پرورش گوساله

---

در این مقاله پرورش گوساله در دو قسمت عمده پرورش گوساله و مراقبت از گوساله بعد از تولد بررسی خواهد شد.
پرورش گوساله
در این مقاله پرورش گوساله در دو قسمت عمده پرورش گوساله و مراقبت از گوساله بعد از تولد بررسی خواهد شد.
کنترل تنفس: - بعد از خروج گوساله وضعیت تنفس آن را کنترل کنید( تحریک سوراخ بینی با یک تکه کاه باعث تحریک تنفس خواهد شد.) - در حالت طبیعیفرورفتگی بیش از حد دنده یا خرخر کردن نباید وجود داشته باشد. - سعی کنیدمایعات مخاطی را از دهان و سیستم تنفسی گوساله خارج کنید. - در موارد سخت زاییلازم است گوساله را روی یک میله از پا به پایین آویزان کنید تا مواد مخاطی وارد شدهبه گلو خارج شوند.
خشک کردن گوساله: - برای خشک شدن گوساله را مدتی درکنار مادر قرار دهید این کار علاوه بر خشک شدن گوساله، در به جریان انداختن خون دربدن گوساله بسیار اهمیت دارد. مگر اینکه که گاو شما مبتلا به بیماری باشد و احتمالانتقال آن از طریق لیسیدن به گوساله وجود داشته باشد ( مانند یون) . بنابراین دراین مورد با دامپزشک خود مشورت کنید. - اگر به هر دلیلی این کار توسط مادرانجام نمی شود، گوساله را با یک حوله خشک و تمیز خشک کنید.
ضدعفونی بندناف: - برای جلوگیری از عفونت بند ناف ، بلافاصله بعد از تولد بند ناف را درمایع ضدعفونی مناسب ( محلول ید ۷% ) فروبرید . - از بستن و گره زدن بند نافخودداری کنید. - کار ضدعفونی را همراه با هر بار خوراندن آغوز تکرار کنید بهاین ترتیب بند ناف بطور طبیعی خشک شده و خواهد افتاد. خوراندن آغوز: - ماک ( آغوز) چیست؟ ماک یا آغوز اولین ترشح غده پستانی بعد از تولداست و منبع سرشاری از پروتئین ، عناصر معدنی و آنتی بادی ها بشمار می رود. موادجامد آغوز تقریباً ۲ برابر شیر معمولی است که بیشتر به بخش پروتئینی آن مربوط میباشد. این ماده مغذی معمولاً تا ۶ دوشش اول بعد از تولد از پستان خارج می شود امارفته رفته از مقدار مواد ایمنی زای آن کاسته می شود و ترکیبات آن به ترکیبات شیرکامل تبدیل می شود. طوری که میزان گلوبولینهای ایمنی در دوشش دوم و سوم نسبت بهدوشش اول به ترتیب ۳۰ و ۷۰ درصد کاهش می یابد. - گوساله بر خلاف نوزاد انسانایمینوگلبولینها را از طریق جفت ( درشکم مادر ) دریافت نمی کند ولی در عوض اولینشیر گاو یا ماک حاوی گلبولینها ی ایمنی زا و بسیاری از موا د مغذی است که باید هرچه سریعتر توسط گوساله مصرف شود. - ایمونوگلبولینها مولکولهای پروتئینی بزرگی هستند که در گوسالهایجاد مصونیت در برابر بیماریهای مختلف می کند. - بلافاصله بعد از تولد گوسالهدر دیواره روده گوساله منافذ بزرگی وجود دارد که به او قدرت جذب این مولکولهای بزرگرا بدون هضم می دهد. ... مقایسه ترکیبات شیر در روزهای بعد از زایش با شیرکامل ترکیبات دوششاول دوششدوم روزدوم روزسوم شیرکامل مجموع مواد جامد % ۹/۲۳ ۹/۱۷ ۱۴ ۶/۱۳ ۹/۱۲ چربی % ۷/۶ ۴/۵ ۱/۴ ۳/۴ ۴ پروتئین % ۱۴ ۴/۸ ۶/۴ ۱/۴ ۱/۳ لاکتوز % ۷/۲ ۹/۳ ۵/۴ ۷/۴ ۵ ویتامین a ۱۰۰ میلی لیتر/ میکروگرم ۲۹۵ ۱۹۰ ۹۵ ۷۴ ۳۴ ایمونوگلوبولینها % ۶ ۴/۲ ۱ ---- ۰۹/۰
