بازفت
بازُفت ، دهستان و رودی در استان چهارمحال و بختیاری .
۱) دهستان بازفت ، در بخش شوراب شهرستان فارسان ،
در استان چهارمحال و بختیاری ، در منطقة کوهستانی زاگرس مرکزی ، واقع است . از شمال به دهستان پشتکوه موگویی ، از مشرق به دهستانهای شوراب و بیرگان و دوآب ، از مغرب به شهرستانهای مسجد سلیمان و ایذه و از جنوب به دهستان میانکوه (شهرستان بروجن ) محدود است . در قدیم جزو ناحیة گندمان به شمار می آمد (اعتمادالسلطنه ، ج ۴، ص ۱۹۴۹ـ۱۹۵۱).
در این دهستان دو رشته کوه با جهت شمال غربی ـ جنوب شرقی امتداد دارد و روستاهای آن در درة این کوهها در میان جنگل بلوط قرار گرفته است . زردکوه (مرتفعترین قله ۲۲۵ ، ۴ متر) در مشرق آن و قلة مافارون ، به ارتفاع ۴۵۹ ، ۳ متر، در مغرب آن واقع شده است . گردنة زردکوه بازفت را از آبادی چلگرد جدا می کند. رود بازفت ، در درة عمیقی از اراضی آن ، جریان دارد. بازفت دارای مراتع و چشمه های فراوان و کوهستانهای آن از شکارگاههای مشهور منطقه است و حیوانات وحشی مانند خرس قهوه ای ، پلنگ ، بزکوهی ، قوچ و میش درآن یافت می شود.
شغل عمدة مردم دامداری است ، و به زراعت (آبی و دیم ) و باغداری نیز می پردازند. از صنایع دستی مهم بازفت ، می توان به ریسندگی و بافندگی الیاف و پارچه بافی اشاره کرد.
قلعة بازفت در نزدیکی ویرانه های شهری قدیم (؟) قرار داشته (بختیاری ، ص ۵۱) که امروز اثری از آن باقی نمانده است .
اهالی بازفت به لری تکلم می کنند و شیعة اثنی عشری اند.
تیره ها و طوایف کوچندة ایل بختیاری • از جمله مُوری و بابااحمد در بازفت به سر می برند (کریمی ، ص ۹۴ ، ۱۷۰) و ییلاق آنان در پیرامون مال امیر • است . در دورة رضاشاه برخی از تیره های ایل بختیاری ، به اجبار، و با دادن تلفات سنگینی ، در دهستان بازفت تخته قاپو شدند. پس از شهریور ۱۳۲۰، دوباره تحرّک (ییلاق و قشلاق ) آنان آغاز شد.
سابقاً بازفت جزو بخش اردل از شهرستان شهرکرد بود.
۲) رود بازفت ، به طول ۱۶۲ کیلومتر در استان چهار محال و بختیاری جریان دارد. از طویلترین و پرآبترین ریزابه های قسمت علیای رود کارون • است . این رود از ارتفاعات شمال شرقیِ زردکوه و ارتفاعات شمال غربیِ کوههای تاراز سرچشمه می گیرد، به طرف جنوب شرقی جریان می یابد و پس از گذشتن از درة عمیقی از دهستان بازفت ، وارد دهستان میانکوه می شود و در کنار ایستگاه آب سنجی مرغک ، نزدیک آبادی کَرِسْتانْ، به کارون می ریزد. مساحت حوضة آبریز آن به ۲۸۵ ، ۲ کیلومتر مربع می رسد.
منابع : محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه ، مرآة البلدان ، چاپ عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث ، تهران ۱۳۶۷-۱۳۶۸ ش ؛ ایران . وزارت برنامه و بودجه ، طرح جامع توسعة چهارمحال و بختیاری : گزارش نهایی ، تهران ۱۳۶۵ ش ، ج ۱، ص ۵۲۶؛ ایران . وزارت جهاد
سازندگی . واحد آمار و برنامه ریزی ، فرهنگ اقتصادی دهات و مزارع استان چهارمحال و بختیاری ، تهران ۱۳۶۳ ش ؛ علیقلی بن حسینقلی بختیاری ، تاریخ بختیاری ، تهران ۱۳۶۱ ش ؛ عباس جعفری ، گیتاشناسی ایران ، تهران ۱۳۶۸ ش ، ج ۱؛ حسینعلی رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها) ، ج ۱۰: استان دهم (اصفهان ) ، تهران ۱۳۵۵ ش ؛ سازمان جغرافیایی کشور، نقشة عملیات مشترک زمینی شهر کرد ، تهران ۱۳۵۲ ش ؛ سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح ، فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران ، ج ۷۰: شهرکرد ، تهران ۱۳۶۹ ش ؛ اصغر کریمی ، سفر به دیار بختیاری ، تهران ۱۳۶۸ ش ؛ مرکز آمار ایران ، سرشماری اجتماعی - اقتصادی عشایر کوچنده ۱۳۶۶: جمعیت عشایری دهستانها، کل کشور ، تهران ۱۳۶۸ ش ؛ همو، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه ۱۳۶۵، فرهنگ آبادیهای کشور: شهرستان فارسان ، تهران ۱۳۶۷ ش ؛ همو، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه ۱۳۶۵، نتایج تفصیلی : شهرستان فارسان ، تهران ۱۳۶۷ ش .
/ خسرو خسروی /
|
