پژوهشگاه علوم و معارف حدیث
آشنايى با مؤسسه علمى ـ فرهنگى دارالحديث
مقدمه[ویرایش]
حديث، در حقيقت، چراغ راه انسانها و هدايت كننده انديشه‌هاست و زندگى بشر را از معنويت و كردار حكيمانه سرشار مى‌كند. سنّت يا حديث، پس از قرآن كريم، دومين منبع دينى مسلمانان است كه در شناساندن اسلام و شكل‌گيرى و بالندگى علوم اسلامى سهم بزرگى دارد.
مؤسسه علمى ـ فرهنگى دار الحديث در جهت ساماندهی احادیث و ترویج معارف حدیثی به عنوان نخستين مجموعه مستقل حديث پژوهى در جهان تشيّع، درباره حديث و مسائل مربوط به آن، فعاليت مى‌كند. اين مؤسسه در تاريخ بیست و دوم آبان سال ۱۳۷۴ ش، در زادرروز فرخنده فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در شهر قم، با پيام مقام معظم رهبرى و مديريت آية اللّه محمّد محمدى رى‌شهرى با نام مرکز تحقیقات دارالحدیث به‌طور رسمى آغاز به كار كرد.
اين مؤسسه از دو رکن اصلى پژوهشگاه و دانشگاه (در قم و شهر ری) تشکيل شده است. معاونت فرهنگى و ارتباطات و امور بين الملل، مرکز بین المللی مخطوطات اسلامی، کتاب خانة تخصصی حدیث، دبیرخانۀ همایش‌ها و سازمان چاپ و نشر، از ديگر بخش‌هاى مؤسسه است.
آشنایی با بخش های مؤسسه:
یک. پژوهشگاه قرآن وحدیث (علیهم السلام)[ویرایش]
پژوهشگاه قرآن و حدیث از سه پژوهشکده تشکیل شده است:
۱ ـ ۱. پژوهشکده علوم و معارف حديث
اين پژوهشکده، در جهت تحقق اهداف زير فعاليت مى‌کند:
الف ـ ایجاد، رشد و گسترش روشها و الگوهای بهره گیری نظام مند از قرآن و حدیث در عرصه های معارف.
ب ـ گسترش پژوهش در مجموعه معارف نورانی اهل بیت (علیهم السلام) و تولید آثار علمی و کاربردی
ج ـ ترویج و همگانی کردن معارف قرآن و احادیث اهل بیت (علیهم السلام) و به روز رسانی فهم معارف دینی
گروه‌هاى پژوهشى
۱. گروه پژوهشی تدوین دانشنامه های حدیثی. اين گروه، با سابقه‌ترين بخش پژوهشکده است و با هدف يارى رساندن به تحقيقات کاربردى و تسهيل دستيابى محقّقان علوم مختلف به حديث، کار تدوين مجموعه‌هاى بزرگ حديثى را دنبال مى‌کند. برجسته‌ترين محصولات این گروه عبارت اند از:
الف : موسوعة معارف الکتاب والسنة در ده جلد (تاکنون) و دانشنامۀ قرآن و حدیث تا کنون در شانزده جلد ( تاکنون).
ب: موسوعة الإمام على (علیه السلام) فى الکتاب والسنّة والتاريخ دردوازده جلد و دانش نامه امام علی (علیه السلام) در چهارده جلد.
ج: موسوعة العقاید الاسلامیة در پنج جلد و دانش نامه عقائد اسلامی در ده جلد.
د: موسوعة الامام الحسين(ع) در ده جلد و دانش نامه امام حسین (علیه السلام) در چهارده جلد.
هـ: موسوعة الاحاديث الطبیة در دو جلد و دانش نامه احادیث پزشکی در دو جلد.
گفتنی است که موسوعة معارف الکتاب والسنه و دانشنامۀ قرآن و حدیث، بزرگترین طرح گروه دانشنامه است که تا کنون حرف الف و ب از آن با ۴۹ مدخل به همراه بیان ها و تحلیل های موضوعی در ده جلد به زبان عربی و شانزده جلد به صورت دو زبانه عربی و فارسی منتشر شده است.همچنین موسوعة الامام المهدی در حال تدوین است.
۲. گروه پژوهشی احيا و تصحيح متون. اين گروه، وظيفه تصحيح، تحقيق و انتشار میراث حدیثی شیعه را به شيوه علمى و فنّى به عهده دارد. از آثار این گروه، تصحيح جامع و روشمند کتاب الکافی است که در پانزده جلد منتشر شده است. از محصولات دیگر اين گروه، فهرستگان (فهرست جامع) نسخه‌هاى خطّى حديث و علوم حديث شيعه را مى‌توان نام برد که در دو نسخه مکتوب ( دوازده جلد تا کنون ) و نرم‌افزارى منتشر شده و انتشار آن ادامه دارد.
