روستای توت
فارس گزارش می‌دهد
نبض تعزیه در روستاهای تاریخی یزد می‌تپد
هنر تعزیه‌خوانی که این روزها در بسیاری از نقاط کشور یا به دست فراموشی سپرده شده یا اصالت و جایگاه گذشته خود را از دست داده، در روستاهای تاریخی و پرقدمت یزد، نبض تپنده‌ای دارد و با نزدیک شدن به دهه پایانی ماه صفر، رونق گرفته است.
به گزارش خبرگزاری فارس از یزد، تعزیه‌خوانی که در برخی روستاهای یزد از آن به عنوان تعزیه‌گردانی یاد می‌شود، نه تنها یکی از آیین‌های عزاداری است بلکه از هنرهای اصیل و زیرشاخه‌های هنرهای نمایشی است و گرچه در مقطعی مورد بی‌مهری قرار گرفته بود، اما طی سالیان اخیر تلاش‌هایی برای احیای این آیین اصیل انجام شده است.
احیای تعزیه‌خوانی در بسیاری از نقاط کشور انجام شد اما به نظر می‌رسد در برخی مناطق، روش‌های جدید تعزیه‌خوانی سبب شده تا اصالت تعزیه‌خوانی کم‌کم به حاشیه برود و بزرگان تعزیه‌خوانی در این مناطق، از برگزاری آیین‌های جدید تعزیه ابراز نگرانی می‌کنند.
اصالت تعزیه اغلب به نسخه‌های تعزیه که اصطلاحاً به آن عریضه گفته می‌شود، بوده و استفاده از ابزار، موسیقی و حتی هنرمندانی که به جای شخصیت‌های واقعه کربلا دم می‌گرفتند، بوده اما به گفته قدیمی‌ترهای هنر تعزیه، هم متن‌ها یا همان عریضه‌ها، هم موسیقی و هم نوع لباس و ابزار تعزیه با گذشته بسیار متفاوت شده است.
اصالت تعزیه در بسیاری از مناطق کشور از دست رفته است
برخی از بزرگان و قدمای تعزیه نیز معتقدند تعزیه در دو دهه اخیر به بیراهه رفته و سبب شده جایگاه گذشته خود را به ویژه در میان افرادی که اصالت تعزیه را در گذشته درک کرده‌اند، از دست بدهند.
در استان یزد شاید تعزیه مانند مناطقی نظیر طالقان، تفرش، استان مرکزی و... که از آنها به عنوان مهد تعزیه یاد می‌شود، رونق نداشته باشد، اما بی‌شک یکی از اصیل‌ترین و بهترین و پرمخاطب‌ترین تعزیه‌های ایران در دهه آخر ماه صفر در مناطقی از استان یزد از جمله روستاهای عقدا برگزار می‌شود.
برخی از روستاها و مناطق استان یزد به دلیل برگزاری تعزیه در همین ۱۰ شب، شهرت جهانی پیدا کرده‌اند و با آغاز این مراسم، جمعیت روستا چندین برابر می‌شود و در میان تماشاچیان، گردشگرانی از خارج از کشور نیز در این مراسم حضور دارند.
قدمت تعزیه در توت به ۱۵۰ سال پیش می‌رسد
روستای توت در ۶۰ کیلومتری مرکز شهرستان اردکان استان یزد، از روستاهایی است که تعزیه در آن قدمت تاریخی دارد و از حدود ۱۵۰ سال پیش تاکنون تعزیه در آنجا برگزار شده است.
در روستای توت حتی در دورانی که رضاخان با برگزاری هر گونه مراسم مذهبی، عزاداری، سخنرانی و تعزیه‌خوانی به شدت مبارزه می‌کرد و مجالس عزاداری امام حسین (ع) را بی‌شرمانه توسط عمال خود به هم می‌ریخت، مراسم تعزیه برگزار شد و حتی یک سال برگزاری این مراسم تعطیل نشده است.
همه آنهایی که دستی در هنر تعزیه دارند، حتما یک بار هم که شده، نام روستای توت را شنیده‌اند، همان روستایی که شاید ۵۰ نفر جمعیت داشته باشد؛ اما در دهه آخر ماه صفر به ویژه پنج روز آخر، جمعیت این روستا به ناگاه به ۲۰هزار نفر می‌رسد.
حسینیه تاریخی روستای توت، قدمتی بیش از ۱۵۰ سال دارد و از سال‌های دور تاکنون، این حسینیه محل برگزاری مراسم عزاداری امام حسین (ع)، برگزاری تعزیه، پخش و توزیع غذای نذری و... بوده است.
تعزیه عقدا و توت از اصیل‌ترین و سنتی‌ترین مراسم‌های تعزیه کشور است
یکی از محققان فرهنگ عامه و از فعالان فرهنگی شهر عقدا در مورد برگزاری تعزیه در این روستا به خبرنگار فارس گفت: تعزیه عقدا از اصیل‌ترین و سنتی‌ترین تعزیه‌هایی است که در کشور برگزار می‌شود و گرچه برگزاری آن منحصر به چند روز است، اما شور و هیجان مردم برای برگزاری این مراسم هر سال بیشتر از سال‌های قبل می‌شود.
