سنو

---

روستاي سنو/ گناباد / خراسان رضوی
سنو از روستاهای بزرگ و پراهمیت گناباد و دهستان زیبد است. این روستا دارای یک چشمه دائمی است که بر خلاف منابع آبی سایر روستاهای براکوه گناباد، نوسانات فصلی ندارد...


معرفی روستا[ویرایش]

---

سنو از روستاهای بزرگ و پراهمیت گناباد و دهستان زیبد است. این روستا دارای یک چشمه دائمی است که بر خلاف منابع آبی سایر روستاهای براکوه گناباد، نوسانات فصلی ندارد.
«سنو»؛ دیار آسیابهای آبی ^[۱]
روستای سنو از روستاهای براکوه شهرستان گناباد می باشد که در عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و ۱۸ دقیقه و طول جغرافیایی ۵۸ درجه و ۲۶ دقیقه قرار گرفته است. این روستا در غرب گناباد و در ارتفاع هزار و ۴۴۵ متر از سطح دریا و در شرق رشته کوه بین فردوس و گناباد قرار دارد. فاصله آن از مرکز شهرستان ۲۵ کیلومتر می باشد.

پیشینه تاریخی[ویرایش]

---

آثار و بناهای تاریخی به جا مانده از قدیم و همچنین حکایتهای تاریخی پیرامون این روستا قدمت آن را به بیش از ۱۵۰۰ سال قبل می رساند. آنچه که در طول تاریخ این روستا را متمایز از سایر نقاط تاریخی کشور کرده است آب فراوان و چشمه معروف آن می باشد. حکایتهای تاریخی پیرامون آب سنو دلیل بر شهرت و اهمیت آن در گذشته تا به امروز بوده است، به طوری که وقتی طاهر آب شناس از این منطقه عبور می کرده است به همراهان گفته است، زودتر از این جا برویم و او در جواب علت آن گفته است که اگر گناباد خراب شود یا به وسیله باد خواهد بود یا با طغیان آب چشمه سنو.

وجه تسمیه و سابقه تاریخی[ویرایش]

---

«سنو» یک کلمه فارسی است که تلفظ آن به کسر سین و ضم نون می باشد. در اصل کلمه عربی بوده (صنو یا ثنو) که به فارسی برگشته است. عده ای معتقدند که سه برادر به این منطقه وارد شده و به خاطر آب زیاد سکنا گزیده اند و آب به هدر رفته ای را که تا نزدیکی گناباد می رفته، کم کم به کنترل درآورده و مصرف کرده اند و این سه نفر چون هنگام ورود به این محل سه عدد نان همراه داشته اند این محل را سنو گفته اند.

آثار تاریخی[ویرایش]

---

در روستای سنو تاکنون ۲۰ اثر تاریخی شناسایی شده است که تنها هفت آسیاب آبی سر آسیاب سنو در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مهمترین آثار تاریخی موجود در روستا منازل تاریخی آن شامل منزل محمدحسن قهرمانی، منزل قهرمانی، ایوان منزل میرزا احمدحسینی، برج تاریخی حصارده، قلعه سر آسیاب، آب انبارها و حمام قدیمی روستا می باشد. مساجد این روستا نیز دارای قدمت زیاد و معماری منحصر به فردی بوده که طی سالهای گذشته تخریب گردیده است.

مراکز تفرجگاهی و جاذبه های گردشگری[ویرایش]

---

قرارگیری روستا در پایکوههای رشته کوه کمرزرد باعث شده است که محیطی طبیعی بکر و دست نخورده بسیار زیبایی به وجود آید، به طوری که در جنوب غرب روستا منطقه خوش آب و هوایی به نام کیس آب وجود دارد که علاوه بر اهالی روستای سنو و روستاهای همجوار، از شهر گناباد نیز جهت گذران اوقات فراغت به این منطقه مراجعه می نمایند.
از دیگر مناطق تفریحی و ییلاقی سنو که در دل خود چشمه های فراوانی دارد می توان از روستای سر آسیاب، دره نخو، تنگل سنو، سبقی و... نام برد. بعضی از کارشناسان معتقدند، آب چشمه سنو از یک دریاچه و غار درون کوههای زرد سرچشمه می گیرد. غار سنو چیزی شبیه به غار علی صدر همدان و شاید عظیم تر از آن باشد که تاکنون مورد کاوش قرار نگرفته است. مساحت این سفره آب زیرزمینی ۱۲ میلیون مترمربع است. کار صنایع دستی در روستای سنو بیشتر توسط زنان انجام می گیرد که کمک خوبی به اقتصاد خانوار می کند. صنایع دستی در روستای سنو شامل قالیبافی، پارچه بافی، پلاس بافی، دوخت لباسهای سنتی و... بوده است که امروزه تقریباً به فراموشی سپرده شده است.