۳. گروه پژوهشی مبانی ترجمه و مفهوم شناسی حدیث. وظيفه اين گروه، انتقال معارف حديثى به گروه‌هاى مختلف جامعه از طريق ترجمه متون حديثى به زبان‌هاى زنده دنياست. کليه فعاليت‌هاى مرکز در قلمرو ترجمه به زبان‌هاى فارسى، عربى، انگليسى، فرانسه، اردو، مالایی و دیگر زبانها در اين گروه متمرکز است. گفتنی است بسیاری از کتب حدیثی منتشر شده توسّط این پژوهشکده، به زبان فارسی نیز ترجمه شده است. همچنین متون فراوانی به یک زبان یا چند زبان برگردانده شده است که برخی از مهمترین آنها در جدول ذیل منعکس شده است:
عنوان کتاب / زبان اصلی / زبان های ترجمه شده
اهل البیت فی الکتاب و السنة / عربی / فارسی، اردو، انگلیسی و ترکی
الحج و العمره فی الکتاب و السنة / عربی / فارسی، اردو،
الدنیا و الآخرة فی الکتاب و السنة / عربی / فارسی، اردو،
شهر الله فی الکتاب و السنة / عربی / فارسی، اردو، تاجیکی و اندونزیایی
العقل و الجهل فی الکتاب و السنة / عربی / فارسی، اردو،
العلم و الحکمة فی الکتاب و السنة / عربی / فارسی، اردو و انگلیسی
تربیة الطفل
عربی
فارسی، انگلیسی، تاجیکی، ترکی آذری و اندونزیایی
کیمیای محبت
فارسی
عربی، انگلیسی، تاجیکی، ترکی آذری، ترکی استانبولی، اسپانیولی ، اندونزیایی و بنگالی
گزیده تحف العقول
عربی
فارسی، اردو و اندونزیایی
نبی الرحمة من منظار القرآن
عربی
فارسی، تاجیکی، ترکی آذری و اندونزیایی
مراقبات شهر رمضان
عربی
فارسی، مالایی و اندونزیایی
منتخب میزان الحکمة
عربی
فارسی، انگلیسی، تاجیکی، ترکی آذری، ترکی استانبولی، روسی ، فرانسوی، اسپانیولی، اندونزیایی ، کردی، اوگاندایی و رواندایی
منتخب نهج الذکر
عربی
فارسی، ترکی آذری و اندونزیایی
موسوعةالامام علی بن أبی طالب (ع) فی‌الکتاب‌والسنة
عربی
فارسی و ترکی استانبولی،
سیاسة الإمام علی(ع)
عربی
فارسی و انگلیسی
المحبة فی الکتاب و السنة
عربی
فارسی، اردو، انگلیسی، تاجیکی، اسپانیولی و اندونزیایی
گروه ترجمه، همچنین مباحث کلّی ترجمۀ متون دینی و روش ها و سبک ها و مبانی و مشکلات آن را پیگیری می کند
۴. گروه پژوهشی رجال و مصطلحات حدیث. عالمان دين، برخودْ فرض مى‌دانند که قبل از بهره‌گيرى از هر حديث، اطمينان حاصل کنند که آن حديث، حقيقتاً از معصوم است. يکى از مهم‌ترين راه‌هاى رسيدن به اين هدف، بررسى رجال (راويان) آن حديث است. شيعه و اهل سنّت، کتاب‌هاى زيادى در شناخت راويان حديث، نوشته‌اند. از وظايف گروه رجال، بازشناسى اين منابع و شناخت روشها و مبانى مؤلّفان آنها و ارائه ضوابطى کاربردى براى شناخت راويان و توثیق و تضعیف آنان است. دانش درایه یا مصطلح الحدیث نیز در کنار دانش رجال، در ارزیابی و اعتبار سنجی روایات، به کار گرفته می شود.
۵. گروه پژوهشی تاريخ حديث. شناخت مکتب‌هاى تدوين حديث، شناخت روش تحقيق محدّثان و مؤلّفان کتاب‌هاى حديث، بررسى تأثير گرايش‌ها و مذاهب و شرايط محيطى در تدوين کتاب‌هاى حديث و... از وظايف اين گروه است.
۶. نشریات
علوم حدیث، نخستین نشریه فارسی حدیث پژوهی به شمار می‌رود . این نشریه از پاییز ۱۳۷۵ تا کنون به صورت فصل نامه بدون وقفه منتشر شده و صدها مقاله تخصصی، رساله حدیثی، گفت و گو و گزارش را عرضه کرده است .
میراث حدیث شیعه نشریه دیگری است که ویژه انتشار رساله‌های خطی
۱ ـ ۲. پژوهشکده تفسیر اهل بيت علیهم السلام
به منظور استفاده نظام مند از احادیث اهل بیت علیهم السلام در تفسیر قران کریم و گسترش پژوهشهای قرآنی بر پایه آموزه های اهل بیت ، پژوهشکده تفسیر اهل بیت علیهم السلام در سال ۱۳۹۱ در آستانه ماه رمضان ۱۴۳۳ ق تاسیس شد.
