روش تولید قارچ صدفی
ابتدا مواد سابستریت ( مانند کاه گندم ، برنج و...) را در آب می جوشانیم تا کاملا استریل شوند . سپس با بذر قارچ صدفی تلقیح نموده ودر داخل کیسه های پلاستیکی که از قبل آماده کرده ایم میریزیم و به اتاق رشد منتقل میکنیم. قارچ صدفی معمولا پس از سه هفته نمایان می شود . در صورتیکه اتاق مورد نظر شرایط مناسبی از نظررطوبت ، دما ، نور و ... داشته باشد واز بذر مرغوب استفاده شود ، کیسه ها ( کمپوستها ) تا مدت سه ماه به طور اقتصادی قارچ تولید خواهند کرد.هر کیسه در طول دوره سه ماهه بین سه تا شش کیلو قارچ تولید خواهد کرد و ... جهت کسب اطلاعات بیشتر به بخش پرورش قارچ مراجعه نمایید مکانهای مناسب برای تولید قارچ صدفی شما میتوانید قارچ صدفی رادر هر نقطه از ایران کشت کنید . برای این منظور فقط نیاز به یک فضای مسقف دارید تا شرایط مورد نیاز تولید را کنترل کنید .کشت وپرورش قارچ صدفی بسیار ارزان وکم هزینه است ومیتوان در گوشه ایی از پارکینگ ،انباری یا اتاقک بلا استفاده ایی آنرا تولیدکرد . اصولا قارچ صدفی رطوبت بسیار بالایی برای رشد نیاز دارند ودردمای معمولی( بین ۲۰-۳۰ درجه سانتی گراد) وکمی نور ، رشد قابل توجهی دارد . قارچ صدفی به راحتی میتواند برروی کاه گندم وجو ، تفاله چای ، ، پوست غوزه پنبه ، بقایای زیتون ، بقایای نیشکر ، درخت در حال پوسیدن و بسیاری از مواد لیگنوسلولزدار رشد کند ولی کاه معمول ترین ، ارزانترین و دردسترس ترین ماده برای تولید قارچ صدفی است فیزیولوژی رشد قارچ صدفی قارچ صدفی بر روی بقایای کشاورزی رشدکرده وآنها را کلونیزه کرده وبه بازیدیو کارپ یا کلاهک تبدیل میکند. به گونه ای که قادراست این مواد راقبل از تخمیر کاملا تجزیه نموده ومورد استفاده قرار دهد . آنچه در مورد قارچ صدفی مهم و قابل توجه است ، تبدیل توده سابستریت بستر به اندامهای باردهی قارچ وراندمان بیولوژیکی آن است که اغلب در حدود ۱۰۰ درصد عمل میکند که از نظر تولید قارچ در دنیا حداکثر میزان تولید محسوب می شود کیت قارچ چیست ؟ کیت قارچ به شما امکان پرورش قارچ خوراکی رادر منزلتان می دهد شما می توانیداز فضاهای غیرقابل استفاده درمنزل مانند : پاسیو، گوشه ای از حمام ، بالای کمدو کابینت ، پارکینگ انباری ، وهرمکان دیگری ( دارای کمی نور بوده وتهویه مناسبی هم داشته باشد) که در همه منازل وجوددارند وتقریبا استفاده مفیدی ازآنها نمی توان کرد در جهت کمک به اقتصادوسلامت خانواده قارچ صدفی تولید نمائید. شما می توانید به روشی ساده وآسان وباکمترین هزینه قارچ صدفی مورد نیازتان را در منزل پرورش دهید.شما برای تولید کیت دقیقا مانند روش تولید قارچ صدفی که در بالا ذکر شد عمل کنید . سپس یک کیسه زباله یا کاور لباس کاملا تمیز که چند سوراخ نیز برروی آن ایجاد کرده اید روی کیت بکشید وروزانه چندین بار آب اسپری نمایید روش نگه داری از قارچ صدفی ابتدا مواد سابستریت ( مانند کاه گندم ، برنج و ...) را در آب می جوشانیم تا کاملا استریل شوند . سپس با بذر قارچ صدفی تلقیح نموده ودر داخل کیسه های پلاستیکی که از قبل آماده کرده ایم میریزیم و به اتاق رشد یا اتاق انکوباسیون منتقل میکنیم. در صورتیکه محیط مناسبی فراهم کرده باشید و تنش حرارتی و رطوبتی نداشته باشید قارچ صدفی معمولا پس از سه هفته نمایان می شود . در صورتیکه اتاق مورد نظر شرایط مناسبی از نظر رطوبت ، دما ، نور و ... داشته باشد واز بذر مرغوب استفاده شود ، کیسه ها ( کمپوستها ) تا مدت سه ماه به طور اقتصادی قارچ تولید خواهند کرد.