دهگلان
دهگلان استان
کردستان مشخصات کلی شهرستان[ویرایش]
وسعت ۲۰۵۰ کیلومتر مربع
جمعیت ۶۵۰۰۰ نفر در سال ۱۳۷۵ و ۷۸۰۰۰ نفر در سال ۱۳۸۳ با ۵/۱ احتساب نرخ رشد و ۶۰۱۱۴ نفربه استناد سرشماری نفوس ومسکن سال ۸۵ (سایت www.Amar.org.ir).
مرکزیت شهر دهگلان با ۲۰۶۰۲ نفربه استناد سرشماری نفوس ومسکن سال ۸۵ (سایت www.Amar.org.ir ).
حدود جغرافیایی شمال ، جنوب ، شرق ، غرب : شهرستان دهگلان از شمال به شهرستان های بیجار ودیواندره ، از شرق به بخش مرکزی شهرستان قروه ، از جنوب به شهرستان های کامیاران وسنقر کلیایی واز غرب به شهرستان سنندج محدود می شود.
موقعیت ریاضی طول جغرافیایی ، عرض جغرافیایی : بین ۳۵ درجه و۱ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۳۹ دقیقه عرض شمالی نسبت به خط استوا و ۴۷ درجه و ۷ دقیقه تا ۴۷ در جه ۳۶ دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ واقع شده است.
تعداد بخش ۲ بخش به نام های ( مرکزی وبلبان آباد )
تعداد ۵ دهستان به نامهای ( ئیلاق شمالی ، حومه ، قروچای ، سیس وئیلاق جنوبی)
تعداد کل مزارع ، مکان ها وروستاهای تابعه ۱۲۰ نقطه.
تعداد روستاهای دارای بالای ۲۰ خانوار یا ۱۰۰ نفر جمعیت .......... روستا: ۱۱۹
تعداد شهرها: ۲ شهر – دهگلان وبلبان آباد
تعداد بخش ۲ بخش به نام های ( مرکزی وبلبان آباد )
تعداد ۵ دهستان به نامهای ( ئیلاق شمالی ، حومه ، قروچای ، سیس وئیلاق جنوبی )
تعداد کل مزارع ، مکان ها وروستاهای تابعه ۱۲۰ نقطه.
تعداد روستاهای دارای بالای ۲۰ خانوار یا ۱۰۰ نفر جمعیت .......... روستا: ۱۱۹
تعداد شهرها: ۲ شهر – دهگلان وبلبان آباد
ضرورت ایجاد شهرستان[ویرایش]
ایجاد توسعه پایدار ، همه جانبه وجلوگیری از نابرابری توازن منطقه ای، جلوگیری از مهاجرت به شهرهای بزرگ وتمرکز زدایی ، همگن سازی وکاهش اثر نیروهای گریز از مرکز ، جلوگیری از طبقات واسط اداری ، رفع نابرابری ومحرومیت های منطقه ، وجود سکونت گاه ها وقطب های جمعیتی بزرگ ، موقعیت استراتژیک جغرافیایی ووجود کانال های ارتباطی مانند جاده ها وامکان ارتباط با سایر بخش ها ،شهرستان ها واستان های همجوار، معادن غنی ، آبهای زیرزمینی ، وکشاورزی ودامداری ، صنعت.موقعیت سرزمینی استقرار دهگلان دارای بار استراتژیک بالایی است ونیاز به مدیریت منطقه ای دارد.
