تمین
روستاي تمين/
زاهدان /
سیستان و بلوچستانروستای تمین مرکز دهستان تمین واقع در شهرستان زاهدان و در ۶۵ کیلومتری جنوب غربی میرجاوه است تمین یکی از آبادیهای بسیار زیباست که در قسمت شمالی قله تفتان و بالاتر از روستای بسیار زیبا و دیدنی لادیز (بعدا به این روستا بطور مفصل خواهیم پرداخت ) قرار دارد...
موقعیت جغرافیایی تمین[ویرایش]
روستای تمین مرکز دهستان تمین واقع در شهرستان زاهدان و در ۶۵ کیلومتری جنوب غربی میرجاوه است تمین یکی از آبادیهای بسیار زیباست که در قسمت شمالی قله تفتان و بالاتر از روستای بسیار زیبا و دیدنی لادیز (بعدا به این روستا بطور مفصل خواهیم پرداخت ) قرار دارد . این روستا به سه قسمت تقسیم شده است که عبارتند از جش ، روپس ، تمین بالا، تمین مرکزی، و تمین پایین که هرکدام از آنهاد ر فاصله ۳۰۰ متری از هم واقع اند.
آب و هوا[ویرایش]
آب و هوای روستای تمین تابستانها خنک و در زمستان ها سرد می باشد که با این شرایط آب و هوایی میوهای مختلفی در تمین بعمل می آید که برخی از آنها عبارتند از انجیر انار سیب انگور و توت و .. عمده فعالیت مردم این روستا همچون سایر روستاهای بلوچستان کشاورزی و دامداری است.
تاریخچه تمین[ویرایش]
تفتان در تاریخچه و تمدن مردم اطراف آتشفشان نیمه فعال تفتان نقش مهمی را ایفا می کند . این قله یکی از قلل مرتفع ایران می باشد که در بلوچستان باعث ایجاد تنوع آب و هوایی گردیده است و همین تنوع آب و هوا و پوشش گیاهی باعث جذب انسان به سویش شده که با جذب انسانها تمدن تفتان بوجود آمده است . آثار چند هزار ساله از پیشینیان که در اطراف تفتان یافت میشود مبین همین گفتار است .دهستان تمین هم تحت تاثیر آن دارای آثاری از قبیل تپه ها ی باستانی قبرستان باستانی ، چله خانه ، معماری صخره ایی آسیاب های آبی ، قلعه ها و قبرستان هفتاد ملا ، کوره های ذوب فلز در نواحی مختلف ، و غارهای باستانی که همه این آثار بیانگر یک تمدن عظیم در این روستا و سایر روستاهای اطراف تفتان می باشد . امروزه باستانشناسان آثار و تمدن اطراف تفتان را با توجه به شواهد و مدارک علمی و باستانی بدست آمده بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار سال پیش تخمین می زنند.
آثار تاریخی تمین[ویرایش]
قلعه تمین: این اثر با مساحتی حودو سه هزار متر مربع و بیست و پنج متر ارتفاع از سطح دره تمین مرکزی بر فراز صخره ایی بلند با مصالح بومی همانند سنگ و گل رس ساخته شده است قلعه مذکور با قدمتی ۲۵۰ ساله مرکز فرماندهی حاکمان منطقه همچون سید خان و مدت خان و نورمحمد خان بوده است.در حال حاضر دیواره های قسمت شمالی و حدود ۵۰۰ متر مربع از آن باقی مانده است . که این خود توجه مسئولان را می طلبد تا از تخریب آثار باستانی بلوچستان جلوگیری کنند ولی متاسفانه گویا دستهایی در کار است که می خواهند تمدن بلوچستان توسط عده ایی جاهل تخریب و از بین برود.
قبرستان تمین: قبرستان باستانی تمین که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده بعنوان یکی از آثار ارزشمند باستانی دهستان بشمار می رود این قبرستان دارای قبرهای چهار گوش ساده به ابعاد تقریبی ۱.۷۰•۵۰•۵۰ می باشد . که با سنگ پوشانیده شده اند .یکی از نکات قابل توجه در این گورستان ای است که در بیش از ۶۰ درصد قبور اصل رو به قبله بودن رعایت نشده است که این احتمال را تقویت می کند که در این گورها مربوط به بزرگان زرتشتی اند. البته شواهد تارخی همچون هجرت بزرگان اشکانیان (که زرتشتی بودند ) به اطراف تفتان در کتب تاریخی ثبت گردیده است.
