دریاچه نمک خور
دریاچه نمک خور واقع در موقعیت جغرافیایی ۱۵/۵۵ درجه تا ۱۵/۵۶ درجه شرقی و ۳۰/۳۳ تا ۳۰/۳۴ درجه شمالی بزرگترین دریاچه فصلی نمک جهان (پلایا) می باشد . این دریاچه در قسمت مرکزی تا جنوبی کویر مرکزی
ایران گسترش دارد . ارتفاع این دریاچه از سطح آبهای آزاد به طور متوسط ۷۰۷ متر می باشد. و جزو کم ارتفاعترین نقاط در فلات ایران محسوب می شود .عمق نمک در این دریاچه بر خلاف سایر دریاچه های نمک مشابه در فلات مرکزی ایران بسیار نازک بوده که از ۵ سانتیمتر تا ۱۰ متر متغیر است . علت این تفاوت حرکت دائمی سفره های آبهای شور زیرزمینی و لجن های سیاه لایه های زیرین می باشد که از شکل گیری و تراکم پلتفرمهای نمکی جلوگیری میکند (کتاب کویرهای ایران). زمینهای اطراف این دریاچه در مناطق غربی , شرقی و شمالی بشدت باتلاقی با درصد چسبندگی زیاد و در مناطق جنوبی به صورت زمینهای پف کرده می باشد .
آب و هوای منطقه بسیار گرم و خشک و میزان ریزش باران در دریاچه به صورت میانگین ۲۰ میلیمتر در سال می باشد . در هنگام بارش و ورود سیلابهای زمینهای اطراف به دریاچه سطحی از آب سطح دریاچه را فرا می گیرد .هرز آبهای ورودی به دلیل شوری کویرهای اطراف اشباع از نمک هستند و به دلیل گرمی بالای هوا به سرعت تبخیر شده نمک خود را در دریاچه باقی می گذارند . دمای هوا در گرمترین زمان به ۵۵ درجه و در سرد ترین زمان (شب) به ۲۵ درجه می رسد . میزان رطوبت هوا در فصول گرم در حدود بسیار ناچیزی کاهش می یابد . اختلاف زیاد درجه حرارت در روز و شب باعث شکسته شدن لایه نمک سطحی گشته و لایه های مرطوب زیرین از شکستهای ایجاد شده رطوبت خود را از دست می دهند که این عامل باعث شکل گیری چندضلعیهای نمکی (پلتفورم های نمکی) می گردد . همچنین حرکت لجنهای سیاه لایه های زیرین در این شکل گیری ها موثر است.
این کویر از دو چاله شمالی و جنوبی تشکیل شده که وسعت چاله جنوبی ۳ برابر بزرگتر از چاله شمالی می باشد.ارتفاع از سطح دریا در چاله شمالی ۱۵ متر بیش از چاله جنوبی می باشد. ۲۰% سطح چاله شمالی را نمک سیاه تشکیل میدهد (کویر طبقه) در حالی که در چاله جنوبی این سطح تنها ۵% می باشد. علت ایجاد اشکال تیز و انفجاری نمک سیاه در این منطقه به شرح زیر است. نمک سفید اشعه مادون قرمز خورشید را از خود عبور میدهد. بهترین سطح برای جذب این اشعه لجنهای سیاه رنگ لایه های زیرین است. این لجنها در اثر جذب این اشعه گرم می شوند و حالت انبساطی پیدا کرده و با فشاری که بر لایه های سطحی می آورند باعث شکسته شدن لایه های سطحی و خروج آنها از زمین به سطح کویر می شوند. این لجنهای سیاه پس از خشک شدن در اثر فرسایش بادی و باران اشکال تیز و برنده ای تشکیل میدهند که عملا حرکت خودرو و چهار پایان بر روی آنها را غیر ممکن می کند.
این دریاچه در فصول بارش به صورت مخلوطی از گل رس و نمک در می آید و در فصول خشک به صورت دریایی سفید از نمک تبدیل می شود . فشردگی نمک در لایه های زیرین رانندگی بر روی قسمتهایی از این دریاچه را بسیار سهل و آسان کرده است . در سالهای اخیر مطالعاتی جهت استخراج پتاس از این دریاچه صورت گرفته است که در صورت عملی شدن , این دریاچه را به بزرگترین معدن پتاس در جهان تبدیل خواهد کرد .
