آداب و رسوم بسنگرد
مراسم محرم در بسنگرد
وسفونجردی‌ها مردمی مذهبی هستند، و برای بزرگداشت تمامی ائمه معصوم در سوگ و شادی آنها مراسم با شکوهی برگزار میکنند. از جمله مهمترین مراسم مذهبی آنها برگزاری مراسم سوگواری امام حسین (ع) در ماه محرم است. مراسم ماه محرم در روستا قبل از فرارسیدن ماه محرم آغاز می شود. در واپسین روزهای ماه ذی الحجه، مردم روستا در حسینه روستا جمع میشوند و به غبارروبی و تمیز کردن حسینیه می‌پردازند، علم‌های عزا برپا و حسینه را سیاهپوش میکنند. دختران و زنان روستا مقدمات پذیرایی از میهمانان را با پاک کردن حبوبات، سبزی و برنج آغاز میکنند.
در روزهای بعد و با آغاز ایام محرم، برخی زنان غذای سنتی محرم را که ویژه بسنگرد است می‌پزند.تر حلوا می‌پزند، آش جو آماده میکنند، و به همراه ماست، نان محلی و سبزی، در سینی‌هایی می‌چینند و برای پذیرایی میهمانان به حسینیه روستا می‌برند، به این صورت به گونه‌ای بسیار آبرومندانه از میهمانان پذیرایی می‌شود. در سالهای بعد و تا امروز، این سنت نیکو ادامه پیدا کرده است وهرساله در ايام محرم از ميهمانان اباعبدالله حسين (ع) پذيرايي مي شود.از ديگر سنتهاي وآيين هاي كهن مردم روستا در ايام محرم برگزاري مراسم تعزيه توسط جوانان وبزرگان روستاست،به اين صورت كه در هر روز ساعاتي بعد از صرف ناهار مردم روستا در حسينيه ي روستا جمع مي شوند ويك مجلس ازشهادت شهداي كربلا وياران باوفاي امام حسين(ع)شبيه خواني مي شود.
حکایت می‌شود که پخت این غذا در روستای وسفونجرد به این صورت بوده که در سالهای دور در یکی از روزهای ماه محرم، طایفه‌ای در حال عبور وارد روستا میشوند و چون نزدیک ظهر بوده است و در روستا امکانات لازم جهت پذیرایی از آنها وجود نداشته، مردم تصمیم می‌گیرند با مشارکت هم از میهمانان امام حسین پذیرایی کنند. زنان روستا شیرهای آن روز را جمع‌آوری کرده، شیر برنج درست میکنند، حلوایی سنتی به نام تر حلوا می‌پزند، آش جو آماده میکنند، و به همراه ماست، نان محلی و سبزی، در سینی‌هایی می‌چینند و برای پذیرایی میهمانان به حسینیه روستا می‌برند. به این صورت به گونه‌ای بسیار آبرومندانه از میهمانان پذیرایی می‌شود. در سالهای بعد و تا امروز، با نعمت و لطف خداوند به کشاورزان و دامداران روستا، این سنت نیکو ادامه پیدا کرده است.
عروسی های روستای بسنگرد
یکی از زیباترین جشن های ازدواج در روستاهای ایران است،که ریشه در باورها و آداب و رسوم کهن این روستای تاریخی دارد.به صورتی که همین باورها و آداب و رسوم باعث زیبایی عروسی های این روستا شده است.مدت زمان زیاد عروسی های بسنگرد یادآور خاطرات عروسی های کهن اقوام ایرانی است که در آن زمان شهر را برای عروسی هفت شبانه روز آذین می بستند و چراغانی می کردند و به شادی می پرداختند.
در بسنگرد پس از تعیین تاریخ عروسی توسط خانواده داماد و البته با موافقت خانواده عروس اقدامات جهت برگزاری یک جشن بزرگ آغاز می شود.ابتدا عروس و داماد به همراه خانواده هردو به یکی از شهرهای تهران یا قم می روند و خرید عروسی اعم ساعت و حلقه،چمدان ،لوازم آرایش،کت شلوار و....انجام می شود.در چند روز به روز عروسی که معمولا پنج شنبه یا جمعه است ،فامیل ها و همسایه های داماد در خانه پدر داماد جمع می شوند و در پاک کردن برنج، سبزی و دیگر کارها به خانواده داماد کمک می کنند.وتقریبا هر روز بزن برقص راه می اندازند تا بقیه مردم آبادی بدانند که این هفته در این خانه عروسی است.
در بسنگرد میهمانان عروسی به دو روش دعوت می شوند روش اول میهمانان خارج از ده اعم از روستاهای اطراف یا شهرهای اطراف هستند که پس از تهیه لیست میهمانان عروسی توسط داماد برای همه آنها کارت دعوت عروسی فرستاده می شود.اما خانواده داماد برای دعوت مردم ده از یک نفر خانم یا آقا که سرزبان خوبی دارد می خواهند که به خانواده تک تک مردم آبادی برود و آنها را برای عروسی دعوت کنند.
رسم و رسوم عروسی های بسنگرد بسیار بوده اند که امروز تنها تعداد معدودی از آنها باقی مانده اند،به طور مثال یکی از رسوم از یاد رفته رسم سر خمیر بوده که امروز دیگر خبری از آن نیست سر خمیر به این معناست که چند روز مانده به عروسی همسایه ها و نزدیکان داماد به خاطر اینکه سر خانواده داماد شلوغ است هر کدام یک تنور نان می پزند و به خانه داماد می آورند تا از میهمانان در روز عروسی پذیرایی شود.در حموم نیز از رسوم دیگری بوده که با خراب شدن حمام عمومی روستا و تاسیس حمامهای خانگی به فراموشی سپرده شده است.