چشمه آب معدنی موسی:
چشمه آب معدنی موسی در تمین بالا تنها منبع تامین آب روستا می باشد این چشمه زیبا از دل صخره ایی عظیم می جوشد و چشم انداز زیبایی را بوجود آورده است از خصوصیات بارز این چشمه وجود املاح معدنی زیاد و مفید و همچنین گرم بودن آب آن درزمستان و سرد بودن در تابستان است .
آسیاب آبی: از دیگر آثار برجسته در روستای تمین آسیاب آبی آن با قدمت حدود صد و پنجاه سال می باشد این نوع آسیاب ها با توجه به وجود منابع آب خوب در مناطق مختلف اطراف تفتان همچون لادیز تمین تمندان و غیره متداول بوده است .در حال حاضر این آسیاب همچون دیگر آسیاب های اطراف تفتان متروک و همچون دیگر آثار تاریخی بلوچستان در حال نابودیست.
چله خانه: از آثار تاریخی دیگر که در این روستا وجود دارد چله خانه می باشد. در گذشته دور مردم مسلمان و با ایمان این دیار در این مکان که در دل کوه کنده شده بمدت چهل شبانه روز به دعا و عبادت می پرداختند و غذایشان فقط آب و در صورت نیاز یک دانه خرما بود. در حال حاضر از این مکان استفاده می گردد و متروکه مانده و در حال تخریب می باشد.
بهشت «تمين» در دامنه تفتان بلوچستان
اين روستا به سه قسمت تقسيم شده است که عبارتند از تمين بالا، تمين مرکزي و تمين پايين که اين محله ها در فاصله حدود ۳۰۰ متري از همديگر قرار دارند.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، گردشگري طبيعت نوعي توريسم طبيعي و پايدار است که با مشارکت افراد بومي و بهره گيري از پتانسيل هاي بومي و طبيعي گردشگري ميسر مي شود. سازمان جهاني گردشگري؛ اکوتوريسم را نوعي از گردشگري که در آن مسافرت به مناطق طبيعي دست نخورده با اهداف مطالعاتي و بهره بصري از مناظر و جاذبه هاي طبيعي و حيات وحش و با توجه به جنبه هاي فرهنگي هم در گذشته و هم در حال صورت پذيرفته، معرفي مي کند.
بنابراين سير و سفر،چه به منظور تنوع طلبي و سرگرمي و چه گذراندن اوقات فراغت و ديد و بازديد انجام شود، در عصر کنوني جزو بخش جدايي ناپذير زندگي اجتماعي انسان ها شده است و گردشگران همواره به مکانهايي مسافرت مي کنند که داراي جاذبه هاي گردشگري مناسبي باشند و سرزمين ايران با داشتن سابقه فرهنگي کهن و پايدار متشکل از اقوام و طوايف و تنوع اقليمي فراوان و برخورداري از جاذبه هاي تاريخي،فرهنگي وطبيعي براي تفريح و گشت وگذار شرايط مناسبي دارد و در اين ميان، روستاها به سبب موقعيت بکر و دست نخورده اي که دارند به کانون تردد گردشگران تبديل شده اند بنابراين با توجه به جايگاه برخي از روستاها در جذب گردشگران، بايد توسعه گردشگري روستايي مورد توجه قرار گيرد تا بتوانيم از اين ظرفيت در جذب گردشگران، ارزآوري و اشتغال زايي کشور استفاده کنيم و روستاي «تمين» يکي از آن روستاهاي پرجاذبه در حوزه گردشگري استان سيستان و بلوچستان است.
تمين؛ دري در دامان بيابان
کارشناس امور مناطق نمونه گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي،گردشگري و صنايع دستي سيستان و بلوچستان در توصيف جايگاه روستاها در صنعت گردشگري مي گويد: در فرآيند برنامه ريزي منطقه اي، مي توان گردشگري روستايي را ابزاري براي افزايش اشتغال محلي و بهبود کيفيت زندگي و در نتيجه، افزايش سطح رفاه اقتصادي و امکانات اجتماعي منطقه اي به حساب آورد. «شمسي دهمرده» مي افزايد: توسعه گردشگري روستايي به عنوان يک راهبرد مورد توجه دولت ها در جهان قرار گرفته است و تلاش مي شود تا با برنامه ريزي هاي اصولي از ظرفيت گردشگري روستاها به درستي استفاده شود.
