پیشبر
روستاي پيشبر/شهرستان
قاینات /استان
خراسان جنوبیمعرفی روستا[ویرایش]
این منطقه با همین نام از گذشته‌های بسیار دور جزئی از دهستان
زهان بوده‌است و پس از تشکیل بخش زیرکوه شهرستان قاینات و انتزاع [[|دهستان زهان]] از این بخش، منطقه پیشبر به دهستان و بخش زیرکوه ملحق شد.
در حال حاضر، این منطقه، شامل ۱۱ روستای دارای سکنه شامل روستاهای
پیشبر ،
فخرآباد پیشبر ، بقال، علی آباد پیشبر، خوش آباد پیشبر، برسنان، بزن آباد پیشبر، جیم آباد، پیچکان، مناوند و کازکان می‌باشد.
روستای پیشبر دارای ۱۲۴ خانوار بوده که شغل ساکنان آن بیشتر کشاورزی (محصولا زرشک، آلو، سیب، زردآلو، بادام، گردوو سایر میوه‌ها) پرورش گوسفند، بز و گاو و همچنین تجارت محصولات کشاورزی است.
از خصوصیات و ویژگی های برجسته آن وجود بیش از ۱۵۰ فرد با تحصیلات دانشگاهی از معتبرترین دانشگاهها و بعضا با رتبه‌های برتر کشوری یا استانی، دارا بودن آب و هوای معتدل و متمایز از سایر مناطق بخش زیرکوه در فصل تابستان، برخوداری از طبیعت بکر و سرسبز و مجاورت روستا با مزار نور که مدفن یکی از نوادگان امام موسی کاظم(ع) می باشد.
فاصله مستقیم پیشبر از زهان ۱۶ کیلومتر و از حاجی آباد ۲۴ کیلومتر و از قاین ۸۱ کیلومتر و از
بیرجند ۹۰ کیلومتر و تا مرز افغانستان ۷۶ کیلومتر می‌باشد.
پیشبر و یا به قول نیاکان مان " پیشبرات" منطقه ای است به مساحت ۲۶۰ کیلومتر مربع که در جنوب شرق ایران در
استان خراسان حنوبی واقع شده است . روستای پیشبر به عنوان بزرگترین مرکز جمعیتی و قطب اجتماعی و اقتصادی این منطقه با جمعیت ۵۷۵ نفر در ۱۰۷ کیلومتری شرق قاین مرکز
شهرستان قاینات واقع شده است.
مسیرهای دسترسی[ویرایش]
مهمترین راه ارتباطی پیشبر، جاده آسفالتی است که حاجی آباد مرکز بخش زیرکوه را به زهان متصل می کند. ارتفاع متوسط این منطقه از سطح دریا ۱۷۰۰ متر می¬باشد که مرتفع ترین نقطه آن در قله کوه گریانه با ۲۶۰۰ متر و کمترین ارتفاع در پایین دست بشیران به میزان ۱۲۰۰ متر واقع شده است.این منطقه یک منطقه کوهستانی و مرتفع محسوب می شود که از سمت شمال با ارتفاعات گریانه، از سمت جنوب به دشت اسفدن و شاهرخت، از سمت شرق به کوه مولید و از غرب با دشت پردان محصور می شود.
محصور شدن این منطقه توسط کوه های گریانه و مولید باعث ایجاد شرایط خاص آب و هوایی گشته که نتیجه آن طبیعت سبز، بارش مناسب و هوای بهاری است، شیب متوسط منطقه ۳/۳۰ درصد و جهت عمومی آن شمالی می باشد.
این منطقه از لحاظ تقسیمات سیاسی متعلق به دو بخش زیرکوه و زهان می باشدو از نظر هیدرولوژی این منطقه به گونه ای است که بخش اعظم بارش آن از طریق رود مولید به سد حاجی آباد می ریزد و بخشی نیز از طریق رود بشیران به دشت شاهرخت وارد می شود. نمای این منطقه در شکل زیر نشان داده شده است.
ژیشبر در رسانه رنج طاقت فرساي خشکسالي و دفتر پر نام مهاجرت در «پيشبر»
خراسان جنوبي - مورخ پنج‌شنبه ۱۳۹۲/۰۲/۱۲ شماره انتشار ۱۸۳۹۳
نويسنده: فرخ نژاد
براي رسيدن به مقصد، مسير بيرجند- قهستان را در پيش مي گيريم و بعد از رسيدن به شهر زهان و طي کردن مسيري ۱۷ کيلومتري، به روستاي پيشبر شهرستان زيرکوه مي رسيم.
