آرک
مهاجران درجست وجوي ۳۰ متر زمين در آرک
فرخ نژاد- هر چند با پايداري خشکسالي و قهر طبيعت شاهد خالي از سکنه شدن بسياري از روستاها در
خراسان جنوبی هستيم اما در شهرستان
خوسف ، روستايي وجود دارد که بسياري از مهاجران آن قصد بازگشت دارند اما به دليل کمبود و نبود زمين نمي توانند به روستا بازگردند.اين نقطه روستايي، «آرک» نام دارد که منطقه اي زيبا؛ خوش آب و هوا و کوهستاني است. در اين روستا آن قدر تقاضا براي زمين زياد است که گاهي قيمت زمين آن با بيرجند به عنوان مرکز استان برابري مي کند و برخي از اهالي حتي حاضرند يک واحد آپارتمان را با يک قطعه زمين در آرک تعويض کنند.همچنين کمبود زمين آن قدر در اين روستا محسوس است که بيشتر اهالي در واحدهاي مسکوني ۳۰ و ۴۰ متري زندگي مي کنند.«اجراي معبر اصلي روستا که قسمتي از جاده روستا هم به حساب مي آيد يکي از مشکلات ادامه اجراي طرح هادي آرک است. اين معبر از وسط روستا مي گذرد و کمبود زمين در روستا سبب شده است افرادي که واحدهاي مسکوني آنها در اين معبر قرار دارد، حاضر نشوند واحدهايشان را در اختيار اداره راه و شهرسازي و بنياد مسکن براي احداث جاده قرار دهند. در حال حاضر اگر فردي بخواهد يک متر زمين در آرک بخرد قيمت آن با يک متر زمين در بيرجند برابري مي کند.
يکي از اهالي آرک خوسف با بيان اين مشکل مي گويد: بايد بنياد مسکن در نزديکي روستا زمين به متقاضيان واگذار کند زيرا در اين روستا افراد زيادي متقاضي زمين هستند.به گفته«نخعي»، اگر در روستا زمين باشد ديگر دليلي ندارد که من و تعداد زيادي از اهالي در واحدهاي مسکوني ۳۰ متر يا کمي بيشتر از اين متراژ زندگي کنيم. متقاضيان هم به دنبال زمين هايي با همين متراژ براي ساخت و ساز هستند.
وي مي افزايد: اگر طرح احداث جاده و طرح هادي روستا اجرا شود به طور حتم حدود ۸ خانوار بي خانمان خواهند شد و زميني براي ساخت و ساز نخواهند داشت.«فقط ۲ نفر از اهالي آرک با استفاده از تسهيلات بهسازي مسکن روستايي واحد مسکوني مقاوم احداث کردند و اگر زمين باشد به طور حتم تعداد بيشتري از اهالي براي احداث مسکن مقاوم اقدام خواهند کرد.» يکي ديگر از اهالي آرک که فرهنگي است و به دليل علاقه به زادگاه خود از اين روستا به شهر مهاجرت نکرده است، با بيان اين مطلب مي گويد: اگر مشکل کمبود زمين در روستا رفع شود به طور حتم بيشتر افرادي که به شهر مهاجرت کرده و به مشاغل کاذب روي آورده اند باز خواهند گشت. علاوه بر اين مشکل، مسئولان مربوط بايد براي تامين آب کشاورزي روستا هم چاره اي بينديشند زيرا بر اثر خشکسالي، چشمه ها و رودخانه روستا به کلي خشک شده است.به گفته«جعفري»، علاوه بر مشکل کمبود زمين، اين روستاي هدف گردشگري هنوز آب لوله کشي ندارد و اهالي مجبور هستند از شيرهاي برداشت آبي که سال ها قبل جهاد سازندگي در معابر اين روستا نصب کرده است، استفاده کنند در حالي که بر اثر خشکسالي آب قنات کم شده است و اهالي بيشتر اوقات با کمبود آب مواجه هستند.
