ورده
ورده روستایی است که در
استان البرز کشور ایران واقع شده‌است.
روستای ورده در
دهستان برغان،
بخش چندار،
شهرستان ساوجبلاغ، در شمال غرب استان البرز و در رشته کوه‌های
البرز و در شمال غرب شهر
کرج و شمال شرق شهر
هشتگرد قرار دارد. ارتفاع روستا از سطح دریا ۱۶۱۰ متر می‌باشد و مختصات جغرافیایی آن می باشد.
روستای ورده ۷۴ نفر (۲۴ خانوار) جمعیت دارد.
ورده دارای پیشینه تاریخی قابل توجهی است و چند اثر تاریخی برجسته مربوط به دوران
صفویان و پیش از آن قابل ملاحظه‌است.
برخی ازاین آثار عبارت هستند از: بقعه
امامزاده عبدالقهار،
حمام تاریخی ورده و بقعه
امامزاده بی بی سکینه ورده.
درب چوبی نفیس امامزاده عبدالقهار متعلق به دوره
شاه تهماسب یکم است و دارای نقوش و خط نوشته‌های زیبایی است.
این درب هم اکنون در
موزه ملی ایران (
موزه ایران باستان) نگهداری می‌شود.
ورده به دلیل موقعیت جغرافیایی و استقرار در میان دره‌ای با شیب تند و همچنین مجاورت با
رودخانه هزاربند و وجود چشمه‌های متعدد، از مناظر طبیعی و چشم انداز‌های زیبایی برخوردار است.
برخی جاذبه‌های دیگر ورده عبارت هستند از: بافت روستایی ورده، چنار‌های کهنسال امامزاده ورده، درخت کهنسال
ارس (گیاه) (هووِرس دار) و سربند جوی‌های ورده.
ساختار کالبدی روستا[ویرایش]
معماری فعلی[ویرایش]
ورده و اطراف[ویرایش]
ورده در فصل های سال[ویرایش]
تغییر دما در طول سال قابل توجه است . تابستان های روستا مطبوع ولی زمستان های آن همراه با یخبندان شدید است.
زندگی فعلی در روستا[ویرایش]
خانواده های ورده[ویرایش]
کشاورزی و دامداری[ویرایش]
در گذشته زراعت به دلیل کوهستانی بودن منطقه چندان مورد توجه نبوده است گرچه گندم از طریق کشت دیمی تولید می شد .
اما باغداری به صورت جدی مورد توجه اهالی بوده است و محصولاتی چون :گردو۰توت-سیب-گیلاس-گلابی-ازگیل و...تولید می شده که اکنون به جز گردو و توت محصول دیگری با حجم قابل توجه تولید نمی شود. دامداری از دیر باز در این منطقه رواج داشته و اکنون هم رواج دارد.
شهدای روستای ورده[ویرایش]
در طول جنگ هشت ساله ایران و عراق از روستای ورده چند نفر به شهادت رسیدند. نام این شهدا به شرح ذیل است:
شهید سید شمس الدین میرحبیبی ،
شهید سید عبدالرضا میرحبیبی ،
شهید علی میرحبیبی،
شهید سید مهدی میرحبیبی،
شهید سید محمود میرعربشاهی،
شهید سید امیر میرحبیبی،
شهید سید بهزاد میرحبیبی،
شهید نصراله میرهاشمی،
شهید حسینی خواه،
شهید غلامعلی رجبیمردم شناسی ورده[ویرایش]
ساختار روستا در گذشتهکسب و کار پیشینیان[ویرایش]
نظام درآمد کسب در آمد بر پایه تولید محصولات کشاورزی و دامی ، کارگری و خدمات بوده است
کشاورزی به دلیل کوهستانی بودن منطقه در حد کفایت خانواده ها به تولید محصول پرداخته می شد.
دامداری از منابع مهم تولید ثروت در روستا دامداری و مرغداری بوده است که ضمن تامین نیاز خانواده های روستا به فروش محصولات به روستا های دیگر پرداخته می شد.
بنکداریکارگری از منابع اصلی کسب درآمد بوده است و با کار در طرح های عمرانی همچون ساخت خانه ها تعمییر بقعه امازاده و حمام قدیمی روستا و کار در باغات موجب تولید ثروت می شده است.
شکار برای تهیه گوشت به شکار قوچ و انواع پرندگان و همچنین صید ماهی توجه ویژه ای صورت می گرفته است ولی به طور مستقیم منبع تولید ثروت نبوده است. گرچه بعضی با شکار سمور و فروختن پوست آن کسب ثروت می کردند.
