روستای تاریخی کنگ

---

روستای تاریخی کنگ، ماسوله ای در دل سرزمین خراسان
مشهد-ایرنا-روستای تاریخی کنگ در۲۹ کیومتری مشهد قرار دارد و تشابه زیادی به لحاظ معماری و ساخت و ساز به روستای ماسوله دارد که به همین دلیل به ماسوله خراسان معروف شده است.

'کنگ' در لغت دو معنادارد، اول پرنده ای قوی پنجه که در مناطق کوهستانی زندگی می کند و دوم از آن به عنوان دژی مستحکم تعبیر شده است.
روستای پلکانی کنگ در ۱۹ کیلومتری غرب طرقبه و ۲۹ کیلومتری مشهد قرار دارد و آخرین روستا در محور دره رودخانه کنگ می باشد که از طریق یک جاده آسفالت به روستای نغندر و سپس شهر طرقبه و از آنجا به شهر مشهد مرتبط می شود و ماسوله ای دیگر را از دوران قبل از اسلام به نمایش می گذارد.
قدمت 'کنگ' به پیش از اسلام باز می گردد؛ این روستای تاریخی با معماری پلکانی و چهره ای شکست خورده و تکیده در آینه صاف و بی آلایش سرزمین آفتاب رخ می نماید.
این روستا نه خیلی دور و نه خیلی نزدیک است و می توان در کنار رودهای جاری آن چشم ها را شست و جور دیگری به زندگی نگریست.
روستای تاریخی کنگ در پهنه سبزگون باغ های گیلاس و کوه های سربه فلک کشیده خودنمایی می کند و هنوز هم ردپای تاریخ در دل این روستای کهنسال چشم ها را خیره و درون متلاطم آدمی را آرام و آسوده می سازد.
این روستا به دلیل وضعیت خاص جغرافیایی منطقه (وضعیت دره ای) و به دلیل وجود کوههای مرتفع و درختان فراوان وعدم وزش بادهای خشک، از آب و هوای معتدلی برخوردار است .
همچنین به دلیل اختلاف ارتفاعی که آن و مشهد وجود دارد، معدل درجه حرارت روزانه کنگ سه تا چهار درجه سانتیگراد پایین تر از معمول درجة حرارت روزانه مشهد است.
این روستا از ییلاقهای مشهد و طرقبه به دلیل بافت مسکونی پلکانی جذاب، آب و هوای معتدل و طبیعت سرسبز و خرم در میان مردم مشهد و زائران این شهر مشهور شده است.
چشم انداز ارتفاعات، باغهای سرسبز و حاشیه رودخانه به ویژه در فصول بهار، تابستان و پاییز بسیار جالب توجه و تماشایی است.
از دیگر جاذبه های طبیعی روستای کنگ، باغهای انبوه و سرسبز میوه آن است.
چشم انداز این باغها در فصول بهار، تابستان و پاییز بسیار تماشایی است و گردشگران بسیاری را به سوی خود جلب می کند.
روبروی روستا رودخانه ای است که از ارتفاعات اطراف روستا سرچشمه می گیرند و در میان دره ای سرسبز جریان می یابند.
چهره این روستایی قدیمی با معماری پلکانی و مردمانی که هر روز و هر لحظه چشم به راه میهمانان بهاری هستند، نمادی از صلح و دوستی و رسم مهمان نوازی مردمان این سرزمین است.
بافت تاریخی و فرهنگی روستای کنگ و معماری پلکانی آن موجب شده تا از دوران پیش از اسلام تاکنون این روستا که در ۱۹ کیلومتری غرب طرقبه و ۲۹ کیلومتری مشهد قرار دارد در نقش یکی از پرجاذبه ترین مناطق ییلاقی خراسان مورد توجه گردشگران و مسافران باشد.
کنگ به دلیل استقرار سکونت گاه های آن بر روی کوهپایه با عنوان روستایی پلکانی و ماسوله ای خراسان شناخته شده که این موضوع نقش بسزایی در جذب توریسم خارجی داشته است.
این روستا در دامنه کوه بینالود قرار گرفته و به سبب موقعیت جغرافیایی و پلکانی بودن منظره کنگ و به لحاظ زیبایی شناسی و ساختار معماری در نوع خود بی نظیر و قابل بررسی است.
کنگ با دره های سرسبز و آب وهوایی مطلوب و قرار گرفتن سکونت گاه ها بر روی کوهپایه، شباهت بسیاری به شهر ماسوله دارد و از سویی قدمت این روستا و وجود گورستان قدیمی، مسجد، تکیه و رباط شاه عباسی، جلوه این روستا را در نظر بیننده بیشتر نشان می دهد.
مسجد و تکیه روستا با قدمتی ۱۵۰ ساله از جمله جاذبه های تاریخی روستای کنگ است.
این روستا دو تکیه دارد که یکی از آنها در آتش سوزی سالهای اخیر از بین رفته و تکیه باقی مانده از دیگر بناهای قدیمی روستاست که قبری قدیمی به نام خانم آمنه در آن به چشم می خورد.
قلعه تیغ میان نیز که در میان روستای کنگ قرار دارد از بناهای کهن روستاست.
