به گزارش خبرنگار مهر، کلیدر روستایی کهنسال و تاریخی است که به خاطر بی توجهی مسئولان دیگر حال و هوای ایام گذشته را ندارد و در عمق چشمان غربت زده اش هزاران حرف نگفته پنهان است. حرفهایی که قلب این روستای پیر را در سکون و سکوتی عمیق فرو برده است.

این روستا شهرت روزهای جوانی اش را وام دار رمان معروف محمود دولت آبادی است و شاید اگر فریادرسان تاریخ، آستین های همت بالا می زدند امروز کلیدر به خاطر سابقه ای طولانی و دراز دامن؛ میعادگاه توریسم های خارجی و داخلی بود.

غربت از چهره کلیدر می بارد

روزگاری است که این اثر جاودانه و تاریخی رخسار خویش را در خاک خراسان نمایان ساخته و هیچ زمانی به قدر امروز غربت از چهره این روستای بکر نباریده است.

یک پژوهشگر آثار تاریخی به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر به دلیل عدم معرفی و تبلیغ مناسب روستای کلیدر و آثار تاریخی آن، کمتر گردشگر و توریستی با این مکان آشنایی دارد و این امر در حالی اتفاق می افتد که متولیان و مسئولان امر می توانستند با تبلیغات گسترده اعلام کنند که این مکان آن قدر معروف است که نویسنده ای مشهور نام این روستا را بر روی کتاب خود گذاشته است.

محمود صولتی با تاکید بر اینکه این روستا از جغرافیای سرزمین خراسان محو شده است، افزود: کلیدر نام کوهی مابین شهرهای سبزوار، نیشابور و قوچان است و محمود دولت آبادی با بهره گیری از این نام، روایت زندگی یک خانواده کرد ایرانی را که به سبزوار خراسان کوچانده شده به تصویر می کشد.

گردشگران خارجی این منطقه را از دست نخواهند داد

وی عنوان کرد: این روستا در همه ی ادوار دارای نقشی تأثیرگذار و سرشناس بوده و طی قرون هفتم و هشتم هجری و در سال هایی که ولایات خراسان و ایران توسط حکام محلی اداره می شد اهمیت این روستا بسیار زیاد بود.

این پژوهشگر آثار تاریخی تصریح کرد: کلیدر با آثار تاریخی هزار ساله در گوشه ای از جغرافیای خراسان رها شده و امروز باید میراث فرهنگی و دستگاه های مرتبط نسبت به معرفی جاذبه ها و آثار تاریخی که در دل این روستا جای گرفته اقدام کنند زیرا اعتقاد دارم که اگر تبلیغات مناسبی برای معرفی این بخش صورت گیرد ظرف مدت کوتاهی گردشگران داخلی و خارجی این منطقه را از دست نخواهند داد.

وی تاکید کرد: ما هیچ گاه یاد نگرفته ایم که چگونه آثار جذاب و دیدنی و تاریخی خویش را معرفی کنیم، حال آنکه اغلب کشورهای دنیا با داشتن کمترین تمدن و جاذبه های تاریخی؛ داشته ها و میراث باستانی خویش را آنچنان تبلیغ می کنند که انگار نمونه آن در دنیا وجود نداشته و ندارد.

"گنبد تاریخی كلیدر"؛ معروف‌ترین بنای روستا

وی ادامه داد: گنبد تاریخی كلیدر؛ معروف‌ترین بنای روستا با گنبدی كم ارتفاع از تخته سنگ‌های صاف ساخته شده و این بنا چه در داخل و چه از خارج فاقد تزئینات است.

این پژوهشگر آثار تاریخی عنوان کرد: گنبد کليدر مربوط به حدود قرن هشتم و نهم هجری قمری و دوران حکومت ايلخانيان و تيموريان بوده و در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است. اين بنا به شکل يک چهارطاقي ساخته شده که ضلع شرقي با جلوآمدگي به صورت ايوان ورودي درآمده است.

وی ادامه داد: نمای این بنا که از داخل به شکل نيم کاسه است منسوب به "جوشن بيک بيات" و "خانيک السلطان" است و اکنون از ورودي ايوان تنها  ديوارهاي جانبي باقي مانده و قسمتي از سقف آن نيز فرو ريخته است.

وی بیان کرد: بناي خواجه ابوالقاسم متعلق به قرن پنجم، گنبد کليدر مربوط به قرن هشتم دوره تيموريان و ايلخانيان، سفالينه هاي تپه قلعه کهنه مربوط به قرن چهارم تا اواخر دوره تيموري، آثار و سفالينه هاي قلعه حاجي مربوط  به دوره صفويه و قاجاريه، بناي امام زاده يحيي(ع) به دوره تيموري، ايلخاني و صفوي، آثار قلعه کمري مربوط به دوره اسلام، آثار رباط شاه عباسي مربوط به دوره صفوي و بناي حمام نادري مربوط به دوره افشاريه از آثار تاریخی روستای کلیدر است.

صولتی از ثبت ملی بنای گنبد کلیدر و قلعه کهنه خبر داد و افزود: بنای گنبد کلیدر از بناهای دوره ی تیموریان و ایلخانیان و تپه قلعه کهنه متعلق به دوره ی سلجوقیان و تیموریان است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و اکنون کار ثبت حمام نادری مراحل پایانی را طی می کند.  

