزینه های تولید در زمین های دیم و با توجه به درآمد آن به صورت از درامد می باشد یعنی ۳ سهم از ۴ سهم از کل درآمد را رعیت ( مستاجر ) می برد و یک سهم از ۴ سهم کل درآمد را مالک ( موجر ) می برد. و کلیه هزینه های تولید و عوامل تولید بر عهده رعیت می باشد .
۲- شیوه «دو کتی » ( یا نصف به نصف ) : در این روش که زمین از موجر( صاحب زمین بوده و کار از مستاجر( کسی که بر روی زمین کار می کند ) و کلیه هزینه های تولید به صورت مساوی تقسیم شده به دو سهم مساوی و نیروی انسانی بر عهده موجر بوده و درآمد را نیز به صورت مساوی به دو سهم تقسیم نموده .
۳- شیوه اجاره ای : در این شیوه زمین در ازای مبلغی به کشاورز ( مستاجر ) برای یک سال کشاورزی یا چند سال کشاورزی بنابر توافق بین طرفین تحویل داده می شود.
← منابع آب زراعی آب کشاورزی روستا از یک چشمه که دو کیلومتر با روستا فاصله دارد تامین می شود. نصف مسیر آب چشمه تا زمین های کشاورزی روستا کانال کشی شده و نصف دیگر در حال کانال کشی می باشد . .
در روستای منجق تپه دو دهنه چاه عمیق وجود دارد که آب حاصل از آنها حدود چهارده هکتار از زمین های روستا را آبیاری می کند در حال حاضر دو دهنه چاه دیگر در حال احداث است که هر کدام حدود چهار هکتار زمین دیم را به آبی تبدیل می کند وجود این چاه ها بهره وری محصولات کشاورزی روستا را بالا برده و باعث رونق تولید محصولات روستا شده .
← نیروی انسانی با توجه به آمار موجود و اینکه هفتاد درصد جمعیت روستا در سن فعالیت قرار دارند و ۱۵ درصد هم در حال رشد و رسیدن به سن فعالیت و بر عهده گرفتن کار های مربوط به زراعت و دامداری هستند . بنابراین ترکیبی از تجربه و نیروی جوانی نیروی انسانی روستا را تشکیل می دهد و آمار نشان از جوانی جمعیت د ارد . بنابراین نیروی انسانی کافی و کار آمد برای تولید در روستا وجود دارد از میان نیروی انسانی روستا مردان نقش مهمتری در تولید دارند این بدان علت است که کار های سخت بدنی و نیز کار با ابزار آلات کشاورزی را مردان انجام می دهند. در روستا از تمامی نیروی انسانی استفاده می شود و بچه ها از سنین پایین ۸ الی ۹ سالگی به نوعی در تولید در روستا موثر هستند مثلاً دام ها را برای چرا به صحرا می برند و در بعضی امور دیگر شرکت دارند .
تقسیم کار : تقسیم کار در روستا به شکل ابتدایی است که بیشتر بر حسب نیروی بدنی و سن و جنس انجام می گیرد به طوری که کار های که احتیاج به قدرت بدنی کمتری دارد مانند چیدن نخود ، چیدن میوه باغات ، دوشیدن شیر دام ها و وجین کردن بر عهده زنان بود و کار هایی که قدرت بدنی بیشتری لازم دارد مانند : آبیاری و بردن دام به چرا ، خرمنکوبی ، درو ، و کار با ابزار آلات کشاورزی و .. بر عهده مردان است و بچه نیز با توجه به سن و توان جسمانی خود کمک می کنند .
← ابزار تولید ابزار تولید روستای منجق تپه تقریباً از حالت سنتی بودن خارج شده و بیشتر از ابزار های جدید مانند کمباین ، چغچغه ، خرمنکوب بادی ، بذر پاش ، تراکتور و غیره استفاده می شود . بیشترخانوارهای روستای منجق تپه خودصاحب تراکتور و وسایل جانبی آن مانند تریلی ،گاو آهن ، و خرمنکوب می باشند و ابزار مانند کمباین ، چغچغه و در موارد ی بذر پاش به روستا آورده می شود و به نسبت کار خود اجرت دریافت می کند. تعمیر گاه وسایل و ابزار آلات تولید در روستای منجق تپه موجود نمی باشد و معمولا برای تعمیر این ابزار به شهر صحنه مراجعه می کنند .