از دیگر جاذبه های تاریخی این روستا می توان به رباط پای کوه کنگ یا رباط شاه عباسی در انتهای دره کنگ و بر روی دامنه ای مشرف به رودخانه کنگ اشاره کرد.
این رباط در دو مسیر دسترسی دارد یکی از سمت دره و دیگری از سمت کوهستان، فاصله این رباط تا روستای کنگ با پای پیاده حدود یک ساعت و نیم است.
قبرستان کنگ دیگر جاذبه تاریخی این روستاست که بر روی تپه مشرف به روستا واقع شده است و دارای سنگ قبرهای با ارزشی است. اکثر سنگ قبرها از جنس شیست است و بر روی هر قبر، دو سنگ قبر قلوه ای شکل قرار داده شده است.
تاریخ قبرها بیشتر به هجری قمری است و علامت مخصوص هر متوفی به شکلهای گوناگون از جمله شانه و صورت بر روی آنها حک شده است.
'کنگ'در کنار تمامی جاذبه های فراوان، دارای درختان میوه و داروهای گیاهی است. مهمترین درخت میوه در این روستا درخت گیلاس و آلبالوست و همچنین در ارتفاعات این منطقه گیاهان دارویی نظیر 'پر سیاووشان'، 'خاکشیر'، 'گل گاوزبان'، گیاهان بالشتکی گل سفید و صورتی که به زبان محلی به آن ها 'خارکوله' و نوعی گیاه شبیه به گل گلایل که در زبان محلی به آن ها 'سرشک' می گویند یافت می شود.
پیشه مردم این روستای تاریخی، باغداری، دامداری، کشاورزی و فرش بافی است و بسیاری از اهالی این روستا نقش گسترده ای در تولیدات دامی و میوه ای منطقه دارند.
این روستا از دو جاده به روستاهای 'زشک' و 'جاغرق' مرتبط شده است؛ این پوشش سبز کوهستانی، مکان بکری برای گردشگران است و از سویی مسافران بسیاری در سفر به این منطقه دل به کوه ها و طبیعت آن می سپارند.
در دل این منطقه تاریخی رودخانه پرآب کنگ در کنار درختان میوه چشم انداز بدیعی را ایجاد کرده و ارتفاعات، باغ سرسبز و حاشیه رودخانه یکی از مهمترین ظرفیت های این منطقه محسوب می شود و این منطقه به درختان میوه اش معروف است.
روستای کنگ با ۱۸۴ هکتار دارای رودخانه و قنوات و چشمه هاست و باغات این روستا در یک آرایش خطی به صورت دو رشته در میان دو دره اصلی محدوده روستا و تحت تأثیر شکل منابع اصلی آب روستا، اعم از دو رودخانه امتداد یافته اند.
راه های باغی و کشاورزی روستا حدود ۷۳ کیلومتر است .
سوغاتی های این روستای هزار ساله شامل زرشک، زعفران، نبات و انواع میوه های سردرختی است و مهمترین غذاهای سنتی و محلی این منطقه را آش شله قلم کار، شله ماش، بلغور و آش مخصوص با سبزی کوهی و پخت نوعی نان مخصوص با سیب زمینی تشکیل می دهد.
مراسم سنتی عزاداری ماه محرم در کنگ همراه با حرکت علم ها از تکیه ای به تکیه دیگر برگزار می شود.
در این روستا بهره گیری از انواع آوازها و آهنگ های محلی همراه با سازهای دهل و سرنا، در مراسم عروسی و جشن های مردم متداول است.
یکی دیگر از رسوم و عقاید ساکنان کنگ روشن کردن شمع در زیر درختی در کنار چشمه است اما از مکان های مهم مذهبی این روستا می توان به مزار شیخ عبدا... اشاره کرد.
وی یکی از عرفای این دیار بود و در سال ۱۲۶۶ هجری قمری متولد شد؛ او در مشهد، قم و عتبات عالیات به تحصیل پرداخت و در روستای کنگ چشم از دنیا فرو بست.
این روستا آخرین روستا در محور دره رودخانه کنگ است و همانند دیگر ییلاق های مشهد در حال مدرن شدن است؛ خانه هایی در بالاترین نقاط روستا با نمای شهری، حتی با شیشه رفلکس دیده می شود.
در این هوای پاییزی، هنوز نشانی از سرمای زمستانی به سراغ کنگ نیامده و هوا نسبتا گرم و بهاری است.
اگر آخر هفته را در این ییلاق سپری کنید ، با نوشیدن لیوانی چای داغ در کنار رودخانه های جاری این روستا خستگی یک هفته کاری را از تن به در خواهید کرد.
بافت تاریخی، زیبا و اصیل کنگ باعث شده که به منظور حفظ ارزش های تاریخی و فرهنگی موجود در این روستا، اقداماتی برای مستند سازی آن توسط اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری در منطقه انجام گیرد تا جلوه های سنتی این روستای زیبا همچنان حفظ شود و مامنی باشد برای دوستداران طبیعت و سنت های اصیل و آرام بخش ایرانی