مرغ بومی
آشنایی با مرغ بومی و نحوه پرورش آن
پرورش طیور به ویژه مرغ بومی از گذشته های دور در ایران رایج بوده است . امروزه نیز در بیشتر روستاهای کشور با کمترین هزینه و امکانات، پرورش مرغ بومی به صورت گله های کوچک انجام می شود .
آشنایی با مرغ بومی
مقدمه
پرورش طیور به ویژه مرغ بومی از گذشته های دور در ایران رایج بوده است . خانواده های روستایی و عشایری، با نگهداری تعدادی مرغ و خروس، آن ها را پرورش می دادند و با استفاده از گوشت، تخم و پر ان هاف بخشی از نیازهای افراد خانواده را برطرف می کردند. همچنین مقدار اضافی مرغ و تخم مرغ تولیدی را به شهرها برده و می فروختند و امروزه نیز در بیشتر روستاهای کشور با کمترین هزینه و امکانات، پرورش مرغ بومی به صورت گله های کوچک انجام می شود . از این رهگذر افزون بر رونق دیگر بار دیگر تولید و پرورش مرغ های بومی، به امر اشتغال زایی، بهبود وضع اقتصادی و تغذیه ای در روستا و مناطق عشایری نیز کمک می کند.
اهمیت پرورش و نگهداری مرغ بومی در روستاها
- حفظ ذخایر پر ارزش ژنتیکی مرغ های بومی، بهبود تغذیه روستاییانف ایجاد اشتغال و بهبود درآمد آنان.
- کاهش بخشی از نیاز کشور به مواد خوراکی، طیور مثل ذرت، سویا، گندم، جو و ... که از خارج تامین می شود.
- نگهداری مرغ بومی، با کم ترین هزینه و تنها با مصرف باقیمانده سفره و ضایتعات کشاورزی میسر است.
- تولیدات طیور بومی به عنوان محصول ارگانیک(که بدون استفاده از دارو پرورش یافته اند) در میان مصرف کنندگان مقبولیت بیشتری دارد.
- مزیت پرورش مرغ بومی در بستر، نسبت به نگهداری در قفس بیشتر است.
- گوشت مرغ و تخم مرغ دارای ارزش غذایی زیادی بوده و تامین کننده پروتئین حیوانی روستاییان می باشد.
- تهیه محل و جایگاه برای پرورش مرغ، برای روستاییان بیار آسان تر از فراهم کردن محل و جایگاه برای پرورش دیگر حیوانات اهلی می باشد.
- در شرایط زندگی عشایری که اغلب یخچال وجود ندارد، نگهداری تخم مرغ بسیار ساده تر از سایر منابع پروتئنی است.(تخم مرغ های بی نطفه، در درجه حرارت معتدل، کیفیت خود را به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز حفظ می کنند.)
- نگهداری و پرورش مرغ های بومی، به دلیل نیاز نداشتن به امکانات و تجهیزاتی که در پرورش مرغ های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند ونیز داشتن مقاومت بیش تر و سازگاری با اقلیم بومی، آسان تر است.
- تغذیه مرغ بومی
- کلیه احتیاجات مرغ های بومی روستاها، تا حد امکان از همان منابع موجود در روستا با منطقه تامین خواهد شد. چنانچه در منطقه، موادی موجود باشد که؛ با انجام فرآیندی ساده (مانند سیلوکردن، خرد کردن و تبدیل کردن) یا مازاد و ضایعات کارخانه هایی که در منطقه وجود دارد (مانند بوجاری و شالیکوبی) و یا گیاهان غیرمثمر جهت تکمیل دان بتواند مورد استفاده تغذیه مرغ بومی قرار گیرد، در تغذیه آن ها گنجانیده خواهد شد.
- به طور کلی هدف اصلی از جیره غذایی مرغ های بومی، استفاده از منابع داخل روستا(بدون استفاده از نهادهای دامی وارداتی) می باشد. یکی از خصوصیات برجسته مرغ ها بومی عادت داشتن به شرایز تغذیه ای در روستا است. این مرغ ها میتوانند ۳۰ تا ۴۰ درصد غذای خودشان را از طریق چرای آزاد و بقیه آن را با غذای دستی تامین کنند. برای اینکه مرغ بومی تولید خوبی داشته باشد، باید تغذیه مناسب همراه با تامین نیازهای غذایی انجام گیرد. خوراکی مرغ بومی متشکل از ضایعات کشاورزی، اضافه و دور ریز غذای روستاییان، پسچر علوفه و سبزیجات و جانداران ریز مانند بعضی از کرم ها و حشرات می باشد که می توان با اضفه کردن مقداری مکمل غذاییف کیفیت غذایی آنان را بالا برد.
- دانه های شکسته و نامرغوب که از بوجاری گندم و جو به دست می آیند، سبوس گندم و برنج، تفاله های گیاهان زارعی، آشغال سبزی ها و گیاهان علوفه ای نیز غذای خوبی برای مرغ ها هستند. در ضمن نباید فراموش کرد که مرغ ها و خروس ها باید همیشه بطور یکسان تغذیه شوند. یک کرغ به وزن ۱۷۰۰ گرم، روزانه به ۱۰۰ به ۱۱۰ گرم غذا نیاز دارد. اگر در غذای دستی مرغ به مقدار کافی کلسیم وجود نداشته باشد، در چند روز اول، از کلسیم بدن برای تشکیل تخم مرغ استفاده می کند ولی بعد از آن پیوسته تخم مرغ نازک شده و کم کم تولید تخم مرغ پایین می آید.
- برای تامین کلسیم مورد نیاز طیور می توان از پودر استخوان، پودر صدف، خرده های سنگ آهک و مواد آهکی دیگر استفاده کرد. در پرورش به صورت چرای آزاد، معمولاً مرغ ها تا حدودی کلسیم مورد نیاز خود را از خاک تامین می کنند.
- امروزه غذای آماده که توسط شرکت های معتبر خوراک دام و طیور تهیه می شوند و در داروخانه های دامپزشکی موجود هستند، تقریباً تمام مواد مورد نیاز ماکیان را دارا می باشند. در صورت نیاز، علاوه بر غذاهای رایج در منطقه، مقداری هم از این نوع غذاها و جیره های آماده در اختیار طیور قرار دهید. یک جوجه مرغ تا سن یک ماهگی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم دان آماده مصرف می کند.
- جوجه یکروزه، تا ۳ ماهگی به پروتئین بیشتری در جیره غذایی نیاز دارد تا بتواند به خوبی رشد کند . در فصل های گرم سالف برای تحریک مرغ ها به خوردن، ضمن دادن غذا در ساعات خنک شبانه روز، می توان با افزودن مقداری آب به خوراک، آن را به صورت اماج در اورد. به ازای هر مرغ ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر دان خوری ناودانی و یا ۵ سانتی متر دان خوری آویز لازم است. آب مصرفی مناسب طیور به آب تازه و تمیز در تمام اوقات نیاز دارند. ۷۰درصد بدن مرغ و ۶۵ درصد وزن تخم مرغ از آب تشکیل شده است. در شرایط معمولی هر ۴ مرزغ در شبانه روز، یک لیتر آب مصرف می کنند. در آب و هوای گرم این مقدار بیشتر می شود . در روزهای سرد سال باید مراقب یخ زدن آب خوری ها بود و در روزهای گرم برای خنک ماندن آب خوری ها، ان ها را باید در زیر سایه قرار داد. کمبود آب ممکن ات موجب بروز تخم مرغ خوری مرغ ها شود. برای هر ۵۰ قطعه مرغ، یک آب خوری کله قندی نیاز است.
|
