توسعه روستایی و ضرورت توجه به مسائل و چالش های نوین روستاها
مسائل و نتایج منفی توسعه با نگاه صرف اقتصادی، در دهه ۱۹۷۰ این ذهنیت را در افکار برنامه ریزان توسعه ایجاد نمود که تکیه بر ابعاد اقتصادی به تنهایی در فرایند توسعه می تواند با تخریب محیط زیست، نابرابری اجتماعی و کاهش منابع پایه عملا جوامع را از اهداف توسعه دور کند. به همین دلیل به مرور مفاهیمی چون محیط زیست، پایداری، عدالت اجتماعی و ... وارد ادبیات این حوزه شد و به مرور مفهوم توسعه پایدار شکل گرفت.
توسعه پایدار، توسعه ای است که بدون مخاطره انداختن توان نسل های آینده برای رفع نیازهای خود، پاسخگوی نیازهای نسل حاضر باشد. امروزه مفهوم توسعه پایدار یک مفهوم ضمنی و صرفا زیست محیطی سازمان یافته نیست.
سازمان ملل متحد در یک رشته کنفرانس های بین المللی تخصصی در زمینه توسعه پایدار از مفاهیمی چون
توسعه پایدار اقتصادی ،
توسعه پایدار اجتماعی و
توسعه پایدار روستایی نام می برد. به بیان دیگر توسعه پایدار به تنهایی مفهومی کلی است و برای تحقق آن نیاز است مفهوم پایداری در هر یک از بخش های و نواحی کشور تحقق پیدا نماید.
نقش و جایگاه روستاها در فرایند های توسعه[ویرایش]
نقش و جایگاه روستاها در فرایند های توسعه اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی در مقیاس محلی، منطقه ای، ملی و بین المللی و پیامدهای توسعه نیافتگی مناطق روستایی چون فقر گسترده، نابرابری فزاینده، رشد سریع جمعیت، بیکاری، مهاجرت، حاشیه نشینی شهری و غیره موجب توجه به توسعه روستایی و حتی تقدم آن بر توسعه شهری گردیده است.
آنگونه که مایکل تودارو می گوید ضرورت تقدم و توجه به توسعه روستایی نسبت به توسعه شهری به این علت نیست که اکثریت جمعیت جهان سوم در مناطق روستایی قرار دارند، بلکه به این علت است که راه حل نهایی مسئله بیکاری شهری و تراکم جمعیت ، بهبود محیط روستایی است. با برقراری تعادل مناسب بین امکانات اقتصادی شهر و روستا و نیز ایجاد شرایط مناسب برای مشارکت وسیع مردم در تلاش هایی که برای توسعه ملی صورت می گیرد و متمتع شدن از مواهب آن، کشورهای در حال توسعه گام بزرگی در جهت تحقق معنای حقیقی توسعه برخواهند داشت.
فریدمن و ویتز از صاحب نظران توسعه، در چارچوب توسعه همه جانبه روستایی به طرح الگوهایی چون توسعه روستایی- شهری می پردازند و توسعه روستایی را فراتر از توسعه شهری در نظر می گیرند و توسعه ملی را در گرو توسعه روستایی می دانند. تولن هم معتقد است که جهان سوم از طریق برنامه ریزی روستایی و توسعه روستاهاست که به توسعه دست می یابد، از طریق بهره گیری از گسترش خیالی منافع توسعه شهرها در روستاها. به این ترتیب می توان گفت در کشورهای در حال توسعه توجه به توسعه روستایی نه یک گزینه بلکه یک ضرورت است چرا که بدون توسعه روستایی، تحقق توسعه پایدار روستایی ممکن نخواهد بود.
سال ها مطالعه و پژوهش در حوزه مسائل توسعه روستایی موجب ایجاد مدل ها و تحلیل های نظری و کاربردی بسیاری شده است، با وجود این توسعه روستایی در ایران در بعد نظری دارای فقر مفهومی و در بعد اجرایی دارای فقر برنامه و برنامه ریزی است. حل هر دو مشکل در ایران نیازمند هم اندیشی متخصصان و تحلیل دیدگاه های صاحب نظران توسعه است. جامعه روستایی در ایران در حال حاضر با چالش ها و مسائل نوینی روبرو شده است که غالبا از چشم کارگزارن اجرایی پنهان مانده است. بدون شک در صورت بی توجهی به این مسائل، در حوزه مسائل اقتصادی، اجتماعی موج جدیدی از مشکلات در فرایند توسعه روستایی ایجاد خواهد شد.
منبع[ویرایش]
وبلاگ مبانی ترویج کشاورزی و توسعه روستایی