برخی از اهداف این پژوهشکده عبارت است از :
۱. دستیابی به روش تفسیری و جامع اهل بیت علیهم السلام و گسترش راهکارها و الگوهای بهره گیری نظام مند از آن
۲. تربیت پژوهشگران توانمند و آگاه به شیوه تفسیری اهل بیت علیهم السلام
۳. همگانی کردن بهره گیری از آموز ه های تفسیری اهل بیت علیهم السلام در عرصه های گوناگون علمیو زندگی
مهمترین وظایف این پژوهشکده عبارت است از:
۱ . پژوهش قرآنی _ حدیثی بر پایۀ روش های تدوین شدۀ متناسب و نشر آنها .
۲. روش شناسی فهم معارف تفسیری اهل بیت علیهم السلامو بررسی تطبیقی آن با دیگر روش ها
۳. تدوین و پایه ریزی دانش های قرآنی بر پایۀ روایات اهل بیت علیهم السلام
۴ . شناسایی، احیا و بازسازی میراث علمی اهل بیت علیهم السلام و راویان و پیروان آن ها
۵. تدوین « دانش نامۀ تخصصی تفسیر اهل بیت علیهم السلام به شیوه های گوناگون مانند : موضوعی، ترتیبی، الفبایی و ...
۶. برگزاری نشست ها و همایشهای علمی در حوزۀ ماموریت پژوهشکده
۷. تأسیس کتابخانۀ تخصصی و بانک اطلاعات و نشر مجله های تفسیری و تلاش برای همگانی کردن معارف اهل بیت علیهم السلام
· گروه‌هاى پژوهشی
۱. گروه تفسیر جامع روایی
۲. گروه قرآن شناسی و دانشهای پیرامونی
۳. گروه احیا و باز سازی متون تفسیری
برخی از آثار منتشر شده این پژوهشکده عبارت است از:
درآمدی برتفسیر جامع روایی، شناختنامه قرآن بر پایه قرآن وحدیث ، تفسیر و مسند ابو جارورد و جلد اول تفسیر روایی سوره حمد.
۱ ـ ۳. پژوهشکده کلام اهل بيت (علیهم السلام)
پرداختن به مباحث اعتقادی به ویژه اعتقاداتی که متّخذ از احادیث معصومان (علیهم السلام) است در جهان امروز یک ضرورت است و تبیین دیدگاه های کلامی اهل بیت (علیهم السلام) یک رسالت برای مؤسسه علمی – فرهنگی دارالحدیث. به همین منظور پژوهشکدۀ کلام اهل بیت (علیهم السلام) در این مؤسسه راه اندازی شد.
برخی از اهداف این پژوهشکده عبارت است از :
۱ . توسعه و گسترش پژوهش در زمينه‌هاى مرتبط با کلام اهل بيت (علیهم السلام) (با تأکيد بر پژوهشهاى حديث محور)؛
۲ . مسأله‌يابى و حل مسائل و مشکلات در زمينه‌هاى اعتقادى و فکرى با تأکيد بر روش پیامبر (صل الله علیه و آله) اهل بيت (علیهم السلام) در پاسخگويى به مسائل فکرى جامعه؛
۳ . تأسيس و تغذيه علمى رشته‌هاى وابسته و ارتقاى سطح علمى در اين رشته‌ها از طريق فعاليت‌هاى پژوهشى؛
مهمترین وظایف این پژوهشکده عبارت است از:
۱ . انجام پژوهشهاى بنیادی، تطبیقی و اعتقادى در کتاب و سنت پیامبر (صل الله علیه و آله) و اهل بيت (علیهم السلام) و مقايسه‌اى ميان مبانى معرفتى اهل بيت (علیهم السلام) با ساير مکتب فکرى و اعتقادى؛
۳ . تحقيق در مکتب های کلامى شيعه که مستقيم و غير مستقيم از روايات اهل بيت (علیهم السلام) اثر پذيرفته‌اند و نيز نشان دادن ميزان هماهنگى و يا ناهماهنگى آنها با انديشه اصيل اهل بيت (علیهم السلام)؛
۴ . تبيين روش‌شناسى فهم معارف اعتقادى اهل بيت (علیهم السلام) و نقد روش‌شناسى‌هاى ناصواب در اين خصوص؛
۵ . شناسايى مکاتب و انديشه‌هاى رقيب و شبهات آنان و تلاش در جهت پاسخگويى به آنها؛
۶. معرفى، احيا و مجموعه‌سازى ميراث علمى اعتقادى شيعه که در راستاى تبيين مکتب فکرى اهل بيت (علیهم السلام)، تدوين شده است.
۷ . برگزارى نشست‌ها و همايش‌هاى علمى در حوزه اهداف پژوهشکده.
