بقاع متبرکه شهرستان دزفول
بقعه سبزقبادر کنار خیابان امام خمینی بعد از خیابان سی‌متری دزفول بقعه معروف به سبزقبا قرار گرفته است، بنای این بقعه کاملاً نوسازی شده و هیچ اثر قدیمی در آن نگذاشته‌اند. یک شجره‌نامه دردفتر بقعه بر لوحی روی کاغذ نوشته شده و در این لوحه بنا به روایت سید نعمت‌الله شوشتری در کتاب «المجموعه» صاحب بقعه را برادر حضرت امام رضا علیه‌السلام خوانده است که غریب به شهر دزفول در آمده و میهمان زنی به نام زبیده بوده است که فرزند او بر اثر دعای سید سبزقبا بهبود یافته است. سید سبزقبا قبل از وفاتش به آن زن وصیت کرده که نامه او را به حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) که از راه دزفول عازم خراسان بوده است برساند. مطلعین دزفول می‌گویند که بقعه سبزقبا مانند بقعه عباس علی دزفول به شکل گنبدی خیاری بوده است. ساختمان بقعه با گنبد خیاری از آثار دوره تیموری و سلجوقی است و بی‌شک اگر بقعه سبزقبا را معدوم نکرده بودند یک اثر هنری معماری در دزفول بیش از امروز باقی بود.
بقعه آقا رودبنداین بقعه در شمال غربی دزفول در محله رودبند واقع گردیده است و در اطراف آن قبرستان قدیمی قرار گرفته و مشرف به رودخانه می‌باشد. بنای این بقعه متبرکه را به زمان امیر تیمور گورکانی نسبت داده‌اند و در زمان شاه عباس نیز مرمت شده است. بنای بقعه رودبند در کنار رودخانه و حدوداً ۲۵ متر بالاتر از سطح رودخانه ساخته شده است. ارتفاع گنبد آن ۱۸ متر، مخروطی شکل و به رنگ سفید می‌باشد.
این امامزاده بزرگوار در منطقه دزفول مورد احترام بسیار بوده و در ایام سوگواری سالار شهیدان، مردم دزفول و اطراف به پاس احترام و بر اساس سنتی قدیمی بصورت دستجات عزاداری در این محل به عزاداری می پردازند.
لازم به ذکر است که این بزرگوار در دزفول بنام سلطان سید علی سیاهپوش بن موسی الکاظم (ع)، معروف به آقارودبند می‌باشد.
بقعه محمد بن جعفردر کنار جاده کوتیون به فاصله شش کیلومتری دزفول در سمت راست جاده، کُنارزاری است که درختان کنار(سدر) تنومند و سر سبز درپهنه‌ای پراکنده‌اند. در میان این کنارستان و درون باغی بقعه محمد‌بن جعفر قرار گرفته که زیارتگاه و تفریحگاه مردم شهرهای دزفول و اندیمشک است.
بقعه حزقیل نبی این بقعه در خیابان سی‌متری شریعتی، کوچه جنب مسجد سید نورالله، در شهرستان دزفول واقع شده است. بقعه حزقیل نبی را مدفن یا قدمگاه حضرت حزقیل از پیامبران بنی اسرائیل می‌دانند که پدر بزگوار دانیال نبی بوده است. در قرآن از او به نام ذوالکفل ذکری به میان آمده است. متاسفانه بدلیل بازسازی کامل اثری از قدمت در آن دیده نمی‌شود.
بقعه مقوم (مقام)
بیرون شهر دزفول در کنار جاده‌ای که از شهر دزفول به بقعه محمد بن جعفر می‌رود و تقریباً در جنوب غربی شهر، به فاصله یکصد قدم از جاده کوتیون و صفی‌آباد در سمت راست آن بقعه‌ای با گنبد کوچک گچ‌کاری جلب توجه می‌کند. در کتاب تذکره‌الاخبار و مجمع‌الابرار از این اثر ذکری شده و آنرا به نام بقعه مقام علی یادکرده است. سبک بنا، آجر کاری و پی‌های قطور آن، بنا را اثری متأثر از معماری سلجوقی و اوایل دوران صفویه می‌نمایاند. این بنا در سال ۱۱۸۰ هجری قمری تعمیر و ترمیم شده است.