آداب و رسوم[ویرایش]

---

مردم روستای سنو نیز از قدیم رسوم مختلفی در نوروز، مراسم عروسی، محرم و... داشته اند که البته امروزه بخش زیادی از آن به فراموشی سپرده شده است، اما آنچه در این بین متمایز است آیینهای مرتبط با چشمه سنو می باشد که به دلیل قداست ویژه ای که آب نزد ایرانیان و مسلمانان دارد، هنوز در بین مردم وجود دارد.هم اکنون هر ساله در اردیبهشت ماه مراسم بلغورپزان در محل چشمه سنو برگزار می شود. در این مراسم آیینی همه مردم روستا در محل چشمه سنو که آرامگاه یکی از بزرگان روستا می باشد با ذبح گوسفند و پختن بلغور و توزیع بین اهالی مراسم دعا و نیایش به خاطر این نعمت بزرگ برگزار می کنند.یکی دیگر از آیینها مراسم روشن نمودن چراغ عصا می باشد. در این مراسم افرادی که نذر و نیازی دارند در محل عبور آب چشمه، جمع می شوند و به تعداد نذرهایی که دارند پنبه روشن می کنند و محصولات خود مانند بادام، کشمش و... را به عنوان مشکل گشا در بین مردم پخش می کنند.بازیهای محلی نیز اهمیت خاصی در بین مردم دارند و از مهمترین این بازیها می توان به گال بازی، کبدی، کلاه حصوبک، قلعه بازی و... نام برد.
بخش عمده آب و زمین روستا از موقوفات آستان قدس رضوی می باشد. سنو به لحاظ عرض و طول جغرافیایی در عرض شمالی ۱۹/۳۴ و طول شرقی۲۷/۵۸ قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۱۴۴۵ متر می باشد.
فاصله روستا تامرکز دهستان چهار کیلو متر و تامرکز شهرستان حدود ۲۲کیلو متر می شود. جمعیت روستا درسال ۱۳۸۵به ۹۲۲نفر کاهش یافته در حالیکه در سرشماری های قبل به بیش از ۱۶۰۰نفر رسیده است و در سال۱۳۵۵ نیز ۱۳۱۵ نفر جمعیت داشته است. سنو روستای مرکزی است و آبادیهای تابعی فراوانی دارد. مجموعاً حدود ۱۰ قنات و ۲چشمه در آن جاری است که چشمه ی اصلی روستا حدود ۹۵ لیتر در ثانیه آبدهی دارد. اراضی قابل کشت روستا ۴۹۲هکتار و کشتهای آنان عبارت از گندم ،جو،پنبه و چغندر، حبوبات و جالیز، بادام و گردو و درخت توت و ابریشم است و فراورده های دامی و طیور نیز دارد.
از نظر امکانات زیربنایی ازآب و برق،حمام و پزشک تا مدارس راهنمایی و دبستان و پست و مخابرات و بانک و فروشگاه تعاونی و امثال آن برخوردار است و اخیراً جوانان روستا در پی الکترونیکی کردن روستا هستند و این روستا پایلوت انتخاب شده است.

سازمانهای مردم نهاد روستا[ویرایش]

