سند چشم انداز بیست ساله
متن سند نهائی چشم انداز ۲۰ ساله جمهوری اسلامی ایران
چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ هجری شمسی
با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه ریزی شدن و مدبرانه جمعی و در مسیر تحقق آرمان ها و اصول قانون اساسی ، در چشم انداز ۲۰ ساله ، ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتضادی ، علمی و فناوری در سطح منطقه ، با هویت اسلامی و انقلابی ، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده در روابط بین الملل .
جامعه ایرانی در افق این چشم انداز ، چنین ویژگی هایی خواهد داشت :
توسعه یافته ، متناسب با مقتضیات فرهنگی ، جغرافیایی و تاریخی خود متکی براصول اخلاقی و ارزش های اسلامی ، ملی و انقلابی ، با تأکید بر مردم سالاری دینی ، عدالت اجتماعی ، آزادیهای مشروع ، حفظ کرامت و حقوق انسان ها و بهره مند از امنیت اجتماعی و قضایی .
برخورداراز دانش پیشرفته ، توانا در تولید علم و فن آوری ، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی در تولید ملی.
امن ، مستقل و مقتدر با سامان دفاعی مبتنی بر بازدارندگی همه جانبه و پیوستگی مردم و حکومت .
برخوردار از سلامت ، رفاه ، امنیت اجتماعی ، فرصت های برابر ، توزیع مناسب درآمد ، نهاد مستحکم خانواده ، به دور از فقر ، فساد ، تبعیض و بهره مند از محیط مطلوب .
فعال ، مسئولیت پذیر ، ایثارگر ، مومن ، رضایت مند ، برخوردار از وجدان کاری ، انضباط ، روحیه تعاون و سازگاری اجتماعی ، متعهد به انقلاب و نظام اسلامی و شکوفایی ایران و مفتخر به ایرانی بودن .
دست یافته به جایگاه اول اقتصادی ، علمی و فن آوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی ( شامل آسیای میانه ، قفقاز ، خاورمیانه و کشورهای های همسایه ) با تأکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم ، رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی ، ارتقای نسبی سطح درآمد سرانه و رسیدن به اشتغال کامل .
الهام بخش ، فعال و مؤثر در جهان اسلام با تحکیم الگوی مردم اسلامی دینی ، توسعه کارآمد ، جامعه اخلاقی ، نو اندیشی و پویایی فکری و اجتماعی تأثیر گذار بر همگرایی اسلامی و منطقه ای بر اساس تعالیم واندیشه های امام خمینی (ره )
دارای تعامل سازنده و مؤثر با جهان بر اساس اصول عزت ، حکمت و مصلحت .
ملاحظه ـ در تهیه ،تدوین و تصویب برنامه های توسعه و بودجه های سالیانه ، این نکته مورد توجه قرار گیرد : شاخص های کمی کلان آنها از قبیل، نرخ سرمایه گذاری ، درآمد سرانه ، تولید ناخالص ملی ، نرخ اشتغال و تورم ، کاهش فاصله درآمد میان دهک های بالا و پایین جامعه ، رشد فرهنگ و آموزش و پژوهش و توانایی های دفاعی وامنیتی ، باید متناسب با سیاست های توسعه و اهداف و الزمات چشم انداز ، تنظیم و تعیین گردد و این سیاست ها و هدف ها به صورت کامل مراعات شود.
شایان ذکر است ، این چشم انداز مبنای تنظیم سیاست های کلی چهار برنامه پنج ساله آینده خواهد بود و افق جهت گیری کلی فعالیت خهای کشور را در ابعاد مختلف در ۲۰ سال آینده مشخص می کند.
سیاست های کلی برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران .
امور فرهنگی ، علمی و فن آوری.
اعتلا و عمق و گسترش دادن معرفت و بصیرت دینی بر پایه قرآن و مکتب اهل بیت (ع ).
استوار کردن ارزش های انقلاب اسلامی در اندیشه و عمل .
تقویت فضایل اخلاقی و ایمان ، روحیه ایثار و امید به آینده .
برنامه ریزی برای بهبود رفتارهای فردی و اجتماعی .
زنده و نمایان نگاهداشتن اندیشه دینی و سیاسی حضرت امام خمینی (ره ) و برجسته کردن نقش آن به عنوان یک معیار اساسی در تمام سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها .
تقویت وجدان کاری و انضباط اجتماعی و روحیه کار و ابتکار ، کار آفرینی ، درستکاری و قناعت و اهتمام به ارتقای کیفیت تولید.