وي در ادامه با اشاره به جايگاه روستاي تمين در جذب گردشگر مي گويد: دهستان «تمين» نيز که از مناطق هدف گردشگري استان محسوب مي شود به سبب ويژگي هاي خاص منطقه اي و طبيعت دست نخورده آن مورد توجه بسياري از گردشگران قرار گرفته است و اين روستا در فاصله ۱۳۵کيلومتري زاهدان و در غربي ترين قسمت شهر ميرجاوه از شمال به منطقه لاديز و از جنوب به کوه آتشفشاني نيمه فعال تفتان متصل و به دليل شيب زيادي که دارد به صورت پلکاني احداث شده و زيبايي خاصي دارد.
وي خاطر نشان مي کند: آبي که از چشمه تمين جاري مي شود سرچشمه بسياري از رودهايي است که پس از سيراب کردن کليه آبادي هاي دهستان تمين و بخش هايي از دهستان هم جوار (لاديز) از مرز ايران خارج شده و به ريگ زارهاي کشور پاکستان مي ريزد.
کارشناس ثبت آثار معنوي و بافت هاي تاريخي اداره کل ميراث فرهنگي،گردشگري و صنايع دستي سيستان و بلوچستان تصريح مي کند: روستاي تمين مرکز دهستان تمين واقع در شهرستان زاهدان در ۶۵ کيلومتري جنوب غربي شهر ميرجاوه يکي از آبادي هاي بسيار زيباست که در قسمت شمالي قله زيباي تفتان قرار دارد.
«حسين اسلامي» مي افزايد:اين روستا به سه قسمت تقسيم شده است که عبارتند از تمين بالا، تمين مرکزي و تمين پايين که اين محله ها در فاصله حدود ۳۰۰ متري از همديگر قرار دارند.
اين کارشناس اضافه مي کند:وجود آب و هواي مطلوب و خاک آتشفشاني حاصلخيز سبب شده تعداد۶۷ آبادي با جمعيتي بيش از ۸ هزار نفر در دره هاي زيباي اطراف تمين زندگي کنند.
وي در ادامه مي افزايد: روستايي که حدود ۷۵ کيلومتر تا گرماي سوزان کوير «ريگ ملک» فاصله دارد به گونه اي است که در اغلب فصول سال هواي آن معتدل و دلپذير است.
همجواري با تفتان
همجواري با کوه تفتان و وجود چشمه هاي جاري، سبب حاصل خيزي و رشد انواع درخت ها و ميوه ها در منطقه تمين شده است.
«عبدالباسط کرد»يکي از ساکنان روستاي تمين درباره مشاغل مردم اين روستا مي گويد: منبع درآمد ساکنان دهستان تمين بر سه عنصر کشاورزي، دامداري و صنايع دستي استوار است که در اين ميان کشاورزي از اهميت بالايي برخوردار است و در اين منطقه محصولات باغي فراوان همچون زردآلو و هلو، انار، انجير، انگور و انواع گياهان دارويي کشت مي شود.
اين باغدار مي افزايد: محصولات اصلي تمين شامل انجير، توت، شاه توت،امرود (گلابي) ، انگور،هلو ،آلبالو،زرد آلو بسياري از ميوه هاي مناطق سردسير و نيز بادام، پسته و گردو است و از درختان خودرو نيز مي توان به انجير کوهي، بنه، ارچن، گز وگواتام(بادام کوهي)اشاره کرد، همچنين صيفي جاتي همچون گندم و جو نيز در اين منطقه کاشت مي شود.
کارشناس گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي سيستان و بلوچستان هم درباره شغل اصلي ساکنان روستاي تمين مي گويد: شغل اصلي مردمان تمين در گذشته کشاورزي و دامداري بوده اما حرفه دامداري در تمين طي چند سال گذشته به دليل کمبود شديد ريزش هاي جوي و تمايل بيشتر عشاير به يکجا نشيني و استفاده از امکانات مراکز روستايي نسبت به گذشته کم رنگ شده است.