---

تشکل هاي غير دولتي روستاي سنو نيز از فعالترين تشکل هاي شهرستان و استان مي باشند که در زير نام آنها آمده است:
• باشگاه کشاوزان جوان
• مؤسسه ارمغان سلامت، گروه پيشگيري از اعتياد روستاي سنو
• انجمن ميراث فرهنگي و گردشگري روستاي سنو
• کانون فرهنگي هنری شهدای سنو • پايگاه بسيج برادران شهيد دستغيب
• پايگاه بسيج خواهران حضرت خديجه
• باشگاه فرهنگي ورزشي ايرانجوان
• بانک نوار شهید مهاجرانی
• خانه داوطلب جمیعت هلال احمر روستای سنو
• کانون جوانان هلال احمر روستای سنو
• دفتر مدد کار ترویجی
• کتابخانه شهید مردانی
• انجمن دوستداران محیط زیست
مشارک مردم وجوانان در توسعه روستا
توسعه پایدار واژه ایست که امروز زیاد استفاده میشود واکثر جوامع به سمت حرکت به سوی توسعه پایدار برنامه ریزی مینماییند در مقیاس کوچک شهرها وروستاها نیز از این قاعده مثتثنی نیستند واین برنامه ریزی را انجام می دهند ولی در اکثر برنامه ریزیهای ما برای توسعه عامل اصلی که مشارک مردمی میباشد نادیده گرفته میشود که روستای سنو نیز از این قاعده مستثنی نبوده وتا سال ۸۳فرآیند بالا وپایینی در تصمیم گیریهای روستا نقش داشته است به طوریکه خیلی از مواردی که شاید نیاز اصلی مردم روستا نبود در الویت حل می شد ونیازهای اصلی مردم به فراموشی سپرده می شد که نتیجه آن مهاجرت زیاد خشک شدن مزارع وباغها وکاهش چشمگیر جمیعت روستا بوده و روستایی که روزی تولید کننده اصلی منطقه بوده به یک مصرف کننده تبدیل شده .
در سال ۸۳ تعدادی از جوانان تصمیم گرفتند که مشارکتشان را در امور روستا بیشتر کنند به نحوی که بازوی توانمندی جهت توسعه روستا باشند که باشگاه کشاورزان جوان روستا را شکل دادند در ابتدا با یک بسیج اجتماعی جوانان روستا نیز دعوت به کار شدند سپس راهکارهای توسعه روستادر جلسات متعددی که با حضور جوانان به بحث وتبادل نظر با اساتید این حوزه به این نتیجه رسیدیم که باید در ابتدا نیاز سنجی واقعی در روستا شکل بگیرد تا بدانیم واقعا مشکلات مردم چه میباشند که این کار در طی یک فرایند بارش افکار انجام شد ونیازهای واقعی روستا را شناسایی کردیم سپس خود اعضای باشگاه آن را الویت بندی نمودند که در الویت بندی از روش مقایسه دو دویی استفاده نمودند .
حال با توجه به این اولویتهاجوانان روستا در پروژه های یک صفحه ای وظایف خود جهت حل این مشکل ومشارکت در این امر را مشخص نمودند که حاصل آن پیگیری بسیاری از مواردی بود که از مشکلات اصلی مردم روستا بود ولی تاکنون به آن توجهی نشده بود که مهمترین آن در ذیل آمده است :
-ارائه الگوی کشت صحیح ومزارع الگویی واشتغال ۱۷جوان روستا در این خصوص -برگزاری اردوهای ترویجی کشاورزی ویژه کشاورزان جهت بهبود کشت
-ارائه مدل توسعه روستا مبتنی بر مشارک مردم
-برگزاری دوره های مهارتی ویژه جوانان روستا جهت رسیدن به شغل مناسب وپایدار
افتخارات کسب شده توسط تشکلهای غیر دولتی روستای سنو
تشکلهای غیر دولتی (سازمانهای مردم نهاد) در هر جامعه ای نشان از پویایی و تحرک آن جامعه و از عوامل و شاخصهای توسعه یافتگی آن به شمار می رود . روستای سنو نیز با برخورداری از چندین تشکل غیر دولتی یکی از روستاهای سرآمد در سطح استان و حتی کشور می باشد به طوریکه این تشکلها توانسته اند با حمایت های مادی و معنوی شورای اسلامی و دهیاری و با استفاده از نیروی پر نشاط جوانی و استفاده از خلاقیت و مهارت جوانان مقامهای متعدد استانی کسب نمایند:
باشگاه کشاورزان جوان :
کسب عنوان نمونه در جشنواره تجلیل از قهرمانان بخش کشاورزی و دریافت تندیس، لوح افتخار و مدال از استاندار خراسان رضوی در سال ۸۷
- کسب عنوان هفتم در اولین جشنواره تشکلهای غیر دولتی استان خراسان در سال ۸۶ دربین ۳۰۰ تشکل