در سالهای اخیر و با رونق صنعت اکوتوریسم در ایران , قسمتهای جنوبی دریاچه مورد بازدید طبیعتگردان قرار می گیرد . در زمانهای گذشته جاده عروسان به حلوان از این دریاچه می گذشته که سون هدین کویرنورد بزرگ سویدی نیز در کتاب کویرهای ایران به آن اشاره کرده است ولی به دلیل اشاره بومی های منطقه به خطرناک بودن مسیر , از عبور صرفنظر می کند .
راه های ورود به منطقه : مسیر اول مسیر آسفالته شهرستان خور به طبس بعد از طی مسافت ۵۰ کیلومتر به قسمت جنوبی دریاچه می رسد . به علت باتلاقی بودن زمینهای اطراف و گاه خود دریاچه مسیر دیگری پبشنهاد نمی گردد . در صورتای که قصد حرکت با خودرو بر روی دریاچه را دارید حتما از راهنمای محلی استفاده کنید
دریاچه نمک خور که بزرگترین دریاچه فصلی نمک جهان (پلایا) است، از جمله کم ارتفاعترین نقاط در فلات ایران نیز محسوب می‌شود.
برترین ها: از این قسمت به بعد یکی از استان ها و مکان های گردشگری آنها را نیز در کنار دیگر موارد برایتان انتخاب و معرفی کرده ایم.
دریاچه نمک خور
دریاچه نمک خور که بزرگترین دریاچه فصلی نمک جهان (پلایا) است، از جمله کم ارتفاعترین نقاط در فلات ایران نیز محسوب می‌شود.
این دریاچه در قسمت مرکزی تا جنوبی کویر مرکزی ایران گسترش دارد و ارتفاع آن از سطح آبهای آزاد به طور متوسط ۷۰۷ متر است. عمق نمک در این دریاچه بر خلاف سایر دریاچه‌های نمک مشابه در فلات مرکزی ایران بسیار نازک بوده به طوری که از ۵ سانتیمتر تا ۱۰ متر متغیر است. علت این تفاوت حرکت دائمی سفره‌های آبهای شور زیرزمینی و لجنهای سیاه لایه‌های زیرین می‌باشد که از شکل‌گیری و تراکم پلتفرمهای نمکی جلوگیری میکند.
هرز آبهای ورودی به دلیل شوری کویرهای اطراف اشباع از نمک هستند و به دلیل گرمی بالای هوا به سرعت تبخیر شده نمک خود را در دریاچه باقی می‌گذارند.
دمای هوا در گرمترین زمان به ۵۵ درجه و در سرد ترین زمان (شب) به ۲۵ درجه می‌رسد میزان رطوبت هوا در فصول گرم در حدود بسیار ناچیزی کاهش می‌یابد.
اختلاف زیاد درجه حرارت در روز و شب باعث شکسته شدن لایه نمک سطحی گشته و لایه های مرطوب زیرین از شکستهای ایجاد شده رطوبت خود را از دست می دهند که این عامل باعث شکل‌گیری چندضلعیهای نمکی (پلتفورم‌های نمکی) می‌گردد. همچنین حرکت لجنهای سیاه لایه های زیرین در این شکل گیری ها موثر است.
غار امجک - استان مرکزی
غار امجک یکی از غارهای استان مرکزی است که در ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح دریا و بر فراز دره سلطان امجک قرار گرفته است. ورودی آن دیوارهای به طول ۱۲ متر دارد که نیاز به انجام سنگنوردی توسط غارنوردان دارد. پس از ورود به غار، نردبانی توسط گروه‌های کوهنوردی قرار داده شده که با پایین رفتن از آن به منطقه استلاگیت‌ها و استلاکمیت‌ها وارد می‌شوید که این مسیر به دهلیزی پر از آب ختم می‌شود. ۲ دیواره دیگر به ارتفاع ۷ و ۲ متر وجود دارند که با عبور از آنها به مجموعه‌ای از گل‌فشنگ‌های سقف و دیوار دسترسی پیدا می‌شود که سکونتگاه خفاشان غار نیز می‌باشد.
پارك جنگلی امام زاده هاشم (جاده رشت به تهران)
این پارك در كیلومتر ۲۵ جاده رشت به تهران به بخش امام زاده هاشم كه از توابع شهرستان رشت به مساحت ۸ هكتار واقع گردیده است.
این پارك به دلیل قرار گرفتن در منطقه زیارتی امام زاده هاشم، از استقبال زیادی توسط زائرین و گردشگران بین راهی كه در هنگام مسافرت به تهران یا از تهران به رشت قصد استراحت دارند، برخوردار است.