بقعه سوار غیب
در جاده دزفول - صفی آباد در کنار کانال سوم جاده‌ای از سمت چپ جدا می‌شود که درسمت راست این جاده فرعی به فاصله پانصد متر از جاده اصلی بقعه امامزاده سوار غیب با گنبد شلجمی سفید رنگ ساده پیداست. در طرف جنوب بقعه نهری با آب کم وجود دارد. در اطراف بقعه قبرستانی است که سنگ قبر قدیمی در آن دیده نمی‌شود. ولی نوعی آجرچینی برای پوشش قبر، بخصوص آثار قبرهای پله‌کانی از نوع قبور اوائل اسلام دیده می‌شود.
بقعه پیر فراشدر آبادی پیر فراش نزدیک به روستای قلعه چیتی، در کنار جاده و سمت راست آن از درون خرابه‌ای که به دیوار باغی شباهت دارد، گنبد آجری شکوهمندی در میان درختان سرسبز کنار جلوه‌گر است. در چوبی کوچکی به حیاط بقعه باز می‌شود و درست روبروی در ورودی به حیاط، مدخل بقعه واقع است. مدخل بقعه به سمت شرق نگاه می‌کند و مرکب از دیواری آجری است که از پنج دهنه با طاق قوسی تشکیل شده و دهانه وسطی بزرگتر و طاق آن خراب و قسمتی از هلالی آن باقی مانده است.
بقعه سید محمددر نزدیکی آبادی ده بهر (دبر) و در سمت راست کانال کوچکی به فاصله تقریبی پانصد متر، زیارتگاهی در میان قبرستانی واقع شده که بنای آن تجدید و تعمیر گردیده است. گنبد کوچکی، بصورت استوانه‌ای ناقص دارد. مقبره در درون یک ضریح مشبک آهنی در زیر سقف یک اتاق مربع شکل واقع است. بر روی صفحه ای کاغذی نام صاحب مقبره را سید محمد نوشته‌اند، بقعه از درون و بیرون تزئیناتی ندارد. ایوانی در دو ضلع مشرق و جنوب آن ساخته‌اند که با موزائیک فرش شده و سقف آن تیرآهن است.
بقعه پیر اسحاق (اساق)
در فاصله حدود یک کیلومتر بعد از خسرو آباد در جاده دزفول - هفت‌تپه، قل عبدشا قرار گرفته است و قبل از رسیدن به روستای قل عبدشاه، بقعه پیر اساق در سمت راست جاده درمیان قبرستانی واقع است.
چندین مقبره در صحن جلو و عقبی حیاط بقعه به صورت چهار طاق‌های کوچک با طاق قوسی و ضربی از آجر وجود دارد. بر روی در ورودی بقعه نوشته شده است: «اسحاق و اسماعیل». در درون بقعه دو قبر وجود دارد که ظاهراً یکی از آنها قبر اسحاق و دیگری قبر اسماعیل است و نزد مردم محل شهرت دارند.
بقعه امام زاده زینالعابدیندر جاده دزفول - هفت‌تپه در روستای دیلم سفلی بین قریه الوان و آبادی شمعون و دیلم علیا بقعه امامزاده زین العابدین واقع است. بنای اصلی بقعه که در زیر گنبد مضرسی واقع گردیده به ابعاد ۶۰/۷•۳۰/۱۲ متر می‌باشد. مردم معتقدند که قدمگاه و نظرگاه حضرت زین‌العابدین علیه‌السلام است و به همین جهت مورد احترام مردم می‌باشد. در اطراف بقعه قبرستانی وجود دارد.