- در حدود ۱۲تا ۲۴ ساعت اولیه زندگی گوساله این منافذ رفته رفتهبسته می شوند و قدرت جذب این پروتئینهای بزرگ در روده بطور چشم گیری کاهش خواهدیافت. - در دادن آغوز مادر به گوساله هرگز درنگ نکنید. اولین آغوز باید در طولحداکثر نیم ساعت بعد از تولد به گوساله داده شود. - آغوز اولین دوشش بعد اززایمان دارای موا ایمنی زای بیشتری می باشند و در دوششهای بعدی از غلظت این مواکاسته میشود. بنابراین حداقل در ۶ ساعت اول زندگی حتماً باید آغوز دوشش اول بهگوساله ها خورانده شود. - برای اطمینان از اینکه مواد ایمنی زا به اندازه کافیوارد بدن گوساله شده است در ۸ ساعت اول زندگی هر ۲ ساعت یکبار آغوز را به گوسالهبدهید. - گوساله باید در اولین ۱۲ ساعت عمر خود ۸ تا ۱۰ درصد وزن بدن آغوزدریافت کرده باشد. - سعی کنید ماک هر گاو را به گوساله خودش بخورانید. - بهخاطر داشته باشید ماک گاو نسبت به ماک تلیسه مواد ایمنی زای بیشتری دارد. بنابرایناگر ماک گاو مسن سالمی را اضافه بر گوساله اش دارید می توانید به گوساله تلیسه خودبخورانید. - دمای آغوز در هنگام تغذیه باید درحدود دمای بدن باشد ( ۳۸ الی ۴۰در جه سانتیگراد) - اگر گوساله تمایلی به خوردن آغوز ندارد بهتر است از خوراکدهنده مری استفاده کنید تا ماک اول حتماً به گوساله داده شود. - کیفیت ماک راکنترل کنید. برای این کار می توانید از ماک سنج استفاده کنید. - ماک اضافی ( بخصوص در دوشش اول ) را در فریزر به صورت منجمد ذخیره کنید تا همواره ماک در دسترسداشته باشید. این کار در مورد ماکهای با کیفیت خوب اهمیت بیشتری دارد. - آغوزرا در ظروف پلاستیکی ذخیره کنید. زیرا آغوز روی ظروف فلزی اثر می گذارد. - ظرفمحتوی آغوز را دربسته نگهدارید. - هرچه مدت ذخیره آغوز بیشتر باشد، مواد غذاییآن بیشتر از بین می رود. - بعد از گذشت ۲۴ ساعت از تولد هر چند قدرت جذب بهپروتئینهای بزرگ به صفر می رسد اما خوراندن آغوز حداقل به مدت ۳ روز برای ایمنیدستگاه گوارش و رساندن مواد مغذی به گوساله بسیار مهم است. - در این مدت سعیکنید گوساله را به خوردن شیر با سطل عادت دهید . در این کار حوصله زیادی باید بهخرج داد. دستگاه گوارش در گوساله - معده گوساله نیز مانند گاو بالغ ۴ قسمت دارد با این تفاوت که نسبتبخشهای مختلف در گاو گوساله تازه متولد شده متفاوت می باشد: بخشهایگوناگون گوساله گاوبالغ شکمبه - نگاری (%) ۳۷ ۷۶ هزارلا (%) ۱۳ ۱۸ شیردان (%) ۵۰ ۱۵
- معده گوساله های تازه متولد شده شبیه یک حیوان تکمعده ای است. رشد بافت شکمبه ,نگاری در طی سن ۳ تا ۸ هفتگی گوساله خیلی سریع بوده ۴تا ۸ برابر سریعتر از رشد کل بدن می باشد.
رشد و تکامل شکمبه: - مادامی که گوساله با شیرتغذیه می شود، شکمبه توسعه نیافته باقی می ماند. - با آغاز خوردن خوراک جامد،جمعیت میکروبی در شکمبه و نگاری مستقر شده و تکامل شکمبه آغاز می شود. این وضعیتاکثراً در ۳ هفته اول پس از تولد ایجاد می شود. - عوامل متعددی در نمو شکمبه ونگاری موثر می باشند . اسیدهای چرب فرار حاصل از تخمیر استارتر (کنسانتره مخصوصگوساله ها) در این مسئله مهمترین نقش را بازی می کند. - مصرف آب تازه در فراهمکردن محیط مناسب برای رشد میکروارگانیسم ها بسیار مهم می باشد. - فعالیت شکمبهدرسن ۳ ماهگی همانند فعالیت آن در دام بالغ خواهد بود.
تغذیه گوساله های شیرخوار: - هزینه تغذیه ۵۵ تا ۶۰ درصد هزینههای پرورش تلیسه ها را در بر می گیرد. بنابراین تغذیه صحیح اهمیت زیادی در سوددهیگاوداری دارد. - تغذیه صحیح در زمان گوسالگی در رسیدن به موقع به وزن و قدتلقیح بسیار موثر است.
