شیشوان
شنایی با آیین عزاداری مشعل‌گردانی (پولکه تولاماخ) - آذربایجان شرقی
فرهنگ و تاریخ > مطالعات فرهنگی- همشهری آنلاین:
پولکه تولاماخ یا نوعی مشعل‌گردانی در روستای شیشوان یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در بخش مرکزی شهرستان عجبشیر سابقه دیرین دارد.
این مراسم را برای گرامیداشت یاد ۷۲ یار وفادار امام حسین(ع) و خورشید فروزان دشت کربلا می‌دانند و در شب تاسوعا اجرا می‌شود.
همزمان با فرا رسیدن تاسوعاى حسینى مراسم سنتى، مذهبى "پولکه"(نام نوعى توپ آتشین ساخته شده از پارچه است که آن را با سیمى مى‌بندند و بعد از نفت‌اندود کردن آتش مى‌زنند) در شبهاى نزدیک به تاسوعاى حسینى و شب عاشورا صدها «پولکه» آتشین در میان عزاداریهاى دیگر و در فضاى تاریک شب چرخانده مى‌شود.
این مراسم بعد از نماز مغرب و عشا شروع شده و تا ساعت ۲۲ به اتمام می‌رسد و بعد از آن همه میهمانان و اهالی روستا در مساجد به صرف شام نذری دعوت می‌شوند.
هفت پرونده آذربایجان شرقی از آیین های عزاداری شهرستان های تبریز، آذرشهر، مراغه، هریس، جلفا و عجبشیر در ششمین اجلاس سراسری شورای عالی ثبت کشور با موضوع بررسی پرونده‌های آیین‌های عاشورایی، تصویب و به ثبت رسیده است که پولکه نیز یکی از این آیین‌ها است.
پولکه یکی از نادرترین مراسم‌های عزاداری در کشور است. پولکه نام نوعی توپ آتشین ساخته شده از پارچه است که آن را با سیمی بسته و پس از نفت اندود کردن، آتش می‌زنند و در میدان روستا می‌گردانند. این مراسم طبق شواهد محلی مربوط به دوران صفویه اعلام می‌شود.
هدف از این کار توسط عزاداران این روستا نشانه آتش‌گرفتن خیمه‌های امام حسین(ع) در شب عاشورا و همدردی آنها با امام حسین(ع) و یاران ایشان است. مشعل‌گردانی این منطقه، آیینی در چارچوب گرامیداشت یاد ۷۲ یار وفادار امام حسین(ع) و خورشید فروزان دشت کربلاست.
کودکان روستا در شب تاسوعا مراسمی به نام کیچیک پولکه(مشعل کوچک) و بزرگترها در شب عاشورا مراسم اصلی را با نام بؤیوک پولکه(مشعل بزرگ) برگزار می‌کنند.
این مراسم بدین گونه است که در آن یک مشعل اصلی بزرگ در مرکز میدان و در جلوی مسجد اعظم روستا روشن می‌شود و عزاداران به دور آن جمع می‌شوند مانند وقتی که به زیر علم می‌روند، یکی یکی به زیر این مشعل رفته و دو نفر دیگر نیز به دنبالش راه می‌افتند که یکی سطل آب را با خود برده و دیگری آب را از سطل بر می‌دارد و بر آتش گردان می‌ریزد تا آنها را خنک کند.
بعد از نصب شدن مشعل بزرگ در میدان روستا مشعل‌های کوچک نیز که مربوط به یک محله است از جلوی مسجد آن محل روشن شده و همراه عزاداران به این مکان آورده می‌شود و بعد عزاداران این مشعل‌ها را با زنجیرهای بلندی در دست، با آتش مشعل اصلی روشن کرده و بر سر عزاداران می‌گردانند.
بعد از آن ده‌ها "پولکه" آتشین در میان عزاداری‌های دیگر و در فضای تاریک شب چرخانده می‌شود و این چنین بر ظلمت این شب‌های اندوهیگین غلبه می‌شود.
این "پولکه‌ها" در تاریکی شب یادآور دلاور مردان صحرای کربلاست و اینجاست که اشک دلسوختگان اهل بیت را بر گونه‌ها جاری می‌گردد.
http://khabarfarsi.com/ext/۷۱۶۷۵۹۵
|