اوضاع طبیعی[ویرایش]
تاریخ جغرافیایی: آب وهوای کوهستانی ودارا بودن کوه های شیدا وخسرو کش وعبدالرحمن ومراتع مناسب دامپروری وآثار باستانی شهر قدیمی سیس وآرزند وعباسجوب ودشتهای مرغوب سراب وبگه جان وطهماسبقلی وسایر دشت های شهرستان که به آن چشم انداز خوبی داده است
موقعیت ، حدود ومساحت: شهرستان دهگلان با مساحت کلی ۲۰۵۰ در بین ۳۵ درجه و۱ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۳۹ دقیقه عرض شمالی نسبت به خط استوا و ۴۷ درجه و ۷ دقیقه تا ۴۷ در جه ۳۶ دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ ودر ارتفاع ۱۹۰۶ متری از سطح دریا قرار گرفته که از شمال به شهرستان های بیجار ودیواندره ، از شرق به بخش مرکزی شهرستان قروه ، از جنوب به شهرستان های کامیاران وسنقر کلیایی واز غرب به شهرستان سنندج محدود می شود.
توپوگرافی : وضع زمین وتیپ خاک: ۱۵۹۹۶۳ هکتار اراضی دیم و ۱۴۴۸۵هکتار آبی و ۸۵۰۰۰ هکتار آبی چاه های عمیق ونیمه عمیق. از نظر توپوگرافی شهرستان دهگلان به سه قسمت
کوهستانی :جزئی از زون سنندج – سیرجان که در قسمت غرب وجنوب منطقه واقع شده است. ۲- پایکوهی: که شامل پایکوههای رشته کوه صلوات آباد ورشته کوه پنجه علی می شود و
دشت: دشت دهگلان از سه طرف به ارتفاعات واز طرف شرق به دشت قروه محدود شده ودارای وسعتی در حدود ۶۲۷ کیلومتر مربع با شیب ملایم به طرف شمال وشرق گسترش یافته است.
از نظر تیپ خاک:
خاک های این منطقه مانند خاک های استان جوان بوده ومراحل پیدایش خاک را بطور کامل سپری نکرده وچون اکثر این خاک ها در تپه ماهورها پدید آمده اند دارای زهکشی طبیعی خوبی بوده وخطر از نظر شوری آن را تهدید نمی کند.
پوشش گیاهی:
گیاهان مرتعی: درکوهستان ها وشیب های تند می رویند وشامل: خار زرد، بومادران، شیرسنگ، شنگ ، سیر وحشی ، نباتات خانواده بقولات ،نباتات خانواده گرامینه، یونجه وحشی ، کنگر، شیرین بیان وشقایق وحشی می باشد
گیاهان مزروعی که در شیب های کم می رویند وشامل ۹۰۰۰۰ هکتار مرتع درجه یک مناسب پرورش دام
آب وهوا: معتدل گرم شمالی (زمستاهای بسیار سرد وتابستان های معتدل)
آب های سطحی رودخانه ها ، مسیل ها ، انهار ، آب بندها و... : منطقه دهگلان قسمتی از حوزه آبریز قزل اوزن است که منشاء آبگیر رودخانه های این منطقه از ذوب رف وباران های فصول سرد ومعتدل است. دارای ۴ رودخانه ( رودخانه های دهگلان ، چرخه بیان ، تروال ومیرکی) و ۱۱۱۴ دهنه چشمه با تخلیه سالانه ۰۸/۱۷۵ میلیون متر مکعب آب و دو سد (سورهال وسنگ سیاه )واز عمده آب بند های این منطقه می توان به عباسجوب، تروال ، توربه ریز، آرزند، دلک، نیاز، دهگلان، حسینی، قروچای ،
آسیابجوب ، علی آباد وتازه آباد گاومیشان اشاره کرد.
آب های زیرزمینی ( کاریزها، چشمه ها، چاه ها) : ۳ رودخانه و ۸۰۲ حلقه چاه عمیق ونیمه عمیق
اوضاع انسانی و فرهنگی[ویرایش]
جمعیت وشاخص های آن ( ترکیب سنی ، ترکیب جنسی ، نرخ رشد ، شهری ، روستایی ، مهاجرت ، ساکن ، غیر ساکن ، ایلات وطوایف): شهرستان دهگلان ۰۴۱۱۷۸/۰ جمعیت استان و ۰۰۰۸۴۱/۰ جمعیت کشور را تشکیل که از این تعداد ۶۴% کمتر از ۲۹ سال، ۲۱% از ۲۹ تا ۴۹ سال ، ۱۵% از ۴۹ سال به بالا، ترکیب نسبی جوان با ۱/۱% رشد، ۵۰۴/۰ مرد، ۴۹۶/۰ زن ، مهاجرت ۵۲۶ نفر ، شهری ۳۳% ، روستایی ۶۷%.