آرک به اسم دهيار دارد
«چند سال است که روستاي آرک به اسم دهيار دارد اما چون شاغل است اهالي در عمل فعاليت و اقدامي از وي نديده اند» اين گفته يکي ديگر از اهالي است که مي گويد:آرک به دليل قابليت هاي طبيعي و جاذبه هاي تاريخي و طبيعتي که دارد در روزهاي تعطيل به ويژه در فصل تابستان، ميزبان تعداد زيادي مسافر و گردشگر است و مسئولان مربوط بايد زيرساخت هاي لازم را براي مسافران و گردشگران فراهم آوردند.اين موارد گوشه اي از مشکلات آرک است که اهالي به آن اشاره کردند.در گفت وگو با رئيس شوراي اسلامي آرک به صورت مفصل به بيان قابليت ها و مشکلات اين روستاي شهرستان خوسف مي پردازيم.«نخعي» با اشاره به قرار گيري اين روستاي ۵۱ خانواري با ۱۷۰ نفر جمعيت در ۷۳ کيلومتري بيرجند و ۴۰ کيلومتري خوسف مي گويد: موقعيت کوهستاني و سرسبز آرک باعث شده است ۲۰ خانوار از اهالي اين روستا که در شهرها زندگي مي کنند پايان هفته به خانه خود در روستا بازگردند.به گفته وي، آرک آب و هواي کوهستاني و سرسبز، منابع طبيعي بکر، حيات وحش زيبا و آثار تاريخي مانند خانه غفاري، آسياب هاي آبي و قلعه تاريخي و ۳ چشمه به عنوان منبع آبي و ... دارد و به عنوان روستاي هدف گردشگري مطرح است.او مي افزايد: آرک بعد از پيروزي انقلاب اسلامي از جاده ارتباطي آسفالت، برق، حمام خورشيدي، مرمت و سنگ فرش معابر، نصب دکل صدا و سيما، غسالخانه، پايگاه بسيج، صندوق خرد زنان روستايي، باشگاه کشاورزان جوان و... برخوردار شد.
خرده مالکي مشکل کشاورزي آرک
او با اشاره به اينکه محصولات کشاورزي روستا گندم، جو، ارزن، زعفران و محصولات باغي آن زردآلو، گردو، انار و انجير سبز است، خرده مالکي را مهم ترين مشکل بخش کشاورزي آرک مانند تمام روستاهاي خراسان جنوبي عنوان مي کند.رئيس شوراي اسلامي روستا مي افزايد: باغ هاي قديمي و درختان غير مثمر آرک به نوسازي و جايگزيني با درختان مثمر و سازگار با آب و هوا نياز دارد و از طرفي با توجه به پايداري خشکسالي ها و کمبود آب کشاورزي و خشک شدن يکي از چشمه هاي روستا نياز است لوله گذاري و کانال کشي مسيرهاي انتقال آب به باغ ها، مزارع کشاورزي و استخر ذخيره آب در دستور کار جهاد کشاورزي خوسف قرار گيرد.به گفته وي، اهالي در کنار کشاورزي، دامداري سنتي هم دارند که به دليل نگهداري دام ها داخل يا کنار منازل لازم است براي جلوگيري از سرايت بيماري هاي مشترک دام و انسان و رعايت بهداشت محيط، مجتمعي در مجاورت اين روستا براي نگهداري و ذبح دام ها احداث شود.