فرهنگ سازی برای استفاده از تولیدات داخلی ، افزایش تولید و صادرات کالا و خدمات.
ایجاد انگیزه و عزم ملی برای دستیابی به اهداف مورد نظر در افق چشم انداز.
تقویت وحدت و هویت ملی مبتنی بر اسلام و انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی و آگاهی کافی درباره تاریخ فرهنگ ، تمدن و هنر ایرانی ـ اسلامی و اهتمام جدی به زبان فارسی .
تعمیق روحیه دشمن شناسی و شناخت ترفندها و توطئه های دشمنان علیه انقلاب اسلامی و منافع ملی ، ترویج روحیه ظلم ستیزی و مخالفت با سلطه گری استکبار جهانی .
سالم سازی فضای فرهنگی ، رشد آگاهی و فضایل اخلاقی واهتمام به امر معروف و نهی از منکر.
اطلاع رسانی مناسب برای تحقق ویژگی های مورد نظر در افق چشم انداز .
مقابله با تهاجم فرهنگی[ویرایش]
گسترش فعالیت رسانه های ملی در جهت تبیین اهدف و دستاوردهای ایران اسلامی برای جهانیان .
سازماندهی و بسیج امکانات و ظرفیت های کشور در جهت افزایش سهم کشور در تولیدات علمی جهان .
تقویت نهضت نرم افزاری و ترویج پژوهش .
کسب فن آوری ، بویژه فن آوری های نو ، شامل : ریز فن آوری و فن آوری های زیستی ، اطلاعات و ارتباطات ، زیست محیطی ، هوا فضا هسته یی.
اصلاح نظام آموزشی کشور ، شامل : آموزش و پرورش ، آموزش فنی و حرفه ای ، آموزش عالی و کارآمد کردن آن برای تأمین منابع انسانی مورد نیاز در جهت تحقق اهداف چشم انداز .
تلاش در جهت تبیین و استحکام مبانی مردم سالاری دینی و نهادینه کردن آزادی مشروع از طریق آموزش ، آگاهی بخشی و قانونمند کردن آن .
امور اجتماعی ، سیاسی ، دفاعی و امنیتی.
تلاش در جهت تحقق عدالت اجتماعی و ایجاد فرصت های برابر و ارتقای سطح شاخص هایی از قبیل آموزش ، سلامت ، تأمین غذا ، افزایش درآمد سرانه و مبارز با فساد .
ایجاد نظام جامع تأمین اجتماعی برای حمایت از حقوق محرومان و مستضعفان و مبارزه با فقر و حمایت از نهادهای عمومی و موسسات و خیریه های مردمی با رعایت ملاحظات دینی و انقلابی .
تقویت نهاد خانواده و جایگاه زن در آن و در صحنه های اجتماعی و استیفای حقوق شرعی و قانونی بانوان در همه عرصه ها و توجه ویژه به نقش سازنده آنان.
تقویت هویت ملی جوانان متناسب با آرمان های انقلاب اسلامی .
فراهم کردن محیط رشد فکری و علمی و تلاش در جهت رفع دغدغه های شغلی ، ازدواج ، مسکن و آسیب های اجتماعی آنان .
توجه به مقتضیات دوره جوانی و نیازها و توانایی های آنان .
ایجاد محیط و ساختار مناسب حقوقی ، قضایی و اداری برای تحقق اهداف چشم انداز .
اصلاح نظام اداری و قضایی در جهت : افزایش تحرک و کارایی ، بهبود خدمت رسانی به مردم ، تأمین کرامت و معیشت کارکنان ، به کارگیری مدیران و قضاوت لایق و امین و تأمین شغلی آنان ،حذف یا ادغام مدیریت های موازی ، تأکید بر تمرکز زدایی در حوزه های اداری و اجرایی.
پیشگیری از فساد اداری و مبارزه با آن و تنظیم قوانین مورد نیاز .
گسترش و عمق بخشیدن به روحیه تعاون و مشارکت عمومی و بهره مندی ساختن دولت از همدلی و توانایی ای عظیم مردم
آزمایش سرزمینی مبتنی بر اصول زیر :
ملاحظات امنیتی و دفاعی
کارآیی و بازدهی اقتصادی
وحدت و یکپارچگی سرزمین
گسترش عدالت اجتماعی و تعادل های منطقه یی .
حفاظت محیط زیست و احیای منابع طبیعی .