شیر: - بعد از اتمام دوره ۳ روزه تغذیه با آغوزباید تغذیه با شیر یا شیر جانشین را آغاز کرد. - شیر کامل غذای مایع مرغوبی استکه گوساله ها با تغذیه آن به خوبی رشد می کنند. - شیر گاوهارا بعد از درمانآنتی بیوتیک نمی توان فروخت در عوض می توان به مصرف گوساله ها رساند. - گوسالهنوزاد باید از شیر تازه مادر تغذیه نماید و شیر گاوهایی که از نظر ابتلا به امراضمسری مثل سل و بروسلولز مشکوک هستند باید جوشیده شود. - مصرف شیر گاوهای ورمپستانی در گوساله های ماده احتمالاً ایجاد گاوهائی با ورم پستان یا کارتیه های کورمی کند. - پاستوریزه کردن منجربه کاهش بیماری و افزایش سرعت رشد در گوساله هاقبل و بعد از شیر گیری شده. - پاستوریزه کردن منجربه کاهش اسهال در گوساله هامی شود. - اما پاستوریزه کردن بخصوص برای تعداد کم گوساله ها هزینه بر است. - مقدار شیری که باید به حیوان داده شود بستگی به وزن گوساله دارد . - مقدار شیر کامل و شیر جانشین آماده ، در حدود ۱۰ در صد وزن بدن گوساله در نظر گرفتهمی شود. - شیر و جایگزین شیر باید در درجه حرارت ثابت نزدیک درجه حرارت بدنتغذیه شود. - به درجه حرارت پایین شیر بخصوص در محیط سرد توجه فراوان داشتهباشید. - دقت در برنامه غذایی مقدار شیری که در هر وعده باید گوساله مصرف نمایددارای اهمیت ویوه ای است. - اگر در یک وعده شیر کمتر و در وعده دیگر شیر بیشتریبه حیوان داده شود ممکن است موجب نفخ معده و سوء هاضمه شده ایجاد اسهال و دل دردوگاهی مواقع باعث تلف شدن حیوان گردد. - اگر شیر زیادی به گوساله خورانده شودباعث کاهش جذب و کسالت حیوان می شود. - مقدار چربی شیر ممکن است سبب دل درد وسوء هاضمه شود پس اگر شیری بیشتر از ۴ % چربی داشت با افزودن آب گرم یا شیری کهچربی اش گرفته شده باشد میزان چربی شیر را تقلیل می دهیم. شیر جایگزین: - شیر کامل غذایی است عالی . اما در صورت بالا بودن قیمت شیر در بازار می توانگوساله ها را با شیر جانشین تغذیه کرد. - محاسن جایگزین شیر عبارتست از : - یکنواختی محصول در روزهای متوالی - سهولت ذخیره - کنترل بیماری - سوداقتصادی - جایگزینهای شیر دو منشأ گیاهی و حیوانی دارند. به این موضوع درانتخاب شیر خشک توجه خاص داشته باشید. - بخصوص در یک ماه اول زندگی باید از شیرخشکی استفاده کرد که منشأ شیر داشته باشد. - در انتخاب شیر جایگزین شیر خود دقتنمائید. - پیشنهادهای مربوط به مخلوط کردن روی برچسب را باید به دقت اجرا کنید. - مخلوط کردن شیر جایگزین شیر باید تا موقعی ادامه یابد که همه پودر درسوسپانسیون حل شده و تکه های یزرگ پودر در سطح یا ته ظرف باقی نماند. - شیرجایگزین باید در آب معلق بماند و ته نشین نشود. - زیاد مخلوط شدن شیر خشک ایجادکف زیاد و جدا شدن چربی و تشکیل یک لایه روغنی در سطح ظرف می کند.