از امكانات رفاهی داخل پارك می توان به تاسیسات آب و سرویس های بهداشتی، سكوی نصب چادر و محیط جنگلی دلپذیر آن نام برد.
دریاچه‌های تار و هَویر
دریاچه‌های زمین‌ساختی تار و هویر در ۳۰ کیلومتری خاور شهرستان دماوند از جمله دریاچه‌های آب شیرین کوهستانی هستند. این دریاچه‌ها در ارتفاع بیش از ۲۹۰۰ متر از سطح دریا قرار دارند و راه ارتباطی آنها، جاده ماشین روی دماوند - دریاچه تار است.
این دو دریاچه در فاصله حدود ۵۰۰ متری از یکدیگر قرار دارند. بیشترین درازای دریاچه تار ۱.۳ کیلومتر و میانگین پهنای آن ۴۰۰ متر و درازی دریاچه هویر حدود ۹۰۰ متر و میانگین پهنای آن ۱۵۰ متر است.
دو دریاچه روی هم نزدیک به ۰.۷ کیلومترمربع وسعت دارند. سرشاخه آب‌هایی که به این دریاچه‌ها می‌ریزند، چشمه‌ساران کوه‌های قره‌داغ، سیاه‌چال و شاه‌نشین در شمال و آبراهه‌های فصلی از جنوب است که قسمتی از آب آنها وارد دریاچه‌ها می‌شود و قسمتی دیگر، آب رود‌های تار و هویر را تأمین می‌کنند.
این منطقه دارای آب و هوایی کوهستانی است و برای تفریحات آبی از جمله شنا و قایقرانی و ماهیگیری مناسب است.
آتشکده آتشگاه – اصفهان
آتشکده آتشگاه در غرب شهر اصفهان و در مسیر اصفهان - نجف آباد در نزدیکی منارجنبان بر فراز تپه‌ای سنگی و کم ارتفاع قرار دارد. آتشگاه اصفهان یکی از سه اثر قدیمی به جا مانده از دوران باستان و از نظر بزرگی سومین اثر موجود در شهر اصفهان است و یکی از ۷ آتشکده بزرگ ایران در زمان قباد ساسانی می‌باشد.
بنای آتشگاه، آتشدانی بزرگ و مدور است با دریچه‌های متعدد. این ساختمان از خشت‌های گلی خام به طول و عرض ۴۰ سانتیمتر و قطر ۱۴ سانتیمتر ساخته شده و مصالح خشت‌ها، گل و سنگ ریزه و نی‌های ساحل زاینده رود است.
پایه‌های بزرگ و خشتی بنا تقریبا از میانه تپه آتشگاه آغاز می‌شوند و در بالا به ستون‌هایی محکم تبدیل می‌شدند که در گذشته اتاق‌هایی نیز روی آنها قرار داشته‌است.
در بالای تپه بنایی گرد وجود دارد و جز آن هیچ بنایی بلندتر ساخته نشده‌است. این بنا دارای ۸ گوشه‌است و در هر گوشه یک پنجره هم رو به بیرون دارد. گفته می‌شود موبدان زرتشتی، آتش مقدس را در درون این اتاق قرار می‌داده‌اند.
این مجموعه دارای اتاق‌ها و ساختمان‌هایی در ۴ جهت تپه بوده که تا زیر اتاقک آتشگاه ادامه می‌یافته‌اند. در بافت ساختمان‌های این بنا می‌توان سوراخ‌های زیادی را دید که به دست گنج‌یابان کنده شده‌است.
در اطراف این آتشدان در سطحی پایین‌تر اتاق‌های زیادی ساخته بودند که به علت خام بودن خشت‌ها در مجاورت باد و باران به مرور زمان از بین رفته‌اند. بقایای این اتاق‌ها در شمال و شمال شرقی بر جای مانده است.
این آتشدان دارای ۷ پنجره بزرگ قدی و یک در ورودی است که آتش درون آن از تمامی جهات قابل دید بوده است . ارتفاع ورودی آن به اندازه چند پله از سطوح اطراف است و بطور کامل بر تمامی مجموعه و کوه وقوف دارد . در داخل آن در بالای در و تمامی پنجره‌ها طاقچه‌هایی قرار دارند.
مجموعه آتشگاه اصفهان در طول تاریخ به عنوان یکی از جایگاه‌های آتش مقدس و در دوران‌های اخیر به دلیل موقعیت مذهبی و تفریحی همواره مورد توجه مردم اصفهان و اطراف بوده است.