هر کیسه در طول دوره سه ماهه بین سه تا شش کیلو قارچ تولید خواهد کرد پرورش قارچ صدفی شامل دو مرحله است : ۱- مراقبت تا ظهور کلاهکهای قارچ ۲- مراقبت از قارچها تا رشد کامل آنها در مرحله اول ، قارچ نیاز به نور ندارد ومی باید در محلی نسبتا تمیز و در دمای معمولی(۲۰-۳۰درجه سانتی گراد) نگه داری شود. در این مرحله درون کیسه ها دراثر رشد میسلیوم قارچ صدفی ، سفید شده وتمام درون کیسه را پر می کندواین پایان مرحله اول است پس از گدشت بیست الی بیست وپنج روز از تاریخ تلقیح ، قارچ صدفی شروع به رویش بیرونی یا تشکیل کلاهک می کند که در واقع آغاز مرحله دوم مراقبت است .در این مرحله قارچها نیاز به نور،تهویه مناسب هوا و همچنین رطوبت دارند. دراین مرحله بر روی پلاستیک شیارهایی به صورت عمودی ایجاد نمائید تا قارچها اندام زائی خارجی نموده و رشد نمایند.
مشکلات احتمالی درپرورش ونگه داری قارچ صدفی: لازم به ذکر است قارچ صدفی بسیار مقاوم هستند وهیچ یک از موارد مذکور در زیر نمی توانند این قارچها را غیر قابل مصرف کنند زیرا کلیه مشکلات مذکور در زیر واکنشهای فیزیولوژیک قارچ صدفی در مقابل شرایط محیطی نا مناسب است که به محض تامین شرایط مورد نیاز مجددا قارچهای سالمی تولید خواهد کرد ۱ - قارچها به شکل توده مرجانی رشد می کنند علت : تهویه نامناسب - کمبود نور رفع مشکل : کمپوستها رابه مکانی که دارای نور کافی وغیرمستقیم باشدمنتقل نمائید.قارچ صدفی نیازبه نور مستقیم وشدید ندارند نورفضای داخلآپارتمان و اتاقها با نور یک لامپ معمولی (۸۰۰تا ۱۰۰۰لوکس در ۱۲ ساعت ) کاقی است ضمنا برای مشکل تهویه نیز می توانیدهریک ساعت یکبار هوای سالن را تهویه کنید .
۲ - قارچها دارای ساقه بلند و کلاهک ریز و بعضا فاقد کلاهک علت : تهویه مناسب نیست و تجمع گاز کربنیک در محیط زیاد است. رفع مشکل قارچ صدفی رای رشد نیاز به اکسیژن دارد که با تهویه مناسب ( هر یک تا دوساعت یکبار ) این مشکل حل میشود . بلند شدن ساقه ها بعضا به علت کمبود نور نیز عارض میشود ۳ - قارچها چند سانتی متر بیشتر رشد نمی کنند علت : - کلاهکهای قارچ در اثر کمبود رطوبت خشک شده اند - درکنار قارچهای قوی تر رشد کرده اند - برخی از قارچها از ابتدا ضعیف هستند رفع مشکل : با افزایش کار رطوبت سازها میتوانید کمبود رطوبت راجبران نمائید ( رطوبت مطلوب بین۹۰% -۸۰ % است ) ضمنا کاهش دما به ۱۸ درجه ( شوک حرارتی ) در این مرحله مفید است قارچهایی هم که در کنار قارچهای قوی تر رشد می کنند،قدرت رقابت با آنها را ندارند وطبیعی است که کوچک باقی بمانند. ضمنا قرار نیست تمام قارچها بسیار قوی و بزرگ باشند ۴ - روی کلاهکها تیره و سیاه می شود علت : نور موجود در فضای نگهداری قارچ صدفی بیش از حد نیاز قارچ است. رفع مشکل : اگرکمپوستها را به مکانی با نور کمتر وغیر مستقیم منتقل نمائیدمطمئنا بازهم قارچهای سفیدرنگ و زیبایی تولید خواهید کرد. ۵ - دیگر قارچ تولید نمی کند علت : - توده داخلی کمپوستها خشک شده است . - قارچهای آن تمام شده وقدرت رویش ندارد .
