افغانستان
اطلاعات کلی افغانستان[ویرایش]
دانستنیهای کلی افغانستان :
نام عرفی: افغانستان
نام رسمی: جمهوری اسلامی افغانستان
نام بین المللی: AFGHANISTAN
دین رسمی: دین مقدس اسلام
زبان رسمی: زبان پشتو و دری (فارسی)
زبانهای رایج: پشتو ، فارسی، ازبیکی، ترکمنی ، نورستانی ، بلوچی ، پشه ای و ...
موقعیت سیاسی: جنوب آسیا ، شرق ایران ، شمال و غرب پاکستان
موقعیت جغرافیایی: در جنوب غربی آسیا یبن ۲۹ درجه و ۲۲ دقیقه و ۵۳ ثانیه و ۳۸ درجه و ۲۹ دقیقه و ۲۷ ثانیه عرض البلد شمالی و بین ۶۰ درجه و ۲۸ دقیقه و ۴۱ ثانیه و ۴۷ درجه و ۵۱ دقیقه و ۴۷ ثانیه طول البلد شمالی واقع شده است.
مساحت: مساحت افغانستان ۶۵۲۲۲۵ کیلومتر مربع است.که از نظر مساحت در جهان مقام چهلم و در قاره آسیا جایگاه یازدهم را دارا می‌باشد. حداکثر طول آن از شرقی‌ترین نقطه تا غربی‌ترین نقطه جنوبی آن ۹۱۲ کیلومتر است
طول مرزهای مشترک با کشورهای همسایه: پاکستان ۲۴۳۰ ، ایران ۹۳۶ ، تاجیکستان ۱۰۲۶ ، ترکمنستان ۷۴۴ ، ازبکستان ۱۳۷ ، چین ۷۶ کیلومتر .
آب و هوا: خشک و تقریبا کم آب ، دارای تابستان گرم و زمستان سرد .
قوميت ها و نژادها: پشتو، تاجيك، هزاره، ازبك.
جغرافیای انسانی: طبق آمار سال ۲۰۰۵ دارای ۳۵ ولایت است. پرجمعیت ترین شهرهای افغانستان به ترتیب کابل ، قندهار ، مزار شریف، جلال آباد و ... هستند. روابط خویشاوندی و خانوادگی در میان مردم افغانستان بسیار نزدیک وصمیمانه‌است
به ذکر منبع که نشانه عواطف و احساسات عمیق خانوادگی است. هنوز در این کشور مسائل حاد میان مردم توسط ریش‌سفیدان و بزرگان حل و فصل می‌شود.
پايتخت: ۱-از سال ۱۷۴۷ تا ۱۷۷۵ قندهار ۲-از سال ۱۷۷۵ تا اکنون کابل
روز ملي: ۱۹ آگوست ۱۹۱۹.
تاريخ عضويت در سازمان ملل۱۹۴۶ .
نوع حكومت: فعلاً بصورت رياست جمهوري، به رياست آقاي حامد كرزاي منتخب انتخابات عمومي و آزاد سال۱۳۸۳ اداره مي‌شود.
مليت: افغان
مجلس نمایندگان افغانستان (ولسی جرگه): ۲۴۹ نفر
مجلس سنا افغانستان (مشرانو جرگه): ۱۰۲ نفر
واحد پول: افغاني(AFA) و هر صد هزار افغاني معادل يك لك مي‌باشد.
دسترسي به خدمات پزشكي: يك پزشك براي ۵۰۰۰۰ نفر افغاني.
سال مالي: اول حمل هر سال خورشيدي (۲۱ مارچ)
ساختمان ارضی: عمدتا کوهستانی و دارای دشتهایی هموار در شمال و جنوبغربی .
ارتفاع از سطح دریا: مرتفع ترین نقطه : (نوشاخ ۷۴۸۵ متر) پست ترین نقطه (آمودریا ۲۵۸ متر)
منابع طبیعی: گاز طبیعی ، نفت ، آهن ، ذغال ، مس ، کرومیت ، طلق ، باریت ، گوگرد، سرب ،روی ، نمک ، سنگ های قیمتی و زینتی.