بارگاه شاه ابوالقاسمدر سمت راست جاده دزفول – شوشتر به مسافت حدود ۱۲ کیلومتر یک جاده فرعی از جاده اصلی جدا می‌شود که با گذشتن از کرانه مسیر رودخانه خشک و آبادی کوچکی که بقعه «پیر یاد غیب» در آن قرار دارد، به آبادی بزرگی با قلعه و باغها می‌رسد. این آبادی شاه آباد نام دارد و در شمال شرقی آن بقعه شابو‌القاسم واقع است که آنرا پیر شابو‌القاسم هم می‌نامند. گنبد بلند مضرس سفید رنگ و جلال عمارت بقعه از دور جلوه‌گر است. اطراف بقعه قبرستان وسیعی است که آکنده از قبور قدیمی و مقابر جدید می‌باشد و اطراف قبرستان زمین‌های زراعی، برنج کاری و درختان کنار بر آنها سایه گستر است. بنا به اظهار مردم محل حدود ۲۰ الی ۲۵ سال قبل کتیبه‌ای بر روی دیوار گنبد به خط عربی قدیم وجود داشته و در آن اسم یقعوب لیث سردار بزرگ و نخستین شهریار ایرانی پس از اسلام با‌لصراحه نوشته بود. با اینکه اهالی اطراف، این گنبد را امامزاده شاه ابوالقاسم می‌گویند، باز به احتمال بسیار قوی، این بنا همان مدفن یعقوب لیث صفاری است .
بقعه جابربن عبدالله انصاری
این بقعه در جاده شوش، نزدیک پل حمید آباد و در میان درختان سرسبز و با صفا قرار گرفته است. این بقعه، مدفن نوه ارشد جابربن عبدالله انصاری صحابی بزرگ پیامبر، می‌باشد و به نام جدّ خویش نامیده شده است. وی جد خاندان انصاری دزفولی است و به جابر صغیر معروف است.
گرچه بقعه جابربن عبدالله انصاری قدیمی است؛ ولی اخیراً تعمیراتی در آن انجام گرفته است.
بقعه جناب علی
در نزدیکی شاه آباد و نزدیکی روستای شلگهی (شهید کریمی) بقعه‌ای در میان قبرستان قدیمی بنا گردیده است که به جناب علی موسوم است. بنایی ساده و مربع شکل دارد و سابقاً بر روی قبر، ضریح چوبی نصب بوده است. دارای گنبد بلند، آجری، ساده و سفید رنگ است که بر یک قاعده مدور قرار داشته و به شکل گلابی است و بر روی آن یک پنجه فلزی نصب گردیده است. در سال ۱۳۸۰ این بقعه بازسازی و ضریح فلزی بر روی آن نصب گردیده است.
بقعه قدمگاه عباس و امیر حاضر
این بقعه در جاده دزفول - شوشتر بعد از روستای فیروز آباد در نزدیکی منطقه کهنک بعد از رودخانه گلال کهنک قرار گرفته است و دارای گنبدی مخروطی شکل به رنگ آبی آسمانی است. کمی پایین‌تر از همین گنبد در جهت شرقی، زیارتگاه و قدمگاه امیر بنا گردیده که مورد احترام اهالی منطقه می‌باشد.
بقعه بابا رکن الدین ولی معروف به شاه رکن الدین
در محله صحرابدر مشرقی دزفول پشت میدان امام بقعه شاه رکن الدین واقع گردیده است. دارای گنبد زیبای نیلگون به شکل مخروطی است و در بالای درب جنوبی آن پلکان، خواجه نشین و طاق نمایی وجود دارد که بر بالای آن دو گلدسته بنا گردیده است. لازم به ذکر است که ساختمان گلدسته‌ها مربوط به دوره قاجاریه و بنای بقعه و گنبد مربوط به دوره تیموریان در زمان سلطنت شاهرخ میرزا فرزند امیر تیمور بوده است. شاه رکن الدین با احتساب نسب و اعقاب به امام موسی کاظم می‌رسد. که ظاهراً ایشان از اولاد حضرت حمزه بن موسی (ع) می‌باشد .
مقبره علی مالک
این بقعه متبرکه در محوطه پل قدیم در کوچه‌ای معروف به علی مالک مشرف به پل قدیم دزفول واقع گردیده است. این بقعه متأسفانه بازسازی گردیده و هیچگونه آثاری از قدمت آن باقی نمانده است. در این بقعه قبرهایی بنام حضرت عقیل بن علی ابن ابیطالب (ع) و ابراهیم بن علی بن ابیطالب (ع) از فرزندان حضرت امیر مؤمنان به چشم می‌خورد که دارای ضریح مجزا نیز می‌باشند.