محمدرضا امامی عنوان کرد: آیین ویژه روزهای پایانی ماه صفر در روستای توت به شکل ویژه‌ای برگزار می‌شود و این آیین حتی به عنوان میراث معنوی با شماره ۵۳ در سال ۱۳۸۸ به ثبت رسیده است.
وی یادآور شد: بسیاری از مردم با پای پیاده و پای برهنه به حسینیه روستای توت می‌آیند و مردم روستاهای اطراف، معمولا پیاده خود را به این مراسم می‌رسانند و احترام و جایگاه ویژه‌ای برای آن قائل هستند.
امامی با بیان اینکه اصل مراسم در داخل حسینیه برگزار می‌شود، یادآور شد: مراسم حسینیه روستای توت تنها به تعزیه‌خوانی منحصر نمی‌شود و نوحه‌خوانی، سینه‌زنی، نخل‌گردانی، طبخ و توزیع گسترده نذورات مردمی و... نیز در این ایام در توت انجام می‌شود.
قدمت عریضه‌های تعزیه در توت به ۱۵۰ سال پیش می‌رسد
وی در مورد آیین تعزیه‌خوانی نیز گفت: عریضه‌ها، ادوات و لباس‌های تعزیه در این روستا قدمتی طولانی دارند و گرچه تعزیه در دوران قاجار مرسوم شد اما کارشناسان، قدمت عریضه‌های تعزیه توت را دوران صفوی می‌دانند.
امامی خاطرنشان کرد: تعزیه‌خوانی در روستای توت و برخی دیگر از مناطق عقدا موروثی است و معمولاً شخص غریبه‌ای وارد اجرای تعزیه‌ها نمی‌شود و این آیین نسل به نسل از پدر به پسر به ارث رسیده است و همین امر نیز سبب شده تا تعزیه توت، اصالت خود را حفظ کند و هنوز هم با سبک و سیاق دهه‌های گذشته برگزار شود.
وی افزود: این مراسم که در پنج روز پایانی ماه صفر رونق می‌گیرد، در فضای باز حسینیه برگزار می‌شود و حتی سال گذشته سرمای شدید هوا و بارش برف مانع برگزاری مراسم و حضور گسترده مردم نشد.
مراسم ویژه روستای توت، معمولا از عصر آغاز می‌شود و بعد از نماز مغرب و عشا، با دود کردن اسفند و چاووشی‌خوانی پیرمردی که اسفند به دست دور حسینیه می‌گردد، آغاز می‌شود.
کم‌کم مراسم سینه‌زنی و نوحه‌خوانی و پس از آن علم‌گردانی یا نخل‌گردانی آغاز می‌شود و در سال‌های قبل نیز مراسم چراغ‌گردانی در روستا رواج داشته است.
پس از این مراسم‌ها، تعزیه آغاز می‌شود و از آنجا که تعزیه و مراسم‌های این روستا به صورت طایفه‌ای برگزار می‌شود، هر شب یک طایفه برگزاری مراسم را به عهده دارند و اوج وحدت و همدلی در روستا در این چند شب به نمایش گذاشته می‌شود.
برگزاری ۵ تعزیه در ۵ شب عزاداری روزهای پایانی ماه صفر
اما در این پنج روز، پنج تعزیه برگزار می‌شود که عبارتند از تعزیه حضرت ابوالفضل، حرّ، مسلم، علی‌اکبر و حضرت امام حسین (ع) و در برخی موارد، تعزیه امام رضا (ع) نیز برگزار می‌شود.
نذری‌های این مراسم نیز در نوع خود بی‌نظیر است و تماماً از محل نذورات مردمی، پنج روز و شب مردم در این حسینیه اطعام می‌شوند و به جز آش نذری، غذا، گوشت و... دم‌کرده یا شربت گل‌گاو زبان این مراسم زبانزد است.
در پنج روز پایان ماه صفر، مردم از صبح زود در روستای توت حضور می‌یابند و تا ظهر جمعیت به حدود ۱۰ هزار نفر می‌رسد و شب هنگام، زمانی که مراسم تعزیه برگزار می‌شود، بیش از ۲۰هزار نفر از روستاهای اطراف، شهر اردکان، شهر یزد و شهرهای و استان‌های همجوار و حتی گردشگران خارجی، بیننده این مراسم هستند.
برگزاری اصیل این آیین، در طول ۱۵۰ سال گذشته، بدون وقفه و تعطیلی هر سال انجام شده و هیچ چیز نتوانسته در برگزاری این مراسم خللی وارد کند.
توت از هم‌اکنون مهیای برگزاری مراسم دهه آخر صفر به ویژه پنج روز پایانی این ماه است و مردم این روستای کم‌جمعیت، خود را برای میزبانی از ۲۰هزار نفر آماده می‌کنند.
- See more at: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=۱۳۹۳۰۹۱۴۰۰۰۳۰۵#sthash.۶vsOh۰wB.dpuf
|
