جهاد و روحیه جهادی در کلام مقام معظم رهبری
جهاد و روحيه جهادي در كلام رهبر معظم انقلاب
در اعتقاد راستين تشيع پيروي از ولايت فقيه در دوره غيبت اصلي ترديد ناپذير براي رسيدن جامعه به خير و صلاح مي باشد اين ولي فقيه است كه با تدبيري حساب شده شيعيان را از حوادث واقعه عبور مي دهد وزمينه حكومت امام زمان عج الله تعالي فرجه شريف را در ميان توده ها فراهم مي سازد ولايت فقيه پاسدارحدود دين و مايه دور ماندن جامعه اسلامي از آفات پيش رو است در روزگار ماكه جبهه خصم، هجومي همه جانبه بر پيكره تشيع را در صدر امور خود قرار داده است ولي فقيه با نيابت امام عصر ارواحناه له الفدا جهت هاي كلي حركت را مشخص مي كند او همچون ديد باني مدبراوضاع سياسي اجتماعي و اقتصادي را رصد مي كند و حملات دشمن متجاوز و طاغي را پيش بيني و خنثي مي نمايد در اين ميان ادبيات ولي فقيه كه برخاسته ازمتن دين كه حاوي روح كلي قرآن وروايات است در جهت بخشي به جامعه و آحاد مردم از نقش بسزايي برخوردار است . يكي از كليد واژه هايي كه مكرر در ادبيات و سخنان معظم انقلاب حضرت آيت الله خامنه اي (دامت افاضاته) به چشم مي خورد فرهنگ جهاد، روحيه جهادي، مبارزه و استقامت است . در نگاه مقام معظم انقلاب. جهاد معنايي بسيار عام وعميق دارد.ايشان در شرح حديثي از پيامبر(ص) معناي عمومي و حقيقي جهاد و شروط آن را اين گونه بيان مي كنند. ما در اول «كتاب جهاد» عرض كرديم كه معيار جهاد، شمشير و ميدان جنگ نيست. معيار جهاد، همان چيزي است كه امروز در زبان فارسي ما در كلمه «مبارزه» وجود دارد فلاني آدم مبارزي است، فلاني آدم مبارزي نيست. نويسنده مبارز نويسنده غير مبارز عالم مبارزعالم غير مبارز دانشجوي مبارز و طلبه مبارز دانشجوي غير مبارز و طلبه غير مبارز جامعه مبارز و جامعه غير مبارز پس جهاد يعني «مبارزه» در مبارزه دو چيز حتماً لازم است يكي اينكه در آن جد و جهد و تحركي باشد انسان در رختخواب يا در پستوي خانه كه نمي تواند مبارزه كند در مبارزه بايد جدّ و جهد وجود داشته باشد . اگر چه در صوري مبارزه با نفس هم ميدان هايي دارد .اما حالا مثالهايي كه مي زنيم براي مبارزات اجتماعي و اينهاست، پس اول اينكه در آن جد و جهدو تلاش و تحرك باشد دوم اينكه در مقابلش دشمني باشد مبارزه در آن جا كه دشمن نيست معنا ندارد پس جهاد متقوم بر اين دوركن است يكي اينكه در آن جد وجهد باشد. ديگر اينكه در مقابل دشمن باشداگر كسي عليه دوست جد وجهد كند اين جهاد نيست بلكه فتنه و اخلال است رهبر انقلاب، زندگي جهادي در راه هدف ها و ارزشها را معناي حقيقي زندگي انسان مي دانند «جهاد يعني مجاهدت كردن و تلاش كردن زندگي» يعني اينكه ما اين هدف ها را ترسيم كنيم و ارزش هايي را كه براي ما عزيز ومحترم است مشخص كنيم و بعد با همه قوا بكوشيم اصلاً زندگي جز اين معني ندارد و الا اگر انسان از ارزشهايي آن ارزشها هر چه مي خواهد باشد خالي باشد به يك جماد تبديل خواهد شد در اين نوع زندگي هر چه مي گذرد انسان احساس مي كند كه عمرش تلف نشده است چون براي يك هدف عالي زحمت كشيده است در پايان راه هم وقتي به پشت سر خود نگاه مي كند مي بيند فرسنگ ها به هدف نزديك شده است لذا حسرت ندارد و احساس لذت مي كند اين زندگي واقعي است زندگي براي آرمان ها و هدف هاي والا. در نگاه رهبر معظم انقلاب جهاد و فرهنگ جهادي تا بدان حد اهميت دارد كه ايشان وظيفه اصلي خويش را گرم كردن تنور جهاد در كشور خود مي دانند: "مملكت، مملكت جهاد في سبيل الله است. از اين جهت بنده كه بيشتر سنگيني بارم