کهنه اوز
روستاي کهنه اوز/
لارستان /
فارسروستای کهنه اوز در ۱۶ کیلومتری شهر اوز فارس دارای بیش از ۷۸۰ خانوار و ۳۵۰۰ نفر جمعیت یکی از بزرگترین روستاهای استان فارس می باشد. نام آن تا کنون به یقین مشخص نشده که به چه علت نامگذاری شده است
معرفی روستا[ویرایش]
روستای کهنه اوز در ۱۶ کیلومتری شهر اوز فارس دارای بیش از ۷۸۰ خانوار و ۳۵۰۰ نفر جمعیت یکی از بزرگترین روستاهای استان فارس می باشد. نام آن تا کنون به یقین مشخص نشده که به چه علت نامگذاری شده است ولی در روایاتی می گویند که زنی با شخصیتی عرفانی هنگامی که شترش می خواسته به سمت کوه کهنه بیاید - که در آن زمان به این اسم نبوده است - ایشان به شترش می گوید کوه نه که بعدها از واژگان کوه نه به کهنه تبدیل شده است که البته این در حد یک افسانه است که به این علت روستای کهنه به این اسم نامگذاری شده باشد.
اما آنچه مسلم است واژه ی کهنه در زبان پهلوی به معنی قلعه است و این خود می توانند سندی تاریخی بر نامگذاری روستای کهنه باشد چون اطراف روستای کهنه بافت قدیمی قلعه (برج) وجود دارد. این روستا در منطقه گرم و خشک در جنوب استان فارس واقع شده است که میزان بارنگی در آن بسیار کم است و تابستان و زمستانی خشک و طاقت فرسا دارد. راه ارتباطی این روستا آسفالته می باشد که در خرداد ۱۳۸۷ با هزینه بیش از ۱۶۰ میلیون تومان اعتبار دولتی مجدداً این جاده از دو راهی کهنه تا خود روستا آسفالت شده است.
امكانات روستا[ویرایش]
این روستا دارای امکاناتی دارای خانه بهداشت با پزشک روستا، دفتر مخابراتی با خدمات پست بانک و دارای دستگاه GSM که در اردیبهشت ۱۳۸۷ با هزینه بیش از ۲۰۰میلیون تومان به بهره برداری رسیده است و دارای سیستم ICT و ... مراکز آموزشی از کودکستان تا مرکز پیش دانشگاهی دخترانه، آسفالت کشی تمام کوچه و خیابانهای آن، ۵ باب مسجد، بانک صادرات شعبه کهنه مجهز به سیستم سپهر و با قدمت بیش از ۴۰ سال ( تاسیس ۱۳۴۷)، دکل تلوزیونی با امکان رویت پنج شبکه تلوزیونی سراسری و استانی و رادیو موج اف ام شبکه جوان، شبکه آب روستا با لوله کشی کامل روستا که آب غیر شرب روستای کهنه به اضافه آب شهرک جدید کهنه نیز از آن تامین می شود، کارخانه تولید گچ که یکی از بزرگترین کارخانه های گچ لارستان می باشد، دارای بیش از ۴۰ باب مغازه و فروشگاه و کارگاه دارای مراکز تفریحی در منطقه " مربوط " دومان " و" پهروز" که در آینده به شرح آنها خواهیم پرداخت.
آثار باستاني[ویرایش]
دارای آثار باستانی که سه تای آن به ثبت در آثار ملی ایران رسیده است مثل :
۱ - امامزاده شاه قطب الدین در منطقه مربوط - منطقه ای در ۱۴ کیلومتری روستای کهنه در سمت شرقی کهنه.
۲ - مسجد شیخ ابی اسحاق با قدمت بیش از هفتصد سال.
۳ - مسجد جامع قدیم کهنه که در زمان قاجاریه ساخته شده است. این دو مسجد با همکاری نمایندگی میراث فرهنگی لارستان - احمد خضری دبیر انجمن میراث فرهنگی اوز و مرتضی اسماعیلی دهیار کهنه در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این روستا دارای انجمنهای اولیاء و مربیان - شورای توانبخشی - انجمن میراث فرهنگی که با همکاری و پیگیری دهیاری آن در دیماه ۸۷ در این زمینه اقدام شده است می باشد.
مردمان اولیه روستای کهنه در منطقه مربوط – مربط – زندگی می کردند .
این منطقه با توجه به موقعیت جغرافیایی مناسب مکانی پر رونق در کشاورزی بوده است و به جهت اینکه محل ارتباطی به سه منطقه دهستان بیدشهر – لار و شرفویه بوده و این سه منطقه را به هم ربط می داده است اسم این منطقه را مربوط – مربط – نامیده شده است و وجود کاروانسرای مربط با معماری در خور توجه - ساخته شده در زمان قاجاریه - خود موید این نکته است که این ناحیه محل عبور کاروانهای زیادی بوده است .