- کسب عنوان هفتم درمرحله اول جشنواره طرحها و اندیشه ها در سال ۸۷ در بین ۳۵۰ طرح
- مقام اول اولین جشنواره سراج در بخش مدیریت و برنامه ریزی در بین ۷۰۰تشکل ودریافت لوح تقدیر وجایزه نقدی از استاندار خراسان رضوی در سال ۱۳۹۰
- مقام دوم در تلاش ، سازندگی و تعهد اجتماعی جشنواره سراج درسال ۱۳۹۱ودریافت لوح تقدیر وجایزه نقدی از استاندار
-کسب رتبه سوم در جشنواره ملی جوان ایرانی در بخش تشکلهای کشاورزی توسط دبیر باشگاه و دریافت تندیس ولوح تقدیر از معاون ریس جمهور وریئس سازمان ملی جوانان کشور در سال ۱۳۸۹
-کسب رتبه نخست استان در جشنواره شهر بهشت در بخش نشریات تجربی در مقطع محلی وروستایی توسط نشریه چشمه در سال۱۳۸۷
انجمن میراث فرهنگی و گردشگری:
کسب عنوان انجمن نمونه استان در سال ۸۴
- کسب مقام اول استان در بخش حقوق شهروندی در جشنواره طرحها و اندیشه ها و رتبه سوم در مجموع در بین ۳۵۰ طرح
- مقام سوم جشنواره سراج درعرصه سلامت سیاحت وتربیت بدنی در سال ۱۳۹۰ودریافت لوح تقدیر وجایزه نقدی در استاندارخراسان رضوی
گروه اجتماع محور پیشگیری از اعتیاد:
-کسب مقام اول در بین گروههای فعال در سطح استان
- کسب عنوان ۲۴ در جشنواره تشکلهای استان
کانون فرهنگی هنری شهدا سنو:
کسب رتبه سوم جشنواره سراج در بخش فناوری و IT در سال ۱۳۹۰ و دریافت لوح تقدیر و جایزه نقدی از استاندار خراسان رضوی
میراث فرهنگی و گردشگری گردشگری روستایی
یکی از زمینه های نسبتاً موثر در توسعه روستایی است که میتواند فرصتها و امکاناتی را بویژه برای اشتغال و درآمد روستاییان فراهم سازد و نقش موثری در احیاء و نوسازی نواحی روستایی ایفا کند. نقش و اهمیت گردشگری در فرآیند توسعه روستایی در بسیاری از کشورها به اثبات رسیده هم اکنون گردشگری روستایی به عنوان صنعتی که بالقوه دارای پایداری است قلمداد می شود. موضوع میراث فرهنگی مقوله ای است که از سال ۸۳ مورد توجه مسئولان و مردم روستا قرار گرفت و از این زمان بود که با فرهنگ سازی و آشنایی مردم با این موضوع به عنوان یکی از برنامه های راهبردی توسعه روستا مورد توجه قرار گرفت
-دعوت از مدیر کل وقت میراث فرهنگی استان خراسان و مسئولین شهرستان جهت بازدید از آثار تاریخی روستا و قول مساعد در خصوص ایجاد موزه روستایی در سال ۸۳
- تشکیل انجمن میراث فرهنگی و گردشگری روستا
-همکاری و مساعدت با انجمن میراث فرهنگی روستا و شرکت در پنجمین نمایشگاه بین المللی میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع وابسته در سال ۸۵- مشهد
- شرکت در اولین جشنواره گردشگری روستایی و عشایری ایران در استان اصفهان در سال ۸۵ به نمایندگی از استان خراسان رضوی
- شرکت در جشنواره تابستان ایرانی در استان تهران در سال ۸۷ به نمایندگی از استان خراسان رضوی
- شرکت در جشنواره صنایع دستی ، سوغات و غذاهای محلی استان زنجان در سال ۸۷ به نمایندگی از استان خراسان رضوی
-ثبت آثار تاریخی روستا در فهرست آثار ملی ایران و مرمت برخی از آثار از جمله آسیابهای آبی 
-انجام طرح گردشگری مشترک با روستای موسیرز
-احیای بازیهای بومی محلی روستا و حمایت از برگزاری این بازیها در ایام نوروز
موزه روستایی:
امروزه از موزه به عنوان آیینه تمام نمای فرهنگ و تمدن یک منطقه یاد می شود و موزه های به عنوان حافظ واقعی فرهنگ، آداب و سنن و در یک کلام تاریخ هر شهر و روستایی از اهمیت بالایی برخوردارند. موزه روستای سنو به عنوان اولین موزه روستایی استان خراسان رضوی از جمله طرحهایی است که مجموعه شورای اسلامی و دهیاری با همکاری میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان تاکید زیادی بر انجام پروژه دارند که امید است در هفته میراث فرهنگی این مجموعه ارزشمند فرهنگی با حضور مسئولین استانی به بهره برداری برسد