گروه‌هاى علمى
۱. گروه مطالعات موضوعى و مقايسه‌اى؛
۲. گروه مطالعات روش‌شناسى؛
۳. گروه مطالعات تاريخ کلام؛
۴. گروه دانشنامه اعتقادى.
۱ - ۳ . پژوهشکده اخلاق و علوم رفتاری
موضوع اخلاق از موضوعاتی است که بخش وسیعی از متون دینی اعم از آیات قرآن و احادیث معصومان (ع) به آن اختصاص دارد. از این رو پرداختن به اخلاق، یکی از رسالت‌های مهم علوم اسلامی است.
همچنین از آنجا که پیشوایان دینی توجه زیادی به رفتار آدمی داشته اند و از سوی دیگر، علوم رفتاری از اهمیت فراوانی برخوردار است، پرداختن به این علوم و ارائه دیدگاه‌های دینی و یا مبتنی بر آموزه‌های دینی، در شمار رسالت‌های این پژوهشکده تعریف شده است. هدف از تشکیل این پژوهشکده جبران خلأ موجود در موضوع علم اخلاق و علوم رفتاری با توجه به رویکرد اسلام بوده است.
برخی از اهداف این پژوهشکده عبارت است از:
۱ . تبيين روشمند و علمى آموزه‌هاى اخلاقى، روان شناختى و جامعه شناختی مبتنى بر قرآن و حديث؛
۲ . نظريه‌پردازى در حوزه اخلاق ، روانشناسى و جامعه شناسی اسلامى و آشکار ساختن برترى‌هاى دیدگاه‌های اسلامى بر ساير ديدگاه‌ها و نظريه‌ها در این حوزه‌ها ؛
۳ . پاسخگويى به شبهات مطرح در حوزه اخلاق، روانشناسى و جامعه شناسی اسلامى.
مهمترین وظایف این پژوهشکده عبارت است از:
۱ . نظريه‌پردازى و توليد دانش؛
۲ . انجام پژوهشهاى کاربردى، تطبيقى و تلفيقى، بين رشته‌اى؛
۳ . تربيت پژوهشگران نمونه؛
۴ . برگزارى همايش‌ها و نشست‌هاى تخصصى.
گروه‌هاى علمى
۱ . گروه اخلاق نظرى (فلسفه اخلاق از منظر اسلامى)؛
۲ . گروه اخلاق عملى و کاربردى؛
۳ . گروه روانشناسى اسلامی
۴. گروه جامعه شناسی اسلامی
گروه روانشناسی كار بازشناسى معارف حديثى با استفاده از علوم روان‌شناختى و بازيابى مفاهيم روان‌شناختى در معارف حديثى، و نقد پژوهشهاى روان‌شناختى با معيار حديث را برعهده دارد. نتايج پژوهشهاى اين گروه در دو بخش عمومى و تخصصى عرضه مى‌گردد. برخی از آثار منتشر شده این گروه عبارت اند از: مثلث ایمان ( نظریه ای جدید در تبیین رابطه انسان با خدا )، پژوهشی در فرهنگ حیا، رضایت از زندگی، شعله های سرد ( حسادت )، آه سرد ( حسرت )، تربیت جنسی، رضایت زناشویی و مهار خشم.
در حال حاضر پژوهش های متعددی همچون روان شناسی زهد، خویشتنداری جنسی در اسلام و غرب، لذت و شادکامی در حال انجام است. گفتنی است گروه روانشناسی اسلامی با توجه به یافته های علمی خود، طراحی ۵ رشته در دو سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد، در حوزه روانشناسی اسلامی را به سفارش دانشکده علوم حدیث انجام داده است.
و اما در گروه جامعه شناسی، كار بازشناسى مفاهيم اجتماعى در معارف حديثى و نقد پژوهشهاى علوم اجتماعى را با معيار حديث دنبال می‌شود.گفتگوهايى درباره مناسبات جامعه‌شناسى و حديث حاصل كار اوّليه اين گروه است كه منتشر شده است. همچنين پژوهش‌هايى با عنوان انحرافات و كجروى اجتماعى، همبستگى اجتماعى، كنترل اجتماعى و جامعه‌پذيرى و موسوعه مفاهيم اجتماعى در دست انجام است.