خوراک آغازین: - مصرف زود هنگام خوراک خشکمهمترین عامل موثر در انتقال گوساله جوان از حالت متابولیسم و هضم پیش از نشخوار بهوضعیت حیوان نشخوار کننده بالغ می باشد. - فرآورده های تخمیر اسیدهای چربفرار(vfa) بویوه اسیدهای پروپیونیک و بوتیریک که از تخمیر کنسانتره حاصل می شوند،عامل رشد و تکامل بافتهای شکمبه می باشند. - بمحض از شیر گرفتن گوساله و انتقالبه خوراک جامد, مشکلات بیماری مخصوصا اسهال , روند کاهشی نشان می دهند . - محتوای پروتئین خام جیره آغازین باید در حدود ۲۰ الی ۲۲ در صد در نظر گرفت. - میزان انروی (nel) جیره آغازین باید در حدود ۹/۱ باشد. - شکل فیزیکی بویوهاندازه ذرات خوراک در آماده سازی خوراکهای آغازین برای گوساله ها فوق العاده مهم میباشند. کنسانتره نباید زیاد آردی و نرم باشد زیرا نتیجه عکس روی رشد شکمبه خواهدداشت. - حجم خوراک مایع تغذیه شده(بیشتر از مقادیر مصرف ماده جامد) موجب کاهشمصرف خوراک می شود. - جثه حیوان و دسترسی به آب نیز بر مصرف خوراک تاثیر دارند. - به ازای هر لیتر آب مصرفی بیشتر، مصرف خوراک خشک به میزان ۸۲ گرم در روزافزایش می یابد و افزایش وزن هم به مقادیر ۵۶ گرم بیشتر می شود. - کیفیت جیرهمایع بر میزان مصرف خوراک خشک موثر است. - در گوساله هائی که شیر دریافت می کندتا بیش از ۶۵% افزایش وزن بدن به میزان مصرف خوراک آغازین بستگی دارد و بعد از شیرگیری گوساله، باید انتظار داشت که تغییرات در مقادیر مصرف خوراک آغازین اثر زیادتریبر افزایش وزن گوساله داشته باشد. - گوساله های جوان باید تا حد ممکن در سنیناولیه به مصرف خوراک خشک تشویق شوند. این امر برای تکامل پوشش شکمبه – نگاری موردنیاز برای عملکرد خوب اهمیت اساسی دارد. - استقرار جمعیت میکروبی بستگی به پیشسازهایی دارد که خوراک خشک آنرا فراهم می کند.
علوفه: - مصرف علوفه قبل از شیر گیری سبب کاهشسرعت تکامل پرزهای شکمبه می شود . چون اسیدهای چرب لازم برای رشد پاپیلاهای شکمبهرا تولید نمی کند. - اما برای عادت دادن گوساله به مصرف علوفه بهتر است برگیونجه را بعنوان بخش علوفه ای با کیفیت بالا از حدود سن ۲ ماهگی در اختیار گوسالهقرار داد.
آب: - برای رشد و تکثیر میکروارگانیسمها نیاز به یک محیطآبکی دارند. برای تأمین این محیط آب تازه و تمیز را در اختیار گوساله ها قرار دهید. - مصرف آب مصرف کنسانتره را بالا خواهد برد. - آب را می تواند از ۳ روزگی وهمراه با شروع مصرف جیره آغازین در اختیار گوساله ها قرار داد.
قطع شیر: - زمان قطع شیر وقتی است که گوساله شما ۳ روز متوالی مقدار ۵/۱ الی ۲ کیلوگرم کنسانتره را دریافت می کند. بنابراین برایاینکه بتوانید گوساله را زود از شیر بگیرید، باید او را به خوردن بیشتر کنسانترهترقیب کنید. - با مدیریت صحیح گوساله های هلشتاین را می توان در حدود ۶ هفتگیاز شیر گرفت. - در رمان قطع شیر به وضعیت بدنی گوساله توجه کنید. اگر گوسالهشما لاغر است بهتر است چند روز دیگر به دادن شیر به او ادامه دهید. - در زمانقطع شیر از سلامت گوساله مطمئن شوید. - گوساله را حداقل به مدت ۵ روز بعد ازشیر گیری تحت نظر داشته باشید تا مطمئن شوید قطع شیر به گوساله شما آسیبی نرساندهباشد. - قطع شیر به دو صورت ناگهانی یا تدریجی انجام می شود . برای انتخاب اینروشها در مزرعه خود با دامپزشک یا کارشناس خود مشورت کنید. اقدامات مدیریتی و بهداشتی از بین بردن شاخ: - از بین بردن شاخ برای کنترلبهتر گاوها و جلوگیری از صدمات احتمالی صورت می گیرد. - این کار با خمیر ( پماد) شاخسوز انجام می شود. - از بین بردن شاخ باید در روز ۷ الی ۱۰ زندگی و بامشاهده تکمه شاخ باید انجام گیرد. این کار شوک و تنش کمتری در گوساله ایجاد می کند. - برای انجام کار ابتدا موهای اطراف تکمه شاخ را بتراشید، سپس پماد را بهاندازه یک دوریالی روی تکمه شاخ قرار دهید. - برای اینکه از جاری نشدن پماد بهروی صورت و چشمها مطمئن شوید بهتر است از وازلین دور تکمه شاخ استفاده کنید. - در استفاده از هر نوع پماد شاخسوز بهتر است دستورات روی برچسب پماد را بدقت مطالعهکنید. - در استفاده از پماد حتماً از دستکش استفاده کنید.