زمین های قابل کشت: ۷۸۵۴۱.۷۵ کیلومتر مربع
زمین آبی: ۲۳۸۶۰ کیلومتر مربع
محیط زیست: فقدان آب آشامیدنی تصفیه شده کافی ، قطع درختان جنگلی ، فرسایش خاک و استفاده از سلاحهای سنگین و استعمال مواد انفجاری فراوان در جنگ های چند ساله ، استفاده بی رویه از وسایل نقلیه و ماشین آلات در شهرها، به شدت محیط زیست را آلوده ساخته است .
جمعیت: ۲۹۹۲۸۹۸۷ نفر
ساختار سنی: (۰-۱۴ سال ۴۴.۷%) (مرد ۶۸۴۲۸۵۷)(زن ۶۵۲۴۴۸۵ )
(۱۵-۶۴ سال ۵۲.۹%) (مرد ۸۱۲۴۰۷۷) (زن ۷۷۱۳۶۰۳)
(۶۵ سال به بالا ۲.۴%) (مرد ۳۵۳۱۹۳ ) (زن ۳۷۰۷۷۲)
رشد جمعیت: ۴.۷۷%
میزان زاد و ولد: ۴۷.۰۲ در هر هزار نفر
میزان مرگ و میر: ۲۰.۷۵ در هر هزا ر نفر
میزان مهاجرت: ۲۱.۴۳ د رهر هزار نفر
نسبت جنسیت:
هنگام تولد: ۱.۰۵ مرد / زن
زیر ۱۵ سال: ۱.۰۵ مرد / زن
۱۵-۶۴ سال: ۱.۰۵ مرد / زن
۶۵ سال به بالا: ۰.۹۵ مرد / زن
جمع کل: ۱.۰۵ مرد / زن
میزان مرگ و میر در هنگام تولد:
جمع کل: ۱۶۳.۰۷ مرگ در هر هزار تولد زنده
مرد: ۱۶۷.۷۹ مرگ در هر هزار تولد زنده
زن: ۱۵۸.۱۲ مرگ در هر هزار تولد زنده
امید به زندگی: کل جمعیت : ۴۲.۹ سال ، مردها : ۴۲.۷۱ سال زن ها : ۴۳.۱ سال
امراض عمده مسری: از طریق خوراک و آب : میکروبی و اسهال خونی ،هپاتیت A ، تیفوئید .
امراض مبتلابه: مالاریا
میزان سواد کلی: ۳۶% ، از مجموع ۵۱% مرد و ۲۱% زن (۱۹۹۹)
مهاجران بازگشته: از چهار میلیون مهاجرتاخزان(۱۳۸۴) ۲.۳ میلیون بازگشته اند .
تقسیمات اداری: سی و چهار ولایت
استقلال: ۱۹ اگست ۱۹۱۹
تسوید قانون اساسی ۱۴ دسامبر ۲۰۰۳ تا ۴ جنوری ۲۰۰۴ . امضا ۱۶ جنوری ۲۰۰۴
سن قانونی: ۱۸ سال
نرخ رشد اقتصادی: ۸ %
درآمد سرانه: ۲۰۰ دلار
ترکیب اقتصادی: کشاورزی ۳۸% ، صنعت ۲۴% ، خدمات ۳۸% ( به جز درآمد مواد مخدر )
نیروی کار: ۱۵ میلیون نفر
افراد بیکار: ۴۰%
درصد شغل ها: کشاورزی ۸۰% ، صنعت ۱۰% ، خدمات ۱۰%
جمعیت زیر خط فقر: ۵۳% (سال ۲۰۰۳)
نرخ تورم مواد مصرفی: ۱۶.۳ % (۲۰۰۵)
بودجه: (۲۰۰۴-۲۰۰۵) ۸۳۰ میلیون دالر امریکایی .