بهار است و زمين پس از بارندگي هاي امسال با انواع گل ها و گياهان تزئين شده است.
آن چه بعد از گذر از روستاهاي پردان، بقال و... قبل از ورود به پيشبر چشم نوازي مي کند مسجد نور يا همان مزار نور مربوط به امام زاده اي منتسب به برادران حضرت امام رضا(ع) است.
روز به نيمه نرسيده است که ميهمان پيشبر مي شويم. چون فصل کولش زمين ها و باغ هاست مردان روستا در صحرا و زمين هاي کشاورزي به سر مي برند و کمتر کسي در روستا ديده مي شود. چند تن از زنان روستا از مجلس ترحيمي برمي گردند. از يکي سراغ معتمدان، اعضاي شورا و دهيار را مي گيرم اما در روستا حضور ندارند. به مسجد روستا مي رويم تا مردان از کار کشاورزي برگردند.
انتظار در مسجد چندان طولاني نمي شود و يکي از جوانان راهنمايمان مي شود تا با چند نفر از کهنسالان گفت و گو کنيم.
پيرمرد صحبت هايش را از وجه تسميه روستا شروع مي کند و مي گويد: چون اين نقطه در دامنه کوه قرار دارد به آن پيشبر مي گويند. البته پيشبر، قبل از زلزله ۷۶ در دامنه کوه قرار داشت اما بعد از آن، اهالي به شهرک جديد منتقل شدند و اکنون کسي در بافت قديم ساکن نيست.
محصول عمده کشاورزي روستا به گفته آن ها زرشک و آلوست. يکي مي گويد: قبل از وقوع خشکسالي ها، عمده محصول توليدي پيشبر آلو بود اما به دليل خشکسالي و مقاومت زرشک در مقابل کم آبي، چند سالي کاشت آن در روستا رونق يافته است زيرا خشکسالي سبب شده درختان آلو خشک يا دچار آفت شود به طوري که مردم مجبور به قطع و آتش زدن درختان آفت زده و خشک شدند.
سرعت مهاجرت در پيشبر
يکي از معتمدان پيشبر هم در ادامه صحبت کهنسالان روستا مي گويد: خشکسالي سبب شده است بيشتر جوانان روستا به علت نبود کار به شهرها مهاجرت کنند و طي اين سال ها نيمي از اهالي به ديگر نقاط رفته اند.
«احمد احمدي» با اشاره به خشک شدن قنات هاي روستا و کم شدن آب آن مي افزايد: هر چند مردم اين روستا از آب لوله کشي استفاده مي کنند اما آبي که از زهان به اين روستا منتقل مي شود کيفيت مطلوبي ندارد و مردم آب آشاميدني خود را از چشمه اي در چند کيلومتري روستا تامين مي کنند که اين کار در زمستان به خاطر سرما و در تابستان به دليل گرمي هوا مخصوصاً براي افرادي که وسيله نقليه ندارند خيلي مشکل است.
اگر مسئولان مربوط چند شير برداشت آب در کوچه هاي روستا نصب کنند تا حدودي از مشکلات مردم و به ويژه کهنسالان و ديگر افراد کاسته مي شد.
رد پاي دلالان در روستا[ویرایش]
اشاره ديگر او درباره چگونگي فروش محصولات توليدي اهالي پيشبر است و اظهار مي کند: محصولاتي را که با زحمت فراوان توليد مي کنيم دلالان به قيمت کم مي خرند، به عنوان مثال هر کيلوگرم زرشک را ۴ تا ۵ هزار تومان و آلو بخارا را بين ۵ تا ۱۰ هزار تومان مي خرند که پول کارگري در زمان برداشت محصول بيشتر نمي شود.
از سوي ديگر به دليل کمبود آب و خشک شدن قنات ها حدود ۲ سال است که مجبوريم بخشي از زمين ها و باغ هاي کشاورزي را با تانکر آبياري کنيم.
يکي ديگر از اهالي نيز به خشک شدن درختان روستا به دليل نبود آب اشاره مي کند و مي گويد: در گذشته که آب بود در باغم هر سال ۳ تن آلو بخارا توليد مي شد اما سال گذشته به دليل خشکسالي فقط ۱۰۰ کيلوگرم آلو بخارا فروختم و امسال شايد ۲۰ کيلوگرم محصول برداشت نکنم.
