جوشی‌خوانی
«جوشی‌خوانی» مداحی ویژه شرق مازندران در حال فراموشی
مراسم صبح صادق، کرنازنی، تعزیه‌خوانی، ذوالجناح، دو طفلان مسلم و جوشی‌خوانی از برنامه‌های سنتی عزاداری محرم در شرق مازندران است که اکنون این سنت‌ها با ورود طبل و سنج در حال فراموشی است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس از نکا، در گذشته‌های نه چندان دور مراسم محرم در شرق مازندران، از آداب و رسوم ساده و خاص برخوردار بوده است که این روزها خبری از آن نیست و یا بسیار کمرنگ شده است.
در ایام محرم در هر منطقه‌ای در شرق مازندران، آداب و سنن خاصی بر عزاداری‌ها حاکم بوده است و عزاداری در روستاها طبق آداب و سنت قدیمی هر روستا انجام می‌شد و عزاداری‌های سید و سالار شهیدان را به سبک خاص خود با انسجام و نظم خاص از ابتدای محرم تا پایان ماه صفر برگزار می‌کردند.
مازندران مملو از آداب و رسوم خاص در محرم است که «جوشی‌خوانی» به عنوان یکی از سینه‌زنی‌های مهم در محرم در این روستاها که از قدیم در شرق مازندران متداول بوده اما امروزه رو به فراموشی است و در کمتر روستایی این سنت دیرین و قدیمی «جوشی‌خوانی» برگزار می‌شود.
قاسم محمدی یکی از مداحان قدیمی نکا در رابطه با جوشی‌خوانی در محرم و چگونگی آن به خبرنگار فارس گفت: عزاداران حسینی در شب و روز تاسوعا و عاشورا دور هم جمع شده و در حالی که سینه می‌زنند، یک پای خود را جلو و پای دیگر را به عقب و سپس پای راست بلند کرده و به زمین می‌زنند، به‌صورت حلقه‌ای می‌چرخند و اشعار مداحی را که توسط مداح خوانده می‌شود را تکرار می‌کنند.
•متداول‌ترین اشعار جوشی‌خوانی
وی ادامه داد: از متداول‌ترین اشعاری که در جوشی‌خوانی تکرار می‌شود اشعاری همچون" ای ساقی حیدر یا حضرت عباس، ای سید و سالار یا حضرت عباس، ای میر غضنفر یا حضرت عباس، شمع شبستان علی، نو گل بستان علی، زاده حیدر تویی، گوهر هستی تویی" و یا"کربلا غوغاست امشب، خون جگر لیلاست امشب، بی‌پسر زهراست امشب، شب عاشوراست امشب" و افراد به صورت ضربی به سینه‌های خود زده و دوباره دست‌ها را بالا برده و به سینه می‌زنند که حالت خاص و محزونی دارد.
محمدی گفت: این مراسم اکنون در روستاهای مختلفی در نکا به عنوان نمونه در "پوروا" ،شهیدآباد بهشهر، سمچول و برخی از روستاهای منطقه توسط مداحان و نوحه‌خوانان قرائت می‌شود و این آداب و رسوم همچنان پابرجا است تا جوانان و نوجوانان نیز با این سبک از عزاداری آشنا شده و به نسل‌های آینده منتقل کنند.
ابوالقاسم مبینی بخشدار هزارجریب نکا نیز با اشاره به برنامه‌های مختلف محرم در هزارجریب نکا و روستاهای این منطقه به خبرنگار فارس گفت: برخی از سنت‌های قدیمی به رو فراموشی است و برای احیای مجدد آن باید تلاش شود.
وی خاطرنشان کرد: برای حفظ آیین و سنت‌های محلی به ویژه آداب عزاداری محلی برای سید و سالار شهیدان و انتقال آن به آیندگان باید همت همه جانبه و عزمی جدی صورت گیرد و گام‌های بلندی در این راستا برداشته شود که شناسایی سنت‌های گذشته رایج در منطقه و تقویت آن از مسائل مهم در احیای این فرهنگ‌ها است.
