چلنگری

---

هنری صنعتی و دستی است، جهت تولید ابزار و ادوات کشاورزی و دامداری، محصولات تزیینی و کاربردی که با شکل دادن به فلز حرارت دیده صورت می پذیرد.
چلنگری (Art metal) از جمله هنرهای سنتی و بسیار اصیل ایرانی است که طی آن صنعت گر با فرم دادن به فلز حرارت دیده به ساخت ابزار های کشاورزی و یا محصولات تزیینی می پردازد.
چلنگری به آهنگری سنتی و آهنگری هنری نیز شهرت دارد. البته امروزه این رشته در میان عامه مردم به فرفوژهنیز معروف شده است.
در گذشته، از این هنر جهت ساخت ابزار و ادوات کشاورزی و دامداری، ساخت وسایل کاربردی و مایحتاج زندگی مردم استفاده می شده است؛ اما امروزه با صنعتی شدن کشاورزی و دامداری، هنرمندان این رشته به ساخت انواع محصولات تزیینی و کاربردی مانند پایه گلدان، پارتیشن، نرده های تزیینی و ... روی آورده اند.
محتویات
[۱]    
۱ مواد و لوازم
۲ شیوه تولید
۳ کاربرد
۴ مشاغل مرتبط
۵ محدوده جغرافیایی
۶ منبع
مواد و لوازم
کوره سنتی و فن
موتور جوش
چرخ سنگ
چکش
قیچی آهن
سندان
انبر
شیوه تولید
ابتدا، فلز بریده شده یا قطعه شده به شکل مورد نظر را در کوره قرار داده تا داغ و کمی نرم شود. سپس تکه آهن را با انبر گرفته و روی سندان قرار می دهند، آن گاه با چکش روی آن می کوبند تا به شکل افزار مورد نظر درآید.
در صورت لزوم، بارها تکه فلز را در کوره نهاده و می کوبند تا بالاخره به شکل مورد نظر و دلخواه در بیاید. برای محکم تر شدن قطعه فلز داغ را در آب می نهند و به اصطلاح آن را آبدیده می نمایند.
کاربرد
چلنگری در دو بخش کاربرد دارد که عبارتند از:
ساخت ابراز و ادوات کشاورزی و دامداری سنتی نظیر: داس، چکش، کلنگ، قلم، تیشه، گاوآهن و ...
ساخت محصولات تزیینی و کاربردی مانند: حفاظ پنجره، پایه گلدان، انواع ساج های پخت نان، قفل و ...
مشاغل مرتبط
فلز کاری
محدوده جغرافیایی
چلنگری در استان های تهران، همدان و کرمانشاه رواج دارد.
منبع
سیدصدر. سیدابوالقاسم(۱۳۹۰). دایرةالمعارف هنرهای صنایع دستی و حِرف مربوط به آن(چاپ سوم). تهران. انتشارات سیمای دانش
عرفانی. فاطمه (۱۳۹۰). سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. معاونت صنایع دستی. اداره کل آموزش و حمایت از تولید
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان http://hamedan.ichto.ir