نقش نواحی صنعتی روستایی در توسعه روستایی و کشاورزی
نقش نواحي صنعتي روستايي در توسعه روستايي و بخش كشاورزي
[۱]مقدمه[ویرایش]
در ماده يك قانون تشكيل وزارت
جهاد سازندگی سابق، حركت به سوي استقلال و
خودکفایی كشور با تلاش در جهت بهبود وضع اقتصادي و اجتماعي روستاها و مناطق عشايري از طريق توسعه كشاورزي، دامداري،
صنایع روستایی و بازسازي ويراني ها با همكاري دستگاه هاي اجرايي مربوطه و اقشار مختلف مردم ذكر گرديده بود.
براساس ماده ۴ قانون فوق الذكر، كليه وظايف عمران روستايي وزارت كشاورزي و عمران روستايي مندرج در قانون (تغيير نام وزارت كشاورزي و منابع طبيعي به وزارت كشاورزي و عمران روستايي و تجديد سازمان كشاورزي كشور) مصوب ۱/۳/۱۳۵۶ مجلس شوراي ملي سابق به وزارت جهاد كشاورزي سابق انتقال يافت.
از ابتداي سال ۱۳۶۶
وزارت جهاد سازندگی سابق اقدام به صدور مجوز جهت ايجاد كارگاه هاي
صنایع روستایی نمود. ايجاد اين صنايع همواره با موانع و دشواري هايي از قبيل تهيه زمين مناسب و بلامعارض، دريافت مجوز براي تغيير كاربري اراضي، تامين امكانات زيربنايي نظير آب، برق و جاده دسترسي در مناطق روستايي، روبه رو بوده كه اين مشكلات باعث طولاني شدن مدت اجراي طرح ها و افزايش هزينه هاي سرمايه گذاري واحدهاي توليدي و به تبع آن افزايش قيمت تمام شده محصولات توليدي مي گرديد و نهايتا توجيه اقتصادي طرح ها را در مواردي دچار سوال مي نمود، لذا به منظور رفع اين مشكلات و همچنين جهت جلوگيري از آلودگي هاي زيست محيطي، ايجاد تسهيل در مراحل اخذ مجوزهاي اداري از سازمان هاي مختلف، اين وزارتخانه همزمان با آغاز صدور مجوز براي كارگاه ها، براي ايجاد نواحي صنعتي با تعريف ذيل در مناطق روستايي اقدام نمود.
تعريف ناحيه صنعتي روستايي[ویرایش]
ناحيه صنعتي روستايي، مكاني است كه پس از انجام مطالعات مكان يابي در چارچوب طرح هاي توسعه و عمران و تامين امكانات زيربنايي براساس استعدادهاي مناطق و با رعايت ضوابط زيست محيطي به منظور استقرار صنايع كوچك تبديلي و تكميلي بخش كشاورزي و صنايع روستايي كه براي توسعه بخش كشاورزي و نيز توسعه روستاهاي منطقه ضروري مي باشد مطابق سياست هاي وزارت جهاد كشاورزي اختصاص مي يابد.
اهداف ناحيه صنعتي روستايي[ویرایش]
۱- كمك به توسعه اقتصادي، اجتماعي مناطق روستايي و مناطق توسعه نيافته و كمتر توسعه يافته كشور.
۲- كمك به ايجاد و توسعه صنايع كوچك تبديلي و تكميلي بخش كشاورزي و صنايع روستايي در روستاها.
۳- بالا بودن ميزان اشتغال در مناطق روستايي و جلوگيري از مهاجرت هاي بي رويه روستاييان به شهرها.
۴- كاهش گردش كار اداري و اخذ استعلامات از ادارات مختلف.
۵- كاهش هزينه هاي ثابت سرمايه گذاري از طريق تامين بخشي از امكانات زيربنايي مورد نياز كارگاه ها.
۶- تقويت ارتباط بين واحدهاي توليدي مستقر در ناحيه و مبادله اطلاعات فني و مشاوره اي بين آنها.
۷- دسترسي آسان به امكانات زيربنايي از قبيل آب و برق و جاده.
۸- جلوگيري از آلودگي هاي زيست محيطي.
۹- جلوگيري از تخريب بي رويه زمين هاي منابع ملي و به ويژه زمين هاي كشاورزي.
۱۰- كوتاه شدن زمان احداث تا بهره برداري واحدهاي توليدي.