← سرمایه واعتبارات در سال های اخیر وام هایی به خانوار های ساکن روستای منجق تپه اهدا گردیده که در زمینه های حفر چاه، زنبور داری ، پرورش ماهی ووام ساخت و ساز و تعمیرات مسکن که در بعضی از زمینه ها کافی نمی باشد مثلاً وام های بخش مسکن برای منازل روستایی کافی نمی باشد به این دلیل که خانه های روستایی به حیاط بزرگ ، آقل ، طویله ، کاهدان ( محل ذخیره علوفه دام ) احتیاج دارد در حالی که وام فقط برای ساخت دو اتاق مسکونی کافی است .
موقعیت ارتباطی روستا[ویرایش]
روستای منجق تپه با مرکز شهرستان صحنه ۱۹ کیلو متر فاصله دارد و این روستا یک کیلومتر جاده اختصاصی دارد که از میان درختان میوه روستا عبور می کند و جلوه بسیار زیبایی به جاده روستا داده است .
وسایل نقلیه روستا شامل موتور سیکلت ، پراید ، پژو و پیکان و وسایل نقلیه باری که شامل نیسان وانت ، سایپا می باشد و معمولاً وسایل نقلیه سواری هر روز به شهر رفت و آمد داشته و مردم را جابجا می کنند . به علت اینکه شهر صحنه مرکز خرید این روستا می باشد مردم روستا با شهر صحنه رابطه مستقیمی دارند. این روستا از سال ۱۳۸۸ به بعد صاحب تلفن سیم کارتی شده که ارتباط رو ستا با شهر را آسان کرده. همچنین روستای منجق تپه دارای آب لوله کشی شده و برق نیز می باشد .
وسایل ارتباط جمعی[ویرایش]
روستای منجق تپه با توجه به وجود دکه ( گیرنده شبکه تلویزیونی ) تمام شبکه های تلوزیونی را دریافت می کند رادیو نیز در روستا وجود دارد که بیشتر توسط افراد مسن و سالخورده استفاده می شود . استفاده از وسایل ارتباط جمعی در کل باعث بالا بردن سطح فرهنگ و آگاهی مردم روستا می شود .
توزیع[ویرایش]
← مبادله بیشتر تولیدات کشاورزی از جمله نخود ، گندم و غیره و بعضی از تولیدات دامی مانند پشم و برخی از محصولات باغی مانند گردو توسط دلالان خریداری می شود . تمام محصولاتی که اشاره شد با قیمت کمتر از سطح بازار توسط دلالان خریداری شده و به بازار عرضه می گردد مردم روستا چون هم به پول محصول احتیاج دارند و هم انبار برای نگهداری محصول ندارند مجبورند با قیمت پایین محصول خود را به دلالان بفروشند . بعضی ازمحصولات مانند گندم که توسط دولت خریداری می شود. چند ماه بعد پول کشاورزان به آنان تحویل داده می شود مثلاً شرکت های تعاونی روستای که برای سازمان قلعه استان خرید تضمینی را انجام می دهند بعد از ۵ الی ۶ ماه پول محصول را به کشاورزان می پردازند بنابراین مردم ترجیح می دهند که محصولاتشان را با قیمت پایین اما نقد به دلالان بفروشند تا اینکه شش ماه منتظر بمانند .
← شرکت های تعاونی در روستای منجق تپه شرکت تعاونی وجود ندارد اما اهالی روستا عضو چند شرکت تعاونی می باشند از جمله شرکت تعاونی روستایی خدابنده لو که زیر نظر سازمان تعاون روستایی فعالیت می کند و اقدام به توزیع اقلام مصرفی کالابرگی می کند و یک شرکت تعاونی دیگر که به توزیع فراورده های نفتی می پردازد و همچنین شرکت تعاونی روستایی که به توزیع خوراک دام مشغول است .