این پژوهشگر آثار تاریخی یادآور شد: قدمت تپه قلعه کهنه که دارای سفال های متعددی است به قرن هفتم تا يازدهم هجري قمري بازمي گردد. اين تپه در قسمت غربي روستاي کليدر در حدود ۲۵ متر از سطح روستا بالاست و در مقابل اثر تاریخی قلعه حاجی نیز که تنها حصاری از آن برجای مانده در شمال این روستا و رو به روی تپه قلعه كهنه قرار دارد و باقیمانده این بنا قلعه‌ای مستحكم با سنگ ‌های بزرگ را به نمایش می گذارد.

وی تاکید کرد: این مکان روستایی سرسبز بوده که دارای چشمه های متعدد و  یک رودخانه ی دائمی است که آب کشاورزی مردم از این راه  تأمین می شود.

وجود ۱۲۰ نوع گیاه وحشی و انواع گونه های گیاهی در کوه کلیدر

وی عنوان کرد: نام این روستا از دو بخش "کلی" به معنای محکم، قوی، کاری و " در" به معنای " قلعه" تشکیل شده است و در این میان کوه کلیدر نیز به لحاظ جانوری و گیاهی دارای  تنوع است طوری که مطابق تحقیقات صورت گرفته بیش از ۱۲۰ نوع گیاه وحشی و انواع گونه های گیاهی در این کوه وجود دارد.

این پژوهشگر آثار تاریخی بیان کرد: درختچه های جنگلی نظیر اُرس، زرشک، نسترن و زالزالک و جاندارانی همچون قوچ و میش آریال، پلنگ، گُراز، کفتار، گربه ی وحشی، شغال، گرگ، روباه، خرگوش، کبک، تیهو، کوکر، عقاب طلایی، شاهین، مار افعی، جعفری و کبری در کنار آثار تاریخی، زیبایی منطقه کلیدر را دوچندان کرده است.

صولتی با تاکید بر اینکه این روستا مانند سالهای گذشته شهرت و معروفیتی ندارد، گفت: امروز هم اگر چه بسیاری از افراد نام این روستا را شنیده اند اما همواره  به دلیل اطلاع رسانی های محدود کمتر گردشگری به سمت این مکان تاریخی روانه شده است.

میراث فرهنگی در مسیر نگهداري آثار تاریخی روستای کلیدر گام بردارد

دهیار روستای کلیدر نیز با انتقاد از بی توجهی به آثار تاریخی این منطقه به مهر گفت: میراث فرهنگی باید در مسیر نگهداري آثار تاریخی روستای کلیدر گام بردارد زیرا این منطقه نیز جزئی از جغرافیا و میراث ارزشمند خراسان رضوی است.

غلامعلی کلیدری افزود: آثار تاريخي متعددی در دل روستای کلیدر قرار دارد اما کسي با این آثار آشنایی ندارد و اغلب گردشگران و مسافران تنها برای تفریح در دامن طبیعت، به اين روستای تاریخی سفر مي کنند.

ضعف برنامه ريزي در معرفی آثار تاریخی

وی تاکید کرد: ضعف برنامه ريزي و عدم همت لازم براي معرفي این منطقه موجب شده تا علیرغم ثبت ملي دو اثرتاریخی این روستا، کمتر گردشگر و توریستی برای تماشای آثار باستانی به این منطقه سفر کند زیرا حتي تابلويي براي معرفي این آثار در محل نصب نشده است.

دهیار روستای کلیدر گفت: عدم معرفی جاذبه های تاریخی کلیدر در حالی اتفاق می افتد که مسئولان برای حفظ اين آثار و جلوگيري از تخريب آن ها هیچ گونه اقدامی انجام نمی دهند طوری که اغلب مکان های قرارگیری این آثار به محلي براي ريختن زباله تبديل شده است.

عضو شوراي اسلامي کليدر نیز در اين باره عنوان کرد: میراث فرهنگی باید نسبت به حفظ آثار تاریخی این روستا نگاهی دغدغه مند داشته باشد.

عباس کلیدری تصریح کرد: این روستا مکانی بکر برای تفریح و تماشای جاذبه های تاریخی است اما متاسفانه به علت عدم معرفی و ضعف در اطلاع رسانی کسی از وجود آثار تاریخی متعدد در این منطقه خبر ندارد.

وی ادامه داد: در حال حاضر اغلب مسافران و گردشگران براي استفاده از آب وهواي اين روستا و زيارت امام زاده يحيي(ع) به سمت و سوی این روستا روانه می شوند در حالی که اگر این روستا با تمامی جاذبه ها و ظرفیت هایش معرفی شود آنگاه به یکی از مکان های توریستی و جهانی تبدیل می شود.

این عضو شورای اسلامی کلیدر تاکید کرد: سرزمین خراسان دارای بیشترین جاذبه های تاریخی و روستاهایی بکر و پرقدمت است اما همواره به دلیل غفلت متولیان امر، جاذبه های این استان حتی از دید گردشگران داخلی پنهان مانده در حالی که می توانستیم از این رهگذر بالاترین توریسم و گردشگر را جذب و درآمد بالایی را بدست آوریم.

فرجام بی مهری به یار دیرپای تاریخ

امروز عدم آشنایی گردشگران و بی اطلاعی از وجود میراثی کهن و هزارساله در دل کلیدر موجب شده تا فرجام بی مهری بر پهنه روستای کلیدر به عنوان یکی از یاران دیرپای تاریخ سایه افکند.

گزارش: مرضیه صاحبی