•برگزاری مراسم روز یازدهم محرم در چلمردی نکا
مبینی با اشاره به برگزاری مراسم یازدهم محرم در "چلمردی نکا" نیز اظهار داشت: آیین روز یازدهم محرم از جمله آیین‌های قدیمی و سنتی در روستای چلمردی نکا است که در این روز عزاداران بسیاری از روستاهای مختلف هزارجریب نکا و بهشهر در این روستا گرد هم آمده و به عزاداری سنتی برای امام حسین (ع) می‌پردازند و مراسم دسته‌روی، تعزیه‌خوانی، جوشی‌خوانی و... برگزار می‌شود.
•برگزاری آیین صبح صادق در روستاهای نکا
رضا جلالیان بخشدار مرکزی نکا نیز با اشاره به عزاداری‌های مختلف مردم در روستاهای بخش مرکزی گفت: روستای اومال و بریجان از جمله روستاهای منطقه هستند که در روز تاسوعا و عاشورا دسته‌روی و مراسم‌های سنتی خاصی برگزار می‌کنند که تعزیه‌خوانی، ذوالجناح، برگزاری آیین صبح صادق و دسته‌روی در محلات از یک روستا به روستای دیگر از جمله این آیین‌ها است.
وی ادامه داد: پذیرایی از عزاداران امام حسین (ع) از جمله آیینی است که از گذشته در بین مردم مرسوم بوده و مردم این شهرستان به ویژه روستاهای بخش مرکزی و هزارجریب این سنت حسنه را همچنان برپا می‌دارند.
جلالیان گفت: در روز تاسوعا و عاشورای حسینی نیز درب منازل همه افراد روستاهایی که به اطعام‌دهی مشغول هستند به روی عزاداران امام حسین (ع) باز است و این کار به صورت عمومی انجام می‌شود و در پایان عزاداری، دسته‌های عزادار، درب منازل تمام اهالی روستا برای مهمانان امام حسین (ع) و یارانش باز است و از آنها به صرف ناهار پذیرایی می‌کنند.
•مراسم صبح صادق، کرنازنی، تعزیه خوانی، ذوالجناح
نورعلی زارعی، یکی از روستانشینان شرق مازندران که حدود ۷۰ سال از خدا عمر گرفته است در رابطه با برنامه‌های محرم در شرق مازندارن به خبرنگار فارس گفت: محرم در گذشته از رنگ و بوی دیگری برخوردار بود و تنها به مراسم سینه‌زنی در شب محرم و اطعام‌دهی خلاصه نمی‌شد.
وی گفت: مراسم صبح صادق، کرنازنی، تعزیه خوانی، ذوالجناح، و دو طفلان مسلم، جوشی‌خوانی و بسیاری از مراسم‌های مختلف در این ماه برگزار می‌شد که اکنون این سنت‌ها از بین رفته و با ورود طبل و سنج دیگر از سنت‌های گذشته خبری نیست.
بیان آداب و رسوم محرم و عزای حسینی مازندران نوعی یادآوری برای کسانی است که این آداب و رسوم را دیده و لمس کرده‌اند و بازخوانی این فرهنگ‌ها و آداب و رسوم برای کسانی که آن را ندیده‌اند نیز برای نهادینه کردن این فرهنگ در جامعه امری مهم و ضروری است که باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد.
به گزارش فارس، احیای بسیاری از آداب و رسوم در هر شهر و دیاری از مسائل مهمی است که باید مورد توجه مردم و مسئولان قرار گیرد چرا که این آداب و رسوم و فرهنگ‌های بومی و محلی می‌تواند به فرهنگ هر جامعه‌ای تبدیل شود و ماندگاری بیشتری یابد.
در شرایط فعلی جامعه مرزهای فرهنگی در حال کمرنگ شدن است که باید برای احیای آن تلاش کنیم چرا که به اعتقاد بسیاری از جامعه‌شناسان، هر چند خرده فرهنگ‌ها، ریشه تاریخی طولانی ندارند اما فرهنگ‌های بومی و محلی با قدمت فراوان و قدیمی در منطقه وجود دارد که به صورت کمرنگ ثبات خود را حفظ کرده‌اند و اکنون مسئولان باید به احیای این فرهنگ‌ها توجه کنند.
-----------------------
گزارش از مریم نظری
- See more at: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=۱۳۹۳۰۸۰۹۰۰۰۳۹۰#sthash.P۱fLT۲KV.dpuf
|