روابط تولید[ویرایش]
← نظام های بهره برداری نظام بهره برداری روستای منجق تپه مبتنی بر نظام خانوادگی است که خود افراد خانواده در امر تولید شرکت می کنند بهره برداری در روستای منجق تپه به صورت فردی است و خانوار های روستا خود ابزار و عوامل تولید را فراهم می کنند .
← واحد های بهره برداریدر روستای منجق تپه واحد های بهره برداری زراعی به صورت فردی است وهرخانوار عوامل و نیروی انسانی برای تولید را خود تامین می کنند و تحت مدیریت سرپرست خانوار فعالیت انجام می گیرد . در روستای منجق تپه در گذشته نسقداری رایج بوده و خانوار هایی که بر روی زمین های مالک قدیم روستا کار می کردند پس از گذشت چند سال به تدریج صاحب زمین شده اند و از حق آب و گل برخوردار شده اند .
در روستای منجق تپه هر جفت حدود ۴.۵ هکتار بوده و در حال حاضر این واحد کاربرد دارد . هر نصف جفت را لنگاه می نامند و نصف لنگاه را قچ می گویند .
← اصلاحات ارضی مرحله اول اصلاحات ارضی در سال ۱۳۴۲ توسط رژیم گذشته بیان و به اجراء درآمد و در این اصلاحات ارضی قسمتی از مالکان عمده قدیم در بین کشاورزان تقسیم گردیده و به صورت اقساط پول آن را به مالکان پرداخت کرده اند . بعد از انقلاب نیز مابقی املاک مالکان را از آنها گرفته و به صورت اقساط به مردم روستا واگذار کرده اند. ولی در روستای منجق تپه یکی از فرزندان مالک های قدیم اقدام به پس گرفتن قسمتی از اراضی حدود ۱۵ هکتار از مردم نمود واز مردم پس گرفته است.
فصــــل
چهــارم
ساختـار فرهنـگی روستـا[ویرایش]
← دین ومذهب دین مردم روستای منجق تپه اسلام و از فرقه ی الحق می باشند . در روستای منجق تپه بنایی وجود دارد که مراسمات مذهبی و نذر قربانی در آنجا انجام می گیرد . مردم روستا شب اول فصل بهار را به عنوان بهارانه و شب اول پاییز را نذری به عنوان پاییزانه ادا می کنند که معمولاً خروس محلی می باشد . در عید قربان بیشتر مردم روستا گوسفند قربانی می کنند و همچنین پس از برداشت محصول کشاورزی معمولا از هر محصول سه کیلو به عنوان (خرمن من ) نذر می کنند و بین همسایگان تقسیم می کنند . همچنین سه کیلو از اولین شیری که از دام ها تهیه می شود نذر می کنند .
← زبان ولهجه گویش زبان مردم روستای منجق تپه کردی است و لهجه آنها بین لکی و کلهری می باشد( زبان و لهجه مردم روستا با مردم اصیل شهرستان صحنه یکی است )
← مختصات قومیقومیت مردم روستای منجق تپه کرد بوده و دو خانوار لر در روستا می باشند که البته با توجه به اینکه از زمانهای قدیم در روستا ساکن شده اند با لهجه و زبان سایر مردم تکلم می نمایند .
← ظواهر زندگی اکثر غذا های مردم روستا از تولیدات طبیعی خود روستا است بنا براین طبیعی تر و سالم تر از غذا های صنعتی شهری می باشد . همچنین استفاده از شیر و لبنیات تازه و روغن حیوانی بسیار مرغوب که در سلامت روستاییان موثر بوده و باعث طول عمر بیشتر اهالی روستا می باشد . از غذا های محلی که در بین خانوار های روستا پخت می شود می توان حاض آب ، ترخینه ، ماس آوا و...، که خاص این منطقه و مناطق کرد نشین است نام برد . همچنین انواع ترشی مانند ترشی زالزالک ، آلبالو ، هفت بیجار ، ترشی هلو و غیر در این روستا توسط زنان روستا تهیه و مصرف می شود .
