سرپیر
سرپیر نام روستایی است از
دهستان پشتکوه از بخش مرکزی شهرستان
اردل استان
چهارمحال و بختیاری که در ۱۰۰ کیلومتری از مرکز استان و در ۵ کیلومتری شهر دشتک قرار دارد.
پیشینه تاریخی[ویرایش]
نام سرپیر به معنای
مجاور پیر است و به جهت استقرار این روستا در کنار
امامزاده حلیمه خاتون مشهور شده است.
گرچه نام پیر، می‌تواند یادآور دوران رونق تصوف و صوفی گری باشد، که با بنای تاریخ امامزاده بی ارتباط نیست.
در حومه روستای سرپیر، چند بردگوری (گوردخمه پیش از اسلام) وجود دارد،
بردگوری سرپیر ۱ تا ۵ که در زبان محلی به
بردسیلا معروف است از بی نظیرترین آثار سنگی و صخره ایی در
استان چهارمحال و بختیاری است.
به هر روی، اقلیم روستای سرپیر، به سبب آب فراوان و مراتع غنی،
ییلاق کوچگران
بختیاری بوده. زندگی یک جانشینی و تشکیل روستای سرپیر، همزمان با بنای
امامزاده حلیمه خاتون صورت گرفت .
درباره روستا[ویرایش]
این روستا در کنار تنگ قیصری، در بن بست کامل جاده ای و در میان کوهها و تپه‌ها و بر سر راه کوچ عشایر و ایلاتی نظیر
شهنی، سادات سلطان ابراهیم، گله دار و سلحشور (سله چین) قرار دارد.
از
شهرکرد که به طرف
اردل و بازفت می‌رویم، در شهر
دشتک از کنار چنار کهنسال به سمت راست از جاده اصلی خارج می‌شویم و پس از طی حدود ۵ کیلومتر و گذر از کنار
بردگوری سرپیر ۱ تا ۵(
بردسیلا) که در گردنه سرپیر واقع است ، به
روستای سرپیر می‌رسیم.
ساکنین این روستا از
ایل بزرگ بختیاری و از شاخه ی
هفت لنگ می باشند و به زبان
بختیاری صحبت می کنند.
در وسط روستا
امامزاده حلیمه خاتون قرار گرفته است، که به روایتی آن را از خواهران امام رضا میدانند.
مکان های دیدنی[ویرایش]
در روستای سرپیر چندین بردگوری وجود دارد که نظر هر بیننده ایی را به خود جلب می کند. از دیگر مکان های دیدنی این روستای بکر و دست نخورده می توان به چشمه های فراوان اشاره کرد. این چشمه های پر آب نه تنها برای کشاورزی اهالی روستا مفید هستند، بلکه زیبایی چشم گیرشان بر جلوه ی این روستا افزوده است. سرپیر نیز، همانند بسیاری از روستاهای
ایل بختیاری شیر مردان بزرگی داشته است، که بر روی قبر آنان
شیرهای سنگی قرار داده اند و اکنون از آثار تاریخی این روستا می باشند. گرچه تعداد این شیرهای سنگی به دلیل سادگی و بی درایتی برخی از اهالی و سودجویی برخی دیگر، بسیار کمتر از سال های قبل شده است.
اعتقاد شدید ساکنین این روستا به امامزاده ایی که در این مکان وجود دارد، سبب شده است که گاهی چنان روی به خرافات آورند و داستان هایی ساختگی را بیان کنند، که نظیر به این قصه ها را در تخیلی ترین کتاب ها نخواهیم خواند!! در صورتی که برخی می گویند این امامزاده فقط یک قدم گاه است و دلیل ساختن مقبره ایی که بر روی آن می باشد، خواب دیدن یکی از اهالی روستا است، که جریان خواب دیدن خود را به صورت شعر بر سر در این امامزاده نوشته است.
دستنوشته ایی از این جریان، به صورت کتیبه ایی قدیمی و بسیار جالب، تهیه شده است، که به گفته برخی از اهالی روستا، این کتیبه نزد خوانین ایلخانی که به روستای سیف آباد دوآب صمصامی مهاجرت کرده اند می باشد.