قطعسرپستانکهای اضافی: - این کار باید در روز ۷ الی ۱۰ زندگی انجام شود. - تشخیص سرپستانک اضافی را به عهده دامپزشک یا تکنسین باتجربه بگذارید. - برایقطع سرپستانکها اضافی حتماً تمام نکات بهداشتی را رعایت کنید. جلوگیری از عادت مکیدن: - جا دادن گوساله ها درجایگاه انفرادی و استفاده از سطل تا حد زیادی باعث از بین رفتن عادت مکیدن می شود . - گاهی این عادت در بعضی گوساله ها مشاهده می شود که ممکن است در سنین بالاترنیز مشاهده شود. این موضوع بخصوص در گوساله های ماده اهمیت دارد چراکه مکیدن پستانیک گوساله توسط گوساله ای که عادت به مکیدن دارد علاوه بر افزایش انتقال عواملبیماریزای احتمالی باعث ورم پستان و گاهی کوری پستان می شود. - برای جلوگیری ازاین عادت، وسیله ای وجود دارد کهبه بینی گوساله وصل می شود که در موقع مک زدن باعثناراحتی در خود و گوساله دیگر در موقع مکیدن می شود.
جایگاه گوساله: - جایگاه گوساله باید جایی بنا شود که بتوان به آسانی فضولات آنرا خارج نمود. - جایگاه گوساله باید به نحوی باشد که دسترسی به مواد بستر و غذا باشد. - گوسالهنباید دور از نظر باشد . بهترین محل نزدیک زایشگاه و یا در کنار آن است . - برای جلوگیری از انتشار بیماری باید جایگاه گوساله را کمی دوراز جایگاه دامهای بالغبنا نمود. - جهت گوساله دانی باید به نحوی باشد که زهکشی در آن بخوبی صورت گیردو بادهای زمستانی زیاد به داخل آن نفوذ نکند و در تابستان حداقل نور خورشید و درزمستان حداکثر نور خورشید به داخل آن بتابد. - لایه نازک عایق کمک می کند تاحرارت در زمستان کمتر به خارج نفوذ کند و در تابستان نیز خیلی گرم نشود. - تهویه در جایگاه گوساله حیاتی است که می تواند طبیعی یا مصنوعی توسط هواکشها درجایگاه بسته حاصل شود. تهویه کافی و دایمی باعث کنترل رطوبت ، حرارت و بو در جایگاهدر طول سال می شود. .. علائم تهویه - جمع شدن قطرات آب زیر سقف و دیوارها - یخ زدنآنها در فصل سرد - بوی زننده - رطوبت زیاد - اغلب ساختمانهای گوسالهدانی طوری ساخته می شوند که برای خروج هوا قدری فاصله بین سقف و دیوارها وجود داشتهیاشد.این کار به تهویه کمک می کند. - در جایگاه باز جریان حرکت هوا باید از سمتگوساله دانی به سمت دامهای بالغ باشد و در جایگاه بسته دستگاههای تهویه باید طوریکار گذاشته شوند که هوای داخل جایگاه دامهای بالغ به طرف دامهای بالغ کشیده شود. - برای پخش یکنواخت گرما و اجتناب از خیس و کثیف شدن کف جایگاه ، باید شیبمناسب در کف ایجاد گردد و ادرار و آب ناشی از شستشو دورن فاضلاب ریخته شود و بهخارج هدایت گردد. - کف بهتر است از بتون ساخته شود که با شیب مناسبی به فاضلابمنتهی گردد. - به طور کلی زایشگاه و گوساله دانی احتیاج به نظافت بیشتری دارند .بنابراین طرح ساختمانی در آنها باید به نحوی باشد که تمیز کردن آنها آسان باشد. - بستر در جایگاه گوساله از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد. - کاه غلات ( بلند یا خرد نشده) دارای رنگ روشن ، بوی خوب و قابلیت جذب رطوبت مناسب است و بسترخوب وگرمی را تشکیل می دهد. - اگر قیمت کاه بالاست ، پوست خرد شده درخت ، خاکاره ، تراشه چوب و غیره را میتوان به کار برد. اما تا حد امکان از این مواد استفادهنکنید. - بستر باید حتی الامکان هر روز تعویض شده و قسمتهای مرطوب آن برداشتهشود. - جایگاه انفرادی برای گوساله ها بسیار مناسبتر از آغلهای گروهی می باشند. - در جایگاه انفرادی گوساله ها باید از اجرام ، تغییر ناگهانی درجه حرارت ورطوبت محافظت شوند. - آغلهای انفرادی به دودسته ثابت (بتونی)و متحرک( اغلبفلزی)تقسیم می شوند.