قومیت وزبان وفرق: کرد وبه زبان کردی.
دین ومذهب: اسلام – ۹۰/۰ سنی و ۱۰/۰ شیعه.
سنتها وآداب ورسوم خاص منطقه: حدود ۸۵% از ساکنین این شهرستان از اکراد گوران وبقیه از مهاجران ایلات، بیلوند ، شیخ جعفری و... هستند که با تاثیر پذیری از مراودات وارتباطات فرهنگی تا حدودی آداب ورسوم خویش را حفظ نموده اند که مهمترین این شاخصه های فرهنگی باقیمانده را می توان در ازدواج، عزاداری ، مراسم آیینی وآمد وشدهای خانوادگی می توان دید از جمله این آداب می توان به موارد زیر اشاره کرد
جوانان به صورت دسته جمعی در غروب آخرین شب سال به پشت بام ها می روند وشال ابریشمی را از دودکش یا ایوان پشت بام ها آویزان می نمایند وهر خانواده پیشکش وهدیه ی سال تازه اش را که نشانگر بخشش وبرکت است در گره ی پایین سال گذاشته وآن را تکان می دهد تا شال را بالا بکشند این هدیه معمولاً شامل گردو ، کلوچه های محلی ، تخم مرغ های رنگی ، سکه و... می باشد.
هیلکه ماران: هیلکه در زبان کردی همان تخم مرغ است که معمولاً در این منطقه در اویل نوروز آن را به رنگ ها ونقش های زیبا در می آورند وآن را به رسم هدیه روی سفره ها می چینند یا به بچه ها می دهند در روزهای ابتدایی سال بچه ها تخم مرغ های هدیه ای را در یک بازی به نام «هیلکه ماران» بهم می کوبند.
برگزاری مراسم عزاداری در دهگلان وعلی الخصوص در روستاها از تشریفات خاصی برخوردار است بدین معنی که پس از فوت متوفی مخصوصاً اکثری از افراد سرشناسی وبا نفوذ باشد در وسط میدان آبادی یک کرسی نهاده وکلیه البسه شخص متوفی را روی آن در معرض دید عموم می گذارند در این مراسم که اصولاً از کلیه دهات اطراف دعوت بعمل می آید ویا خود به صورت گروهی واز صبح روز بعد از فوت حضور می یابند صاحبان عزادار میدان ده به صف ایستاده ومدعوین پس از رسیدن به محل با نظم وترتیب خاصی با صاحبان عزادار دست بلند کرده ودر این مراسوم است از دام وحشم باقی مانده از شخص فوت شده بهترین آن را ذبح وگوشت آن را در این پذیرایی ها به مصرف می رسانند.
عید مولود در دهگلان با تشریفات خاصی برگزار می گردد روز میلاد حضرت محمد(ص) ، از چند شب جلوتر در مساجد مراسم وچراغانی همراه آیینه وآذین بندی صورت گرفته ودر شب روز میلاد جشن مولودی با تشریفات خاصی در مساجد برگزار می گردد این مراسم با خواندن اشعار مذهبی وزدن دف همراه است شرکت عموم مسلمین آزاد است.
