بتو
روستاي بتو/
فیروزه /
خراسان رضویدهی از دهستان طاغنکوه فدیشه ٔ نیشابور. در ۳۰ هزارگزی باختر فدیشه . کوهستانی . سکنه ٔ آن ۴۰۳ تن ، آب از قنات . محصول آنجا غلات ، شغل اهالی زراعت و گله داری است .روستای بتو در فاصله ۴۵ کیلو متری غربی شهر نیشابور و و ۲۵ کیلومتری شهر فیروزه مرکز شهرستان فیروزه ( تحت جلگه) و در مجاورت ایستگاه راه آهن فردوس (از نیم ایستگاه های بین راه آهن تهران – مشهد) واقع شده است.
بتو به معنای محل تابش نور خورشید است .
نام قدیم این روستا انارستان بوده که دلیل آن وجود درختان انار زیاد در آن محل بوده است. بتو در فرهنگ لغت دهخدا بتو.
َ (اِخ ) دهی از دهستان طاغنکوه فدیشه ٔ نیشابور. در ۳۰ هزارگزی باختر فدیشه . کوهستانی . سکنه ٔ آن ۴۰۳ تن ، آب از قنات .
محصول آنجا غلات ، شغل اهالی زراعت و گله داری است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۹). بتو.
َ ت َ (اِ) سمت باختر و برآمدن آفتاب است . مشرق . مقابل مغرب . (برهان قاطع). مرادف خراسان . (فرهنگ رشیدی ) (از فرهنگ شعوری ) (آنندراج ) (از انجمن آرا) (ناظم الاطباء) (فرهنگ نظام ). || جائی را گویند که همیشه آفتاب در آنجا بتابد و آن نقیض نساست . (برهان قاطع). جائی که همیشه آفتاب تابد. ضد نسا. (فرهنگ رشیدی ) (از فرهنگ شعوری ). و در اصل بتاب بلکه باتاب بوده یعنی گرمی و پرتو آفتاب آنجا را میگرفته بر ضد نسا که جائی را گویند که آفتاب نتابد. (آنندراج ) (از انجمن آرا). شمال . مقابل نسا. (ناظم الاطباء). جای آفتاب گیر. (از فرهنگ نظام ). این کلمه در تداول عامه ٔ گناباد هنوز هم متداول است .
بتو.
َ ت ُ (اِ) قیف . (ناظم الاطباء). ترجهاله . ترجهاره . تکاب . تکاو. تکاه . راحتی . (یادداشت مؤلف ). قیف وآن پیاله مانندی باشد که در وسط سوراخی دارد و لوله ای بدان سوراخ متصل کرده باشند و چون سر دیگر لوله را بر دهن شیشه نهند گلاب و روغن و امثال آن بتوان در شیشه کرد. (از برهان قاطع) (از فرهنگ رشیدی ). قیف از شیشه وفلز. (از فرهنگ شعوری ). ظرفی است که در ته آن لوله ای است و در دهن شیشه نهند و گلاب و روغن و امثال آن در آن شیشه ریزند. (آنندراج ) (از انجمن آرا). ظرف مخصوص از فلز و غیره که یک طرفش گشاد و طرف دیگرش تنگ است و با آن چیز مایع را در ظرف دهن تنگ مثل شیشه و غیره کنند. (فرهنگ نظام ). || قبه . گوی سر عصا و قمچی . (برهان قاطع). سر تازیانه و جز آن . (فرهنگ رشیدی ). گیره یا چیز گردی که سر چماق و شلاق قرار میدهند. (از فرهنگ شعوری ) (آنندراج ) (از انجمن آرا) (از فرهنگ نظام ). || دسته و قبضه . || گره ساقه ٔ گیاه . (ناظم الاطباء). || سنگ درازی که بدان دارو سایند و آن را به عربی مقمع خوانند و به این معنی به کسر اول هم آمده است . (برهان قاطع) (آنندراج ) (از فرهنگ رشیدی ). و آن را بته نیزگویند. (فرهنگ نظام ) (از شرفنامه ٔ منیری ) (از انجمن آرا). سنگ صلابه . سنگ درازی که در آن داروها را می سایند و صلابه میکنند. (ناظم الاطباء). || هاون سنگی . (از فرهنگ شعوری ) (ناظم الاطباء). || دبه که در آن روغن ریزند و به این معنی به کسر اول هم آمده است . (برهان قاطع). دبه ٔ روغن و شیشه ٔ گلاب . دبه ٔ روغن ریز و آنچه گلاب در آن اندازند. (شرفنامه ٔمنیری ). || دسته ٔ هاون . (ناظم الاطباء( روستای بتو در فاصله ۴۵ کیلو متری غربی شهر
نیشابور و و ۲۵ کیلومتری شهر فیروزه مرکز شهرستان فیروزه ( تحت جلگه) و در مجاورت ایستگاه راه آهن فردوس (از نیم ایستگاه های بین راه آهن تهران – مشهد) واقع شده است.
موقعیت ریاضی روستا[ویرایش]
این روستا در طول ۵۸.۳۴وعرض ۳۶.۳۹جغرافیایی واقع شده است.
این روستا از توابع دهستان طاغنکوه شمالی از بخش طاغنکوه شهرستان فیروزه (تحت جلگه) می باشد و از شهر همت آباد مرکز بخش طاغنکوه حدود ۱۵ کیلومتر فاصله دارد.