پوشاک مردم روستا در قدیم کرمک ، فرجی وبزرگان از عبا و سرون استفاده می کردند.
در حال حاضر مردان در روستا از شلوار جافی ( کردی ) و پیراهن های معمولی استفاده می کنند . اما در هنگام مراجعه به شهر و یا در مراسمات و اعیاد از کت و شلوار استفاده می نمایند .
و زنان روستا از لباس های محلی و نوعی روسری به نام سرون استفاده می کنند .
آرایش ظاهری خاصی در روستا مشاهده نمی شود و معمولاً از آرایش ساده و معمولی که در شهرستان رایج است استفاده می شود . نان پزی : بیشتر زنان در روستا تخصص ویژه در پخت نان محلی دارند که این نان خود بر چند نوع ساجی ،تنوری، گرده ، کوکه ،نان شیرین ( شبیه کاک بوده و بیشتر در اعیاد از آن استفاده می شود ) میباشد. بیشتر این نان ها یا در تنور ( که از خاک رس و موی بز تهیه شده است ) و یا بر روی ساج آهنی پخته می شود .
← ارزشها و اعتقادات از اعتقادات خرافی که در روستای منجق تپه موجود می باشد . می توان به موارد زیر اشاره نمود که البته بیشتر این خرافات در قدیم مرسوم بوده و جوانان به آن ها توجهی نداشته و قبول ندارند . هر کس یک بار عطسه کند به هر دلیل می گویند صبر آمد و باید دست از کار و یا حرکت و هر اقدامی که قصد انجامش را دارد بردارد و چند دقیقه صبر کنید و اگر دو بار پشت سر هم کسی عطسه کرد می گویند جفت آمد اشکالی ندارد کارتان را انجام دهید . در زمانی که ماه گرفتگی رخ دهد می گویند که شیاطین بر ماه تسلط پیدا کرده اند بیایید بر طبل بکوبید تا شیاطین بروند و ماه آزاد گردد . در روز های دوشنبه و چهارشنبه نباید اسباب کشی نمود در روز های شنبه نباید عقد و عروسی رخ دهد بد شگون است. بر لباس زنی که تازه زایمان کرده سنجاق بزنید تا آل او را نبرد و نمیرد . برای نان و آتش احترام خاصی قائلند به صورتی که اگر تکه نانی بر زمین بیافتد آن را برداشته و نمی گذارند کسی بر روی آن پا بگذارد و آتش را در شب با آب خاموش نمی کنندو آب داغ را بر زمین نمی ریزن مگر آنکه اول بسم الله گفته باشند .البته این باورها در اغلب مواقع صادق بوده اند و شاید بتوان گفت که جنبه ی خرافی ندارند.چرا که با عمق جان آنها در هم تنیده است.
روانشناسی اجتماعی روستا مردم روستای منجق تپه به علت کوچک بودن و کم جمعیت بودن آنها روابط بسیار نزدیک و چهره به چهره ای دارند و همدیگر را به خوبی می شناسند و به هم احترام می گذارند . و ارزش همسایه و همسایگی در میان مردم روستای منجق تپه بسیار بالاست در میان مردم روستا افراد مسن و سال خورده روستا از احترام خاصی برخوردارند . افراد مسن و سالخورده روستا تا حدودی محافظه کارن در حالی که جوانان روستا به علت تردد و رفت آمد در شهر و بالا رفتن سطح تحصیلات و سواد نه تنها از محافظه کاری خیلی کمتری برخوردارند بلکه مروج فن آوری و به روز شدن نیز هستند که باعث ورود ابزار آلات پیشرفته کشاورزی به روستا نیز شده است .