سرزمين چشمه هاي جاري
آب جاري که از کوه تفتان سرچشمه مي گيرد سبب سرسبز شدن و زيبايي تمين در چهار فصل سال شده است.
«سلمان ريگي »شهروند زاهداني در باره اماکن تفريحي تمين مي گويد:منطقه تمين در هر فصل سال زيبايي خاص خود را دارد و براي اغلب شهروندان زاهداني، تمين بهترين مکان براي گذران تعطيلات آخر هفته است. وي مي افزايد :زيبايي تمين تنها به بهار و تابستان خلاصه نمي شود بلکه هواي پائيزي دلچسب آن سبب شده که بسياري از ساکنان زاهدان از طبيعت زيبا و بکر اين منطقه در ساير فصول سال غير بهار لذت ببرند.
کارشناس گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي ،گردشگري و صنايع دستي استان مي گويد: تمين دهستاني بزرگ در دامنه کوه آتشفشان تفتان با روستاهاي متعددي از جمله "روپس"، "جش سياه جنگل"، "تميز" و ... است.
وي مي گويد: وجود قله تفتان در جنوب اين دهستان سبب بوجود آمدن تعداد بسيار زيادي چشمه و قنات در اين منطقه شده که در فصول سرد سال تعداد آنها از شمارش خارج است.
وي در ادامه مي افزايد: وجود اين چشمه ها و قنات ها و حرکت آب آنها از ميان دره هاي سر سبز و باغات ميوه، محيط هاي بسيار زيبايي را خلق کرده و يکي از بهترين چشمه هاي منطقه، «چشمه آب معدني حضرت موسي» است که بر اساس اعتقاد بوميان اين منطقه، علت نامگذاري اين چشمه فرود آمدن عصاي حضرت موسي در اين نقطه است.
اين چشمه در روستاي تمين بالا واقع شده و به عنوان بزرگترين منبع تامين آب روستاي تمين محسوب مي شود، قرار گيري اين چشمه در بين انبوه درختان و بوته هاي وحشي باعث شده تا در طول سال تعداد زيادي از طبيعت دوستان، لحظاتي را به دور از زندگي شهري و دغدغه در آن جا سپري کنند.
وي مي افزايد: اثر طبيعي «غار روپس» نيز در فاصله يکصد متري قبرستان «هفتاد ملا»، مقابل منطقه مسکوني روپس بالا قرار دارد که با رويش درختان گردو و انجير وحشي باعث ايجاد زيبايي خاصي شده است.
سرزميني با قدمت ۱۰۰ هزار سال
در بررسي تاريخچه و معرفي تمدن تمين، قله آتشفشان نيمه فعال تفتان نقش مهمي را ايفا مي کند.اين قله يکي از قلل مرتفع ايران است که باعث تنوع آب و هوا در منطقه بلوچستان شده و همين تنوع و پوشش گياهي و وجود چشمه هاي آب فراوان در اطراف آن، عامل جذب گردشگران زيادي در اين منطقه شده است.
کارشناس ثبت آثار اداره کل ميراث فرهنگي،گردشگري و صنايع دستي سيستان و بلوچستان در اين باره مي گويد: آثار بجا مانده از گذشتگان و پيشينيان، نشان مي دهد که دهستان تمين آثار باستاني متعددي دارد. «غفور براهويي» مي افزايد: همه اين آثار که قدمت آن ها به ۸۰ تا۱۰۰هزار سال پيش بر مي گردد دلالت بر اين دارد که نسل هاي زيادي از گذشته تا امروز در اين روستا و بخش زندگي کرده اند.
اين کارشناس با اشاره به قدمت قلعه تمين مي گويد: اين قلعه درحدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال پيش جهت محافظت ساکنان تمين، روي تپه احداث شده و از اهميت بالايي برخوردار بوده اما به مرور زمان و حوادث طبيعي، مصالح به کار رفته در اين قلعه جابجا شده و تا حدودي اين قلعه هم اکنون رو به نابودي است.