- از مزایای جایگاه انفرادی می توان به موارد زیراشاره کرد: - عدم تماس گوساله ها باهم که موجب کاهش گسترش عوامل بیماریزا بهحداقل ممکن می شود. - امکان بازدید هر رأس گوساله را به منظور دریافت حالاتسلامتی یا بیماری آنها با آسانی فراهم می کند . - از مکیدن ناف گوساله بوسیلهیکدیگر جلوگیری می نماید. - امکان تمیز ، شستشو و ضد عفونی نمودن جایگاه بهآسانی فراهم می شود. - می توان کف آن را بوسیله بستری از کاه یا کلش کاملاً خشکو پاک نگهداشت. - جیره یا شیر هر گوساله را می توان به میزان جثه هرگوساله بهآسانی در اختیار آن قرار داد. - از بروز بیماریهای تنفسی در اثر جایگاه مرطوب وپخش میکروبها جلوگیری می کند. - البته لازم به ذکر است جایگاههای انفرادی تعداگارگر بیشتری را لازم دارد.
- خصوصیات جایگاه انفرادی: • این جایگاه باید درسطحی قرار گیرند که عمل زهکشی در آن بخوبی صورت گیرد. • ظرف غذا(علوفه وکنسانتره ) باید در داخل آغل قرار گیرد. • برای ایجاد تهویه مناسب در تابستانبهتر است در قسمت بالای دیوار عقب جایگاه دریچه ای ایجاد گردد که براحتی باز و بستهگردد. - ابعاد جایگاه انفرادی ثابت را معمولا به صورت زیردر نظر می گیرند: ۱۲۰ سانتی متر عرض ۱۸۰ سانتی متر طول ۵ سانتی متر شیبدر کف به سمت فاضلاب - ابعاد جایگاه انفرادی متحرک این مقادیر کمتر می باشدومعمولاً برای ساختن این نوع جایگاهها از میله های فلزی استفاده می شود که کف آن رابا مواد بستری مناسب می پوشانند. از این آغلها بخصوص در یک هفته اول که گوساله هاحساس هستند می تواند مورد استفاده قرار گیرند.این آغلها کار پرورش گوساله ها را بامشکلات بهداشتی بسیار کمتری میسر می سازد. بخصوص که این آغلها براحتی قابل شستشوبوده و ضد عفونی کردن و شعله دادن آن راحتتر می باشد. معمولا تعدادی از این آغلهایانفرادی را دریک فضای بسته در شرایط کنترل شده قرار می دهند که گوساله ها در یکهفتهاول زندگی که دوره بحرانی است تحت کنترل بیشتری باشند. بعد از تخلیه باکس از گوسالهباید باکس رابدقت شستشو و ضدعفونی کرد. - از روش مناسب برای مبارزه با حشراتاستفاده کنید. - گوساله ها را باید بعد گرفتن از شیر ( ۱ هفته بعنوان استرس ازشیر گیری در نظر گرفته می شود) از جایگاه انفرادی خارج کرده و در آغلهای گروهی درگروه سنی بالاتر قرار داد.در این جایگاهها معمولا ۳ تا ۵/۳ متر مربع فضا ، برای هررأس گوساله در نظر گرفته می شود. - پس از تخلیه آغل از یک گوساله و قبل از قراردادن گوساله دیگر در آن در صورت متحرک بودن باید محل آنرا را تغییر داد و در صورتثابت بودن باد بستر و کف آنرا کاملاً جمع آوری و ضدعفونی نمود و حدود ۱۵ سانتی مترسنگ آهک خرد شده در آن قرار داد ( سنگ آهک برای ضد عفونی کف و جذب رطوبت بسیارمناسب می باشد. - کف جایگاه باید قابلیت تمیز کردن کافی باشد چون در پیشگیری ازبیماری مفصلی بسیار موثر است.طی ۳ روز اول زندگی بویوه در ۲۴ ساعت اول ناف راهمناسبی برای ورود عفونت است و بدیهی است که احتمال استقرار عفونت در یک بستر خیس وکثیف بسیار بیشتر از یک بستر خشک و تمیز است. - جای ظرف آّب و کنسانتره باید درجایگاه انفرادی در نظر گرفته شود و براحتی قابل دسترس باشد. .
دستگاه گوارش گاو در برگیرنده : .. - دهان (دندان ها، زبان و غدد بزاقی) - حلق - مری - معده چهار قسمتی شامل : • شکمبه rumen • نگاری reticulum • هزارلا omasum • شیردان abomasums - روده باریک شامل: • دئودنوم duodenum • وونوم jejunum • ایلیوم ileum - روده فراخ شامل : • روده کور cecum • کولنcolon • راست روده rectum - جگر - پانکراس (لوزالمعده) .. نسبت قسمت های مختلف دستگاه گوارش در نشخوارکنندگان جوانبالغ قسمت های گوارشی گوساله تازه متولد شده گاو بالغ شکمبه ۲۵ ۸۰ نگاری ۲۵ ۶ هزارلا ۱۰ ۳ شیردان ۴۰ ۱۱
- لب ها نسبتاً متحرک نقش مهمی در انتقال غذا به دهان ندارد. ..