آب و هوا و خاک پيشبر به گفته او، براي توليد آلو بسيار مناسب است اما با قهر طبيعت نمي توان کاري کرد و فقط بايد شکرگزار بود، اگر به همان ميزان آبي که اهالي از چشمه براي آشاميدن برداشت مي کنند آب شور براي آبياري مزارع در اختيار کشاورزان و مالکان قرار مي گرفت مي شد تا حدودي از خشک شدن کامل درختان آلو جلوگيري کرد.
وي مي گويد: هر چند خشکسالي و کم آبي امان مردم را بريده اما به دليل نعمت سلامتي و امنيتي که بر روستا حاکم است هميشه شکرگزار خدا و قدردان مسئولان نظام هستيم.
يکي از فرهنگيان روستا هم که خودروي روزنامه «خراسان» را در پيشبر ديده است خود را به ما مي رساند و به بيان برخي مشکلات در روستا مي پردازد.
«عباس اکبري» آنتن دهي نامناسب خط هاي ايرانسل، نبود اينترنت پرسرعت، نياز مبرم به پايگاه امداد جاده اي، نبود سالن ورزشي چند منظوره و قطع شدن مکرر آب به ويژه در فصل گرما را از جمله مشکلات پيشبر بيان مي کند و مي گويد: روستاي پيشبر به لحاظ فضاي آموزشي در ۲ مقطع ابتدايي و راهنمايي مدرسه دارد و حدود ۱۴۰ دانش آموز در اين ۲ مقاطع تحصيل مي کنند.
به گفته وي، مدرسه راهنمايي پيشبر امسال با توجه به حضور دانش آموزان روستاهاي اطراف راه اندازي شد.وي نبود صنايع تبديلي در روستاي پيشبر و اجبار اهالي به فروش محصول زرشک و آلوبخاراي خود را به دلالان از مشکلاتي عنوان مي کند که در صورت وجود صنايع کوچک در روستا، سود توليد به جيب واسطه نمي رود و عايد کشاورز مي شود.
او صحبتش را با اشاره به نبود زمين و سالن ورزشي براي نوجوانان و جوانان ورزش دوست روستا و فعاليت آن ها در حياط مدرسه ها يا حضور در سالن هاي شهر حاجي آباد ادامه مي دهد و با بيان اين که خانه هايي که بعد از زلزله سال ۷۶ در روستا احداث شده با استفاده از تسهيلات مسکن روستايي بوده است، مي گويد: به دليل نبود زمين، قيمت آن در روستا بالاست و بيشتر جوانان براي احداث مسکن با مشکل مواجهند زيرا بيشتر زمين هايي که در روستا وجود دارد شخصي است و صاحبان حاضر به فروش آن نيستند.
کمبود و قطعي مکرر آب
از ابتداي بهار تا پايان تابستان با کمبود و قطعي مکرر آب مواجه هستيم. طرح هادي پيشبر هم کامل اجرا نشده و چند سال است که ناتمام رها شده است.
يکي از بانوان روستا با طرح اين مشکلات، کم عرض بودن پل مزار پيشبر را يادآور مي شود و مي گويد: اين پل براي افراد غريبه اي که در مسير بيرجند- حاجي آباد و برعکس تردد مي کنند به دليل عرض کم و نداشتن گاردريل در يک طرف آن مخاطره آميز است به طوري که تاکنون در همين نقطه ۲ نفر جان خود را از دست داده اند. به دليل عرض کم جاده و پل اگر ۲ خودرو همزمان قصد عبور از آن را داشته باشند اين امکان برايشان فراهم نيست. «فرشته علي نژاد» در پايان خواستار راه اندازي پايگاه امداد جاده اي، هلال احمر و اورژانس ۱۱۵ در پيشبر به دليل مرکزيت اين روستا، کوهستاني بودن و قرار گرفتن روي گسل زلزله شد.
آيا تا ۱۵ سال ديگر زنده ام؟
ديگر ساکن پيشبر نيز از سرمازدگي محصولات زرشک و آلوي روستا در ابتداي بهار امسال خبر مي دهد و با اشاره به اين که حدود ۷ سال است که زير پوشش بيمه روستايي است، مي گويد: بيمه با ۷۵ سال سن و از کارافتادگي، با بازنشستگي ام موافقت نمي کند. مسئولان مي گويند بايد ۱۵ سال ديگر حق بيمه پرداخت کنيد تا بازنشسته شويد، آيا تا ۱۵ سال ديگر من زنده ام؟
«علي نژاد» کشاورز است و خشکسالي ها سبب شده درآمد آنچناني از کشاورزي نداشته باشد تا بتواند حق بيمه را که هر سال افزايش مي يابد، بپردازد.