آتشگاه اصفهان در سال ۱۳۳۰ و با شماره ۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
در سالهای دهه ۵۰ مرمت اساسی شد و در اوایل دهه ۶۰ به جهت جلوگیری از ایجاد صدمات و تخریب، درهای ورودی ساختمان‌های آن بسته شد و بطور کامل استتار گردید.
آبشار رحمت آباد
آبشار رحمت آباد با ارتفاع ۲۰ متر، جویم آبشاری در نزدیکی روستای رحمت آباد شهرستان جویم لارستان است و اب بسیار سبکی دارد. کمی دورتر از نخل، باقی مانده آثار یک شهر کوچک در دشتی مسطح قرار دارد. در بالاترین قله این کوه قلعه باستانی کیخسرو وجود دارد که عبور آب از تمامی اتاق ها و سالن‌ها و طبقه‌های آن و تعبیه استخرهای کوچک و متوسط در این مجموعه نشان دهنده رواج آئین میترائیسم در دوره‌های پیش از اسلام در منطقه رحمت آباد جویم است.
طبس ـ خور و بیابانك
جاده‌های كویری فقط به دلیل بافت بیابانی اطرافشان زیبا نیستند؛ اگر در یك غروب زمستانی یا حتی پاییز در جاده طبس به خور و بیابانك حرکت کنید، احساس می کنید جاده از میان دریا می‌گذرد. بازتاب نور در دوسوی جاده، دریایی را پیش چشمان بیننده ترسیم می‌كند كه دریا نیست، اما تا آن را لمس نكنید باور نخواهید كرد كه فقط نمك سراسر چشم‌اندازتان را فراگرفته است. دیدنی‌هایی همچون تل‌ماسه‌ها، قلعه‌های اسماعیلی، درختان كهنسال و سدهای تاریخی كه به این و هم شگفت‌انگیز اضافه كنید، دلایل كافی برای سفر به طبس را خواهید یافت.
برج شمس تبریزی - آذربایجان‌غربی
برج شمس تبریزی روی مزاری منسوب به شمس تبریزی در دوره صفویان در شهر خوی ساخته شد.
سطح بیرونی این مناره با شاخ‌هایی از قوچ وحشی که شاه اسماعیل صفوی طی اقامت ۴۰ روزه‌اش در کوه چله خانهٔ خوی شکار کرده بود، تزیین شده است.
مدارک و تصاویر مینیاتوری باقیمانده از مقبره شمس تبریزی در شهرستان خوی نشان میدهد این بنا در ابتدا از ۳ مناره دور قبر شمس تشکیل شده بود که به دلایل طبیعی اکنون تنها یکی از آنها مانده است.
برج شمس تبریزی ۳.۴۰ متر قطر ۱۱ متر مساحت دارد.
سیستان و بلوچستان
یک باور قدیمی می‌گوید سیستان و بلوچستان یازدهمین سرزمینی است که اهورامزدا آفریده است. این شهر جاذبه های بسیاری دارد که از جمله آنها باید به موارد زیر اشاره کرد.
فواره‌های گِلی
گلافشان یکی از شگفت انگیز‌ترین پدیده‌های سیستان و بلوچستان است. سه گلافشان این منطقه در «دشت کهیر» واقع شده که دوتای آنها به شکل تپه و دیگری به شکل آتشفشان است.
ناف دریا
مردم محلی به این نوع پدیده ناف دریا یا بولوبولو می‌گویند. در هنگام فعالیت گل افشان‌ها صداهایی شبیه شلیک تفنگ به گوش می‌رسد. ارتفاع گل افشان‌های چابهار یا گل فشان تنگ، حدودا۲۰ متر و قطر دهانه آن ۱۲ متر است. بعضی گل افشان‌ها از دامنه‌های خود نیز گل متصاعد می‌کنند اما گل افشان تنگ تنها از دهانه خود این عمل را انجام میدهد.
شهر باستانی ۵هزار ساله
شهر سوخته سیستان و بلوچستان قدمت‌اش به ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد.
ساحل صخره‌ای (دریای بزرگ)
در این ساحل پدیده موج فشان را می‌توان دید. در فصل مرداد و مصادف با وزش بادهای موسمی ارتفاع این امواج به ۱۵ متر می‌رسد.
روستای تیس
روستای تیس با قدمتی حداقل ۲۳۰۰ ساله در دوران هخامنشیان از بندر‌های مهم ایران در دریای مکران بود. این روستا در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و درناحیه‌ای کوهپایه‌ای در شمال غربی چابهار واقع شده است. عکس از قبرستان جن‌ها.