- زبان دراز، نیرومند، متحرک و سفت بهآسانی پیرامون علوفه و دیگر خوراک ها می پیچد. گاو به کمک دندان ها و آرواره هاغذا را به دهان می کشد. ...
- دهان فعالیت های دهان : • مصرف آب • برداشت خوراک • مخلوط کردن خوراک • ترشح بزاق • مرطوب سازی موادخوراکی با ترشح بزاق • بلع مواد خوراکی، آب و بزاق • انجام عمل نشخوار • کاهش اندازه ذرات مواد خوراکی طی فعالیت جویدن دام ..
- دندان ها ۳۲ عدد دندان همیشگی در گاوبالغ ۲۰ عدد دندان شیری در گوساله آرواره بالا دندان نیش ندارد. آروارهبالا سکویی دندانی دارد با بافت پیوندی سخت که روی آن با بافت پوششی شاخی پوشیدهشده. فرمول دندان های شیری و همیشگی تمام دندان های شیری تقریباً تا ۲ هفتگی پدیدار میشوند. ..
- بزاق گاو بالغ در هرروز حدود ۲۰۰ لیتر بزاق تولید می کند. کمترین میران بزاق در زمانی است که غذا به پایان رسیده و حیوان درحال استراحتاست. ..
نقش بزاق: • مرطوب سازی خوراک، آسان سازیجویدن و تسهیل عبور به قسمت های پائین تر دستگاه گوارش • ایجاد محیط آبی مناسببرای رشد باکتری ها و هضم خوراک • نقش بافر برای درصد خنثی نگه داشتن ph شکمبه (بافرهای بزاق نظیر فسفات، بی کربنات، اسیدهای تولیدی میکرو ارگانیسم های شکمبه راخنثی می سازند) ......
عوامل مؤثر بر ترشح بزاق : • تحریک فیزیکی دهان حین مصرف • کشش مری حین بلع • تحریک زبان طی مصرف خوراک یا نشخوار • فقدان اکسیژن کهدر حین مصرف خوراک به علت کاهش تنفس رخ می دهد. • افزایش فشار گاز در شکمبه • مصرف مواد علوفه ای با اندازه ذرات بلند غدد اصلی ترشح کننده بزاق: • بنا گوش parotid • زیر آرواره ای sub maxillary • زیر زبانی sublingual ..
- مری طول ۱۰۵ سانتی متر از حلق تاشکمبه مواد خوراکی به همراه بزاق با حرکات ماهیچه ای مری از دهان به شکمبهمنتقل می شوند. در موقع نشخوار از شکمبه به دهان منتقل می شوند. حرکات ورودیشکل ناشی از انقباضات عضلات مجاری گوارشی می باشند که موجی بوده و باعث اعمال فشاربه مواد خوراکی در طول لوله گوارش می گردند. ..
- شکمبه بزرگترین بخش معده نشخوارکنندگانکه حجمی معادل ۴۰ تا ۵۰ لیتر دارد. شکمبه بوسیله پرده های ماهیچه ای عرضی بهنام پیلار به یک ناحیه جلویی و یک ناحیه پشتی، یک ناحیه شکمی و دو ناحیه بین تقسیممی شوند. به کمک فعالیت دیواره ماهیچه ای شکمبه، محتویات آن با حرکات چرخشی،جابجا شده و به خوبی آمیخته می شود. پرزهای دیواره شکمبه که نزدیک به ۱cm طولدارند، سطح جذب را افزایش داده و سبب گرم شدن مواد می شوند. شکمبه از دیافراگمتا ناحیه لگن سمت چپ حفره شکمی را پر می کند. شکمبه یک محیط تخمیری مداوم است. ..
خصوصیات شکمبه: • اسیدیته آن در بین ۶ تا ۹است. • محیط تخمیری مداوم بزرگ آبی • اداره میکروارگانیسم های بی هوازی (باکتری ها، پروتوآزها، قلرچ ها و باکتریوناوها) • محیط کشت میکروبی با سرعتعبور معین برای بخش مایع و جامد. • دمای ثابت در دامنه c°۳۸ و c° ۴۲ • فشاراسمزی ثابت و در حدود ۲۴۰ تا ۳۰۰ میلی اسمز • ۶۵% کل حجم دستگاه گوارش • محتویات شکمبه حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد ماده خشک دارند. • در هر دقیقه بیش از ۲ بارمنقبض می شود که سبب مخلوط شدن میکروب های شکمبه با مواد خوراکی و انتقال موادخوراکی ریز به نگاری و شیردان می شود. • در شکمبه حدود ۳۰ تا ۵۰ لیتر در ساعتگازهای متان و دی اکسید کربن تولید و با آروغ زدن دفع می شود. ...