او در پايان صحبت هايش يک خواسته از مسئولان دارد. بيشتر جوانان به ويژه دختران اين روستا با تحصيلات عالي بيکارند و از مسئولان مي خواهيم با پرداخت تسهيلات به ويژه مشاغل خانگي و ايجاد کارگاه هاي زودبازده يا صنايع تبديلي فکري به حال جوانان بردارند.
جايگاه زرشک خشک کني نداريم
جايگاه بهداشتي مناسب براي خشک کردن و نگهداري زرشک در پيشبر نداريم و به همين دليل بيشتر اهالي مجبورند محصولشان را در خرمن ها خشک کنند که بيشتر وقت ها به دليل شروع بارندگي در فصل پاييز دسترنج آن ها از بين مي رود و دلالان محصول به آب افتاده را به قيمت هر کيلوگرم ۵۰۰ تومان هم نمي خرند.
«آذري» با بيان اين مطلب مي گويد: اگر تمام منبع درآمد يک سال کشاورز به اين شکل از بين برود چطور بايد زندگي اش را بگذراند؟
وي از خواسته هاي اهالي به راه اندازي شبکه ديجيتال براي بهره مندي روستاييان از ديگر شبکه هاي سيما هم اشاره کرد.
قبل از ترک پيشبر ميهمان يکي از اهالي باصفاي اين روستا مي شويم و در پايان هم با او به شير برداشت آب که در فاصله حدود ۵ کيلومتري پيشبر قرار دارد، مي رويم. جايي که پيران و جوانان پيشبر با ظرف آب آشاميدني خود را در سرما و گرما تامين مي کنند.
در مسير رسيدن به چشمه و محل شير برداشت در دره اي سرسبز از زمين هاي کشاورزي پيشبر قرار مي گيريم که با وجود فصل بهار آفت، برگ درختان باغ هاي آلوي آن را زرد کرده و رمقي براي آن ها باقي نگذاشته است.
دهيار پيشبر هم با حضور در تحريريه روزنامه «خراسان جنوبي» پاسخ گوي مشکلات مطرح شده از سوي اهالي و پيگيري هاي انجام شده در اين زمينه مي شود.
جمعيت روستا ۲۰۱ خانوار[ویرایش]
«مرتضوي» صحبت هاي خود را با ذکر آمار جمعيت مقيم روستاي پيشبر زيرکوه شروع مي کند. اين روستا ۷۱ هزار و ۷۰۰ نفر در قالب ۲۰۱ خانوار جمعيت دارد، به طور کلي اين روستا ۳۶۰ خانوار و هزار و ۳۰۰ نفر جمعيت مقيم و غيرمقيم دارد که افراد غيرمقيم در حقيقت مهاجران روستا هستند.
پيشبر در فاصله ۳۰ کيلومتري مرکز شهرستان زيرکوه (حاجي آباد) و در بخش مرکزي شهرستان واقع است.
او مي گويد: با اختصاص اعتبار از محل بودجه هاي خشکسالي قنات شاهيک تا حدودي بهسازي و مرمت شد. قنات مشک آب نيز کول گذاري و طوقه چيني و قنات بقالک هم با همکاري و همياري مردم تا حدودي مرمت شد. استخر ذخيره آب قنات کلاته مرتضي هم سيمان و ۲۰۰ متر از چاه هاي قنات کول گذاري شده است. اين ها کارهايي است که براي تامين آب روستا انجام شده است.
هر چند خشکسالي هاي پايدار باعث کم شدن سطح آب هاي زيرزميني روستا شده اما به گفته او، تنها راه جبران کمبود آب کشاورزي پيشبر حفر چاه است که با پيگيري هاي انجام شده مجوز حفر چند حلقه چاه در قنات شاهيک را به طول ۴۰ متر گرفته ايم و اگر تامين اعتبار شود اين کار انجام خواهد شد و انجام هر کاري براي توسعه و عمران روستا و کمک به رفاه حال روستاييان به تامين اعتبار از سوي دستگاه هاي اجرايي متولي و همياري اهالي بستگي دارد.
او سم پاشي درختان آلو که بر اثر خشکسالي دچار آفت شدند را هم يادآور مي شود و مي گويد:جهاد کشاورزي در سال هاي ۸۹ و ۹۰ با در اختيار گذاشتن سم و تامين تراکتور و نيروي سم پاش از سوي دهياري و با همکاري مردم درختان آلوي پيشبر را سم پاشي کرده است اما سال گذشته پاسخ مسئولان براي تامين سم کمبود اعتبار عنوان شد.