کارهای زنان زنان علاوه بر کار های معمول خانه به پخت نان و جمع آوری محصولات باغات و محصولات دیمی مبادرت می ورزیدند.
ابزارهای کار ابزار باغداری و کشاورزی: بیل - کلنگ-خجره-داس-گاو آهن و...
ابزار شکار: تور ماهی گیری - تفنگ سر پر-تله و...
خانه های سنتی[ویرایش]
ساختار خانه ها عموما مستطیلی شکل و دارای ایوان-اتاق-مطبخ-انبار-طویله و مستراح بوده است.
اتاق ها عموما دو اتاق برای هر خانه در نظر گرفته می شد.
آشپزخانهایوان و مهتابی بخش جلوی خانه که از سه طرف دیورار دارد و از یک سو کاملا باز است ایوان گفته می شود که جزء جدانشدنی معماری در روستای ورده است.
انبار عموما جدا از ساختمان اصلی و برای نگهداری علوفه و لوازم کشاورزی و دامپروری ساخته می شد.
تنور در فضای به نام مطبخ که محل پخت نان و نگهداری آن بود تنور را می ساختند.
طویله عموما طبقه همکف خانه ها به عنوان طویله برای نگهداری از حیوانات اختصاص می یافت.
مستراح همیشه در فضای باغ و دور از خانه ساخته می شد.
ساخت و گسترش ساخت و کسترش خانه توسط استاد بنا و طرح های او و براساس نیاز صاحب زمین صورت می گرفت.
مصالح چوب درختان نیمه تنومند-سنگ-کاه گل-خشت-گچ و...
استاد کارانگرمایش برای گرمایش عموما از کرسی استفاده می شد که آتشدان آن به شکل حفره ای در وسط هر اتاق طراحی می شد.
تعمیر و نگهداری بعد از مدت ۵ سال تعمییر ساختمان به علت برف و باران های شدید صورت می گرفت که بیشتر مربوط به سقف بنا می شد.
زندگی روزمره در گذشته[ویرایش]
زمانبندیغذاخواباسباب منزلمایحتاج روزانهخانه داریبچه داریزاد و ولدلباس خانهآرایش و ظاهرشب در خانهغذا و خوردنی ها[ویرایش]
قوت غالبگندم، آرد و نانغذا ها و خوراک خاصخوراک مراسممیوهخشکبارنگهداری مواد غذاییصبحانهنهارشامامورات روستا[ویرایش]
کدخداآب و آبیاریحمامآموزشمراتعدام هاسلمانیمراسم عمومیاختلافاتروابط با روستاهای مجاورمراجع حکومتیبهداشت[ویرایش]
آبحمام و نظافت شخصیسلمانیبیماری هامرگ و میرددتشستشوی لباس و ظروفنظافت محیطمراسم روستا[ویرایش]
نوروزتعزیهمحرمتولدمرگازدواجخواستگاریآرایش و لباس مراسممطربمراسم مذهبی و آیینی دیگرسفرها[ویرایش]
تجارت و تامین نیازهادید و بازدیدزیارت و گردشدرمانمراسم مربوط به سفرسفر به تهرانسفر به شمالسفر به مشهدسفر به کربلاسفر حجتفریحات مردم[ویرایش]
مراسم و جشن هادید و بازدیدهاتجمعاتبازی هاتنقلاتبازی های کودکانشکارزندگی جمعی در روستا[ویرایش]
محل های تجمع و معاشرتاین دست و آن دستمسجد و حسینیهامامزاده هاحمامدکان و قهوه خانهکارهای جمعیمکتب و مدرسهمسافران به روستا[ویرایش]
زایرانساکنان فصلیتفریح و گردشفروشندگان دوره گرددعا نویسیحمل و نقل[ویرایش]
جا به جایی داخل روستارفت و آمد به اطراف روستارفت و آمد مسافرانحمل بار به دوردستفرهنگ، عقاید و باورها[ویرایش]
سوادباورهاخرافاتداستان ها و راویانخاطراتشعر و موسیقیمهاجرت[ویرایش]
دوران های مهاجرتعلل مهاجرتمقصد مهاجرتزندگی در فصول مختلف[ویرایش]
بهارتابستانپاییززمستانمنابع[ویرایش]
•
سرشماری نفوس ایران • دکتر
پرویز ورجاوند،
سرزمین قزوین: سابقه تاریخی و آثار باستانی و بناهای تاریخی سرزمین قزوین، تهران، انتشارات
انجمن آثار ملی، ۵۲۹ صفحه، چاپ اول، ۱۳۴۹.
•
پایگاه اطلاع رسانی امامزادگان •
مختصات و ارتفاع پیوند به بیرون[ویرایش]
