کرب زنی
سینه‌زنی کرب‌زنی ؛ سنتی دیرینه عزاداران حسینی در شرق
مازندرانسینهزنی کرب‌زنی هم در برخی از نقاط صورت می‌گیرد، کرب دو قطعه کوچک چوبی است که در کف دستان عزاداران قرار می‌گیرد و با خواندن اشعار مداحان به صورت دو ضرب، سه ضرب و هفت ضرب و چند ضرب به هم کوبیده می‌شود.
Tweet
به گزارش خبرگزاری فارس از نکا، شرق مازندران نیز از دارای آداب و رسوم گوناگونی در عزای حسینی است و این گونه آداب و رسوم سبب شده است تا عزای سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) و ۷۲ تن از یارانش هر ساله با سوز و گداز خاص برگزار شود که هر یک از این عزاداری‌ها در نوع خود بی‌نظیر و قابل تامل است.
عزاداری برای ائمه اطهار علیهم السلام به‌ویژه امام حسین(ع) ریشه در فرهنگ ایرانیان دارد و از دیرباز مردم نقاط مختلف کشور و همزمان با آن مردم شرق مازندران در عزای سالار شهیدان و یاران باوفایش به سوگ نشسته و آیین‌های متفاوتی در هر شهر و دیار برگزار می‌شود.
سید مهدی میری در رابطه با چگونگی برگزاری مراسم محرم در هزارجریب نکا به خبرنگار خبرگزاری فارس در نکا گفت: عاشورا فرصتی برای بصیرت‌افزایی است که باید این عامل بیش از پیش مورد توجه باشد.
وی گفت: سوگواری شیعیان ایران در ماه محرم همواره به صورت خودجوش بوده است و حکومت‌ها دخالتی در راه‌اندازی دسته‌های عزادار و برپایی مجالس سوگواری نداشته‌اند و در روستاهای شرق مازندران نیز این آیین با استفاده از سنت‌های محلی با سوز و گداز خاص برگزار می‌شود.
میری ادامه داد: مازندرانی‌ها در دهه اول ماه محرم، هر شب بعد از نماز مغرب و عشا مراسم‌شان را آغاز می‌کنند و بعد از سخنرانی روحانیون و وعاظ مراسم سینه‌زنی و کرب‌زنی برگزار می‌شود و حسن ختام مراسم هم اطعام گسترده عزاداران است که با هزینه موقوفات و کمک‌های مردمی تهیه می‌شود.
به گزارش فارس، کرب‌زنی، از دیگر بخش‌های مراسم عزای امام حسین(ع) در شرق مازندران است که همزمان با سینه‌زنی کرب‌زنی هم در برخی از نقاط صورت می‌گیرد، کرب دو قطعه کوچک چوبی است که در کف دستان عزاداران قرار می‌گیرد و با خواندن اشعار مداحان به صورت دو ضرب، سه ضرب و هفت ضرب و چند ضرب به هم کوبیده می‌شود.
روز نهم محرم که به روز تاسوعا معروف است، قریب به اتفاق مردم در روستاها به سر می‌برند و بیشتر روستاهای شرق مازندران میزبان عزادارهای مختلف است.
دسته‌روی از روستاهای مختلف به یک روستای خاص و یا از پایین محله به بالا محله و بر عکس در روز تاسوعا و عاشورای حسینی و اطعام‌دهی از برنامه‌های مهم روز تاسوعا و عاشورا در روستاهای شرق مازندران است.
روز تاسوعا دسته‌روی و نوحه‌خوانی و سینه‌زنی از روستاهای مختلف به سمت امامزادگان و زیارت اهل قبور از جمله آداب و سننی است که از دیرباز تاکنون در شرق مازندران مرسوم است.
یکی از این روستاها روستای سورک نکا است که عزاداران از روستاهای مختلف بهشهر و نکا و گلوگاه در قالب دسته‌جات عزاداری پای پیاده از روستایی به روستای دیگر حرکت کرده و خود را به روستای سورک می‌رسانند.
محمدفلاح یکی از روستاییان محل در رابطه با این مراسم گفت: از زمان‌های خیلی دور این آیین در امامزاده زین‌العابدین(ع) سورک نکا برگزار می‌شود و از صبح زود اهالی روستای سورک برای استقبال از عزاداران آماده می‌کنند.
سلام دادن علم در این روز به یکدیگر از جمله آیین‌هایی است که با سوز و گداز خاص برگزار می‌شود.
