چشام
روستاي چشام/
سبزوار /
خراسان رضویچشام، روستایی از توابع دهستان کاه بخش داورزن شهرستان سبزوار است. روستای چشام که اهالی سبزوار به آن «چِشُم» و ساکنان محلی به آن «تیشون» نیز می‌گویند در ۵۵ کیلومتری جنوب غربی سبزوار در ۴۳ کیلومتری جنوب داورزن و در جاده تاریخی باشتین واقع شده است.
این روستا در طول جغرافیایی ۲/۵۷ و عرض جغرافیایی ۱۰/۳۶ و ارتفاع متوسط ۸۴۵ متر نسبت به دشت اطراف است که موقعیت طبیعی دشتی دارد و کوه مریان با ارتفاع ۱۰۱۷ متر در ۵ کیلومتری شمال شرقی آن قرار دارد.
معرفی روستا[ویرایش]
چشام، روستایی از توابع دهستان کاه بخش داورزن شهرستان سبزوار است. روستای چشام که اهالی سبزوار به آن «چِشُم» و ساکنان محلی به آن «تیشون» نیز می‌گویند در ۵۵ کیلومتری جنوب غربی سبزوار در ۴۳ کیلومتری جنوب داورزن و در جاده تاریخی باشتین واقع شده است.
این روستا در طول جغرافیایی ۲/۵۷ و عرض جغرافیایی ۱۰/۳۶ و ارتفاع متوسط ۸۴۵ متر نسبت به دشت اطراف است که موقعیت طبیعی دشتی دارد و کوه مریان با ارتفاع ۱۰۱۷ متر در ۵ کیلومتری شمال شرقی آن قرار دارد.شغل عمده ساکنان آن زراعت،باغبانی، دامداری، صنایع دستی و کارگری است و محصولات عمده کشاورزی این منطقه گندم، جو، زیره، پنبه است که همه به صورت آبی کشت می‌شود.
روستای چشام به دلیل بافت تاریخی ارزشمند و قابل توجه، بسان دیگر روستاهای سبزوار با وجود پیشرفت معماری امروزی هنوز بافت خود را حفظ نموده است. چشام دارای پیشینه بلند فرهنگی و دارای چند بنای ارزشمند تاریخی است که از آن جمله می‌توان به مسجد جامع، بقعه امام‌زاده سید ناصر بن محمد، حمام قدیمی روستا، قلعه و خندق، تپه‌های باستانی فاریاب و خواجه حسین و ... اشاره کرد. چشام قدمتی بالغ بر ۱۵ قرن دارد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۶ جمعیت چشام ۷۵۰ خانوار برابر با ۳۵۷۴ نفر است که بیش از ۷۰ درصد آنها باسواد هستند.
جمعیت دانش‌آموزی، دانشجویی و اقشار فرهنگی و مدیران دولتی برآمده از اهالی این روستا نیز در میان روستاهای بخش و مناطق هم‌جوار قابل توجه و سرآمد است. همچنین پیشینه فرهنگی و تمدنی این روستا از موضوعات مهم و درخور توجه است که نباید از آن غافل بود. نگاشته‌های تاریخی معتبر از قدمت این روستا سخن گفته اند. برای نمونه بیهقی در تاریخ بیهق با اشاره به بخشهای دوازده‌گانه سبزوار آن زمان، بخش نهم آن را بخش کاه به مرکزیت چِشُم دانسته و از روستاهایی در این بخش یاد می‌کند که هنوز هم پابرجاست. این موقعیت ویژه موجب شده تا این روستا در گستره تاریخ مهد عالمان و اندیشمندان بزرگی باشد که هرکدام سهمی در دانش‌افزایی مسلمانان و پیشرفت علوم دینی و تربیت شاگردان و هدایت فکری مردم داشته‌اند.
برخی از بزرگان سبزوار به این روستا منسوب‌اند؛ که از آن جمله می‌توان به فرهیختگان زیر اشاره کرد:
۱ـ الشیخ ابو عبدالله محمد بن عمبره البیهقی الچشمی: او در چشام متولد شده و از محضر علی بن الحارث الجیباری استفاده کرده و کتابی با عنوان شرح حماسه داشته است.
۲ـ الشیخ ابوالقاسم یوسف بن یعقوب البیهقی الچشمی: او در چشام چشم به جهان گشوده و از نزدیکان سلاطین و حاکمان بوده است. گویند که در ادبیات دستی داشته و نیاکانی خوب و اصیل داشته است.
۳ـ الحاکم الامام ابو سعید المحسن بن محمد بن کرامه البییقی: مولد و منشاء او چشام بوده است. او در فقه و اصول کتابهای بسیاری نگاشته است؛ مانند: عیون المسائل، شرح العیون و تحکیم القول. همچنین تفسیری در قرآن در بیست جلد نوشته است.
۴ـ وحید الدین علی بن ابراهیم الکاتب: او در چشام متولد شده و در سبزوار نشو و نما یافته است. او اشعاری زیبا دارد. وحید الدین سه بار توفیق زیارت بیت الله و روضه منور نبوی را یافته است .
۵ـ خمیریان: خانواده و تبار خمیریان در چشام زندگی می‌کرده‌اند و بزرگان بسیاری از میان این خانواده پا به عرصه وجود نهاده‌اند. فرهیختگانی چون ابوعلی خمیر و فرزند و نبیره اش ابوالعباس احمد بن علی خمیر و محمد بن الحسین بن خمیر که همگی از بزرگان روزگار خویش و شاعر بوده‌اند.
موقعیت ویژه این روستا و وجود عالمان و اندیشمندان که به برخی از ایشان اشاره شد فضای فرهنگی و تمدنی این روستا را در طول تاریخ رنگ و بویی دیگر بخشیده است. وجود بقعه منوز امام‌زاده سید ناصر و بنای تاریخی آن و بنای مسجد جامع چشام در دوره صفویان، که همگی تا کنون پا برجا مانده است، تنها بخشی از میراث ماندگار فرهنگی و تمدنی و دینی این سامان است.
منبع[ویرایش]
وبلاگ روستای چشام