• واگذاری حمام قدیم روستا به انجمن میراث فرهنگی جهت احداث موزه • مرمت و بازسازی حمام قدیمی روستا جهت افتتاح اولین موزه روستایی شهرستان با همکاری میراث فرهنگی و گردشگری
• احداث وراه اندازی اولین وتنها موزه تخصصی عفران در روستای سنو در سال۱۳۹۰
آموزش و توانمند سازی جوانان روستايي
نیازمند آموزشهاي اصولي و مهارت آموزشي در زمينه هاي کشاورزي, حرف روستايي و صنايع جنبي کشاورزي ، خانه¬داري و ... به منظور نيل به يک زندگي نسبتاً مرفه و مترقي در روستاهاي خود هستند.در يک جمله جوانان روستايي سرنوشت سازان فرهنگ و اقتصاد و آينده جامعه هستند. شورای اسلامی روستای سنو نیز با درک اهمیت آموزش نیروی انسانی روستا به عنوان رکن اساسی توسعه پایدار در طی سالهای گذشته با همکاری سازمانهای مردم نهاد ، پایگاههای مقاومت ، روحانی محل و ...اقدام به برپایی کلاسهای آموزشی در راستای توانمندسازی و افزایش سطح آگاهیهای جوانان روستا نموده است.
• تشکیل ستاد اوقات فراغت در سطح روستا با حضور نمایندگانی از ارگانها و تشکلهای ذیربط و برنامه ریزی جهت پر نمودن اوقات فراغت جوانان روستا
• تشکیل کلاسهای ورزشی، قرآنی و دینی ، مهارتهای زندگی ، پرورش زنبور عسل، برق ساختمان (۲دوره) و آموزش کامپیوتر ویژه خواهران وبرادران در قالب طرح هجرت با همکاری فنی وحرفه‌ای و آموزش بیش از ۱۰۰ نفر از جوانان روستا
• کسب مقام اول شهرستان در بخش فعالیت در مناطق روستایی توسط ستاد اوقات فراغت شهرستان در سال ۸۶
• بر گزاری کارگاههای آموزشی مورد نیاز جوانان روستا با همکاری بهزیستی و ...
فناوری اطلاعات و ارتباطات
با توجه به قابلیتهای عمده فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه جوامع روستایی ، طی چند سال گذشته این فناوری به عنوان یکی از ابزارهای مهم کاهش فقر در روستاها ، افزایش خدمات بهداشتی و آموزشی و... مورد توجه قرار گرفته است بر همین اساس طرح ایجاد مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات روستای سنو از سال ۸۴ مورد توجه و پیگیری قرار گرفت . با استفاده از این طرح در زندگی و رفاه حال مردم منطقه تحول اساسی ایجاد خواهد شد و در جهت تحقق عدالت اجتماعی که یکی از آرمانهای نظام جمهوری اسلامی و دولت می‌باشد موثر خواهد بود.
با پیگیریهای صورت گرفته مرکز نمونه ICTروستایی استان خراسان رضوی توسط شرکت مخابرات و با همکاری شورای اسلامی و دهیاری در روستای سنو احداث خواهد شد. مهمترین اقدامات صورت گرفته در این بخش عبارتند از:
• واگذاری یک باب ساختمان جهت ایجاد مرکز ICT در سال ۸۴ به باشگاه کشاورزان جوان روستا
• اعلام آمادگی به اداره مخابرات شهرستان جهت واگذاری ساختمان مناسب به منظور اجرای طرح
• جذب مبلغ ۵۰ میلیون ریال جهت آماده سازی ساختمان مناسب طرح
• راه اندازی مرکز ICT و پست بانک روستا در شهریور ۸۶ از محل پروژه ۱۰ هزار مرکز ICT روستایی
• کمک در راه اندازی پایگاه اطلاع رسانی روستا به آدرس www.Seno.ir جوانان این روستا در سال۱۳۸۳اولین وبلاگ خبری این روستا را اندازی کردند که میشود از آن به عنوان اولین وبلاگ روستای خراسان نام برد
همچین این روستا ازسال ۱۳۸۰دارای نشریه میباشد که نشریه این روستا در جشنواره شهر بهشت سال ۱۳۸۷ توانست مقام نخست استان را از آن خود کند
جوانان این روستا باهمت اداره میراث فرهنگی ودهیاری و شورای اسلامی بااحداث اولین موزه زعفران توانستند پای گردشگران خارجی رو به روستای سنو باز کنند
شورای اسلامی این روستا توانسته در سالهای ۱۳۶۷،۱۳۶۸،۱۳۶۹،۱۳۷۵،۱۳۷۶،۱۳۸۰ به عنوان شورای نمونه کشور انتخاب شود

منبع[ویرایش]

---