قبرستان جن‌ها
در روستا تیس مقبره‌های جنانی گچ که به باور محلی ها محل سکونت جن‌ها بوده و «پیل بند» و «غارهای‌بان مسیتی» و نقاشی‌های عجیب و غریب آن، دیدنی است. چاه باستانی «تیس کوپان» و گورهای مرموز «تپه نهادی» هم از دیگر جاذبه‌های گردشگری این منطقه است.
غارهای سه گانه
در دامنه کوه شهبازبند، حدود ۲۵ متر بالا‌تر از سطح زمین، دو غار مصنوعی و یک غار طبیعی در کنار هم قرار دارند که این سه غار را مردم بومی «بان مسیتی» می‌گویند. در زبان بلوچی، «بان» مرد صالح و خداپرست و تارک دنیا و «مسیتی» معبد و پرستشگاه خوانده می‌شود. روی دیوارهای سه طرف گنبد، با جوهر قرمز و بنفش، خطوط و علاماتی نقش بسته که بیشتر به خط «گجراتی» و خطوط هندی شباهت دارد.
چابهار
چابهار آب و هوایی بهاری و گرم دارد. حتی در فصل زمستان نیز کشت انواع محصولات کشاورزی ممکن است.
شهر نیشکر
قصرقند در زمان گذشته به گنداوگ معروف بود و به مرور زمان به گنج‌آور تغییر نام داد. در زمان هجوم پرتغالی‌ها، کشت نیشکر رواج یافت. از آنجایی که نیشکر ماده اولیه تولید شکر بوده نام گنج‌آور به قصرقند تبدیل شده است.
بنا‌های تاریخی
قصرقند یکی از قدیمی‌ترین شهرهای استان سیستان و بلوچستان است. این منطقه به دلیل قرار گرفتن در کنار رودخانه کاجو کیاکور و نیز وجود چندین قنات پر آب و نیز خاک مناسب، بسیار مستعد برای کشاورزی بود. به لحاظ تجارت و بازرگانی محصولات عمده قصر قند همچون نیشکر و نوعی قند قرمز، چرم و پوست به مراکز بزرگ آن روزگار همچون بابل و بین‌النهرین صادر می‌شد. عکس: بقایای قلعه قصر قند - دوره صفوی
گاندو، تمساح‌های پوزه کوتاه ایران
گاندو نامی است محلی برای تمساح مردابی یا تمساح پوزه کوتاه ایرانی. طبق آخرین سرشماری‌ها در بهار سال ۱۳۹۱ در منطقه حفاظت شده گاندو (باهوکلات) تعداد تمساح پوزه کوتاه ایرانی به ۲۸۶ عدد رسیده است. هر جفت تمساح پوزه کوتاه در فصل جفت گیری ۱۵ تا ۲۰ عدد تخم می‌گذارد که در صورتی که شرایط مهیا باشد دست کم نصف این تعداد قادر به رشد و نمو هستند.
قلعه سب
در روستای سب شهرستان سوران قلعه‌ای قرار دارد که از جاذبه‌های دیدنی استان سیستان و بلوچستان محسوب می‌شود. این قلعه خشتی و گلی مرتفع‌ترین قلعه خشتی ایران است.
ساختمان قلعه
قلعه سب از ۱۰ اتاق کوچک و بزرگ تشکیل شده که در اطراف حیاط مرکزی جای گرفته‌اند و برای دسترسی به فضا‌های حاکم نشین و تابستانی، راه پله‌ایی مخفی، کم عرض، با شیب زیاد وجود دارد. قلعه سب بعد از زمان صفویه به ویژه در عصر افشاریه محل سکونت حاکمان بود.
رودخانه‌های فصلی
رود خانه کاجو در زمان بارندگی. چندین رودخانه فصلی در سیستان و بلوچستان جاری است.
هامون
دریاچه هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه است. این دریاچه از سه دریاچه کوچک تشکیل شده‌است که در زمان وفور آب به هم متصل می‌شوند و دریاچه هامون را که تشکیل میدهند.
موج‌سواری در سواحل چابهار
در سال ۱۳۹۱ یک دختر ۲۶ ساله موج سوار ایرلندی در سواحل چابهار در استان سیستان و بلوچستان موج سواری کرد. وی از این سفر مجموعه عکس‌هایی را منتشر کرده است. این منطقه می‌تواند برای موج‌سواری و غواصی مورد توجه گردشگران قرار گیرد.
[۱]