عواید: ۲۶۹ میلیون دلار
هزینه ها: ۵۶۱ میلیون دالر
محصولات: گندم ، میوه ها ، خشکبار ، پشم ، گوشت و پوست گوسفند ، پوست قره قل
صادرات: بر اساس آمار ارائه شده از سوی وزارت اقتصاد صادرات افغانستان در سال جاری به حدود ۵۰۰ میلیون دالر رسیده است. محصولات كشاورزي و صنايع دستي
واردات: واردات افغانستان در سال جاری (۱۳۸۴) حدود ۲/۲ میلیارد دالر تخمین شده است. نفت، كالاهاي سرمايه‌ي، محصولات غذايي و كالاهاي مصرفي، ماشين‌هاي الكتريكي و غير الكتريكي.
عواید خالص در سال ۱۳۸۴ از ناحیه تجارت: حدود ۶۳۷ میلیون افغانی بوده است.
درآمد ناشی از مواد مخدر در سال ۱۳۸۴: ۲/۲ میلیارد دالر
صنعت: به مقدار کم، پارچه – صابون – مبلمان – کفش – کود شیمیایی – سیمان – قالی دست باف – گاز طبیعی – ذغال سنگ – مس
تولیدات برق: ۹۰۵ میلیون کیلو وات ساعت (۲۰۰۳)
مصرف برق: ۱۰۴۲ میلیارد کیلووات ساعت (۲۰۰۳)
واردات برق: ۲۰۰ میلیون کیلو وات ساعت
تولیدات گاز طبیعی: ۲۲۰ میلیون متر مکعب (۲۰۰۱)
مصرف نفت: ۵۰۰۰ بشکه در روز
ذخیره ثبت شده گاز: ۴۹.۹۸ میلیارد متر مکعب (۱ جنوری ۲۰۰۲)
شرکای صادراتی: پاکستان ۲۴% ، هند وستان ۲۱.۳% ، امریکا ۱۲.۴% ، آلمان ۵.۵% (۲۰۰۴)
شرکای وارداتی: پاکستان ۲۵.۵% ، امریکا ۸.۷%، هندوستان ۸.۵% ، المان ۶.۵% ، ترکمنستان ۵.۳% ، کنیا ۴.۷ % ، کره جنوبی ۴.۲% ، روسیه ۴.۲ % ، ایران ۳۱%
بدهی خارجی: حدود ۷۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ، پنجصد میلیون دالر بدهی به بانک های توسعه ای چند جانبه دارد . (۲۰۰۴) و بقیه به کشورهای مختلف کمک کننده بعد از اجلاس « بن ».
دریافت کمک: در کنفرانس برلین (مارچ ۲۰۰۴) دریافت کننده ها متعهد شدند که برای افغانستان ۸.۷ میلیارد دلار برای سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۰۹ – در کنفرانس لندن د رتاریخ ۳۱ جنوری تا یک فبروری سال جاری (۲۰۰۶) برابر با ۱۱ تا ۱۲ جدی ۱۳۸۴ کشورها و موسسات کمک کننده متعهد شدند که برای افغانستان ۱۰.۵ میلیارددالر برای پنج سال آینده پرداخت نمایند.
شاخص اقتصاد: ارزش توليد ناخالص داخلي در سال ۲۰۰۰معادل ۲۱۰۰۰ ميليون دلار بوده است توليد ناخالص ملي در سال ۲۰۰۱ معادل،۳ ميليارد دلار بوده است.
نيروي كار: ۱۰ميليون نفر سال (۲۰۰۰).
اشتغال: اشتغال در بخش كشاورزي %۷۰ صنعت ۱۵%، خدمات ۱۵% مي‌باشد.
نرخ تورم: ۳۵% درصد.