عملكرد احداث نواحي صنعتي روستايي از ابتداي سال ۱۳۶۶ تا پايان سال ۸۴
تعداد كل نواحي صنعتي روستايي: ۲۰۹ ناحيه
تعداد نواحي صنعتي واقع در دهستان هاي محروم: ۸۶ ناحيه
تعداد نواحي به بهره برداري رسيده: ۱۵۸ ناحيه
تعداد نواحي در دست احداث: ۵۱ ناحيه
متوسط كل پيشرفت فيزيكي: ۷۱ درصد مساحت كل نواحي صنعتي: ۳۵۹۰ هكتار
متوسط مساحت هر ناحيه: ۱۷ هكتار تعداد قطعات قابل واگذاري: ۸۱۵۵ قطعه تعداد قطعات واگذار شده: ۵۰۰۰ قطعه
تعداد كارگاه هاي در حال بهره برداري: ۱۳۸۰ كارگاه
تعداد كارگاه هاي در حال ساخت: ۱۶۰۰ كارگاه
اشتغال پيش بيني شده در نواحي به بهره برداري رسيده: ۱۱۰۰۰۰ نفر
اشتغال فعلي در نواحي به بهره برداري رسيده: ۱۹۴۵۰ نفر
در برنامه ريزي ايجاد نواحي صنعتي روستايي سعي گرديده تا از متمركز نمودن آنها در مناطق محدود پرهيز شده و نواحي صنعتي با توجه به استعدادهاي مناطق مختلف كشور و در قطب هاي عمده توليد محصولات كشاورزي گسترده گردند.
از ۱۹۹ ناحيه ذكر شده حدود ۳۰ ناحيه در روستاهاي حوزه مراكز استان ها و ۱۷۰ ناحيه در حوزه روستاهاي شهرستان ها و عموما در جاده هاي فرعي و روستايي قرار دارند.
ضمنا نواحي صنعتي روستايي به نام نزديكترين روستايي كه محل ناحيه در آن واقع است نامگذاري شده اند.
با توجه به جزء ۳ بند يك راهكارهاي اجرايي بخش توسعه و عمران روستايي قانون برنامه سوم توسعه، مصوب هيات وزيران، وزارت جهاد كشاورزي موظف به ساماندهي و تجهيز نواحي صنعتي موجود و ايجاد نواحي صنعتي جديد براساس طرح هاي سنجيده و مصوب قانوني گرديد.
به منظور اجرايي نمودن اين راهكار، طرح مطالعات ساماندهي نواحي صنعتي روستايي با همكاري مهندسين مشاور مورد تاييد سازمان مديريت و برنامه ريزي از اواخر سال ۱۳۷۹ آغاز گرديد و در سال ۱۳۸۲ به اتمام رسيد.
در اين طرح مطالعاتي كه با عنوان «مطالعه، بررسي، ارزيابي و نقد عملكرد ۱۷۰ ناحيه صنعتي روستايي كشور» انجام گرفته، سياست ايجاد نواحي صنعتي روستايي در كشور را راهكاري موفق ارزيابي نموده و همچنين راهبردها، سياست ها و برنامه اجرايي براي ساماندهي نواحي صنعتي موجود و نيز ايجاد نواحي صنعتي جديد در آن ارايه گرديده است.
وزارت جهاد كشاورزي به منظور حمايت از ايجاد نواحي صنعتي روستايي در سال ۸۳ اقدام به تهيه لايحه قانوني نمود و بعد از پيگيري هاي لازم در مهر ماه ۱۳۸۴ قانون حمايت از ايجاد نواحي صنعتي روستايي به تصويب
مجلس شورای اسلامی رسيد.
براساس ماده واحده اي كليه نواحي صنعتي روستايي ايجاد شده توسط وزارت جهاد كشاورزي از تاريخ تصويب اين قانون مشمول قانون راجع به شهرك هاي صنعتي ايران مصوب ۷/۱۲/۱۳۶۶ و اصلاحيه هاي بعدي آن و ساير قوانين و مقررات مربوط به شركت شهرك ها گرديدند و از امتيازات مقرر در قانون فوق برخوردار شدند.
براساس اين قانون نواحي صنعتي جديد به پيشنهاد شركت شهرك هاي صنعتي استان يا سازمان
جهاد کشاورزی استان با تصويب شوراي برنامه ريزي و توسعه استان توسط شركت هاي مزبور ايجاد مي شوند.
با توجه به قانون فوق، اجراي نواحي صنعتي روستايي بر عهده شركت شهرك هاي صنعتي قرار گرفت و هيات دولت آيين نامه اجرايي قانون فوق را مصوب نمود كه براساس آن مقرر گرديد نواحي صنعتي روستايي موجود نيز از جهاد كشاورزي منتزع و به شركت شهر ك هاي صنعتي منتقل گردند. كار نقل و انتقال نواحي صنعتي از سال ۸۵ آغاز گرديد و در حال پيگيري است.
جستارهای[ویرایش]
صنایع روستایی