- نگاری نگاری و شکمبه کاملاً از هم مجزانیستند (با یک دیواره کوتاه) سطح درونی دارای بافت لانه زنبوری است. عملکردنگاری ذخیره کردن مواد براساس اندازه آن هاست تا قطعات بزرگتر برای هضم بیشتر بهشکمبه برگرداند. اشیاء و اجزاء سنگین و خارجی در نگاری تجمع می یابند. دردرون نگاری شیاری وجود دارد که بین مری و هزارلا قرار دارد و به نام ناودان مریمعروف است.( اهمیت این بخش در گوساله می باشد.) تفکیک ذرات در نگاری براساس جرمحجمی آن ها است. ذرات با جرم حجمی کمتر ترجیحاً در داخل شکمبه به عقب بر میگردند و مواد با جرم حجمی بیشتر در نگاری می مانند و شانس بیشتری برای خروج از پیشمعده دارند. ...
- هزارلا مواد خوراکی پس از گذشتن ازشکمبه و نگاری وارد هزارلا می شوند. هزارلا از تعداد زیادی لایه ( برگ مانند) تشکیل شده است. نقش لایه های هزارلا در افزایش سطح جذب به ویوه برای آب میباشند. هزارلا ۷۰-۶۰ درصد آبی که به آن وارد می شود را جذب می کنند که تقریباًبرابر ۱۰۰ لیتر آب در روزخواهد بود. وجود هزارلا الزامی نیست (شتر و لاماهزارلا ندارند.) گنجایش هزارلا حدود ۲۰ لیتر است. ...
- شیردان بخش انتهایی معده نشخوارکنندگانمعروف به معده حقیقی بافت آن می تواند شیر معده را تولید کند. شیردان اسیدهیدروکلرید hcl ترشح می کند. محیط شیردان اسیدی است ph=۲ شیردان آنزیم همترشح می کند. رنین در حیوانات جوان ترشح شده و باعث لخته و غلیظ شدن شیر میشود. شیردان گاو نزدیک به ۱۵ لیتر گنجایش دارد. ...
- نشخوار گاوها ۷ تا ۱۰ ساعت از روز را جهت نشخوار سپریمی کنند. مراحل نشخوار عبارتند از: ۱) برگشت مواد خوراکی بلع شده در دهان از طریق حرکات دودی معکوس که مواد خوراکی را از طریق مری به دهان هدایت می کند. ۲)دوباره جویدن خوراک مواد خوراکی بیشتر و کامل تر جویده میشوند. ۳)بلع بلع مجدد مواد خوراکی کاملاً جویده شده. ۴)آروغ زدن ...
اهمیت نشخوار • افزایش ترشح بزاق • افزایش هضم فیبر از طریق کاهش اندازه ذرات مواد خوراکی و افزایش سطح هضمی آن هاصورت می گیرد. • افزایش بازدهی استفاده از منابع علوفه ای • جلوگیری ازابتلا به بیماری های متابولیکی نظیر اسیدوز حاد و تحت بالینی • افزایش درصدچربی شیر ..
- روده باریک از دئودنوم، ورونوم و ایلیوم تشکیل شده است. محتویات شیردان کهشامل مواد خوراکی است که به طور جزئی هضم شده و به همراه مواد گوارشی کیموس نامیدهمی شوند. از شیردان به روده باریک راه می یابند. میانگین طول روده باریک ۴۰متر است که ظرفیتی حدود ۳۸ لیتر دارد. روده باریک پرزهایی فراوانی دارد که سطحرا افزایش می دهند. حرکات دودی روده عامل به حرکت در آوردن محتویات روده میباشند. ..
- روده بزرگ از دو قسمت روده کور و کولن تشکیل شده عملاصلی روده بزرگ جذب آب و ذخیره وشکل دهی مواد زائد است. اگر چه روده بزرگ محلعمده هضم و جذب نیست. ولی جمعیت زیادی از میکروارگانیسم ها در آن به سر می برند. میکروارگانیسم های روده بزرگ مواد مغذی موجود را تخمیر و مانند میکروارگانیسمهای شکمبه تولید اسید چرب فرار و پروتئین میکروبی می کنند. اسیدهای چرب فرارتولید شده در روده بزرگ می توانند جذب شده و مورد استفاده قرار گیرند. پروتئینمیکروبی تولید شده در روده بزرگ فابل جذب نیست و از طریق مدفوع دفع می شود.
منبع: سایت ایران گل آرا