عضويت درسازمانهاي بين المللي: جمهوري اسلامي افغانستان علاوه بر سازمان ملل متحد (UN) در بانك توسعه آسيا (ADB) ، طرح كلمبو (CP) ، سازمان همكاريهاي اقتصادي (ECO ) ، كميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل براي آسيا و اقيانوسيه (ESCAP ) ، سازمان خواروبار و كشاورزي ملل متحد (FAO) ، گروه (G-۷۷) ، آژانس بين‌المللي انرژي اتمي (IAEA ) ، بانك بين‌المللي ترميم و توسعه (IBRD) ، سازمان بين‌المللي هواپيمايي كشوري(ICAO) ، جامعه بين‌المللي توسعه(IDA) ، بانك توسعه اسلامي (IDB)، صندوق بين‌المللي توسعه كشاورزي(IFAD) ، سازمان بين‌المللي كار (ILO) ، صندوق بين‌المللي پول (IMF) ، سازمان بين‌المللي ارتباطات دورماهواره‌اي(INTELSAT) ، سازمان بين‌المللي مهاجرت(IOM) ، اتحاديه بين‌المللي ارتباطات دور (ITU) ، جنبش عدم تعهد (NAM) ، سازمان كنفرانس اسلامي(OIC) ، سازمان منع سلاحهاي شيميايي (OPCW) ، كميسيون تجارت و توسعه سازمان ملل متحد UNCTAD)) ، سازمان اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ملل متحد (UNESCO) ، سازمان توسعه صنعتي ملل متحد (UNIDO) ، اتحاديه جهاني پست(UPU) ، فدراسيون جهاني اتحاديه‌هاي كارگري WFTU)) و سازمان بهداشت جهاني(WHO) عضويت دارد.
تشکیلات اداری افغانستان[ویرایش]
تشکیلات اداری افغانستانسرزمینی که امروز افغانستان نامیده می‌شود، تاخت و تازهای اقوام گوناگون و جهان‌گشایان و مهاجمان بی‌شماری را به یاد دارد. بخشهای گوناگونی از افغانستان طی سالهای طولانی با شاهنشاهی‌های همسایه، تاریخ مشترک داشته و یا بخشی از آنها بوده‌اند. از اقوام آریایی و شاهان هخامنشی، همچنین اسکندر، مسمانان، و مغولان تا نیروهای تحت نفوذ شوروی بر این سرزمین حکم رانده‌اند و تاریخی پرحادثه را برایش رقم زده‌اند.
احمد شاه درانی از شاهان پشتون افغانستان، در سال ۱۷۴۴ میلادی، نام این کشور را به طور رسمی افغانستان نامید. افغان (در لغت به معنای ناله و فغان) نامی بوده است که به اقوام پشتون گفته می شده و اکنون، به هر تبعه کشور افغانستان، افغان گفته می شود.
قسمتی از سرزمین کنونی افغانستان،(شامل هرات) تا ۱۵۰ سال پیش بخشی از خاک ایران بود که که انگلیس با تصرف بخش‌هایی از جنوب ایران ناصرالدین شاه قاجار را مجبور به قبول پیمان پاریس کرد و این سرزمین‌ها از ایران جدا شد.
پس از جنگهای داخلی، حکومت طالبان، حمله امریکا، و دوران گذار دولت انتقالی، مردم افغانستان در یک رای‌گیری عمومی برای نخستین بار تحت نظارت سازمان ملل و دیگر نهادهای بین‌المللی حامد کرزی را به عنون نخستین رییس جمهور منتخب خود برگزیدند و نظام كشور به جمهوری اسلامی تبدیل گردید.
تقسیمات اداری افغانستان در حال حاضر به شرح زیر است:
● تقسیمات کشوری
▪ ولایات
افغانستان دارای ۳۴ ولایت ( استان) است.