اوضاع اقتصادی شهرستان[ویرایش]
• راه های ارتباطی: سنندج ، قروه وکامیاران وبیجار ودیواندره
کشاورزی ومحصولات عمده: گندم ، جو ، ذرت ، آفتابگردان، سیب زمینی ، نخود ، پیاز ودانه های روغنی وسایر محصولات
جنگل ها ، مراتع وچراگاه ها: ۹۰۰۰۰ هکتار مرتع وپوشش گیاهی مناسب
دامداری ، مرغداری ، زنبورداری ، صید و...: ۱۸۰۰۰ راس دام و۵۰ واحد مرغداری و۱۵واحد گاوداری وپرورش شترمرغ ودهها پروژه زنبورداری
صنایع ومعادن: دو شهرک صنعتی ، سنگبری ، کاشی وسرامیک ، فیلتر، موکت وسیم جوش ، ولوله پلی اتیلن
صنعت: دو شهرک صنعتی
صنایع دستی : فرش ، جاجیم وگلیم
معادن: سنگ ، ماسه معدن پوزلانی مواد اولیه کارخانه سیمان و سنگ های تزئینی
امورتجاری وداد وستد: کشاورزی – دامداری وصادرات محصولات کشاورزی
معیشت غالب اهالی ونسبت توزیع اشتغال در بخش های کشاورزی ، صنعت وخدمات: ۶۰/۰ کشاورزی ، ۲۵/۰ دامداری وصنایع دستی ۱۵/۰
اوضاع اجتماعی وسیاسی[ویرایش]
برخورداری شهرستان از راه آسفالته وشوسه به تفکیک درجات: ۲۰۰کیلومتر آسفالت درجه ۱ ، ۱۰۰ کیلومتر آسفالت درجه دو ، ۴۰۰ کیلومتر شوسه درجه یک ، ۱۰۰ کیلومتر شوسه درجه دو
برخورداری شهرستان از راه های مناسب روستایی : ۱۰۰ کیلومتر آسفالت درجه دو ، ۴۰۰ کیلومتر شوسه درجه یک ، ۱۰۰ کیلومتر شوسه درجه دو
برخورداری شهرستان از آب لوله کشی: ۷۰/۰دارای آب لوله کشی.
برخورداری شهرستان از برق: ۹۰/۰دارای برق.
برخورداری شهرستان از فضاهای مناسب آموزشی: ۵۰/۰ فضای آموزشی مناسب
برخورداری شهرستان از فضاهای مناسب فرهنگی: ۵/۰ فضای فرهنگی
برخورداری شهرستان از فضاهای مناسب تربیت بدنی: ۱۰/۰ فضای تربیت بدنی.
برخورداری شهرستان از مخابرات وپست: ۴۰/۰ امکانات مخابرات.
برخورداری شهرستان از پوشش صدا وسیما: ۷۵/۰ دارای پوشش صدا وسیما.
برخورداری شهرستان از امکانات بهداشتی ودرمانی: ۴۵/۰ دارای امکانات بهداشتی.
برخورداری شهرستان از شاخص خدمات شهری (آسفالت، فضای سبز، آتش نشانی ، جمع آوری زباله وسایر خدمات): ۷۰/۰ امکانات موارد فوق موجود در دهگلان
نام گذاری شهرستان و وجه تسمیه[ویرایش]
چون در هنگام بهار گلهای زرد وسفید به طور وسیع در محل فعلی دهگلان وروستاهای اطراف می روئیده لذا نام آن را ده(آبادی)گلان(گلها) یا به عبارت دیگر آبادی گلها نامیده اند.
مرکزیت شهرستان[ویرایش]
موقعیت مرکز شهرستان و فواصل آن نسبت به مرکز استان ومراکز بخش ها و دهستان های تابعه: در ۵۰ کیلومتری استان و۴۰ کیلومتر با مراکز بخش های پیشنهادی، با باشماق ۱۷ کیلومتر، با سیس ۱۸ ، با قروچای ۱۹ ، با بلبان آباد ۱۸ و با بلدستی ۱۸ کیلومتر فاصله دارد.