مردم روستا ی منجق تپه کمتر سرنوشت گرا بوده و معمولاً سعی می کنند با تلاش و کوشش بر مشکلات فائق آمده و با استفاده از ابزار آلات جدید بسیاری از کار های را که قبلا غیر ممکن می دانستند ممکن سازند و بر اساس تفکر و منطق تصمیم بگیرند . مثلاً آب را با استفاده از موتور آب از مناطق پست به مناطق مرتفع انتقال دهند و زمین های دیم شیب دار را آبی نمایند .
نقش های اجتماعی و شغلی روستا یی نیز مثل گذشته انتسابی نبوده و بیشتر افراد با تلاش و کوشش توان ارتقاء به بالاترین درجه روستا را دارند . بسیاری از عادات و رفتار های گذشته روستاییان مانند بد بینی و بی اعتمادی ، خوش باوری و محافظه کاری با توجه به بالا رفتن سطح سواد افراد روستا و تحصیل در مقاطع عالی از بین رفته است و مردم روستای منجق تپه در بسیاری از امور با یکدیگر همکاری و تعاون داشته و بسیاری از کار ها را به کمک یکدیگر انجام می دهند مانند . خرمن کوبی ، لایه روبی کانال آب ، بردن دام به چراه گاه و ...
از خصلت های مهم مردم روستا می توان به مهمان نوازی و پذیرایی از مهمان اشاره کرد که مردم این دیار در صورت مراجعت مهمان در حد توان و با روی گشاده از او پذیرایی می کنند و به این جمله اعتقاد دارند که مهمان برکت خانه است. در روستای منجق تپه مانند سایر مناطق روستایی دیگر به علت کار کشاورزی و دامداری ارزش فرزند ذکور بسیار بالا بوده و این موضوع در بین خانوار های قدیمی تر از اهمیت زیادی برخوردار است و معمولاً خانوار های قدیمی روستا گسترده بوده و تعداد فرزندانشان از ۵ اولاد بیشتر بوده و تا یازده اولاد نیز می رسد . اما زوج های جوان روستا به دلایلی مانند استفاده از ابزار آلات جدید کشاورزی به جای نیروی کار انسان و همچنین اهمیت دادن بیشتر بر تربیت و و با لا رفتن سطح توقع فرزندان از والدین و در نتیجه هزینه بر بودن فرزند زیاد و بالا رفتن اطلاعات عمومی از جمله بهداشت، تنظیم خانواده و ... به دو بچه اکتفا می کنند و تعداد فرزند کمتری دارند اما همچنان داشتن فرزند ذکور از ارزش اجتماعی بالای برخوردار است .
← گذران اوقات فراغت معمولاً در روستا به علت مشغله کاری و چند شغله بودن اوقات فراغت مردم روستا نسبت به شهر بسیار کمتر است . معمولاً اوقات فراغت روستا بیشتر با شب نشینی و بازیهای محلی و تماشای تلویزیون سپری می شود .
شب نشینی از خصلت های دیرینه روستاییان است . چون در روستا معمولاً در طول روز کار و مشغله زیاد است معمولا ً شب ها موقع مناسبی برای روستاییان است که به دیدار یک دیگر بروند . شب نشینی دارای ارزش های دیگری نیز هست مثلا در این شب نشینی ها مردم روستا برای رفع مشکلات اجتماعی و کاری روستا با همدیگر به مشورت و تبادل نظر می پردازند .
از بازی های محلی که در روستا انجام می شود میتوان به کرتور نا ، الک ملک ، توپ قار ، هفت سنگ ، قمچان اشاره کرد این بازی ها معمولاً در ایام عید و فصول سرد سال ( مواقع بیکاری مردم روستا ) انجام می شود .