رفع مشکل : قارچها نیز مانند تمام موجودات زنده برای ادامه حیات خود نیاز به آب دارند . وقتی آب توده داخلی کمپوست کاهش می یابد رشد نمی کنند.برای حل این مشکل توده داخلی کمپوست را از پلا ستیک خارج نموده به مدت ۱۰-۱۲ ساعت در داخل آب تمیز قراردهید. در این حالت یک جسم سنگین - و تمیز ـ برروی توده قراردهید تاکاملابه زیرآب فرورود .پس از آن از آب خارج کرده اجازه دهید آب مازادآنها خارج شود. سپس مجددا در داخل کیسه (بهتراست از کیسه دیگری استفاده بفرمائید ) قرار دهید .اکنون کمپوست آماده است تا مجددا قارچ تولید نماید.اگر مجددا این کار را انجام دادید و دیگر قارچ تولید نشد ، متاسفانه میسلیومها قدرت تولید ندارندمعمولا مدت زمان اقتصادی هر کمپوست را سه ماه درنظر میگیرند. ولی جای نگرانی نیست ،چون اکنون شما یک خوراک دام با ارزش پروتئینی بالا وخاک گلدان بسیار خوب برای گلدانها و باغچه تان در دست دارید . ۶ - برروی توده داخلی کمپوستها ، توده های سبز آبی و یا سیاه رنگی مشاهده میشود علت: کمپوستها مورد حمله قارچ های پارازیت قرار گرفته است. رفع مشکل : قارچ صدفی قدرت ساپروفیتی بالایی دارند وبه راحتی می توانند با پارازیتهای مزاحم مقابله کنند ولی شما می توانید توده را از داخل پلاستیک خارج نموده قسمت آلوده را همراه با توده زیر آن ( به عمق و شعاع ۱۰ سانتی متری ) از توده جدا نمائیدوقسمت آلوده را معدوم نمایید اگر آلودگی کیسه زیاد باشد کل کیسه را معدوم کنید.سپس کمپوست رابا آب تمیز اسپری نموده و حتما درون یک کیسه جدید قرار دهید زیرا کیسه قبلی آلوده است. ۷ - قارچها زرد و پلاسیده می شوند علت : بر روی کلاهکهای قارچ آب ریخته وجذب بافت آن شده است رفع مشکل: قارچهای صدفی برای رشد نیاز به رطوبت بالای ۸۰ درصد دارند ولی این به معنای اسپری نمودن آب بر روی کلاهکهای قارچ به صورت مستقیم نیست پرورش قارچ صدفی : از آنجایی که پرورش قارچها معمولا” در محیطی بسته انجام می شود؛ لذا قارچهای صدفی را می توان در هر منطقه جغرافیایی و با هر نوع آب و هوایی کشت کرد.این قارچــــها می توانند اختـــلاف درجه حرارت ۱۶ تا ۳۰ درجه سانتیگراد را تحمل کنند. در یک انبار با مساحت ۸۰ متر مربع : در یک انبار ۸۰ متری بیش از یک تن قــارچ می توان تولید کرد. زمان لازم برای این کار حدود ۲ ماه بوده و اولین برداشت پس از یک ماه بدست می آید. این جزوه برای تولید قــارچ صدفی درسطحی پایین تراز این میزان نوشته شده بدیهی است جهت تولید در مقیاس بالا دانش فنی بیشتری مورد نیاز می باشد؛ که در کلاسهای تئوری عملی ارائه خواهد شد . فضای مورد نیاز : برای کشت قارچ صدفی می توان از یک اتاق ؛ زیرزمین ؛ انبار متروکه ؛یا هرمکان خالی دیگر که دارای سقف مناسب باشد استفاده نمود.این مکان باید توانایی نگهداری دمای اطاق راداشته باشد بطوریکه ؛ تاحد امکان از اختلاف شدید درجه حرارت جلوگیری کند . محیط کشت قارچ صدفی : محیط کشت قارچ صدفی از کاه گندم ؛ کاه جو ؛ کاه برنج ؛ تراشه چوب صنوبر.... تهیه می شود. در این کشت از خاک و کود استفاده نمی شود بنابراین هیچگونه آلودگی زیست محیطی ندارد .