علم نماد و نشانه‌ای از قیام کربلا و علمدار دلاور کربلا است، در نوک علم نشانی از کف دست به نشان پنج تن آل‌عبا دیده می‌شود که به محض ورود دسته‌ای از یک روستا به داخل محوطه عزاداری، سلام دادن علم‌ها آغاز می‌شود و چرخش علم در فضا دل هر بیننده‌ای را از جا کنده و به صحرای کربلا و اوج فاجعه می‌برد.
دو علم در روبروی هم قرار گرفته و به یکدیگر سلام می‌دهند و مراسم دسته‌روی، سینه‌زنی و نوحه‌خوانی برگزار می‌شود.
در مراسم سلام علم‌ها «علم»های دو طرف در جلوی دسته قرار می‌گیرد و براساس یک رسم دیرینه شروع به «سئوال و جواب» به این شرح می‌کنند:
آغاز سلام از طرف مهمانان است که یک نفر با صدای رسا و بلند یک مصرع سئوال می‌پرسد و جوابش از طرف میزبان داده می‌شود که:
سئوال: سلام ما به شما جملگی عزاداران
جواب: علیک ما به شما باد از ره احسان
سئوال: عزای کیست که دارید جمله شیون و شین
جواب: عزای شاه شهیدان بدان امام حسین(ع)
قاسم میرزایی از دیگر عزاداران حسینی نیز به خبرنگار فارس گفت: اطعام‌دهی در این روز توسط اهالی روستاهای مختلف و خود روستای سورک انجام می‌شود بدین‌گونه که هر کسی غذایی را پخت کرده و در مجمع و سینی‌هایی قرار داده و در یک محل تحویل داده می‌شود و بعد از عزاداری و زیارت امامزاده و اهل قبور، سینی‌ها و مجمع های غذا در بین عزاداران حسینی تقسیم شده و چند گروه از افراد با هم دور سینی قرار گرفته و از غذای حسینی تناول می‌کنند.
زکریا موسوی در رابطه با مراسم شب عاشورا به خبرنگار فارس گفت: در مناطق روستایی، اهالى هر روستا در این شب به امامزاده محل و یا مسجد رفته و تا قبل از طلوع آفتاب به سینه‌زنى مى‌پردازند در این مراسم معمولا" این اشعار خوانده می‌شود:
امشبی را شه دین در حرمش مهمان است
نکن ای صبح طلوع
صبح فردا بدنش زیر سم اسبان است
نکن ای صبح طلوع
پس از نماز صبح به طرف روستاى خود حرکت مى‌کنند، دسته‌هاى عزادار، یک دور در محل زده و سپس به مسجد محل مى‌روند.
حمید زائر اومالی نیز از برگزاری آیین " صبح طلوع" در صبح روز عاشورا خبر داد و افزود: این آیین از دیگر مراسم سنتی و آیینی شرق مازندران در محرم است که در صبح عاشورا در روستاهای شرق مازندران متداول است و بدین صورت است که صبح زود بعد از اقامه نماز صبح، شیپور عزای حسینی دمیده می‌شود و اعلام روز عاشورا و جنگ حسین(ع) با کفر داده می‌شود.
آیین صبح صادق به نوعی مردم از صبح با ناله و زاری به طلوع صبح می‌گویند که چگونه طلوع می‌کنی وقتی امروز حسین(ع) شهید می‌شود.
این مراسم در برخی از روستاهای هزارجریب و مرکزی نکا به صورت خودجوش برگزار می‌شود و ویژه روستای خاصی نیست.
زائر اومالی خاطرنشان کرد: مردم روستاهای اومال و بریجان از جمله روستاییان نکا در بخش مرکزی هستند که دسته‌روی از روستایی به روستای دیگر را با نظم خاصی انجام می‌دهد و در تاسوعا و عاشورای حسینی با اطعام‌دهی به عزاداران حسینی نیز با اخلاص انجام می‌شود.
علی آکردی نیز بیان داشت: مراسم روز عزاداری و عاشورای حسینی نیز از ابتدا صبح آغاز می‌شود و ریش‌سفیدان و قدیمی‌ها در این روز آیین خاصی دارند و در منازل‌شان به روضه‌خوانی می‌پردازند و نذری شیر، شربت عسل و یا صبحانه شیر برنج از مهمانان پذیرایی می‌کنند.
در شهر نکا نیز مراسم روز عاشورا در بعدازظهر عاشورا برگزار می‌شود و دسته‌روی و نوحه‌خوانی و حاضر شدن در امامزادگان و بر سر مزار اهل قبور از جمله برنامه‌هایی است که برگزار می‌شود.
ذوالجناح‌کشانی در ظهر عاشورا از غم‌انگیزترین رویدادهایی است که برای مردم به تصویر کشیده می‌شود و صحنه بی‌صاحب شدن ذوالجناح را به تصویر می‌کشد.
