پرورش قرقاول
مقدمه: پرورش قرقاول در سالهای اخیر در بسیاری از کشورهای جهان به خاطر استفاده از گوشت، رهاسازی در شکارگاهها و بهره برداری به صورت شکار به یک شاخه مهم از پرورش پرندگان تبدیل شده است. با آن که پرورش این پرنده در عمل به دلیل ریزه کاریهایش مشکلاتی را در بردارد اما در مقیاس کوچکتر با توجه به قابلیت استفاده از محیط زیست و نادر بودن نوع وحشی آن، یکی از سودآورترین پرندگان نسبت به دیگرا پرندگان همطراز از خود است.
قرقاول از جمله پرندگان بومی و نادر در ایران است که در مراتع و بوته‌زارها زندگی می‌کند. این پرنده در زبان محلی تورنگ یا تیرنگ نامیده می‌شود. قرقاول یکی از زیباترین پرندگان ایران است و به نوعی جز مجموعه تنوع زیستی ایران محسوب می‌شود که با تغذیه از دانه‌های گیاهی و حشرات می‌تواند در حفظ محصولات کشاورزی مفید باشد.
گونه‌های قرقاول در ایران
قرقاولهای ایران همه از یک گونه‌اند ولی با توجه به پراکندگی جغرافیایی و تفاوتهای ظاهری برخی آنها را به ۴ زیر گونه تقسیم می‌کنند: قرقاولهای ارسباران و دشت مغان قرقاولهای تالش از آستارا تا چالوس قرقاولهای گلستان از بابل تا گلستان قرقاولهای سرخس و حوالی رودخانه مرزی هریرود
اهداف تحقیقات قرقاول در ایران عمده اهداف پرورش قرقاول در ایران ایجاد پرورشگاههای مناسب و مزارع مادر برای تولید تخمهای نطفه‌دار، رها سازی تعدادی از این پرنده در مکانهایی که نسل این پرنده در حال انقراض است، حفظ ذخائر ژنتیکی کشور ، جذب توریست و شکارچیان به مناطق دیدنی و بکر کشور، تهیه قرقاول برای باغ وحشها به منظور بازدید عموم می‌باشد.
تفاوت ظاهری جنس نر و ماده
جنس نر و ماده قرقاول کاملا باهم فرق دارند. آنها معمولا از گونه به گونه دیگر از لحاظ رنگ پر متنوعند. نرهای بالغ پرو بال رنگین و دمی دراز و سر و گردن آنها سبز تیره و براق است. قرقاولهای ماده دارای رنگ پرهای نخودی تیره ، با لکه‌های قهوه‌ای زیاد و به رنگ محیط اطراف می‌باشد. قرقاولهای نر دارای صدایی شبیه به کورکور می‌باشند و غالبا به هنگام هیجان و تحریک سرو صدای زیادی در زیستگاه خویش ایجاد می‌کنند. نرها ۸۸ سانتیمتر و ماده‌ها بین ۵۳ تا ۶۲ سانتیمتر طول دارند. سر این پرنده به رنگ سبز براق و پوست برهنه دور چشمش قرمز روشن است. نکات کلیدی در پرورش قرقاول جوجه کشی
جوجه قرقاول یک روزه همانند سایر حیوانات تازه متولد شده به مراقبتهای ویژه و بخصوص دسترسی به غذاهای کافی نیاز دارد. همچنین سالن محل پرورش جوجه‌ها باید دراری فضای کافی باشد و در ضمن کاملا تمیز و ضدعفونی شده باشد. هر جوجه قرقاول نیاز به ۰.۵ فوت مربع فضا دارد. کف سالن باید با خاک اره پوشیده شده باشد و هرگز نباید از کاغذ و مواد نامناسب دیگر برای پوشش بستر استفاده کنیم چرا که جوجه قرقاول در ایستادن روی سطوح صاف ، همواره دچار مشکل می‌شود. هر مادر مصنوعی برای حداقل ۲۰۰ الی ۲۵۰ جوجه در نظر گرفته می‌شود.
از آنجایی که معمولا دسترسی به تخم مرغهای نطفه‌دار در اواخر بهار و اوایل تابستان امکان پذیر است به منابع حرارتی چندانی برای تولید گرما در سالن احتیاج نمی‌باشد. معمولا برای اعمال برنامه‌های نوری در سالن از لامپهای مادون قرمز استفاده می‌شود. این لامپها باید حاوی پرتوهای نور قرمز رنگ باشد چرا که نور سفید باعث ایجاد مشکلات دگرخواری و کانیبالیسم در سالن پرورش می‌شود.
دانخوریها معمولا بعد از هفته اول باید عموما در مکانهای از سالن تعبیه شوند که نور مادون قرمز مستقیما بر مواد خوراکی نتابد زیرا باعث تخریب ویتامینهای موجود در جیره بخصوص ریبوفلاوین می‌شود. دمای مادر مصنوعی در هفته اول باید ۱۰۰ درجه فارنهایت باشد و ۲۴ ساعت قبل از ورود جوجه‌های قرقاول به سالن باید دمای مناسب در داخل سالن تامین گردد. نظارت و بازرسی مستمر سالن بخصوص در روزهای اول و دوم ضروری می‌باشد و عملکرد لامپهای مادون قرمز سالن باید بررسی شود.