ولایت ارزگان Uruzgan به مرکز«ترین کوت» مساحت ۲۹۵.۲۹ کیلومتر مربع، جمعیت ۲۹/۲۹۵ کیلومتر مربع، جمعیت ۴۶۵۰۰۰ نفر)
ولایت بادغیس Badghis به مرکزیت «قلعه نو» (مساحت ۲۱/۸۵۸ و ۲۱ کیلومتر مربع جمعیت ۲۲۴۰۰۰ نفر)
ولایت بامیان Bamianبه مرکزیت «بامیان» (مساحت ۱۷/۴۱۴ کیلومتر مربع جمعیت ۲۸۱۰۰۰ نفر)
ولایت بدخشان Badakhashan به مرکزیت »فیض آباد» (مساحت ۴۷/۴۰۳ کیلومتر مربع، جمعیت ۵۲۱۰۰۰ نفر)
ولایت بغلان Baghlan به مرکزیت «بغلان » (مساحت ۱۷/۱۰۹ کیلومتر مربع، جمعیت ۵۱۷۰۰۰ نفر)
ولایت بلخ Balkh به مرکزیت «مزار شریف» (مساحت ۱۲/۵۹۳ کیلومترمربع جمعیت ۶۱۰۰۰۰ نفر)
ولایت پروان Paruan به مرکزیت «چاریکار» (مساحت ۹/۳۹۹ کیلومتر مربع ، جمعیت ۵۲۸۰۰۰ نفر)
ولایت پکتیا Paktia به مرکزیت «گردیز» (مساحت ۹/۵۸۱ کیلومتر مربع، جمعیت ۵۰۶۰۰۰ نفر)
ولایت پکتیکا PaktiKa به مرکزیت «شرنه» (مساحت ۱۹/۳۳۶ کیلومتر مربع، جمعیت ۲۵۶۰۰۰ نفر)
ولایت پنجشیر PANJSHIR با مرکزیت بازارک
ولایت تخار Takhar به مرکزیت «تالقان» (مساحت ۱۲/۳۷۶ کیلومتر مربع جمعیت ۵۴۴۰۰۰ نفر)
ولایت جوزجان Jowzjan به مرکزیت «شبرغان» (مساحت ۲۵/۵۵۳ کیلومتر مر بع، جمعیت ۶۱۶۰۰۰ نفر)
ولایت خوست KHOSTبا مرکزیت شهر خوست
ولایت دایکندی Daikondi با مرکزیت شهر خدیر
ولایت زابل Zabol به مرکزیت «قلات» (کلات) (مساحت ۱۷/۲۹۳ کیلومتر مربع جمعیت ۱۸۸۸۰۰۰ نفر)
ولایت سر پل SARPOLبا مرکزیت شهر سرپل
ولایت سمنگان Samangan به مرکزیت «آیبک» (سمنگان) (مساحت ۱۵/۵۶۵ کیلومتر مربع، جمعیت ۲۷۴۰۰۰ نفر)
ولایت غزنی Ghazni به مرکزیت «غزنی» (مساحت ۲۳/۳۷۸ کیلومتر مربع، جمعیت ۶۷۶۰۰۰ نفر)
ولایت غور Ghowr به مرکزیت «چخچران» (مساحت ۳۸/۶۶۶ کیلومتر مربع، جمعیت ۳۵۴۰۰۰ نفر)
ولایت فاریاب Faryab به مرکزیت «میمنه» مسساحت ۲۲/۲۷۹ کیلومتر مربع جمعیت ۶۱۰۰۰۰ نفر)
ولایت فراه Farah به مرکزیت «فراه» (مساحت ۴۷/۷۸۸ کیلومتر مربع، جمعیت ۲۴۵۰۰۰نفر)
ولایت قندهار Qandahar به مرکزیت «قندهار» (مساحت ۴۷/۶۷۵ کیلومتر مربع جمعیت ۵۹۸۰۰۰ نفر)
ولایت کابل kabul به مرکزیت «کابل» (مساحت ۴۵۵۸ کیلومتر مربع، جمعیت ۱/۵۱۸۰۰۰نفر)
ولایت کاپیسا kapisa به مرکزیت «محمودراقی» (مساحت ۱/۸۷۱ کیلومت مربع جمعیت ۲۶۲۰۰۰ نفر)