علاوه بر آن وجود امام زاده شاه قطب الدین در این منطقه بر اهمیت این منطقه افزوده است اما با توجه به وسعت این منطقه و وجود کاروانها خطر غارت و چپاول وجود داشته و به دلیل همین نا امنیها به تدریج مردمان منطقه مربط رو به مناطق دیگر مثل جناح بستک و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس مثل بحرین، امارات و ... آوردند. و جمع کثیری هم رو به روستای فعلی کهنه در حدود ۱۶ کیلومتری شهر اوز در دامنه کوه آوردند. این مردمان که تشنه ی امنیت و آرامش بودند ابتدا قسمتی مناسب را برای خانه های خود در نظر گرفتند و سپس در دو سمت شرق و غرب آن دو قلعه به نامهای " یکّه " و " دولو " احداث نمودند تا امنیت این آبادی را تامین نمایند و اسم این آبادی هم به همین جهت کَهنه گذاشتند.
واژه کهنه در زبان پهلوی به معنی قلعه است و به جهت وجود قلعه ها در اطراف روستا جهت نگهبانی و برقراری امنیت نام این روستا را کهنه گذاشته اند. معماری خانه های قدیمی روستای کهنه تقریبا شبیه هم و خاص جنوب کشور با بادگیرها و تاراریهای متعدد و مصالح بکار رفته در ساخت آن خشت، گچ و سنگ و بام آن را هم از چوبهای درخت گز و کاهگل بوده است.
قدمت این روستا بر می گردد به وجود امام زاده شیخ ابو اسحاق در مسجد آن که بیش از هفتصد سال است .بافت قدیمی روستای کهنه به جهت ارتباط تنگاتنگ مردم با همدیگر و صمیمیت بین آنها بسیار به هم نزدیک بوده با کوچه های باریک که نشان از صمیمیت و همبستگی و همدلی مردم بوده و همچنین برای امنیت بیشتر اهالی خانه ها. در این بافت دو مسجد وجود دارد .
در قسمت غربی روستا مسجد شیخ ابو اسحاق و در سمت شرقی مسجد جامع قدیم روستا که این دو مسجد با توجه به قدمت زیاد آن با همکاری احمد خضری سردبیر نشریه عصر و دبیر انجمن میراث فرهنگی اوز- بخشداری اوز - دهیاری کهنه و میراث فرهنگی لارستان در سال ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.جمعیت این بافت قدیمی روستا تا قبل از سال ۱۳۵۰ بیش از هفتصد نفر بوده است. این روستا زیر نظر کد خدا اداره می شده و تفنگچیانی ماهر هم امنیت روستا را به عهده داشته اند.
اقتصاد روستا[ویرایش]
شغل مردم روستا کشاورزی و دامداری بوده است. وجود برجهای مستحکم روستا – دو باب مسجد – منازل متعدد مسکونی – مکتبخانه های متعدد – حمام عمومی روستا – وجود بیش از پنج بقالی – آب انبارهای متععد در اطراف روستا – زمینهای کشاورزی فراوان در اطراف روستا و مناطق مربط و پهروز – کارگاه تولید گچ – کارگاه شیره پزی – خانه انصاف – آسیاب – دامهای زیاد و ... در این بافت قدیمی روستا نشان از رونق و آبادانی این روستا داشته است ولی چرخ زمانه همیشه بر وفق مراد مردمان این دیار نبوده و سالهای پر محنتی هم پشت سر گذاشته اند به عنوان مثال وجود قحطسالی که مردم حتی مجبور بودند از هسته خرما نان تهیه کنند یا سالی که به " سال درد " در بین مردم این دیار معروف است و با شیوع بیماری مهلکی ده ها نفر از اهالی بافت قدیمی روستای کهنه را در کام مرگ فرو برد بطوریکه روزانه حدود ۱۰ نفر جان خود را از دست می دادند .
اما با همه این شرایط مردم این روستا توانستند با همدلی و اتحاد خود مسیر آبادانی را طی کنند و به تدریج همگام با چرخ زمانه در سال ۱۳۳۴بنای اولین مرکز آموزشی روستا احداث شد.
به جهت رشد جمعیتی روستا که روز به روز افزایش می یافت مردم این روستا مجبور شدند که در مکانی دیگر به ساخت و ساز خانه بپردازند و نتیجه آن وجود روستای فعلی کهنه می باشد که اولین پله های ساخت آن در سال ۱۳۳۹ گذاشته شد. از شاخصه های مهم بافت قدیمی روستای کهنه مصون ماندن آن از غارت و نا امنیها بوده است ودر واقع یکی از امن ترین آبادیها در آن زمانها بوده و دلیل آن هم وجود کدخدایان حکیم و مقتدر روستا و همدلی و یکپارچگی اهالی آن بوده است و اینکه هیچ گاه زیر سلطه خان نبوده و همیشه مستقل و آزاد بوده است.
این بافت قدیمی اکنون هم به جهت وجود امام زاده شیخ ابی اسحاق – مسجد جامع آن – دارالرحمه های آن – منبع آب لوله کشی روستا که آب شهرک جدید هم از آن تامین می شود و معماری سالم زیبا و بکر آن حائز اهمیت می باشد.
این بافت روستا بیش از سی سال است که تخلیه شده است و مردم بعد از ساخت و سازهای جدید در روستای فعلی با توجه به رشد فیزیکی آن خانه های قدیمی را رها ساخته اند اما همچنان خیلی از خانه ها و معماری آن سالم مانده است.
منبع[ویرایش]
وبلاگ روستای کهنه اوز
