برداشت بی رویه
قاتلی به نام برداشت بی رویه / گلوی چاه ها خشک شد
توزیع نامناسب بارندگی و نبود برنامه ریزی مناسب برای حفظ و ذخیره آب باعث شده سطح سفره های زیر زمینی در کشور به شدت کاهش یابد و اگر به وضعیت منابع آب در کشور توجه جدی نشود به طور حتم بحران امروز آب، در آينده به فاجعه تبدیل خواهد شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، حفر بی رویه چاه های مجاز و غیرمجاز ، برداشت غیرقانونی از منابع آبی ،شرایط اقلیمی کشور،توزیع نامناسب بارندگی و نبود برنامه ریزی مناسب برای حفظ و ذخیره آب باعث شده سطح سفره های زیر زمینی در کشور به شدت کاهش یابد، به طوریکه بسیاری از دشتهای کشور جزء دشتهای ممنوعه برداشت آب اعلام و در برخی استان ها کشاورزان مجبور به اجرای طرح نکاشت شدند.
درنتیجه تولید محصولات کشاورزی در سالهای آینده به شدت کاهش می یابد و نه تنها با مشکل کم آبی مواجه خواهیم شد بلکه کمبود مواد غذایی کشور را مجبور به واردات خواهد کرد.این درحالیست که اگربرای حفظ وذخیره منابع آبی اقدام اساسی صورت نگیرد ، شاید نسلهای بعدی کشور آبی برای ادامه زندگی نداشته باشند.
پرویز کردوانی پدرعلم
کویرشناسی ایران در گفتگو با خبرنگاراقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان با بیان این مطلب افزود: از سال ۱۳۴۱ حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق در مناطق روستایی رواج پیدا کرد و تا سال ۵۵ طی ۱۵ سال ۵۰ هزار حلقه چاه حفر شد و از سال ۵۵ تا ۶۰ ظرف ۵ سال تعداد چاه ها به بیش از ۲ برابر یعنی به ۱۰۵ هزار حلقه چاه رسید.
وی ادامه داد : در مقطع انقلاب تا سال ۶۲ ، ۳۲۴ حلقه چاه در رفسنجان حفر شد، همان زمان در خصوص بسته شدن ۹۰ درصد چاه های رفسنجان و غارت آب هشدارهایی داده شد،اما بی توجهی به این موضوع باعث شد، رفسنجان هم اکنون یک هزارو ۶۵۰ حلقه چاه داشته باشد.
کردوانی با اشاره به اینکه بعد ازانقلاب به بهانه خودکفایی درتولید محصولات کشاورزی چاه های زیادی حفر کردند ، تصریح کرد: حفر چاه مشکلات زیادی از قبیل ممنوع شدن برداشت آب از دشتها ، تبدیل چاه های نیمه عمیق به عمیق ، خشک شدن قنات ها، شورشدن آبها و نشست کردن زمین را به وجود آورده است.
پدرعلم کویرشناسی ایران ثابت نگه داشتن سطح آبهای زیرزمینی را مستلزم برداشت برابر از چاه ها با میزان تغذیه آنها دانست و اظهار داشت : حفر چاه های غیرمجاز و برداشت غیرقانونی از چاه ها تاثیر زیادی در کاهش سطح آبهای زیرزمینی داشته به طوریکه برداشت آب از چاهی با مجوز ۶ اینچ با لوله ۱۲ اینچی ، سطح آبهای زیرزمینی را به شدت کاهش می دهد.
وی گفت سه چهارم از ۶۰۰ دشت کشور از جمله دشتهای قزوین ، شهریار، تهران، ورامین، گرمسارو بسیاری از دشتهای دیگر به دلیل برداشت بی رویه جزء دشتهای ممنوعه هستند.
وی ادامه داد : وزارت نیرو حفر چاه برای کشاورزی در یک روستا را ممنوع اعلام کرده اما به محض تبدیل شدن روستا به شهر ، مجوز برای حفر ده ها حلقه چاه صادر می شود، همچنین احداث نیروگاه ها بزرگترین خیانت به کشوراست چراکه هرنیروگاه (مانند نیروگاه کبود راهنگ درهمدان) ده‌ها حلقه چاه حفر می کند که باعث کاهش سطح آبهای زیرزمینی می شود.
پدرعلم کویرشناسی ایران ازدیاد حفر چاه ، کاهش سطح آبهای زیرزمینی و کم آبی در کشور را فاجعه بار خواند و افزود : زمانی در عمق ۲۰ متری اراضی شهریار و ۳۶ متری اراضی جهرم آب وجود داشت ، اما هم اکنون عمق برداشت آب در شهریار به ۳۵۰ متر ، در جهرم به ۵۷۵ متر و در رفسنجان نیزسطح برداشت آب به ۴۰۰ متر رسیده و از ۱۰۰ رشته قنات ورامین تنها ۵ قنات باقی مانده است که این امر بسیار نگران کننده است.
•••افت ۳۰ متری سطح سفره های آب زیرزمینی
همچنین کیانوش شیرمحمدی کارشناس کشاورزی با بیان این که آبهای زیر زمینی بیش از حد مجاز مصرف شده و سطح آن طی ۱۵ سال گذشته بین ۵ تا ۳۰ متر افت داشته، افزود :تغذیه آبهای زیرزمینی بسیار کمتر از میزان مصرف بوده ، درنتیجه میزان آن به شدت کاهش یافته و برای دسترسی به آب باید به عمق بیشتری در چاه ها نفوذ کرد.
وی با اشاره به اینکه از ذخایر پشتیبانی آبهای زیرزمینی استفاده نامطلوب می شود،گفت : میزان مصرف آبهای زیرزمینی به حدی رسیده که هم اکنون از ذخایر آبی ۱۰ سال آینده استفاده می شود.
این کارشناس کشاورزی گفت : برای برداشت آب از اعماق چاه ها میزان سوخت بیشتری مصرف می شود که این امر باعث هدررفت انرژی های دیگر می شود.
شیرمحمدی مدیریت درست و صحیح در مصرف آب را ضروری دانست و افزود: با داشتن نقشه تولیدی کشور و کاشت گیاهان کم آب و پرسود مثل زعفران می توان کم کم از بحران آب خارج شد.
وی درخصوص جلوگیری از کاهش سطح آبهای زیرزمینی گفت : چرای بی رویه دام ها ، پوشش گیاهی منابع و مراتع را از بین برده ، بنابراین جلوگیری از چرای بی رویه دامها در مراتع و منابع طبیعی باعث تقویت پوشش گیاهی این مناطق شده ، درنتیجه قدرت نفوذ پذیری آب و نزولات جوی به درون خاک افزایش می یابد.
شیرمحمدی ایجاد فعالیت های آبخیزداری نظیر آب بندها در جهت شیب دامنه ها کوه ها را راهکار دیگری برای تقویت سفره های آب زیر زمینی دانست و اظهارداشت : با احداث آب بندها نه تنها می توان از بروز سیل جلوگیری کرد ، بلکه کاشت بعضی گیاهان در اطراف این آب بندها باعث تقویت سفره های آب زیرزمینی و تولید محصولات کشاورزی شد.