ولایت قندوز Qanduz به مرکزیت «قندوز» (کندز) (مساحت ۷/۸۲۷ کیلومتر مربع،جمعیت ۵۸۳۰۰۰ نفر)
ولایت کنر Konarha به مرکزیت «اسد آباد» (مساحت ۱۰/۴۷۹ کیلومتر مربع، جمعیت ۲۶۲۰۰۰ نفر)
ولایت لغمان Loghman به مرکزیت مهترلام (مساحت ۷۲۱۰کیلومتر مربع جمعیت ۳۲۵۰۰۰ نفر)
ولایت لوگر Lowgar به مرکزیت «برهکی» (مساحت ۴۶۵۲ کیلومتر مربع، جمعیت ۲۲۶۰۰۰ نفر)
ولایت ننگرهار Nangarhar به مرکزیت «جلال آباد» (مساحت ۷۶۱۶ کیلومتر مربع جمعیت ۷۸۲۰۰۰۰ نفر)
ولایت نورستان NORESTANبا مرکزیت شهر کامدیش
ولایت نیمروز Nimruz به مرکزیت «زرنج» (مساحت ۴۱/۳۵۶ کیلومتر مربع، جمعیت ۱۰۸۰۰۰نفر)
ولایت وردک Vardak به مرکزیت »میدان شهر« (مساحت ۹۰۲۳ کیلومتر مربع، جمعیت ۳۰۱۰۰۰ نفر)
ولایت هرات Harat به مرکزیت «هرات» (مساحت ۶۱/۳۱۵ کیلومتر مربع، جمعیت ۸۰۸۰۰۰ نفر)
ولایت هلمند Helmand به مرکزیت «لشگرگاه» (مساحت ۶۱/۸۲۹ کیلومتر مربع، جمعیت ۵۴۲۰۰۰ نفر)
معرفی واحدهای اداری:
ولایت از جهت یک واحد اداری بزرگ بنابر اصطلاح جغرافیا یک حوزه رسمی را تشکیل داده و از همین حوزه رسمی واحدهای کوچکتر جهت انسجام امور اداری و غیره تنظیم می شد. نظام اداری و ولایت ها به درجه های یک و دو و سه تقسیم می شد. مانند کابل، ننگرهار، قندوز، بلخ، هرات و قندوز ولایات درجه یک هستند
ولایات غزنی، پروان، جوزجان، فراه، فاریاب، بغلان، تخار، بدخشان و هیلمند ولایات درجه دو و سایر ولایات درجه سوم بودند و همچنین ولسوالی ها به درجه های ۱ و ۲ و ۳ و ۴ تقسیم می شدند. که تقسیم بندی و درجه بندی آنها تا اندازه زیادی براساس تعداد جمعیت ( نفوس ) و مساحت جغرافیایی ولسوالیها صورت می گرفت. اداره قبایل و کوچی ها به علاقه داریها یا لوئی ولسوالیها مربوط می شد.
واحدهای اداری به چهار نوع تقسیم شده است:
مركز ولايت:
مركز ولايت شهر عمده ولايت (شاروالي) با يك تعداد قريه هاي جوار آن احتوا مي كند معهذا ساحه بعضي از مراكز ولايات مانند كابل، كندهار، هرات، مزار شريف، جلال آباد و ميمنه در واقع محدود به حدود شاروالي شهر مي باشد وضمنا مراكز ولايت مقام اداري ولايت است كه فعاليت هاي تمام واحد هاي كوچك اداري، لوي ولسوالي، ولسوالي و علاقه داري از آن جا نظارت مي شود .