پيدايش آفت کرم خراط نتيجه تداوم خشکسالي
«تدوام خشکسالي ها سبب شده است که کرم خراط خسارت زيادي به درختان ميوه روستاي آرک وارد کند.»«نخعي» بعد از بيان اين موضوع به اجراي مرحله اول طرح هادي آرک اشاره مي کند و مي گويد: در اين مرحله برخي از کوچه ها و معابر در قالب طرح بهسازي مرمت و سنگ فرش و مسير آبشار هم بهسازي شد اما مشکل اساسي در زمينه ادامه طرح اين است که تعدادي از واحدهاي مسکوني اهالي در اين مسير قرار دارد اما اين افراد به دليل کمبود و نبود زمين حاضر به واگذاري آن به صورت رايگان و خودياري نيستند.او به اين نکته هم اشاره مي کند که اين بافت فرسوده براي ساکنان آن خطرهاي جاني و مالي به همراه دارد؛ زلزله ۱۲ مهر تلنگري براي روستاييان منطقه بود تا براي مقاوم سازي واحدهاي مسکوني خود اقدام کنند.به گفته وي، در مجاورت روستا زميني براي احداث واحدهاي مسکوني مقاوم وجود دارد که بايد آماده سازي و جاده دسترسي به آن ايجاد شود؛ اميدواريم با توجه به خطر فرسودگي واحدهاي مسکوني، بنياد مسکن براي آماده سازي و واگذاري زمين به متقاضيان، همکاري کند.اين عضو شورا مي گويد: علاوه بر اين روستاييان آرک از بنياد مسکن مي خواهند با توجه به اينکه تمام زيرساخت ها مانند آب، برق، جاده دسترسي و... در آرک فراهم است، به تعدادي از اهالي که در گذشته از روستا مهاجرت کرده و در شهرها به شغل هاي کاذب روي آورده اند، زمين واگذار کند تا به روستا بازگردند و دوباره در زادگاه خود ساکن شوند.به گفته وي، حدود يک کيلومتر از مسيري که در معبر اصلي روستا قرار گرفته است به عنوان جاده آرک به حساب مي آيد و بنياد مسکن بازگشايي اين مسير و آسفالت آن را به اداره راه و شهرسازي واگذار کرده است اما مسئولان اداره راه و شهرسازي مي گويند به صورت آنتني بايد اين مسير اجرا شود که هزينه بر است.
برابري قيمت زمين در آرک با بيرجند
در ادامه اين گفت وگو علت برابري قيمت يک متر زمين در روستاي آرک با بيرجند را از رئيس شوراي اين روستا هم جويا شديم.«نخعي» مي گويد: وقتي يک نقطه به عنوان روستاي هدف گردشگري انتخاب مي شود افرادي که براي گردشگري و استراحت به روستا مي آيند تقاضا براي تهيه زمين دارند و اين تقاضا باعث بالا رفتن قيمت زمين و مسکن مي شود.به عنوان مثال فردي يک واحد آپارتمان را با يک قطعه زمين در روستا تعويض مي کند و اين اقدام سبب مي شود قيمت پايه براي زمين تعيين شود.او هم قيمت بالاي زمين در آرک را منکر نمي شود و دليل آن را تقاضاي زياد مي داند.
تامين نشدن امکانات براي گردشگران
انتخاب شدن آرک به عنوان روستاي هدف گردشگري سبب شده است تا در ايام تعطيل به ويژه روزهاي پنجشنبه و جمعه گردشگران زيادي براي گذران اوقات فراغت و تفريح به اين روستا مراجعه کنند بنابراين به گفته وي نياز است تا براي تامين رفاه گردشگران و ميهمانان، امکاناتي مانند پارکينگ، مکان استقرار، آلاچيق، سرويس بهداشتي و ...فراهم شود که تاکنون سازمان ميراث فرهنگي هيچ اقدامي در اين زمينه انجام نداده است.فراهم نبودن اين زيرساخت ها باعث شده است گردشگران و مسافران، باغ هايي را که در مسير آب رودخانه قرار دارد براي تفريح و گذران اوقات فراغت انتخاب کنند و اين اقدام نارضايتي مالکان باغ ها را در پي داشته است.او ادامه مي دهد: در تعطيلات پايان هفته حدود ۳۰ خانوار براي گذران اوقات فراغت خود و تفريح به روستا مي آيند اما در روزهاي خاص مانند ۱۳ نوروز حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ وسيله نقليه را در نقاط مختلف روستا مي توان مشاهده کرد.