در این روز هر کدام از هیئت‌های عزاداری آنچه را که در توان دارند برای با شکوه‌تر برگزار کردن مراسم عزاداری انجام می‌دهند، علم‌ها و نخل‌ها تزیین را می‌کنند، اسب‌ها را زینت می‌کنند، این اسب‌ها سمبل، نشانه و نمادی از ذوالجناح اسب امام حسین(ع) هستند، اسب‌ها را با پارچه‌های زیبا می‌آرایند آینه‌هایی بر آنان نصب می‌کنند و چند کبوتر بر روی اسب قرار می‌دهند، به این ترتیب ذوالجناح حالتی سمبلیک و حزن‌انگیز به خود می‌گیرد.
تعدادی از مردم را بر اسب‌ها می‌نشانند و لباس‌هایی که رنگی شدند بر آنها می‌پوشانند، یکی از آنها را با شمشیری در دست و خواندن اشعار حماسی و نعره‌های دلخراش با زرهی بر تن که سمبل یزید و شمر و دیگری سوار با خواندن اشعاری دال بر مظلومیت و تنهایی با حالتی مظلومانه سمبل حضرت علی اکبر(ع) می‌شود.
عده‌ای در مراسم عزاداری به‌عنوان "سقا" در کوزه‌ها و یا مشک‌ها آب خنک و گوارا به عزاداران می‌رسانند، این‌گونه تشنگی امام حسین(ع) و فرزندان او را به عزاداران یادآور می‌کنند و به این صورت اسارت را به نمایش در می‌آورند.
شام غریبان نیز در شرق مازندران و در روستاها به‌عنوان مکانی که از گذشته تاکنون آیین‌های مختلف محلی مذهبی و سنتی بدرستی انجام شده است و شام غریبان نیز در فراق یاران کربلا با سوز و گداز خاص برگزار می‌شود.
هوشنگ نظری یکی از اعضای شورای سمچول در شرق مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس درباره چگونگی برگزاری مراسم شام غریبان گفت: از بعدازظهر عاشورا که عزاداران از دسته‌روی برگشته‌اند کار ساخت خیمه‌ها که از قبل آغاز شده ادامه می‌یابد و خیمه‌هایی که از جنس کاه و چوب است و غالبا" با پارچه‌های سبز و سیاه پوشیده شده‌اند و نمایی از دشت کربلا است در روستا ساخته می‌شود و با به تصویر کشیدن صحنه کربلا آیین عزای حسین آغاز می‌شود.
نظری ادامه داد: در غروب عاشورا با آتش کشیدن خیمه‌ها و تداعی روز عاشورا، جوش و خروش عجیبی در روستا حاکم است و در این بین مداحان مختلف نیز به نوحه‌خوانی و تعزیه‌خوانی می‌پردازند و هنگام آتش‌زدن این خیمه‌ها فریاد" وا حسین " و " وا زینب " طنین‌انداز می‌شود و مردم همنوا با زینب کبری(ع) در عزای از دست دادن امام و مولای شان اشک ماتم می‌ریزند.
وی گفت: عزاداران پس از آتش کشیدن خیمه‌های عزاداری به یاد غروب غمگین عاشورای حسینی برای زیارت اهل قبور در شام غریبان حسین(ع) بر سر مزار گذشتگان و رفتگان حاضر می‌شوند و با در دست داشتن شمع بر سر مزار حاضر می‌شوند و یاد رفتگان خود و ائمه اطهار(ع) شمع روشن می‌کنند.
ابوالقاسم مبینی یکی از اهالی محل درباره عزاداری در روستاهای نکا خاطرنشان کرد: روز یازدهم در دومین روز از شهادت امام حسین(ع) و یارانش عزاداری سنتی در روستای چلمردی برگزار می‌شود که دسته‌روی، تعزیه‌خوانی و.. از جمله مراسم آیینی این دیار است.
مهم‌ترین پیام واقعه عاشورا و ایستادن در مقابل امام حسین(ع) در برابر کفر، برای نهادینه‌کردن امر به معروف و نهی از منکر، اقامه نماز اول وقت و حلال و حرام بوده است، کاش همین گونه که برای حسین(ع) اشک از دیده می‌ریزیم به انقلاب درونی نیز برسیم و از خواب غفلت بیدار شویم.
نکند که عاشورای حسینی تمام شود و ما در خواب غفلت باشیم.
باید بدانیم که تسلیم نشدن در برابر کفر و عصیان، حرکت در مسیر حق و حقیقت و احیای سنت‌های دین اسلام از جمله پیام‌های کلیدی قیام عاشورا بود که باید بیش از پیش به آن پرداخته شود.