حفظ هویت اسلامی ، ایرانی و حراست از میراث فرهنگی
تسهیل و تنظیم روابط درونی و بیرونی اقتصاد کشور.
رفع محرومیت ها ، خصوصاً در مناطق روستایی کشور .
تقویت امنیت و اقتدار ملی با تأکید بر رشد علمی و فن آوری ؛ مشارکت و ثبات سیاسی ، ایجاد تعادل میان مناطق مختلف کشور ، وحدت و هویت ملی ، قدرت اقتصادی و دفاعی و ارتقای جایگاه جهانی ایران.
هویت بخشی به سیمای شهر و روستا
بازآفرینی و روز آمد سازی معمار ی ایرانی ـ اسلامی
رعایت معیارهای پیشرفته برای ایمنی بناها و استحکام ساخت و سازها
تقویت و کارآمد کردن نظام بازرسی و نظارت
اصلاح قوانین و مقررات در جهت رفع تداخل میان وظایف نهادهای نظارتی و بازرسی
اولویت دادن به ایثارگران انقلاب اسلامی در عرضه منافع مالی و فرصت ها و امکانات و مسئولیت های دولتی در صحنه های مختلف فرهنگی و اقصادی .
ارتقای توان دفاعی نیروهای مسلح بازدارندگی ابتکار عمل و مقابله مؤثر در برابر تهدیدها و حفاظت از منابع ملی و انقلاب اسلامی و منابع حیاتی کشور.
توجه ویژه به حضور و سهم نیروهای مردمی در استقرار امنیت و دفاع از کشور و انقلاب با تقویت کمی و کیفی بسیج مستضعفین .
تقویت ، توسعه و نوسازی صنایع دفاعی کشور با تأکید بر گسترش تحقیقات و سرعت دادن به انتقال فن آوری های پیشرفته
توسعه نظم و امنیت عمومی و پیشگیری و مقابله مؤثر با جرایم و مفاسد اجتماعی و امنیتی را از طریق تقویت و هماهنگی دستگاه های قضایی ، امنیتی و نظامی و توجه جدی در تخصیص منابع به وظایف مربوط به اعمال حاکمیت دولت .
امور مربوط به مناسبات سیاسی و روابط خارجی
ثبات در سیاست خارجی براساس قانون اساسی و رعایت عزت ، حکمت و مصلحت و تقویت روابط خارجی از طریق:
گسترش همکاری های دو جانبه ، منطقه اي و بین المللی .
ادامه پرهیز از تشنج در روابط با کشورها.
تقویت روابط سازنده با کشورهای غیر متخاصم
بهره گیری از روابط برای افزایش توان ملی .
مقابله با افزون خواهی و اقدام متجاوزانه در روابط خارجی
تلاش برای رهایی منطقه از حضور نظامی بیگاگان.
مقابله با تک قطبی شدن جهان .
حمایت از مسلمانان و ملت های مظلوم و مستضعف ، به ویژه ملت فلسطین .
تلاش برای همگرایی بیشتر میان کشورهای اسلامی .
تلاش برای اصلاح ساختار سازمان ملل .
بهره گیری از روابط سیاسی با کشورهای برای نهادینه کردن اقتصادی افزایش جذب منابع و سرمایه گذاری خارجی و فن آوری پیشرفته . گسترش بازارهای صادراتی ایران و افزایش سهم ایران از تجارت جهانی و رشد پرشتاب اقتصادی مورد نظر در چشم انداز.
تحکیم روابط با جهان اسلام و ارایه تصویر روشن از انقلاب اسلامی و تبيين دستاوردهای و تجربیات سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی جمهوری اسلامی و معرفی غنی و هنر و تمدن ایرانی و مردم سالاری دینی .
تلاش برای تبدیل مجموعه کشورهای اسلامی و کشورهای دوست منطقه به یک قطب منطقه اي اقتصادی ، علمی ، فن آوری و صنعتی .
تقویت و تسهیل حضور فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مجامع جهانی و سازمان های فرهنگی بین المللی
تقویت و تسهیل حضور فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مجامع جهانی و سازمان های فرهنگی بین المللی .
تقویت هویت اسلامی و ایرانی ایرانیان خارج از کشور ، کمک به ترویج زبان فارسی در میان آنان ، حمایت از حقوق آنان ، و تسهیل مشارکت آنان در توسعه ملی .
امور اقتصادی[ویرایش]
تحقق رشد اقتصادی پیوسته ، باثبات و پرشتاب با اهداف چشم انداز .