لوي ولسوالي ( شهرستانهای بزرگ ):
لوي ولسوالي ها نيز مانند مراكز ولايات داراي يك مركز اداري و بعضي قراء ماحول آن مي باشد كه مستقيما زير اداره اين مركز قرار دارند . لوي ولسوالي ها مانند مراكز ولايات از نقطه نظر سلسله مراتب اداري واحد هاي كوچك اداري خويش را نظارت مي كنند. تعداد لوي ولسوالي ها به ۵ بالغ مي گردند كه عبارتند از: لوي ولسوالي كاپيسا (محمود راقي) مربوط ولايت پروان- لوي ولسوالي كتواز (زرغون شهر) مربوط ولايت غزني- لوي ولسوالي شينوار( غني خيل) مربوط ولايت ننگرهار لوي ولسوالي ارگون ولوي ولسوالي خوست مربوط ولايت پكتيا .
ولسوالي ها ( شهرستان ):
ولسوالي ها اساس تقسيمات واحد هاي اداري افغانستان محسوب مي شوند. هر ولسوالي داراي يك مركز اداري و قريه هاي اطراف آن مي باشد. ولسوال ( شهردار ) كه در راس يك ولسوالي قرار دارد نزد والي ( استاندار ) و يا لوي ولسوال مربوط مسئوليت دارد.
نظر به تشكيلات فعلي در حدود ۱۷۵ ولسوالي در سر تا سر مملكت وجود دارند.
علاقه داري ( مجموعه چند روستا ):
علاقه داري ها نيز شامل يك مركز اداري وقراء مربوط مي باشد. علاقه دار در برابر ولسوال، لوي ولسوال و يا والي مربوط خويش مسئوليت دارد. فعلا ۱۱۸ علاقه داري در سر تا سر كشو روجود دارند .
در هر ولايت رئيس اداره محلي، والي ها مي باشد كه طبق مقررات مقرر مي گردد. در هر ولايت باقي نماينده هاي قوه اجرا ئيه از وزارت هاي مختلف تحت اثر والي كه نماينده بزرگ قوه اجرا ئيه مي باشد اجراي وظيفه مي كنند. والي ها نزد وزارت داخله در اجراي امور ايشان مسئوليت دارند. اراضي علاقه دار ي ها ، ولسوالي ها و لوي ولسوالي ها به قريه و دهات منقسم بوده و در هر ده يك نفر ملك انتخاب مي گردد.
تقسیمات اداری کشور در زمانهای مختلف متغییر بوده است و براساس نحوه حکومت داری تعیین میشده است. لذا در اين جا به صورت اختصار تقسيمات اداري افغانستان از زمان امير عبدالرحمن تا امروز شرح مي گردد.
- تقسيمات اداري افغانستان از زمان امير عبدالرحمن خان به شش ولايت ذيل چنين بوده است.
۱- ولايت تركستان افغاني
۲- ولايت بدخشان توام با واخان
۳- ولايت هرات
۴- ولايت قندهار
۵- ولايت فراه
۶- ولايت كابل
كابل به حيث پايتخت و ساير ولايات توسط نايپ الحكومه كه از طرف خود امير انتخاب مي گرديد اداره مي شدند. ولايات به نوبه خود به نواحي خرد و بزرگ تقسيم مي گردند.
- در زمان اعليحضرت امان الله خان تعديلات در تقسيمات ملكيه افغانستان به عمل آمد.
چنان چه در نظام نامه تقسيمات ملكيه افغانستان سال ۱۳۰۲ چنين شرح گرديده است.
افغانستان در سال ۱۲۹۹ به پنج ولايت و چهار حكومت اعلي به ترتيب ذيل تقسيم شده بود:
۱- ولايت كابل
۲- ولايت قندهار
۳- ولايت هرات
۴- ولايت تركستان
۵- ولايت قطغن و بدخشان
۱- حكومت اعلي سمت مشرقي
۲- حكومت اعلي سمت جنوبي
۳- حكومت اعلي فراه
۴- حكومت اعلي ميمنه
ولايات تحت اداره نايب الحكومه ها و حكومات اعلي توسط حاكم اعلي و نايب الحكومه كابل كه به نام والي گفته مي شد اداره مي شدند.