ادارات، سازمان ها و موسسات مرکزشهرستان: ۲۴ اداره مستقل و ۲۴ نمایندگی و ۱۵۰۲ کارمند و ۱۰۲ واحد تعاونی.
موقعیت های ویژه مرکز شهرستان:
۱-از لحاظ چگونگی سایت استقرار سکونت گاه های تابعه وحوزه نفوذی به مثابه شهرهایی است که جهت رشد موزون وشعاعی مسیری هموار و گسترده ودشتهای پهناوری را دربر می گیرد.
همگنی فرهنگی که به صورت یک مجموعه کاملاً همگن و واحد از نظر مذهب، زبان وآداب و رسوم می باشد .
همگنی طبیعی که به صورت یک چشم انداز کاملاً مشخص و معین جهت مرکزیت به حومه خود می باشد که هیچگونه موانع طبیعی آب، رودخانه و ارتفاعات این شهر را از حومه خود جدا نکرده است.
سهولت دسترسی به واحد های زیر مجموعه از لحاظ زمانی ومکانی و ارتباطی نقطه مشرف وشعاعی می باشد.
در حد فاصل ۴ استان کردستان – کرمانشاه – همدان و زنجان.
بخش مركزئ[ویرایش]
← دهستان ئيلاق شماليچشمه دراز//
نقاره خان /آخي كمال//اسله مرز/امير آباد/
بایه /
بریاخان /
بگه جان /
بله دستی /تازه آباد گاوميشان/
تیلکوه /حصاراسله مرز/
حقه /خان آباد/خضرلك/دولت آباد/سالار آباد/سراب سوره/سراب شهرك عليا/سي وسه مرده/
شادبلاغی /
شیدا /ظفر آباد/علي آباد لوچ/قشلاق جوب/قشلاق خداكرم/قلعه فولاد/
قلعه گاه /
قلقله /
قوچم /
کاکه جوب /
گمدره /
گنداب /مبارك آباد/محمد آباد خرزه/نياز
← دهستان حومه دهگلانآب باريك/
ارزند /آسياب جوب/
بای تمر /تازه آباد طهماسبقلي/
تلوار /
توبره ریز /حاجي آباد/حاجي پمق/حسن آباد/حسيني/
دلک /
ده رشید /سرخه جوب/سعيد آباد/طهماسب قلي/عباس جوب/علي آباد مشير/
قاضی جوب /قلعه احمد آباد/
کروندان /اردوگاه كريم آباد/ناصر آباد/كچي گرد
← دهستان قروچائابراهيم آباد/
آقبلاغ /باغچه مريم/چرخه بيان/عالي پنيك/كاني پهن/كوله بيان/ناوگران/هليز آباد/تاته رشيد/تازه آباد قروچاي/چقماق دره/چيلك/سراب حاجي پمق/شعباني/قرو چاي/كاني عينعلي/كايوشه/كرگ آباد/ميركي/تازه آباد/شهرك صنعتي دهگلان/
← شهرهادهگلان/قرو چاي
بخش بلبان آباد[ویرایش]
← دهستان ئيلاق جنوبيباشماق
بكر آباد
حاجي آباد بزرگ
ده رقه
شاه جوب
صادق آباد
قادرمرز
كاكوي سفلي
كاكوي عليا
كاني شاه قلي
کلکهگردميران سفلي
گردميران عليا
گرگانهمراد آباد
ملهاحمد آباد پنجه
چاغربلاغ
سراب شيخ حسن
سلسلهقره بلاغ پنجه
لاله اي
← دهستان سيسغلام آباد
ميمون آباد
رامل
گزگزاره سفلي
گزگزاره عليا
میانگورانبهمن آباد
تازه آباد
جوانمرد آباد
چراغ آباد
زاغه
سراب دوكل
سرنجیانهسروالهسورالسیسمبارك آباد كله رش
مجيد آباد
هندي بلاغ
← شهرهابلبان آباد
باشماقسرنجیانهسيس
گردميران عليا