نحوه کشت قارچ صدفی : کاه وکلش خرد شده را یک شب در آب گذاشته تا کاملا”مرطوب ؛سپس مدت ۲ تا ۳ ساعت در آب جوش پاستوریزه می شود .برای این کارمی توان از یک بشکه خالی استفاده کرد .زمان پاستوریزه کردن از وقتی محاسبه میشودکه آب به نقطه جوش رسیده باشد.جهت اطمینان خاطر بهتر است از دماسنج الکلی برای سنجش دمای آب جوش استفاده شود. سپس کــاه را آبکش کرده آنرا به حال خود رها می کنند تا پس از چند ساعت خنک شود؛ بطوریکه بالمس کردن کاه با پشت دست ؛ هیچگونه گرمایی احساس نشود .
بذر زنی : پس از اینکه کاه کاملا خنک شد با ۳ تا ۵ درصد اسپان( اسپان= بذر قارچ ) مایه زنی می شود به این منظوربرای هر ۱۰کیلوگرم کاه پاستوریزه شده مقدار۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم بذرقارچ اضافه و مخلوط میشود. مخلوط حاصل درون کیسه هایی به قطر ۴۵ تا۵۰ سانتیمتربا ارتفاع ۸۰ تا ۱۵۰سانتیمتر ریخته سپس سطح آن کمی فشرده شده تا رطوبت کاه حفظ گردد. پس از بستن سر کیسه آنرا به محیطی که از قبل بعنوان سالن کشت در نظرگرفته شده انتقال داده واز سقف آویزان میکنند. می توان کیسه های کشت شده را روی زمین هم قرار داد. کنترل دما و نور : از اولین روز کشت تا مدت ۲۵ الی ۳۰ روز دما روی ۲۴ درجه سانتیگراد نگهداری شده ؛در صورت امکان محیط را تاریک می کنند. نورخورشید برای قارچ صدفی مناسب نیست.پس ازاینکه سطح کاه پوشیده ازتارهای سفید رنگ و ظریف قارچ صدفی شد. سوراخ هایی به فاصله ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر و به اندازه کف دست در اطراف کیسه کشت شده ایجاد و با آ بپاشی مداوم کف سالن رطوبت محیط را افزایش می دهند . در این زمان دما به ۲۰ درجه سانتیگراد کاهش داده می شود. وجود نور یک لامپ در این زمان ضروری بوده و با عث افزایش محصول می شود .قارچها پس از یک هفته دیگر آماده برداشت می با شند . آبیاری : زمانی که کیسه ها پاره می شوند ؛ چنانچه رطوبت محیط پایین پاشد ؛ سطح کاه خشک شده و بایستی با مقادیر خیلی کم آب ؛ بصورت اسپری آبیاری شوند . آبیاری ممکن است روزی دو بار یا بیشتر انجام شو د. باید توجه داشت که آبیاری ۴۸ ساعت قبل از برداشت قارچها متوقف شود. پس از برداشت محصول میتوان آبیاری را ادامه داد. میزان تولید : میزان تولید از هر کیسه طی ۴ تا ۵ چین یا بیشتر در حدود ۲ تا ۴ کیلوگرم قارچ تازه میباشد
|