دو. دانشگاه قرآن و حدیث[ویرایش]
یکی دیگر از ارکان مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث، دانشگاه قرآن و حدیث است. این دانشگاه از مؤسسات آموزش عالی غیر دولتی ـ غیر انتفاعی کشور است که از سال ۱۳۷۸ با مجوز شورای عالی انقلاب فرهنگی در قالب دانشکده علوم حدیث فعالیت خود را آغاز کرده و امروز با مجوز رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با نام دانشگاه قرآن و حدیث به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
هدف از تأسیس این دانشگاه، بسط و گسترش دانشهای حدیثی، انسجام بخشیدن به آموزش‌های حدیثی، تربیت استادان و پژوهشگران علوم قرآن و حدیث و ایجاد ارتباط میان تحصیلات حوزوی و دانشگاهی در زمینه قرآن و حدیث است. این دانشگاه هم اکنون در سه شهر قم، تهران و اصفهان فعالیت دارد و از مراکز آموزش عالی منحصر به فرد در حوزه مباحث حدیثی در کشور به شمار می‌آید. این دانشگاه در حال حاضر از طریق آزمون سراسری و نیز آزمون‌های اختصاصی ویژه طلاب، در دوره‌های حضوری و مجازی (الکترونیک) در مقاطع مختلف ( کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد.
مقطع تحصیلی کارشناسی در تهران از مهرماه ۱۳۷۸ با رشته علوم حدیث، مقطع کارشناسی ارشد از بهمن ماه سال ۱۳۸۲ در تهران با گرایش‌های مختلف رشته علوم حدیث و مقطع دکتری در قم از مهرماه ۱۳۸۵ با رشته مدرّسی معارف اسلامی (گرایش قرآن و متون) راه اندازی شده است.
برخی از رشته‌های دایر در این دانشگاه عبارتند از:
مقاطع تحصیلی / عناوین رشته های موجود
کارشناسی / علوم حدیث / علوم و معارف قرآن / کلام اسلامی / فقه و حقوق اسلامی
کارشناسی ارشد / علوم حدیث با گرایش‌های اخلاق، کلام و عقاید، تفسیر اثری و نهج البلاغه / علوم قرآن و حدیث / فقه و مبانی حقوق اسلامی / علوم و معارف نهج البلاغه / ارتباطات گرایش حج و زیارت / روانشناسی اسلامی گرایش روانشناسی مثبت گرا.
دکتری / مدرسی معارف اسلامی با دو گرایش «قرآن و متون» و «اخلاق» / تفسیر تطبیقی / علوم حدیث تطبیقی / کلام روایی / علوم قرآن و حدیث.
نشریات
در دانشگاه قرآن وحدیث، دو مجله منتشر می گردد
۱. مجله علوم الحدیث به زبان عربی که تاکنون ۲۴ شماره از آن منتشر شده است.
۲. فصل نامه حدیث اندیشه که فارسی است و تا کنون ۱۱ شماره از آن منتشر شده است.
مرکز آموزش های مجازی ( www.vu.hadith.ac.ir )
دانشگاه قرآن و حدیث در کنار موفقیت‌های درخشانی که در بخش آموزش حضوری به دست آورده است، این توفیق را داشته که به عنوان یکی از مراکز پیشتاز دانشگاهی در زمینه آموزش الکترونیک، با استفاده از شبکه اینترنت، امکان بهره‌گیری از آموزش‌های خود را برای گروه بیشتری از مشتاقان فراهم سازد. برنامه اصلی این طرح، ارائه دروس مصوّب رشته‌های دایر به صورت غیر حضوری (مجازی) و اعطای مدرک رسمی به دانش آموختگانی است که بتوانند این دوره را با موفقیت پشت سر بگذارند. در حال حاضر از برنامه‌های دیگر این مرکز راه‌اندازی دوره‌های آموزشی به زبان عربی است.
نشانى: شهر رى ـ تلفن: ۵۵۹۵۲۵۲۴ ـ ۰۲۱ / نمابر ۵۵۹۵۲۳۸۵ ـ ۰۲۱
سه. معاونت فرهنگی, ارتباطات و امور بین الملل[ویرایش]
این معاونت به عنوان یکی از بخش‌های مهم مؤسسه وظیفه عمومی سازی معارف اهل بیت علیهم السلام برای اقشار مختلف جامعه، اطلاع رسانی مناسب از فعالیت‌های مؤسسه و برقراری ارتباط با مراکز علمی داخل و خارج کشور و و نیز پشتیبانی از فعالیت‌های مشترک علمی بخش‌های مختلف مؤسسه، (اعم از دانشگاه و پژوهشگاه) را با مراکز آموزشی و پژوهشی داخلی و خارجی بر عهده دارد. این معاونت از بخش های ذیل تشکیل شده است.
۱. اداره کل فرهنگی
از جمله وظایف مهم این اداره کل عمومی سازی معارف حدیثی و همگانی سازی آن برای مخاطبان داخلی و خارجی با استفاده از قالب‌های روزآمد و متنوع و با بهره گیری از هنر و تدوین متون عمومی و ترویجی است. همچنین پاسخگویی به پرسش‌های حدیثی اقشار مختلف جامعه و برگزاری همایش‌ها، نشست‌های علمی - فرهنگی و نیز آموزش‌های عمومی با هدف ترویج معارف قرآن و حدیث در سطح جامعه در این اداره کل انجام می‌شود. «مدیریت برنامه ریزی فرهنگی»،«مدیریت تدوین متون»، «مدیریت آموزش‌های عمومی» و«مدیریت پاسخگویی به پرسش‌های حدیثی» از مدیریت‌های زیرمجموعه این اداره کل است.