عروسی های بسنگرد به طور رسمی از ساعت حدود ۵ بعدظهر روز پنجشنبه آغاز می شود و تا عصر روز جمعه ادامه دارد.پنج شنبه بعد از ظهر مردم روستا و دیگر میهمانان در میدان اصلی ده که همان سینه قلعه است جمع می شوند و با نواختن ساز ودهل و رقص های محلی منتظر آمدن عروس و داماد از راه میشوند پس از رسیدن عروس و داماد و قربانی گوسفند برای آنها مردم روستا آنها را تا خانه عروس همراهی میکنند.پس از رسیدن عروس به خانه، مردها ی فامیل به دنبال فراهم کردن صورو صات شام می روند اما زنها همچنان در خانه عروس یا همان عروس خانه می مانند و به شادی می پردازند.در این زمان تعدادی از فامیل های نزدیک داماد به همراه پدر ومادر و نزدیکان او مقدار زیادی از وسایل اعم از برنج،روغن،میوه،لباس،کله قند ،چای و هدایایی برای نزدیکان عروس را در سینی هایی بزرگ(مجومه-مجمعه) می چینند و بر سر گرفته و با ساز و دهل به سمت خانه عروس حرکت می کنند،وقتی به خانه عروس رسیدند صدا می زنند رسوم- رسوم ، مادر عروس دم در خانه آمده و در هر سینی مبلغی پول گذاشته و سپس افراد سینی به سر سینی ها را بر زمین می گذارند.
بعد اتمام این مراسم همه برای شام به خانه داماد می روند.بعد از صرف شام همه میهمانان به باغی که قرار است مراسم حنابندان در آن برگزار شود می روند .در مراسم حنابندان پس از رقص وشادی فراوان خانواده عروس با پایکوبی و شادی حنا برای داماد می آورند و پس از گذاشتن حنا بر دستان داماد پدر داماد و عروس هر کدام هدیه ای را به رسم یادبود (معمولا درخت گردو)به عروس و داماد هدیه می کنند.سپس رقص و شادی ادامه پیدا می کند ،آخر شب خانواده داماد حنا برداشته و به خانه عروس می روند تا حنا بر دستان عروس بگذارند.با گذاشتن حنا بر دستان عروس مراسم شب حنا بندان پایان می پذیرد.
بالابان (بالاوان)
مراسم بالابان از صبح روز جمعه حدود ساعت ۹ شروع می شود( در این مراسم تمام میهمانان عروسی حضور دارند در حالی که در مراسم حنابندان صرفا مردم روستا و فامیل های نزدیک عروس و داماد حضور دارند)بعد از شروع مراسم و هنگامی که حدود یک ساعت از مراسم گذشت و داماد در روی تخت دامادی نشست، خانواده عروس خلعتی داماد که شامل کت وشلوار ،وسایل آرایش داماد و هدایایی برای ساقدوشان داماد است را با ساز و سرنا به باغ عروسی می آورند وبر روی میز دامادی قرار می دهند و می روند، بعد از چند لحضه مراسم سر تراشون داماد آغاز می شود( در طی مراسم سرتراشون داماد تمامی خانواده داماد در کنار تخت او هستند و با شادی نقل و نبات بر سر او می ریزند و اسپند دود می کنند.) در این هنگام یک نفر به عنوان آرایشگر داماد کتی که داماد بر تن دارد را در می آورد و کت جدید ش را که توسط خانوده عروس به او هدیه شده برتن داماد می کند .شانه ای بر سر داماد می زند و با عطر و ادکلن داماد را آرایش می کند.در مراسم سر تراشون داماد، پدر داماد بار دیگر هدیه ای به داماد هدیه می کند ،و سپس همه فامیل و دوستان با داماد عکس یادگاری می گیرند و برای او آرزوی خوشبختی می کنند.در ادامه مراسم از میهمانان با شربت و شیرینی و میوه پذیرایی می شود و در انتها مراسم پول اندازون برگزار می شود،در این مراسم تمامی میهمانان اعم از خانواده و نزدیکان عروس وداماد و دوستان آنها مبلغی پول را به رسم هدیه به داماد هدیه می کنند ،پس از اتمام پول اندازون تمامی میهمانان دعوت به صرف نهار می شوند.به این ترتیب مراسم بالابان تمام می شود،در بعد ظهر عروسی و بعد از استراحتی کوتاه خانواده داماد به همراه داماد و ساقدوش های او با ساز و سرنا به خانه عروس می روند و پس از، از تخت گرفتن عروس او با خانواده خود خداحافظی می کند و عازم خانه داماد می شود.هنگامی که عروس در حال ترک خانه خودشان هست یکی از بردران یا دایی بزرگتر عروس دم در خانه می ایستد و به عنوان داش اغلی یا دایی آَغلی مبلغی پول را در خواست می کند که پس از پرداخت این پول عروس از خانه شان خارج می شود ،در طول مراسم عروس بران، عروس به توصیه ساقدوشش هر چند متر می ایستد و اطرافیان او، از داماد،ساقدوشهایش ویا پدر یا مادر داماد می خواهند که به او پاینداز بدهند(پاینداز هدیه ایست که معمولا شامل سفر سیاحتی و زیارتی و هدایای دیگر می شود)پس از رسیدن عروس به خانه داماد مراسم عروس بران تمام می شود و به این ترتیب عروسی رسما پایان می پذیرد.
|