ایجاد اشتغال مولد و کاهش نرخ بیکاری .
فراهم نمودن زمینه های لازم برای تحقق رقابت پذیری کالاها و خدمات کشور در سطح بازارهای داخلی و خارجی و ایجاد ساز و کارهای مناسب برای رفع توسعه صادرات غیر نفتی .
تلاش برای دستیابی به اقتصاد متنوع و متکی به منافع دانش و آگاهی ، سرمایه انسانی و فن آوری نوین .
ایجاد ساز و کار مناسب برای رشد بهره وری عوامل تولید ( انرژی ، سرمایه ، نیروی کار ، آب و خاک و ...)
پشتیبانی از کار آفرینی ، نو آوری و استعدادهای فنی و پژوهشی
تأمین امنیت غذایی کشور با تکیه بر تولید از منابع داخلی و تأکید بر خود اکتفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی .
مهار تورم و افزایش قدرت خرید گروه های کم درآمد و محروم و مستضعف و کاهش فاصله بین دهک های بالا و پایین درآمدی جامعه و اجرای سیاست های مناسب جبرانی .
توجه به ارزش های اقتصادی ، امنیتی ، سیاسی ، و زیست محیطی آب در استحصال ، عرضه ، نگهداری و مصرف آن .
مهار آبهایی که از کشور خارج می شود و اولویت استفاده از منابع آبهای مشترک
حمایت از تأمین مسکن گروه های کم درآمد و نیازمند.
حرکت در جهت تبدیل درآمد نفت وگاز با دارایی های مولد به منظور پایدار سازی فرآیند توسعه و تخصیص و بهره برداری بهینه از منابع .
توسعه روستاها[ویرایش]
ارتقای سطح درآمد و زندگی روستائیان و کشاورزان و رفع فقر ، با تقویت زیر ساخت های مناسب تولید و تنوع بخشی و گسترش فعالیت های مکمل ، به ویژه صنایع تبدیلی و کوچک و خدمات نوین ، با تأکید بر اصلاح نظام قیمت گذاری محصولات.
هم افزایی و گسترش فعالیت های اقتصادی در زمینه هایی که دارای مزیت نسبی هستند ، از جمله صنعت ، معدن ، تجارت ، مخابرات حمل و نقل و گردشگری ، به ویژه صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی و خدمات مهندسی پشتیبان آن ، صنایع انرژی بر و زنجیره پایین دستی آنها ، با اولویت سرمایه گذاری در ایجاد زیر بناها و زیر ساخت های مورد نیاز ، و سازماندهی سواحل و جزایر ایرانی خلیج فارس در چارچوب سیاست های آمایش سرزمین .
تثبیت فضای اطمینان بخش برای فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران با اتکا به مزیت های نسبی و رقابتی و خلق مزیت های جدید و حمایت از مالکیت و کلیه حقوق ناشی از آن .
ارتقای بازار سرمایه ایران و اصلاح ساختار بانکی و بیمه ای کشور با تأکید بر کاریی ، شفافیت ، سلامت و بهره مندی از فن آوری های نوین.
ایجاد اعتماد و حمایت از سرمایه گذاران با حفظ مسئولیت پذیری آنان.
تشویق رقابت و پیشگیری از وقوع بحران ها و مقابله با جرم های مالی .
توانمندی سازی بخش های خصوصی و تعاونی به عنوان محرک اصلی رشد اقتصادی و کاهش تصدی دولت همراه با حضور کارآمد آن در قلمرو امور حاکمیتی در چارچوب سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی که ابلاغ خواهد شد.
ارتقای ظرفیت و توانمندی های بخش تعاونی از طریق تسهیل فرآیند دستیابی به منابع ، اطلاعات ، فن آوری ارتباطات و توسعه پیوندهای فنی ، اقتصادی و مالی آن .
توجه و عنایت جدی بر مشارکت عامه مردم در فعالیت های اقتصادی کشور و رعایت جهات زیر در امر واگذاری مؤسسات اقتصادی دولت به مردم :
امر واگذاری در جهت تحقق اهداف برنامه باشد و خود هدف قرار نگیرد .
در چارچوب قانون اساسی صورت پذیرد .
موجب تهدید امنیت ملی و یا تزلزل حاکمیت ارزش های اسلامی و انقلابی نگردد.
به خدشه دار شدن حاکمیت نظام یا تضییع حق مردم و یا ایجاد انحصار نینجامد
به مدیریت سالم و اداره درست کار توجه شود.