← فرهنگ عامه زمان فرا رسیدن عید نوروز معمولاً مردم با پختن غذا های محلی مانند سمنو و حاض آو به استقبال عید می روند. در روستا برای چهارشنبه سوری و شب عید بچه های روستا با شوق و ذوق فراوان هیزم و علف های خشک را برای آتش جمع آوری می کنند. در شب عید رسم بود که چراغ نفتی را روشن کنند و از بالای پشت بام به داخل خانه بفرستند و نیز در ایام عید رسمی به عنوان ( شال درکی ) اجرا می شد که بچه به بالای پشت بام های روستا می رفتند و یک سر شال را به پایین آویزان می کردند و صاحب خانه نیز تخم مرغ رنگ شده و پول و خرما و یا شیرینی به عنوان عیدی در گوشه شال می بستند و فرد بالای پشت بام آن را بالا می کشید و برای اهالی خانه سال خوبی را آرزو می کرد و عید را تبریک می گفت.
مراسم ازدواج در روستا :
معمولاً به دلیل شناخت خانواده ها در روستا نسبت به یک دیگر تشریفات خواستگاری وعقد ازدواج در زمان کمتری نسبت به شهر انجام می شود . معمولاً خواستگاری و قرارو مرارهای ازدواج در یک شب و با حضور بزرگان دو خانواده و ریش سفید روستا انجام می شود و پس از آن با فاصله کم حدوداً یک هفته ای مراسم عقد انجام می شود. و بعد از آن خانواده ها تدارکات لازم را برای مراسم عروسی انجام می دهند و معمولاً ۱ تا ۲ ماه بعد از مراسم عقد، عروسی برگزار می شود. مراسم عروسی به این شکل است که شب اول به عنوان حنا بندان داماد و همراهانش به خانه عروس رفته و حنا کف دست همدیگر می مالند و پس از مراسم حنا بندان خانواده عروس ، داماد را بدرقه می کنند.
روز بعد از صبح تا شب مراسم با شور خاصی برگزار می شود و به طوری که مهمانان طرف عروس و طرف داماد در قالب عجیبی برای گرم نگه داشتن عروسی یا رقص های محلی دارند و معمولاً بر سر شابالش دادن نیز رقابت میکنند و در مراسم عروسی روستا بیشتر از ساز و دهل و در مواردی از ارگ و سنتور نیز استفاده می شود که مردم روستا بیشتر به ساز و دهل علاقه دارند. انواع رقص های کردی در مراسمات عروسی روستای منجق تپه برگزار می شود که تنوع قابل توجهی دارد .
فولکلور زراعی:
مردم به علت وجود چشمه عمومی مجبور به تقسیم آب زراعی بر اساس مقدار زمین می باشند آبیاری در روستا معمولاً در شب انجام می گیرد و به علت خطر کمتر حیوانات وحشی و نزدیکی به روستا با یک یا دو نفر انجام می شود .
خرمن کوبی در روستا در سالیان اخیر که محصول را بیشتر با دست و داس درو می کردند به این نحو بود که مردم روستا جمع می شدند و خرمن های روستا را به ترتیب خرمن کوبی می کردند . کار خرمنکوبی نوعی از تعاون وهمکاری اهالی روستا را به نمایش می گذارد .
در حال حاضر مردم روستا به علت وجود ابزار آلات جدید کشاورزی کمتر محصول خود را درو می کنند مگر افرادی که دام زیادی دارند و مجبورند برای استفاده از کاه گندم یا جو که در زمستان بعنوان علوفه برای دام استفاده می شود درو کنند. چون محصولی که با کمباین برداشت می شود نمی توان از آن به میزان کافی کاه گرفت .
در روستای منجق تپه چون اکثر خانوار ها تعداد دام هایشان از دویست به بالا نیست. بنا براین تمام گوسفندان روستا را به یک یا دو گله تبدیل می کنند و هر کس با توجه به تعداد راس گوسفندانش به نوبت گله را به چرا می برد بنا براین دامداری در روستا نیز به همکاری و تعاون روستاییان با یکدیگر احتیاج دارد .
رضا فرخی،شجاع فرهادی ]
وبلاگ روستای منجق تپه خدا بنده لو ۱ نظر