۲. مدیریت تولید و پردازش اطلاعات
جمع‌آوری و ساماندهی محتوای پژوهشی مؤسسه، تهیه و امکان سنجی محتوایی، تولید و مشاوره در تحلیل و طراحی و ارزیابی نرم افزارهای تولیدی مؤسسه، راه اندازی و پشتیبانی محتوایی پایگاه های مؤسسه از جمله وظایف این مدیریت است. تعداد ۱۵ نرم افزار رایانه ای، ۵ نرم افزار تلفن همراه و ۷ پایگاه اینترنتی نیز تاکنون در اختیار عموم کاربران قرارگرفته است.
در حال حاضر پایگاه های علمی، خبری، اطلاع رسانی و آموزشی وابسته به این مؤسسه عبارت اند از:
عنوان پایگاه / آدرس الکترونیکی
پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه / www.hadith.net
پایگاه شهر حدیث / www.hadithcity.com
پایگاه اطلاع رسانی اخبار مؤسسه و اخبار حدیثی / www.darolhadith.com
www.darolhadith.net
پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های ایران / www.lib.ir
پایگاه اطلاع رسانی دانشکده علوم حدیث / www.hadith.ac.ir
پایگاه اطلاع رسانی مرکز آموزش الکترونیک / www.vu.hadith.ac.ir
پایگاه جامع کنگره ها / www.hadithcongresses.com
پایگاه های فوق در آینده نزدیک به یاری خدا، با راه اندازی یک پایگاه جامع چند زبانه به صورت همزمان قابل دسترسی خواهند بود.
۳ . مدیریت روابط عمومی
۴ . مدیریت امور بین الملل
مهمترین رسالت این دو مدیریت، معرفی مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث و بخش‌های تابع آن و نیز معرفی محصولات علمی پژوهشکده‌های مؤسسه به منظور نشر فرهنگ غنی اهل بیت علیهم السلام است.
مدیریت امور بین الملل، کار معرفی مؤسسه در خارج از کشور، و مدیریت روابط عمومی، معرفی در داخل کشور را برعهده دارد.
همچنین شناسایی زمینه‌های همکاری و فعالیت‌های مشترک و ایجاد ارتباط و همکاری با مراکز علمی دیگر چه در داخل کشور و یا در آن سوی مرزها و اقدام در جهت فعالیت‌های علمی مشترک ( اعم از آموزشی و پژوهشی ) با مراکز علمی دیگر، در زمره مهمترین وظایف این دو مدیریت است. حمایت از فعالیت‌های مشترک داخلی و فرامرزیِ پژوهشگاه قرآن و حدیث و دانشگاه قرآن و حدیث و اطلاع رسانی مناسب دربارة این فعالیت‌ها برعهده دو مدیریت «روابط عمومی» و «امور بین الملل» است.
از جمله فعاليت‌هاى معاونت فرهنگى ، ارتباطات و امور بین الملل، شرکت در نمايشگاه‌ها، انتشار سال‌نامه حديثى نور، حديث مهر: سالنماى تحصيلى جوان، مهر تا مهر (يادداشت دانشجويى) و ... است همچنین ماهنامه خبرى، اطلاع‌رسانى و فرهنگى محدّث در این معاونت منتشر می شود که به انعکاس فعاليت‌هاى بخش‌هاى تابع آستان مقدس حضرت عبدالعظيم و مؤسسه علمى ـ فرهنگى دارالحديث در زمينه‌هاى آموزشى، پژوهشى و فرهنگى مى‌پردازد. اين نشريه از مرداد ۱۳۸۵ منتشر مى‌شود.
شعبه ای سازمانی از خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) كه به مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحديث اختصاص يافته و از سال ۱۳۸۶ در مؤسّسه علمى ـ فرهنگى دارالحديث مشغول به فعالیت بوده است، با آدرس الکترونیک www.iqna.ir/hadis ، در این معاونت ، مستقر است.
چهار. کتابخانه تخصصى حديث[ویرایش]
در این مؤسسه کتابخانه تخصصی حدیث شیعه دائر است. اين کتابخانه ـ که در نوع خود کم نظير است ـ تقريبا تمامى منابع مورد نياز را در اختيار پژوهشگران حديث قرار مى‌دهد. با اطمینان می‌توان ادعا کرد که این کتابخانه در کنار خواهر خوانده‌ی خود،کتاب‌خانه‌ی تخصصی حدیث در محل دانشکده علوم حدیث شهر ری، غنی‌ترین کتاب‌خانه‌ی حدیث شیعه در جهان به شمار می‌رود. اين کتابخانه داراى حدو ۰۰۰/۵۰ جلد کتاب چاپى و سنگى، ۴۰۰ نسخه خطى، ۲۵۰۰ نسخه عکسى، ۱۲۰۰ پايان‌نامه حديثى، ۱۵۰ عنوان نشريه و... است و خدمات ويژه‌اى به پژوهشگران ارائه مى‌کند.