با توجه به انتخاب شدن آرک به عنوان روستاي گردشگري، ميهمانان و گردشگران از دهياري و شوراي اسلامي روستا انتظار دارند که زيرساخت ها به ويژه مکاني براي استراحت مسافران فراهم شود اما دست ما به لحاظ مالي خالي است و در مقابل گردشگران و مسافران شرمنده مي شويم.يکي از اقدام هاي خوب و مثبتي که در روستاي آرک انجام شده، ايجاد صندوق خرد زنان روستايي است که رئيس شوراي اسلامي آرک درباره آن مي گويد: با راه اندازي اين صندوق زمينه اشتغال خانگي زنان روستايي فراهم شده به طوري که تاکنون حدود ۸ واحد عرق گيري از گياهان دارويي، از محل تسهيلات پرداختي اين صندوق در روستا راه اندازي شده است، دليل ايجاد اين واحدها هم وجود گياهان دارويي فراوان و متنوع در اين منطقه زيست محيطي است. البته او از واحد آموزش جهاد کشاورزي انتظار دارد آموزش هاي لازم را براي بهره برداري بيشتر از اين واحدها به زنان آرک ارائه دهد.علاوه بر اين، او از ميراث فرهنگي مي خواهد پارچه بافي روستا را که به کلي منسوخ شده در قالب همين مشاغل خانگي دوباره احيا کرده و زمينه اشتغال زنان آرک را مانند واحدهاي پارچه بافي روستاي خراشاد فراهم کند.وي به نبود خانه و زمين ورزشي براي گذران اوقات فراغت جوانان روستا اشاره مي کند و مي گويد: تنها کاري که در زمينه تامين امکانات ورزشي توسط اداره ورزش و جوانان خوسف انجام شده تامين يک سري لوازم ورزشي مانند ميز پينگ پنگ و راکت و تحويل آن به شوراي اسلامي روستاست اما هيچ کار ديگري براي تامين ديگر امکانات و تجهيزات مورد نياز نوجوانان و جوانان انجام نشده است.بيکاري معضل ديگري است که «نخعي» به آن اشاره مي کند و مي افزايد: اگر دولت در مجاورت روستا مجتمع هاي گلخانه و دامپروري احداث کند براي اشتغال جوانان بيکار آرک بسيار مفيد خواهد بود زيرا کشاورزان و اهالي به دليل پايداري خشکسالي ها توان مالي براي احداث اين گونه واحدها را ندارند.رفع مشکل آب شرب و کشاورزي روستا و منطقه خواسته ديگري است که وي مطرح مي کند و مي خواهد که مسئولان براي رفع آن اقدام کنند زيرا در گذشته قرار بود يک سد روي رودخانه بيناباد براي مهار سيلاب هاي فصلي ايجاد شود چون حدود ۴ ماه از سال آب رودخانه هدر مي رود و مي توان از اين آب در مواقع ترسالي براي مصارف کشاورزي استفاده کرد اما شرکت آب منطقه اي با احداث اين سد مخالفت کرد و قرار شد يک سد تغذيه اي در ابتداي دشت خور ايجاد شود.وي ادامه مي دهد: روستاي بيناباد با اجاره آب از اهالي لوله کشي شده اما جهاد سازندگي در روستاي آرک براي لوله برداشت آب در معابر اقدام کرده است.به گفته وي، در پايين دست روستاي دهن رود حفر يک حلقه چاه آزمايشي در دست اقدام است که اگر مشکل اعتباري آن رفع شود با حفر اين چاه مشکل آب شرب روستاهاي منطقه رفع خواهد شد.آب کشاورزي آرک از دو دهنه چشمه تامين مي شد و يکي از اين چشمه ها و رودخانه روستا به دليل پايداري خشکسالي ها به کلي خشک شده است و زمين هاي کشاورزي پايين دست رودخانه ديگر کشت نمي شود.نبود خانه عالم و روحاني مستقر، مشکل ديگر روستاي آرک است که او به آن اشاره مي‌کند و مي افزايد: اين روستا کتابخانه روستايي دارد اما هنوز مکان و فضايي به صورت رسمي براي آن مشخص نشده است.تعداد کمي از واحدهاي مسکوني روستاي آرک بازسازي شده است اما به دليل کمبود زمين و درآمد ناکافي اهالي روستا قادر به استفاده از تسهيلات طرح ويژه مسکن روستايي نيستند.وي با بيان اين مطلب مي افزايد: بيش از ۸۰ درصد بافت روستاي آرک فرسوده است و فقط واحدهايي که در کنار جاده روستا قرار گرفته، مقاوم سازي شده است.