توجيه ايجاد مرکز بهداشتي در پيشبر
صحبت ديگري که دهيار مطرح مي کند توضيح درباره قابل اجرا بودن نصب دکل براي دريافت شبکه هاي ديجيتال سيماست.
او مي گويد: وقتي مرکز شهرستان زيرکوه از اين امکان محروم است مشخص مي شود که ابتدا اين نقطه در اولويت است و اولويت بعد، روستاهايي مثل پيشبر در فاصله دورتر است. براي رفع مشکل آنتن دهي همراه در پيشبر هم با مسئولان اين شرکت در مشهد مکاتبه و صحبت کرده ايم و آن ها گفته اند آمار رسمي و نهايي افرادي که سيم کارت ايرانسل دارند را در اختيارشان قرار دهيم تا مشخص شود چگونه مي توان مشکل را رفع کرد.
راه اندازي يک مرکز بهداشتي و درماني در روستاي پيشبر از خواسته هاي دهيار است که عنوان مي کند و در ادامه توضيح مي دهد که با توجه به وسعت منطقه اگر اين مرکز در پيشبر احداث شود مي تواند روستاهاي بقال، پردان، علي آباد، فخرآباد، جيم آباد، برسانان، مناوند، کازگان و پيچکان را پوشش داد.
وي با اشاره به مسيرهاي ارتباطي اين روستا هم مي افزايد: اگر مسير بين روستاي پيشبر و گيت که در مسير دشت گريانه است و ۵ کيلومتر با پيشبر فاصله دارد آسفالت شود فاصله اين روستا براي رفت و آمد در مسير قهستان و اسديه خيلي کم مي شود.
توانايي دو برابر کار نسبت به پيمانکار داريم
ديگر صحبت «مرتضوي» از اين روستا اشاره به اجراي قسمتي از مرحله يک طرح هادي پيشبر است که چند سال است ناتمام رها شده است.
او تصريح مي کند: اگر به جاي اين که اعتبار طرح هاي هادي به حساب بنياد مسکن واريز شود براي اجراي طرح به حساب دهياري منتقل شود دهياري با اين اعتبار مي تواند دو برابر پيمانکار بنياد مسکن در روستا طرح اجرا کند.
پاسخ دهيار به درخواست مردم براي نصب شير برداشت آب در روستا، تامين هزينه و اعتبار است که با پيگيري هاي انجام شده شرکت آب و فاضلاب روستايي قول داده است در صورت اختصاص اعتبار اين کار را انجام دهد.
وي گلايه اهالي در زمينه مشکل پل مزار پيشبر را به حق مي داند و خاطرنشان مي کند: اين قسمت از جاده نياز به تعريض دارد اما چون اعتباري به اين امر اختصاص نمي يابد با پيگيري هاي دهياري فقط تابلوهايي از سوي فرمانداري براي نصب در اين محل تامين شده است اما مسئولان اداره راه و شهرسازي براي نصب آن اقدام نمي کنند و مي گويند ما فقط نقطه نصب را مي توانيم براي شما مشخص کنيم.
احداث سالن ورزشي در روستا به آمار جمعيتي بالا يعني حداقل هزار و ۵۰۰ نفر نياز دارد. وي مي گويد: دهيار و شوراي اسلامي قبلي روستا يک قطعه زمين براي ورزش جوانان و نوجوانان روستا در خارج از حريم روستا اختصاص دادند و در آن زمان حدود ۱۰ ميليون ريال هم براي تسطيح آن هزينه شد اما اين زمين ورزشي نياز به سرويس هاي بهداشتي، امکانات و تجهيزات و حصارکشي دارد. حرف آخر او، پيگيري هاي انجام شده براي ايجاد پايگاه امداد جاده اي و اورژانس ۱۱۵ در اين روستاست. وي مي گويد: ادعاي دانشگاه علوم پزشکي اين است که ۴ پايگاه اورژانس سهميه شهرستان زيرکوه است که ايجاد شده و وزارت بهداشت و درمان مجوز احداث اورژانس نمي دهد.
در زمينه پايگاه هلال احمر و امداد جاده اي نيز اهالي حاضرند زمين را در اختيار هلال احمر قرار دهند و با کمک خيران اين پايگاه را ايجاد کنند و هلال احمر فقط آن را تجهيز کند.
منبع[ویرایش]
وبلاگ روستای پیشبر