پنج. مرکز بين المللى مخطوطات اسلامى[ویرایش]
مرکز بين المللى مخطوطات اسلامی، با هدف شناسايى و گردآورى اصل و تصوير نسخه‌هاى خطى اسلامى، به‌ويژه نسخ کمياب، فراهم‌سازى بستر استفاده آسان محققان از نسخه‌ها،و فراهم‌سازى بستر تحقيق و نشر نسخه‌ها به صورت چاپی و الکترونیک تأسیس شده است.
اهم وظايف این مرکز عبارت است از:
۱ . شناسايى و تهيه نسخه و تصوير از مخطوطات اسلامى و نگهدارى و ترميم نسخه‌ها با استفاده از فنّاورى روز د نيا؛
۲. برگزارى کنگره‌ها و نشست‌هاى علمى با حضور انديشمندان داخلى و خارجى در جهت اهداف مرکز؛
۳. انجام طرح‌هاى مطالعاتى و تحقيقاتى، جهت شناسايى مخطوطات در داخل و خارج کشور؛
۴. برقرارى ارتباط و ایجاد همکاری با ديگر مراکز و مؤسسات علمى در سطح ملى و بين المللى؛
۵. ايجاد و گسترش پايگاه‌هاى اينترنتى و شبکه‌سازى اطلاعات و به کارگيرى روش‌هاى فنى پيشرفته در امر اطلاع‌رسانى در حوزه مخطوطات و نيز عرضه خدمات مشورتى به پژوهشگران اين عرصه؛
شش. دبيرخانه همایش‌ها[ویرایش]
شهر رى به عنوان يکى از پايگاه‌هاى کهن تشيّع، مهد رشد و بالندگى عالمان بسيار بوده است. از اين رو، تشکيل دبيرخانه‌اى براى ساماندهى همایش های بزرگداشت عالمان رى لازم مى‌نمود. در اين راستا آستان حضرت عبدالعظيم (علیه السلام) با همکارى مؤسسه علمى ـ فرهنگى دارالحديث، طرحى را با عنوان «گراميداشت بزرگان و عالمان رى و علمای حدیث» به تصويب رساند تا در پرتو شناساندن اين چهره‌هاى ماندگار، برخى فعاليت‌هاى پژوهشى ـ فرهنگى نيز سامان يابد. در مرحلۀ نخست اين طرح، شش تن از بزرگان و عالمان شیعه انتخاب شدند که عبارت اند از: ۱. حضرت عبدالعظيم حسنى (علیه السلام)؛ ۲. ابوالفتوح رازى (قدس سره)؛ ۳. ثقة‌الاسلام کلينى (قدس سره)؛ ۴. عبدالجلیل رازی قزوینی (قدس سره)؛ ۵. سیّد مرتضی علم الهدی (قدس سره)؛ ۶. شيخ صدوق (قدس سره).
نخستين کنگره در بهار ۱۳۸۲ در بزرگداشت حضرت عبدالعظيم حسنى (علیه السلام) با شرکت علما، انديشمندان و اساتيد حوزه و دانشگاه در تالار شيخ صدوق حرم حضرت عبدالعظيم حسنى (علیه السلام) برگزار شد. در اين کنگره مجموعه آثارى در ارتباط با شخصيت حضرت عبدالعظيم حسنى (علیه السلام) و معرفى شهر رى و تجليل از عالمان رى در سى مجلد همراه با چند ويژه‌نامه نشريات و خبرنامه انتشار يافت.
دومين کنگره نيز به بزرگداشت شيخ ابوالفتوح رازى اختصاص داشت که در آبان ۱۳۸۴ با شرکت علما انديشمندان و اساتيد حوزه و دانشگاه در تالار شيخ صدوق حرم حضرت عبدالعظيم حسنى (علیه السلام) برگزار شد. در اين کنگره آثارى در موضوع زيست‌نامه، شخصيت علمى و تفسيرى و انديشه‌هاى ابوالفتوح در بيست مجلد همراه با چند ويژه‌نامه نشريات و خبرنامه منتشر شد.
کنگره سوم، که به بزرگداشت ثقة الاسلام کلينى اختصاص داشت، به صورت بين المللى در ارديبهشت ۱۳۸۸ برگزار شد. مجموعه آثار اين کنگره در ۶۲ جلد به چاپ رسيد.
کنگره چهارم که به بزرگداشت عبدالجلیل رازی اختصاص دارد در بهار ۱۳۹۱ برگزار خواهد شد. همچنین مقدمات برگزاری کنگره بزرگداشت شیخ صدوق و نیز هزاره درگذشت سیّد مرتضی( م ۴۳۶ ق ) فراهم آمده و کارهای علمی این دو کنگره آغاز شده است.