اين است كه نگاه كنم ببينم كجا شعله جهاد در حال فرو كش كردن است و به كمك پروردگار نگذارم ببينم، كجا اشتباه كاري مي شود جلويش را بگيرم مسئوليت اصلي حقير همين هاست " در كلام رهبر عرصه هاي جهاد در اين روزگار اين گونه ترسيم مي شوند: امروز هم مجاهدت جوانان و برگزيدگان در ميدان هاي ديگر لازم است ميدان سازندگي ميدان آگاهي از كيد دشمنان، ميدان تلاش براي خود سازي علمي و اخلاقي ميدان ايجاد اميد در مردم و مبارزه با ديو ياس، ميدان مبارزه با تبليغات دشمنان مستكبر، ميدان وحدت و همكاري و همبستگي ملي، ايشان بهره هاي جهاد با اين وسعت را به دو بخش تقسيم مي كنند بهره مورد نظر از جهاد چيست؟ آن بهره دو بخش دارد: يك بخش شخصي دارد كه اين اصل قضيه است (اين را توجه كنيد) قسمت اعظم مجاهدت در راه خدا براي شخص خود شماست« عليكم انفسكم لا يضركم من ضل اذا اهديتم» مائده /۱۰۵ اصل قضيه اينست كه ما بايدبه عنوان يك بنده خدا از عهده بندگي خدا بر آئيم تلاش و جهادي كه مي كنيم سازندگي خود سازي و ديگر سازي كه به دنبالشان مي رويم ،خدمتي كه به خلق مي كنيم، اقامه عدلي كه مي كنيم، حكومتي كه به راه مي اندازيم، همه در درجه اول، براي اين است كه پيش خداي متعال به عنوان يك بنده بتوانيم عرض كنيم« پروردگارا ما حق بندگي تورا تا حدي كه توانستيم به جا آورديم» پس در درجه اول تلاش مورد نظر است، در درجه دوم مسائل ديگر مورد نظر است مثل نجات بشريت، اقامه حكومت عدل و حق و ايجاد راهي كه بشر بتواند از آن راه به خدا و هدايت برسد. ايشان روحيه جهادي راروحيه عدم سازش با دشمن ترسيم مي كنند و جهاد فرهنگي را پايه و اساس جهاد نظامي و سياسي مي دانند .كساني كه اهل باطل و سازشند اصلا به كار جهادي احتياج ندارند بروند سازش كنند و مشكلاتشان را اگر حل شد حل كنند كساني كه اهل حقند اين طور نيستند بدون كار جهادي كار سياسي و تحرك هيچ فايده اي ندارد كار سياسي بايد پشتوانه جهاد نظامي داشته باشد و هر دوي اين ها بدون كار فرهنگي بي ثمر خواهدبود»۸ در كلام مقام معظم رهبري مكرر بر اهميت خود سازي و اصلاح نفس به عنوان شرط لازم براي جهاد تاكيد شده و ديو نفس به عنوان عامل اصلي قعود انسانها معرفي شده است :من در اين جمع پر شور و صميمي و مومن مطلبي را عرض مي كنم كه از امهات مسائل فكري ماست در اسلام نقطه اصلي و محوري براي اصلاح عالم اصلاح نفس انساني است همه چيز از اين جا شروع مي شود قرآن به آن نسلي كه مي خواست با دست قدرتمند خودتاريخ را ورق بزند فرمود : «قوا انفسكم)( عليكم انفسكم» خودتان را مراقبت كنيد به خودتان بپردازيد و نفس خودتان را اصلاح و تزكيه كنيد، «قد افلح من زكيها» اگر جامعه اسلامي صدر اول اسلام از تزكيه انسانها شروع نشده بود و در آن به اندازه لازم آدم هاي مصفا و خالص و بي غش وجود نداشتند، اسلام پا نمي گرفت گسترش پيدا نمي كرد بر مذاهب مشركانه عالم پيروز نمي شدو تاريخ در خط اسلام به حركت نمي افتاد. اگر انسان هاي مزّكا و مصفا نباشند جهاد نيست. در نگاه رهبري انقلاب اسلامي اكنون در مرحله جهاد اكبر قرار دارد ايشان اين مرحله را اين گونه به تصوير مي كشنددر سطح داخلي انقلاب اكنون در مرحله اي است كه مي توان آن را دوران «جهاد اكبر» ناميد كه دوراني است بسيار سخت بسيار خطرناك و همه انقلاب ها اين دوران را قاعدتاً تجربه مي كنند و شايد بشود گفت كه اكثر انقلابها در اين دوران دچار لغزش و انحطاط مي شوند و شايد تعجب كنيد اگر عرض كنم كه انقلاب عظيم تاريخي نخستين اسلام در چنين دوراني بود كه بيشترين نيروي