ولايات و حكومت هاي اعلي به نوبه خود به تقسيمات اداري كوچك مانند حكومت هاي كلان وحكومتي ها و علاقه داري منفسم مي گرديدند و از لحاظ اداره حكومات كلان، حكومتي ها را و حكومتي ها علاقه داري ها را تحت اداره داشتند.
علاقه داري هايي كه از جمله واحدهاي كوچك اداري محسوب مي شدند از قريه هاي متعدد متشكل بودند.
امور اداري علاقه توسط علاقه دار و امور اداري قريه ها توسط يك يا دو نفر قريه دار اجرا مي گرديد. حكومتي ها به سه درجه انقسام يافته بودند: اول، دوم و سوم وعلاقه داري ها به درجه اول و دوم تقسيم مي شدند.
- در زمان اعليحضرت محمد نادر خان در تقسيمات ملكيه ولايات افغانستان نيز تغيرات به شرح ذيل به عمل آمد:
۱- ولايت كابل
۲- ولايت قندهار
۳- ولايت هرات
۴- ولايت مزار شريف
۵- ولايت قطغن و بدخشان
۱- حكومت اعلي سمت مشرقي
۲- حكومت اعلي سمت جنوبي
۳- حكومت اعلي فراه و چخانسور
۴- حكومت اعلي ميمنه و حكومت مستقل ارگو ن
آمر ولايت كابل به نام والي و ساير ولايات به عنوان نايب الحكو مه و حكومت هاي اعلي به نام حاكم اعلي خطاب مي شدند و در عين زمان مانند سابق اين تقسيمات اداري به تقسيمات اداري كوچك تر يعني دوازده حكومت كلان و ۱۲۰ حكومت ثالثه و ۱۶۳ علاقه داري تقسيم مي گرديد.
- در زمان اعليحضرت محمد ظاهرشاه در تقسيمات ملكيه ولايات افغانستان نيز تغيرات به شرح ذيل به عمل آمد:
به تعقيب يك سلسله اصلاحات كه در امور مختلفه افغانستان از جانب سازمان دولتي روي دست گرفته شد در سال ۱۳۴۳ تشكيلات اداري جديد تدوين و تشكيلات سابقه ملغي قرار داده شد. در ابتدا يعني در سال ۱۳۴۳ افغانستان به ۲۹ ولايت و يك سال بعد از آن به ۲۸ ولايت تقسيم گرديد. اما از زمان نظام خجسته جمهوري يعني سال ۱۳۵۲ به اين طرف افغانستان به ۲۷ ولايت تقسيم گرديده است كه به اين اساس در افغانستان ۳۲۵ واحد اداري وجود دارد كه شامل ۲۷ ولايت ۵ لوي ولسوالي ۱۷۵ ولسوالي و ۱۱۸ علاقه داري مي باشند.
- تقسیمات اداری کشور در سال ۱۳۷۰ هجری شمسی شامل ۳۲ ولایت ، ۹۴ نقطه شهری، ۲۹۴ ولسوالی و ۳۵۵۰۰ قریه بوده است. که علاقه داریها از تشکیلات اداری حذف و به ولسوالی تبدیل شده است.
ولایات افغانستان[ویرایش]
بدخشان /
بغلان /
بادغیس /
بلخ /
بامیان /
دایکندی /
فراه /
فاریاب /
قندهار /
غزنی /
غور /
هلمند /
هرات /
جوزجانکابل /
کاپیسا /
خوست /
کنر /
کندوز /
لوگر /
لغمان /
ننگرهار /
نیمروز /
نورستان /
اروزگان /
پنجشیر /
پروان /
پکتیا /
پکتیکا /
سمنگان /
سرپل /
تخار /
وردک /
زابل /
