یزد
استان یزد یکی از ۳۱ استان کشور
ایران است.
استان یزد در قسمت مركزی فلات ایران قرار دارد و دارای نُه شهرستان، نوزده شهر، هفده بخش و چهل و سه دهستان می باشد. این استان با استانهای اصفهان، فارس، خراسان رضوی و شمالی و كرمان همجوار است. بخش بزرگی از مساحت این استان را قسمتهایی از كویرهای مختلف پوشانده؛ به همین دلیل نوسان درجه حرارت در زمستان و تابستان و حتی در شب و روز بسیار زیاد است به طوریکه حداكثر حرارت ۴۵ درجه سانتیگراد بالای صفر و حداقل ۲۰ درجه سانتیگراد زیر صفر در نوسان است.
نقشه استان یزد[ویرایش]
استان یزد از سرزمين‌های تاريخی است که در ميان ايالتهای قديمی و بزرگ پارس، اصفهان، كرمان و خراسان قرار داشته است. آبادی نشينی در اين منطقه از قدمت طولانی برخوردار است. اين سرزمين از گذرگاههای مهم در ادوار تاريخی محسوب می‌شده است. اين ناحيه در دوره هخامنشيان از راههای معتبر موسسه های راهداری، مراکز پستی و چاپاری برخوردار بوده است. راهداری در يزد قديم چنان اهميتی داشت که خاندان آل مظفر از منصب راهداری ناحيه ميبد به پادشاهی رسيدند. با این‌همه اين استان از درگيري‌ها و جنگ‌های تاريخ کشور ايران تا حدودی ايمنی داشته است. صعب‌العبور بودن راه‌ها به همراه محدوديت منابع آبی مانع عمده تسخير اين منطقه توسط بعضی از حکومتهای بزرگ و کوچک حاشيه و پيرامون اين منطقه در طول تاريخ بوده است.
وجود آثاری از مهر و آناهيتا، ايساتيس و هخامنشی و زندان اسکندر و برج و بارو و کهن درهای بزرگ و عظيم و پناهگاههای متعدد و موبدان و سران ساسانی و ابنيه و يادگارهای بعد از اسلام نظير مساجد و امامزاده‌ها و مزارها نشانگر فرهنگ و تمدن قبل و بعد از دوره اسلامی بوده است.
اماکن دیدنی استان یزد نارین قلعه میبد برج کبوتر خانه میببد کاروانسرای شاه عباسی میبد بافت تاریخی میبد خانه سالار میبد یخچال میبد آسیاب دوسنگی میبد امامزاده خدیجه خاتون میبد مقبره سیدرکن الدین - مقبره سید شمس الدین - آب انبار شش بادگیر - آتشکدهُ یزدان - میدان امیر چخماق - باغ گلشن طبس - پیر سبز چک چک - خانه ی لاری ها - دخمه ی زرتشتیان - رباط ساغند - زندان اسکندر -سرو کهن ابرکوه - غار چهار طاقی - قلعه ی مروست - قلعه ی ندوشن - مسجد جامع کبیر یزد -مسجد ريگ مجومرد(قرن هشتم اين مسجد تا سال ۱۳۶۹ شمسي در زير شن مدفون بود و در آنسال كشف شد) -مجموعه باغ وزير حجت آباد رضوانشهر مسجد شاه ولی - میدان و حمام خان - باغ دولت آباد - مسجد فهرج.
جاذبه هاي گردشگري استان يزد[ویرایش]
← آب انبار شش بادگیریب برای شهرهای کویری همچون یزد ارزش آب بیش از هر جای دیگر احساس می شود. در این شهر بیش از ۷۵ آب انبار وجود دارد که یکی از معروف ترین آنها آب انبار شش بادگیر است. این آب انبار دارای شش بادگیر می باشد و ۱۸۰ سال پیش در دوره قاجاره ساخته شده است. از ویژگیهای مهم این اثر تاریخی دو دهانه بودن این آب انبار است. این آب انبار دارای تزئینات مقرنس کاری بوده و دارای ۵۵ پله ورودی در قسمت جنوبی است.