خود را از دست داد بلي دوران «جهاد اكبر» يعني دوراني كه شورو هيجان اوليه انقلاب تا حدود زيادي فرو نشسته ضمنا َموفقيت هايي هم بدست آمده و چهره راحت زندگي خود را به بسياري نشان داده و چرب و شيرين زندگي در دهان هايي مزه كرده است اين آن دوران خطر ناك است ما امروز در اين دوران از انقلاب كبير و عظيم و عميق خود قرار داريم آن چه در اين مقطع از انقلاب در كلام معظم انقلاب به عنوان وظيفه اصلي گوشزد مي شود «جهاد اكبر» است كه همان مبارزه با نفس و تزكيه آن از جميع رذائل و كشش هاي پست باطني مي باشد : آن چه كه ما بايد فراموش نكنيم و هميشه به ياد داشته باشيم اين است كه ببينيم وظيفه ما در اين برهه از زمان چيست و در مقابل نعمت الهي چه وظيفه اي داريم امروز وظيفه بزرگ ملت ايران جهاد معنوي وجهاد اكبر است .اين جهاد بزرگتر از هر جهادي با هر دشمني و با هر عظمتي است رهبر معظم انقلاب وجود موانع در عرصه جهادرا سنت الهي مي دانند همه اين موانع جزء سنت هاي الهي است وجود اين موانع تصادفي نيست اين ها سنت الهي است يعني تلاش و حركت با مانع مواجه است، و الا جهاد معنا نمي داشت و «كذالك جعلنا لكل نبي عدوا شياطين الانس والجن يوحي بعضهم الي بعض زخرف القول غرورا» انعام / ۱۱۲. در همه دعوت هاي انبيا دشمنان – موانع – از جن و انس وجود داشتند در آيه ديگر : « وكذلك جعلنا في كل قريه اكابر مجرميها ليمكروا فيها و ما يمكرون الا بانفسهم» انعام/ ۱۲۳ . در درون جوامع، طبقاتي كه وجود آنها مايه فساد مايه مكر بوده، اين ها جزء سنت هاست يعني هرگز انبياءنگفتند ما آن وقتي كه جاده صاف است وارد ميدان مي شويم، نه در همين فضا و صحنه به شدت درگير ودشوار آن ها وارد شدند مثل جمهوري اسلامي و انقلاب اسلامي»۱۳
در كلام رهبر دشوارترين نوع جهاد و مبارزه مبارزه غريبانه است مبارزه غريبانه است كه حادثه عظيم عاشورا گواه صادقي است بر اين مدعاست «كشته شدن در ميان هياهو و هلهله دوستان و تحسين عامه مردم چندان دشوار نيست در مبارزه امام حسين (عليه السلام) حتي برخي از دوستان هم مغرضند چنان كه به يكي از آنها فرمود( بيا به من كمك كن) و او به جاي كمك اسبش را براي حضرت فرستاد و گفت از اسب من استفاده كن» غربت از اين بالاتر و مبارزه از اين غريبانه تر ؟ در نگاه ايشان پيروزي نتيجه قطعي جهاد است و به همين دليل يك مجاهد حق ندارد نا اميد شود كسي كه مشغول مجاهدت است حق نداردنا اميد شود چون يقينا ًپيروزي در انتظار اوست . آن مواردي كه پيروزي به دست نيامده و ناكامي حاصل شده است به اين خاطر بوده كه مجاهدت في سبيل الله نبوده است يا اگر مجاهدت بوده ا ست في سبيل الله نبوده است يا اصلا مجاهدت نبوده است شرط مجاهدت في سبيل الله چيست؟ اين است كه انسان به سبيل الله ايمان و باور و معرفت داشته باشد وآن را بشناسد بنابر اين مي تواند در راه آن مجاهدت كند »۱۴در كلام رهبر ابعاد يك مومن جهادي با طرح الگوهاي انسان ساز تاريخ يعني اهل بيت (عليهم السلام) ترسيم مي شود :اين سه بعد را با هم جمع كردن نقطه درخشان زندگي فاطمه زهرا (سلام اللله عليها ) است آن حضرت اين سه جهت را از هم جدانكردند بعضي خيال مي كنند كه انساني كه مشغول عبادت است يك عابد و متضرع و اهل دعا و ذكر است و نمي تواند يك انسان سياسي باشديا بعضي خيال مي كنندكسي كه اهل سياست است چه زن و چه مردو در ميدان جهاد في سبيل الله حضور فعال دارد اگر زن است نمي توانديك زن خانه با وظايف مادري وهمسري و كدبانويي باشد و اگر مرد است نمي تواند يك مرد خانه و دكان وزندگي باشد