بقعه پیر نظر
این بقعه در خیابان امام خمینی در محله مسجد واقع در کوچه پیرنظر مجاور مسجد جامع دزفول واقع شده است. مرشدی است بزرگوار و اهل نظر، که نظر کرده حیدر صفدر و ساقی کوثر است. مردی است که در عبادت، زهد و پارسایی دوران خویش سرآمد بوده و همراه خواهر مکرمه‌اش دل از دنیا بریده و به طاعات و عبادات مشغول بوده‌اند. در ایام سوگواری اباعبدالله مراسم عزاداری در این محل برگزار می گردد. در ساختمان قدیمی بقعه پیر نظر، مرمت و بازسازی صورت گرفته و بر زیبایی آن افزوده شده است.
بقعه سید محمود
این بقعه متبرکه آرامگاه یکی از اولاد بزرگوار حضرت امام موسی کاظم (ع) و از ائمه معصومین بوده است. در طاعات ربانی و قیام به عبادات سبحانی بی‌نظیر بوده و مدفن شریف آن بزرگوار در محله صحرابدر مشرقی در نزدیکی مقبره ابو‌العلاء قرار دارد و بسیار مورد احترام اهالی می‌باشد.
بقعه عباس بن علی
این بقعه متبرکه در خیابان آفرینش جنوبی، نزدیک به خیابان منتظری واقع گردیده و دارای گنبدی سفید و ضریح است. ایشان از اولاد امام زین العابدین (ع) می باشند و از زمانهای قدیم مورد احترام اهالی دزفول بوده و به عباس علی مشهور است.
بقعه شیخ اسماعیل
از عرفای نامی دزفول است که آرامگاه او در بازار قدیم دزفول واقع است.
بقعه پیر حبش
پیرحبش، مردی کامل، زاهد، پارسا، صادق و عابد از کشور حبشه بوده است. ایشان از غلامان حضرت علی (ع) بوده است.
بقعه گزیده خاتون
بقعه متبرکه سیده بزرگوار گزیده خاتون دختر مکرمه مخدره معظمه سلطان سید علی سیاهپوش می‌باشد که در نزدیکی بقعه پدر بزرگوارش قرار گرفته است و دارای یک ایوان است که تعمیر گردیده است.
بقعه سید رجب بُرس
این بقعه در محله حیدر خانه، محله کتکتان واقع گردیده که سیدی بزرگوار، عالم، زاهد، محقق، فاضل و وابسته به مولایش حضرت علی (ع) بوده است. جمعی از سادات گوشه به تعمیر و مرمت این بقعه پرداخته اند.
بقعه اویس قرنی
این بقعه در فاصله ۲۰ کیلومتری شهرستان دزفول در روستای دوبندار و در سمت غربی رودخانه قرار دارد. اویس قرنی مردی فاضل، پارسا، عابد و ستاره‌ای نورانی از یمن می‌باشد. توصیفات پیغمبر (ص) در مورد او مشهور است. او در مدت عمر خویش شتربانی می‌نموده و از مادر پیرش نگهداری می‌کرده است .
بقعه متبرکه شاه خراسان
این بقعه متبرکه، قدمگاه و نظرگاه حضرت امام رضا(ع) است که در هنگام عبور از دزفول به طرف خراسان در این محل اقامتی داشته‌اند که به شاه خراسان (شاه خراسون) مشهور است.
بقعه امام رضا دیمی ( قدمگاه امام رضا (ع) )
این بقعه متبرکه نیز گذرگاه و قدمگاه حضرت امام رضا(ع) هنگام عبور از دزفول بوده است و در میدان فعلی بیمارستان افشار دزفول قرار دارد.
بقعه پیر اکبر سایر بقعه ها و اماکن زیارتی دزفول
بقعه علی سله به سر یا پیر سله به سر، بقعه امیر کن، بقعه قدمگاه ابو‌الفضل، بقعه علی اودس او (علی آنطرف آب)، مقبره علمدار، بقعه پیر زنگی، بقعه سید صبر، بقعه دلدل علی، بقعه بو‌العلاء، مقبره سید محمید یا (سید محمود)، مقبره بایوسف، مقبره کاشفیه(میر صدرالدین)، بقعه تاج العارفین، بقعه سید هاشم بن حمزه، بقعه سید محمد، بقعه آسید حسنی، مقبره آقا سید حسین، مزار ضِیایی، مزار ملاعباس مثنوی.