← باغ دولت آبادگفتني است :باغ دولت آباد یکی از باغهای معروف ایرانی است که در زمان محمد تقی خان (دوره زندیه) طراحی و ساخته شده. این باغ از قناتی به همین نام مشروب می شود و جریان آب در باغ، استخوان بندی طراحی آنرا تشکیل می دهد. جالبترین بنای مجموعه را عمارت هشتی و بادگیر تشکیل می دهد که تلفیق جریان آب و هوا به زیباترین شکل صورت گرفته است. بادگیر باغ دولت آباد با ۳۳ متر بلندی از سطح زمین شاهکار مهندسی و نشانه نبوغ معماران یزدی است.
← مجموعه حمام و بازار خاندر اين گزارش آمده است : قدمت حمام خان یا "گرمخانه نور” به سال ۱۲۱۲ ه. ق. برمیگردد که در تاریخ ۱۲۴۲ ه. ق. مورد تجدید بنا و تزئینات قرار گرفته است. تزئینات حمام خان بسیار ساده بوده بطوریکه مهمترین تزئین آن نقاشیهای بخش شاه نشین می باشد. مساحت حمام ۱۱۷۰ متر مربع و زیر بنای آن ۹۰۰ متر مربع می باشد. ساخت بازار خان به زمان ناصرالدین شاه قاجار بر میگردد. ساختار متفاوت موجود در آن حکایت از ساخت تدریجی این بازار دارد.
← آتشکده زرتشتیانگفتني است : آتشکده زرتشتیان در خیابان آیت الله کاشانی واقع گردیده و شامل ساختمان و باغ زیبایی است که در قرن اخیر ساخته شده است. در این محل آتش مقدس که برای زرتشتیان محترم می باشد نگهداری و از آن مراقبت می شود. ساختمان اصلی در وسط حیاط قرار دارد و آنرا درختانی همیشه سبز احاطه کرده اند. حوضی مدور و بزرگ در محور ورودی بنا به آن زیبایی خاصی بخشیده است.
← دخمه زرتشتیانشايان ذکر است : دخمه زرتشتیان در انتهای جنوبی شهر یزد در حوالی منطقه صفائیه در بالای تپه ای نسبتا مرتفع قرار دارد. در این محل دو دخمه وجود دارد که یکی قدیمی تر بنام هانجکی هاتریا (زرتشتی هندی الاصل) و دیگری که جدیدتر می باشد به نام گلستان معروف است. در وسط این دو دخمه چاله ای سنگی وجود دارد که زرتشتیان مردگان خود را در آن قرار می داده اند. دخمه گلستان دارای قطر ۲۵ متر و ارتفاع دیوار از سطح تپه ۶ متر است و دخمه هانجکی دارای قطر ۱۵ متر می باشد.
← مدرسه ضیائیه (زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه)
لازم به ذکر است :این ساختمان مشهور به زندان اسکندر می باشد و متعلق به قرن ۶۳۱ ه. ق. بوده و بانی آن شرف الدین علی رضی است. این مدرسه در محله فهادان و در مجاورت بقعه دوازده امام قرار دارد. در حیاط این مدرسه چاهی با قطر حدود ۲ متر وجود دارد که به فضایی سرداب مانند با عمق حدود ۵ متر منتهی می شود. کف سرداب حوضی قدیمی وجود دارد که از جمله آثار به جای مانده از بنای اولیه ساختمان است.
← خانه لاریهاخاطر نشان مي شود : این خانه در سال ۱۲۸۶ ه. ق. ساخته شده و مالک آن حاج محمد ابراهیم لاری بوده است. از این مکان سابقا به عنوان خانقاه نعمت اللهی استفاده می شده است. مساحت آن حدود ۱۷۰۰ متر و زیر بنائی معادل ۱۲۰۰ متر مربع را داراست. درها، پنجره ها، ارسی ها و اتاقهای آئینه کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونه های زیبا و عالی خانه های اعیانی قرن سیزدهم است.