روستای بتو بر دامنه های جنوبی رشته کوههای بینالود ساخته شده و شکل پلکانی دارد و از دور نمایی بسیار زیبا دارد.بلندترین قله نزدیک به این روستا کوه ایلان لی می باشد که حدود ۱۹۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در فصل زمستان پوشیده از برف است. در کوه های اطراف روستا پوشش گیاهی در حد مناسبی برای چرای دام های منطقه خصوصا در فصل بهار وجود دارد. در این کو هها درختانی مثل گردو ، انگور، انجیر وحشی، و سایر درختان میوه و گیاهانی مانند کنگر، شیرین بیان ، گون وکتیرا ، اسپند ،انواع خار وآویشن ، لاله وحشی ،کاکوتی، پونه ،زیره سیاه ، کنگر، ...وجود داردکه اهالی روستا از آنها در زمینه های مختلفی مانند خوراکی ، طب سنتی و ... بهره می برند.
حیات وحش روستا[ویرایش]
حیوانات وحشی مانند کبک ، عقاب، سینه سرخ ، شاهین، خرگوش ، روباه ، گرگ و شغال نیز در کوههای منطقه به چشم می خورد.تا چندی قبل آهو نیز در کوه های این منطقه دیده می شد اما به دلیل شکار گسترده توسط شکارچیان محلی و شکارچیان روستاها و شهرهای اطراف نسل آنها منقرض شده است. جمعیت این روستا در سال ۱۳۷۵ و بر اساس سر شماری مرکز آمار ایران ۱۰۴۶ نفر جمعیت داشته است. این جمعیت در سال ۱۳۸۵ با توجه به وجود پدیده مهاجرت با حدود۱۳ درصد کاهش به ۹۰۸نفر رسیده است. بر اساس آمار سرشماری رسمی مرکز آمار ایران در این سال ، بتو ۲۲۱ خانوار با ۹۰۸ نفر جمعیت داشته که شامل ۴۳۸ نفر مرد و ۴۷۰ نفر زن بوده و از ۸۲۷ نفر جمعیت بالای ۷ سال روستا ، ۶۲۷ نفر باسواد و ۲۰۰ نفر بیسواد بوده اند.
شهدای روستا[ویرایش]
در طی ۸ سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ۱۲نفر از اهالی این روستا در جبهه های حق علیه باطل به درجه رفیع شهادت نایل شدند و جانشان را تقدیم خاک مقدس وطن مان ایران نمودند. در این روستا ۲ زیارتگاه وجود دارد که به آنها زیاد رسیدگی نشده است ولی در اعتقاد مردم محل از جایگاه بسیار بالایی برخوردارند، به طوری که در طول سال نذر و نیاز های زیادی در آنجا انجام می گیرد. در این روستا ۶ حلقه چاه عمیق و موتور آب وجود دارد که برای آبیاری زمین های کشاورزی از آنها استفاده می گردد.
محصولات کشاورزی[ویرایش]
مهمترین محصولات کشاورزی این روستا عبارتند از:گندم ، جو ،چغندر قند، گوجه فرنگی و هندوانه.
طرح هادی روستایی توسط
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در بتو در حال اجراست که تا کنون پیشرفت قابل توجهی داشته است و با اجرای این طرح توسعه روستا به سمت دشت و قسمت هموار جنوب روستا می باشد.و از آنجا که روستاییان به زمین های زراعی خود نزدیک تر می شوند از جهت توسعه روستا حمایت کرده اند. اهالی بتو به زبان فارسی و به لهجه موسوم به بلوچی صحبت می کنند. لهجه بلوچی شهرستان تحت جلگه که در چند روستا دیگر منطقه مانند زاونگ ، زرنده و رباطی بلوچها تکلم می شود بسیار زیبا و شیرین می باشد و دارای آهنگ زیبا و دلنشین است.
نهضت سواد آموزی به خوبی از سوی مردم مورد استقبال قرار گرفته و عده زیادی از مردم روستا پس از انقلاب با شرکت در کلاس های نهضت باسواد شده اند. با توجه به فاصله روستا از جاده اصلی تهران – مشهد (نیشابور – سبزوار) و بن بست ارتباطی آن ، پیشرفت زیادی در روستا مشاهده نمی شود و شاید یکی از علل مهاجر فرست بودن روستا همین امر باشد. البته در سال های اخیر و به همت مردم و شورای اسلامی و برنامه ریزی های مسوولین و به ویژه با اجرای طرح هادی ، روستا پیشرفت چشمگیری داشته است. مهمترین اثر تاریخی روستا برج کهنه نام دارد که در ۲ کیلومتری روستا و با قدمت ۲۰۰سال ، برای اهالی ارزش و اهمیت خاصی دارد و به گفته بزرگان روستا هسته اولیه روستای بتو در محل این برج قدیمی شکل گرفته است.
در حال حاضر این روستا از امکاناتی مانند آب شرب بهداشتی ( لوله کشی) ، برق و تلفن در منازل و دفتر ICT روستایی و پست بانک برخوردار است. مرکز مخابرات روستا در سال ۱۳۸۱ راه اندازی گردید ، در تاریخ ۰۱/۰۵/۱۳۸۴ تلفن منازل ودر مورخه ۰۱/۱۲/۸۶ مرکز I T روستا افتتاح شد که کاربران روستا می توانند از اینترنت استفاده نمایند.
منبع[ویرایش]
وبلاگ شهرستان فیروزه