خيال مي كنند اين ها با هم منافات دارد در حاليكه از نظر اسلام اين سه چيز با يكديگر منافات و ضديت كه ندارد در شخصيت انسان كامل كمك كننده هم است»۱۵ در نگاه رهبر انقلاب معرفي هر تفكر و فرهنگي مخصوصاً فرهنگ جهاد بايد با معرفي الگوهاي امروزي از آن همراه باشد تا بتواندثمر بخش و اثر گذار باشد ايشان با تبيين شخصيت حضرت امام خميني (ره) ايشان را به عنوان الگويي براي تمام مومنين جهادي در اين دوران معرفي مي كنند براي تبيين شخصيت امام مان آن انسان والا وآن مسلمان وارسته بهتر از آن نيست كه به قرآن پناه بريم و او را در لابلاي آيه هدايتگرآن كه به توصيف بندگان صالح خدا پرداخته است باز جوييم اوبا جهاد و هجرت كه مومنان را در حيطه ولايت الهي قرار مي دهد مصداق «ان الذين امنوا و هاجروا و جاهدوا باموالهم وأنفسهم في سبيل الله» شد او با استقبال از خطر و جان بر كف گرفتن در راه خدا در زمره كساني در آمد كه ستايش الهي « ومن الناس من يشري نفسه ابتغاء مرضات الله» در وصف آن سروده شده است آن چه در اين مقال كوتاه به آن پرداخته شده است قطره اي است از درياي سخنان رهبر معظم حضرت آيت الله خامنه اي (مدظله العالي) درباره جهاد و ضرورت زندگي جهادي از خدا مي خواهيم توفيق عمل به اين رهنمودهاي ارزشمند را به همه مان عطا كند و ما رااز پيروان راستين خط ولايت فقيه قرار دهد . پي نوشت: ۱-« قال رسول الله صلي الله عليه و آله :اوصي امتي بخمس ، بالسمع والطاعه والهجره والجهاد والجماعه» ۲-بيانات در شروع درس «خارج فقه» ۰۲/۶۰/۱۳۷۳ ۳-بيانات در ديدار با اعضاي «گروه اجتماعي» صداي جمهوري اسلامي ايران ،۲۹/۱۱/۱۳۷۰ ۴- بيانات در ديدار اعضاي «نيروي هوايي»ارتش در روز نيروي هوايي ۱۹/۱۱/۱۳۷۱ ۵-بيانات در جمع فرماندهان لشكر ۲۷ محمد رسول الله (ص) ۲۰/۰۳/۱۳۷۵ ۶-پيام به مناسبت سومين روز از دهه مباركه فجر روز «ايثار و شهادت »۱۳/۱۱/۱۳۷۳
۷- بيانات در ديدار فرمانده هاي رده هاي مختلف سپاه پاسداران ۲۹/۰۶/۱۳۷۳ ۸- بيانات در دار با اعضاي حزب وحدت اسلامي افغانستان ۲۲/۰۱/۱۳۶۹ ۹-خنراني در ديدار با مسئولان بنياد شهيد ،جمعي از اساتيد و دانشجويان دانشگاهها و اقشار مختلف مردم۲۴/۰۵/۱۳۶۹ ۱۰-پيام به نشست سالانه اتحاديه انجمن هاي اسلامي دانشجويان (دفتر تحكيم وحدت )۰۶/۰۵۲/۱۳۷۴ ۱۱- سخنراني در ديدار با خانواده هاي شهداي شهرستان پاكدشت ، ممقان كبودر آهنگ ، آستانه اشرفيه لنجان ، رابركرمان، تهران ،به همرا گروهي از خانواده هاي جانبازان و آزادگان استان تهران ، كاركنان معاونت بهداشت و درمان بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي ، كاركنان و مسئولان عقيدتي، سياسي سازمانم اتكا، كاركنان و مسئولان وزارت پست و تلگراف وتلفن ، و جمعي از رزمندگان و اعضاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي،۱۷/۰۷/۱۳۷۰ ۱۲- بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار اساتيد و دانشجويان دانشگاههاي شيراز ۱۴/۰۲/۱۳۸۷ ۱۳- بيانات در جمع روحانيون «استان كهكلويه و بوير احمد » در آستانه ماه محرم ۱۷/۰۳/۱۳۷۳ ۱۴- بيانات در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام جمهوري اسلامي ايران ،۱۲/۰۹/۱۳۷۹ ۱۵- سخنراني در ديدار با هيأت نظارت، بازرسان و ناظران شوراي نگهبان و هيأت اجرايي انتخابات ميان دوره اي مجلس و خانواده هاي معظم شهدا ،اسرا، مفقودان و جانبازان جنگ تحميلي استان هاي فارس و همدان ۲۲/۰۹/۱۳۶۸ ۱۶- پيام به ملت در چهلمين روز در گذشت امام خميني،۲۳/۰۴/۱۳۶۸ ۱۷-نشريه مومن جهادي شماره اول
|