بعد از هفته اول دمای سالن به تدریج ۵ درجه کاهش می‌یابد تا اینکه نهایتا در ۸۵ درجه فارنهایت باقی می‌ماند. بعد از گذراندن ۴ هفته پرورش از منابع حرارتی کمتری در سالن استفاده کرد ولی بهر حال توصیه می‌شود که در هر زمان برای پیشگیری از وقوع مسائلی مانند لرزیدن قرقاولها و دیگر مسائل پیش بینی شده، آماده راه اندازی سیستمهای حرارتی موجود در سالن بود. در دوره تخمگذاری قرقاولها دمای سالن در حدود ۷۰ الی ۸۰ درجه فارنهایت توصیه می‌شود.
تغذیه :
دسترسی به غذا برای جوجه‌های قرقاول از ضروریات انکارناپذیر پرورش می‌باشد. جیره‌های غذایی پرندگان زینتی و یا بوقلمون توسط چندین شرکت تجاری آمریکایی تولید می‌شود که قابل اطمینان و توصیه می‌باشد. جیره آغازین باید حاوی ۲۸ الی ۳۰ درصد پروتئین باشد که برای برآورد احتیاجات این پرنده برای رشد سریع و پردرآوری ضروری می‌باشد. جیره‌های که به شکل کرامبل و خمیری ارائه می‌شوند نتایج رضایت بخشی را موجب گردیده‌اند. اما باید توجه داشت که جوجه‌های قرقاول قادر به مصرف خوراک پلت شده تا سن سه هفتگی نیستند. جیره‌های غذایی قرقاول باید حتما حاوی کوکسیدواستات باشد تا از ابتلا به کوکسیدوز جلوگیری شود.
احتیاجات آب[ویرایش]
آب از نیازمندیهای اصلی قرقاولهای جوان محسوب می‌شود. خنکی و تمیزی آب باید همواره رعایت شود. ابتدا می‌توان از سنگهای رنگین و سنگ مرمر در ظروف آب قرقاولها استفاده کرد تا از خیس شدن آنها در نتیجه ورود به داخل آبخوری جلوگیری کند. محل قرار گرفتن آبخوریها باید دور از خارج از محل نصب مادر مصنوعی باشد. یک قرقاول در حال رشد به ۲ الی ۵ گالن آب نیاز دارد و ۲۰۰ قرقاول در حال رشد بعد از دو هفته اول روزانه به ۵ گالن آب نیاز دارند. کانیبالیسم و پرکنی :
قرقاولهای پرورشی تمایل به کانیبالیسم و پرکنی یکدیگر را در دوره رشد دارند. این مسئله معمولا هنگام کمبودهای تغذیه‌ای و نبود آب و غذای کافی و دمای مناسب سالن اتفاق می‌افتد. ازدحام بیش از حد جوجه‌ها معمولا در مواقع استفاده از نور سفید در سالن مشاهده می‌شود. وقتی کانیبالیسم شروع می‌شود کنترل آن غیر ممکن است و معمولا تمام تلاش های مربوط را باید بر روی جنبه‌های پیشگیری قضیه باید معطوف کرد.
اصول بهداشتی سالنهای پرورش[ویرایش]
سرکشی مداوم و پیوسته گل پرورشی ، رمز موفقیت یک دوره پرورشی و تضمین کننده سلامتی گله است. به عنوان مثال اگر مشاهده شود که پرندگان در یک جا بیش از حد اذحام نموده‌اند و یا به حالت غیر طبیعی ایستاده‌اند و یا مشاهده مرگ و میر و تلفات غیر طبیعی در سالن ، مواردی است که ما را در تشخیص به موقع و سبب شناسی وقایع کمک می‌کند. باید همواره به خاطر داشت که پیشگیری بیماری بیش از درمان باید مورد توجه قرار گیرد. از اصول بهداشتی لازم در سالنهای پرورش قرقاول تمیزی و ضدعفونی سالن و تجهیزات و عاری بودن اقلام غذایی از کپک و قارچهای آلوده کننده می‌باشد. قرقاولها اکثرا به بیماریهایی که مرغ دچار می‌شود با همان علائم به آن امراض مبتلا می‌شوند. از بیشترین بیماریهای رایج بین قرقاولها می‌توان به کوکسیدوز ، آلودگهای انگلی ، مسمومیتهای قارچی و بوتولیسم اشاره نمود. که در صورت مشاهده یکی از نشانه‌های آلودگی به این بیماریها باید سریعا دامپزشکان و متخصصان مربوط را به کمک طلبید.
منبع[ویرایش]
شرکت تعاونی دانش آموختگان کشاورزی قم