← خانه ملک التجارلازم به ذکر است : این خانه نمونه در حدود یکصد و بیست سال قبل در یکی از بازارهای مهم شهر ساخته شده و متعلق به ملک التجار بوده است. مدخل خانه به اسلوب روزگار خود دارای کوچه ای دراز و باریک و با دیوارهای بسیار بلند است. نقاشی اتاقهای این خانه، کار یک نقاش شیرازی است که از حیث اسلوب کاملا با نقاشی های عمارت نارنجستان شیراز همسان است. این خانه در حال حاضر تبدیل به مهمانسرای سنتی به نام مهمانسرای سنتی ملک التجار (هتل سنتی ملک التجار) شده است.
بقعه دوازده امام[ویرایش]
شايان ذکر است : این بقعه مشتمل بر دوازده گنبد منفرد در سال ۴۲۹ ه. ق. به دستور ابو سعید و ابو یعقوب از امرای علاء الدوله فرامرز ساخته شد. در این بقعه کتیبه ای به خط کوفی بالای سردر که در حاشیه ای از نقوش گُل و بوته قرار دارد و سنگ قبر فخرالدین اسفنجردی از مشایخ بزرگ قرن هشتم که در محراب نصب است توجه بینندگان را به خود جلب می کند.
← بقعه سید رکن الدین در اين گزارش آمده است : این بنا در سال ۷۲۵ ه. ق. بنا نهاده شده و محل دفن سید رکن الدین محمد قاضی می باشد. این بنا دارای گنبد، گچ بری های خطوط اسلیمی داخل ایوان بلند و مقرنس های چهار گوشه بنا و محراب بلند می باشد. در داخل بقعه آثار تزئینات آجر کاری و خطوط کوفی و نستعلیق بر دیوارها و حتی در قسمت سقف که با آب رنگ نقاشی شده است به چشم می خورد.
← مسجد ریگ اين گزارش مي افزايد : این مسجد که کاروانسرایی مخروبه بوده، توسط امیر معین الدین اشرف بنا گردید. منار گلی مزین به کاشی با خطوط و نقوش هندسی، قفسه ای چوبی در بالای منار، کتیبه خط ثلث بر کاشی معرق در سه طرف سردر، در کنده کاری دو لنگه ای، کاشی های شش ضلعی فیروزه ای و آبی با حاشیه های سیاه و سفید مرسوم قرن نهم هجری در بدنه محراب و طاق نمای محراب با گچ کاری مقرنس از ویژگی های مهم این مسجد به شمار می رود.
← مجموعه امیر چخماق امیر جلال الدین چخماق از سرداران و امرا شاهرخ تیموری و حاکم یزد با همکاری همسر خود فاطمه خاتون در جهت آبادانی یزد مجموعه ای شامل تکیه، میدان، حمام، کاروانسراها، خانقاه، قنادخانه، چاه آب سرد و از همه مهمتر مسجد امیر چخماق را بنیان نهاده است. سنگ نصب شده در کریاس مسجد به طرف میدان، شبکه های ظریف از کاشی های معرق دور خارجی گنبد، محراب صفه اصلی با تاقنمای مقرنس کاری و… این مسجد را از نظر مرتبه زیبایی بعد از مسجد جامع قرار داده است.
← مسجد جامع کبیر یزد در پايان اين گزارش آمده است : مسجد جامع یزد یکی از با ارزشترین میراث های تاریخی هنری و گنجینه ای از معماری اسلامی موجود در شهر یزد است. بانی ساختمان اصلی مسجد را علاءالدوله گرشاسب آل بویه در قرن ششم هجری قمری می دانند، ولی مسجد کنونی مربوط به آل مظفر و تیموریان قرن هشتم و نهم هجری است. از امتیازات هنری و معماری این مسجد می توان قدرت و استواری کاشیکاری های نفیس و جالب و سردر بلند آن اشاره کرد
همچنین از مناطق خوش آب وهوای استان مهریز، تفت، ده بالا، طزرجان و غربال‌بیز هستند.
فهرست شهرستان ها[ویرایش]
ابرکوه /
اردکان /
بافق /
بهاباد /
تفت /
خاتم /
طبس /
صدوق /
مهریز /
میبد /
یزد