آثار باستانی[ویرایش]
از آثار تاریخی این روستا، سنگی است که دارای هفت سوراخ که به همدیگر راه دارند به نام
بردگوری سرپیر ۱ تا ۵(
بردسیلا) و در گردنه ورودی روستا قرار دارد. برخی بر این باورند که این سنگ را گذشتگان برای نشان گذاشتن بر روی اشیاء قیمتی خود، که در زیر این سنگ پنهان شده بود، قرار داده اند، چرا که در سال های اخیر در زیر این سنگ، گنج هایی یافت شده است.
همچنین در شمال روستا، در سینه کشی کوه گوردخمه ای از گذشتگان وجود دارد، که به
بردگوری مشهور می باشد. بر طبق مطالعات تاریخی در سالهای دور عشایری که برای قشلاق و ییلاق مجبور به ترک محل اسکان خود می شدند، به ناچار برای پیرزنان و پیرمردانی که قادر به همراهی سایر اعضا نبودند، در دل کوه مکانی را می ساختند و اغذیه کافی برای آن ها قرار می دادند و اگر شانسی برای زنده بودن آن ها وجود نداشت، همان مکان محل دفن آن ها می شد. برخی نیز بر این عقیده اند که قبرستان های دوره های پیشین را در دل کوه قرار می دادند و چون برد به زبان محلی به معنی سنگ می باشد به این مکان "بردگوری" یعنی گورهایی از سنگ، می گفتند.
در کل آثار باستانی و تاریخی سرپیر به شرح ذیل می باشد:
•
امامزاده حلیمه خاتون•
بردگوری سرپیر ۱ تا ۵(
بردسیلا)
•
بردگوری•
شمشیربرموقعیت جغرافیایی[ویرایش]
روستای سرپیر، از توابع بخش مرکزی
شهرستان اردل می‌باشد، که به فاصله ۳۱ کیلومتری شمال باختر این شهر واقع است.
این روستا در ۲۶/°۵۰ طول جغرافیایی و ۱۱/°۳۲ عرض جغرافیایی در ارتفاع ۲۱۴۰ متر از سطح دریا قرار دارد.
رشته کوه سالدارون در شمال خاور و
کوه چال گندوا در شمال باختری آن واقع اند. اقلیم این روستا کوهستانی و دره ای است و به همین علت زندگی در آن بر پایه کشاورزی (دیم و باغداری) و دامداری استوار است.
مشاهیر[ویرایش]
•
قهرمان محمدی سرپیری شاعر توانایی که هم دستی در شعر عروض و نیمایی و هم زبان مادری دارند.
•
نوراله خان ایل بیگیشاعر در سال ۱۲۹۱(ه.ش)در قریه سرپیر خاتون حلب دیده به جهان گشود،این شاعر فرزانه در شامگاه ششم بهمن ماه ۱۳۸۷ غروب کرد.
جمعیت[ویرایش]
براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۳۷ نفر (۴۰خانوار) بوده‌است . البته قابل ذکر می باشدافزون بر چند هزار سرپیری در شهرکرد و اصفهان ساکن می باشند.
[۱]محصولات[ویرایش]
محصولات آن
غلات،
انگور،
سیب،
زردآلو،
گردو.
اماکن تفریحی[ویرایش]
در روستای سرپیر وفور چشمه‌ها در فصل بهار، بسیار چشم نواز است. چشم‌گیرترین این چشمه‌ها عبارتند از :
• چشمه حاجت که از مکان های تفریحی مذهبی روستا می باشد.
• چشمه گا(گاو)
• چشمه ریزک
• چشمه پری
• چشمه سردار
• چشمه شفا
• چشمه کول میشان
• چشمه نازی
• چشمه سیو رو (سیب بالا)
•چشمه سوره
•چشمه گهر تاک
ارتفاعات[ویرایش]
•
کوه احمد لیوه از رشته کوه
زاگرس در نزدیکی این روستا قرار دارد.
عکس ها[ویرایش]
عکس های از طبیعت سرپیر عکس های از طبیعت سرپیر پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
• فرهنگ جغرافیائی ایران ج ۱۰