کارشناس ثبت آثار معنوي و بافت هاي تاريخي اداره کل ميراث فرهنگي،گردشگري و صنايع دستي سيستان و بلوچستان نيز يکي ديگر از آثار تاريخي منطقه را «کوره ذوب فلز» مي داند و مي گويد: اين کوره در روستاي «سرکهنو»، از توابع دهستان تمين ساخته شده است که بقاياي اين کوره که شامل تفاله هاي باقيمانده از ذوب فلزات در کنار چاه هاي حفر شده مي باشد، متعلق به عصر فلز است. اسلامي در ادامه مي گويد: استفاده از انرژي هاي طبيعي از دير باز در اين منطقه مطرح بوده است و وجود آسياب هاي آبي در روستاهاي کوهستاني تفتان دلالت بر اين امر دارد که مي توان بر آثار به جاي مانده از «آسياب آبي بنده» ، «آسياب آبي روپس» و «آسياب آبي تمين بالا» نيز اشاره کرد .
معماري بي نظير صخره اي
علاوه بر آثار تاريخي و جاذبه هاي طبيعي روستاي تمين که هر کدام جاذبه هاي خاصي از نظر گردشگر دارد، مي توان به معماري منحصر به فرد صخره اي اين روستا اشاره کرد.
معاون مرمت و احياء اداره کل ميراث فرهنگي،گردشگري و صنايع دستي سيستان و بلوچستان درباره معماري خاص روستاي تمين مي گويد: معماري صخره اي تمين با مساحتي بالغ بر ۴ هزار متر مربع در نوع خود در سطح کشور کم نظير بوده و طبق اسناد باستان شناسي، قدمت اين گونه سازه هاي معماري به اواخر دوره ساساني و اوايل دوره اسلامي باز مي گردد .
«محمدرضا سندگل » در ادامه مي افزايد : معماري صخره اي تمين در چهار قسمت در دل کوه کنده شده است و سقف اين اتاق ها به شکل گنبدي و هر يک از آنها داراي ستون و فضاهاي الحاقي است که از لحاظ معماري مانند معماري هاي صخره اي «ميمند کرمان» و «کندوان» است.
وي با اشاره به بناهاي تاريخي ديگر اين منطقه همچون قبرستان هفتاد ملا اضافه مي کند: اين قبرستان حدود ۵۰۰ متر مربع وسعت داشته و به شکل کماني در بخش شرقي روستاي «روپس» از توابع مير جاوه در سينه کوه واقع شده است و قبرهاي اين گورستان بي نظير و منحصر به فرد است و پس از تدفين، چهارطرف قبرها را با سنگ بالا آورده و روي آن تخته سنگ هايي قرار داده و سپس با آجر و ملات گچ حجمي پلکاني ساخته شده و داراي يک ديوار تيغه اي است و قسمت هايي از آن را قرمز رنگ کردند. آثار به جا مانده نشان مي دهد که ساکنان اوليه روستاي روپس، نگاه ويژه اي در مکان گزيني قبرستان داشتند و مکان هايي را انتخاب کردند که از گزند باد و باران و نور خورشيد و ديگر خطرات در امان باشند. سندگل مي افزايد: ساکنان روستا با انتخاب محيطي محدود در دل کوه از مصالحي مانند خشت خام و تخته سنگ و تکه هاي چوب با رعايت اصل رو به قبله بودن، اقدام به احداث قبرهاي پلکاني کردند که به دليل محدوديت فضا اين قبر ها را چند طبقه ساختند.
وي قبرستان تاريخي تمين، چله خانه، حفره هاي تافوني صخره هاي تمين بالا، قلعه نيمروز روپس سفلي، درخت کهنسال گردتوت با عمر چند صد ساله، محيط هاي روستايي و عشايري، قنات تميز، غار کاپک و سيل بندهاي سروگه و چشمه هاي گزنداز را ديگر آثار و جاذبه هاي گردشگري دهستان تمين معرفي کرد.
به هر حال همه اين آثار تمدني با قدمت تاريخي و آب و هواي خوش، از روستاي تمين در دامنه تفتان، بهشت جذابي براي گردشگران در تمام فصول سال ساخته است.
منبع[ویرایش]
خبرگزاری فارس
پایگاه خبری روستانیوز