هفت: اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات[ویرایش]
نظر به اثرگذاری چشمگیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه‌های پژوهشی و آموزشی، توجه جدی به بهره‌برداری بهینه از آن، از بدو تأسیس مؤسسه در دستور کار قرار داشته که به اَشکال مختلف درساختارهای قبلی در نظر گرفته شده است. با توجه به گسترش فعالیت‌ها و نیز سیاست یکپارچه‌سازی مدیریت حوزه‌های مرتبط با فناوری، اداره کل فناوری اطلاعات و ارتباطات با مأموریت تأمین بستر و ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و نگهداری و پشتیبانی از آنها در اوایل سال ۱۳۹۰ در ساختار سازمانی مؤسسه مصوب گردید. مأموریت‌های این اداره کل، ذیل سه مدیریت با عناوین «مدیریت زیرساخت و پشتیبانی کاربران»، «مدیریت امور نرم‌افزاری» و «مدیریت توسعۀ فناوری» طراحی و تعریف شده که اهم فعالیت‌های آنها تا کنون به شرح زیر است:
طراحی و راه‌اندازی پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و پژوهشی
♦ پانزده دامنۀ اینترنتی نظیر: پایگاه‌های حدیث نت، اطلاع‌رسانی دارالحدیث، اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران، همایش های، مجلۀ علوم حدیث، شهر حدیث، حدیث سافت و ...
طراحی و تولید نرم‌افزارهای پژوهشی عمومی
♦ نرم‌افزارهای تلفن همراه و رایانه‌ای نظیر: دانشنامۀ امام حسین (علیه السلام)، منتخب میزان الحکمه، حج و عمره و ...
طراحی و تولید نرم‌افزار ساماندهی اطلاعات
♦ شامل ۴۳۷ جلد کتاب و ۱۷۹۸ مقالۀ تخصصی مؤسسه (مشتمل بر ۳۶۴۶۶۱ حدیث) تا کنون
طراحی و تأمین سامانه‌های الکترونیک فرآیندهای کاری
♦ سامانه‌های اداری و مالی، تغذیه، کتابخانه، گردش کاری، ارتباطات بین الملل و ...
تأمین و مدیریت سرویس‌دهنده‌های پایگاه‌های اینترنتی
مدیریت و پشتیبانی شبکۀ داخلی مؤسسه و توابع آن
مدیریت و ارائۀ بانک اطلاعات نرم‌افزاری علوم اسلامی به پژوهشگران، دانشجویان و کارکنان
♦ بالغ بر ۱۲۰ عنوان نرم‌افزار
تأمین و مدیریت دسترسی پژوهشگران، دانشجویان و کارکنان به شبکه‌های اینترنت و اینترانت
هشت. انتشارات دارالحديث[ویرایش]
اين بخش از مؤسسه فرهنگى دارالحديث، به کار چاپ و نشر و توزيع محصولات مؤسسه و نيز ديگر آثار مرتبط با حديث و علوم حديث، اهتمام دارد. دفتر مرکزى انتشارات، در قم واقع است و شعبه هایی نيز در ری و بيروت دارد. اين انتشارات تاکنون، بيش از ۳۵۰ عنوان کتاب در بيش از ۶۰۰ جلد، منتشر کرده است که برخى از آنها مشتمل بر چند مجلدند و برخى نيز بارها تجديد چاپ شده‌اند.
برخی از مهمترین کتاب های منتشر شده توسط این انتشارات، عبارت اند از:
دانش نامه قرآن و حدیث: ۱۶ جلد. چاپ بقیه مجلدات این کتاب ادامه داشته و به زودی به عنوان یکی از بزرگترین دانش نامه های قران و حدیث به جامعه اسلامی عرضه خواهد شد.
حِکَمُ النبی الأعظم : ۷ جلد
موسوعۀ الامام علی بن أبی طالب(علیه السلام): ۱۲ جلد
دانش نامه امام علی(علیه السلام): ۱۴ جلد.
موسوعه الامام الحسین(علیه السلام):۱۰ جلد
دانش نامه امام حسین (علیه السلام): ۱۴ جلد
موسوعة العقاید الاسلامیة: ۵ جلد
دانش نامه عقاید اسلامی: ۱۰ جلد.
الکافی : ۱۵ جلد
منتخب میزان الحکمة : ۲ جلد
نشانى دفتر مرکزی انتشارات : قم ـ خيابان معلم ـ نبش کوچه اديب / تلفن ۷۷۴۰۵۴۵ و ۷۷۴۰۵۲۳ ـ ۰۲۵۱ نمابر: ۷۷۴۰۵۷۱ ـ ۰۲۵۱
پیوندها[ویرایش]
پایگاه حدیث نت
