تجزیه و تحلیل مشکلات مربوط به جوجه درآوری
مترجم : عثمان مرادی - كارشناس ارشد تغذيه طيور – شركت مرغ مادر واروك سنندج تجزیه و تحلیل مشکلات مربوط به جوجه درآوری
Hatchability problem analysis
۳۰ مرداد ۱۳۹۰
مقدمه: زمانیکه مشکلی در قابلیت جوجه درآوری بوقوع می پیوندد، این مشکل معمولا می تواند به هچری( کارخانه جوجه کشی )، جابجایی تخم مرغ یا گله مادر ربط داده شود. اگر مشکل، مربوط به گله مادر باشد احتمالا حداقل ۴ هفته قبل ( با در نظر گرفتن ۳ هفته زمان جوجه کشی و یک هفته ذخیره تخم مرغ ) اتفاق افتاده است. این تاخیر زمانی در مشکل یابی قابلیت جوجه درآوری هزینه زا بوده و حتی ممکن است در صورتیکه اثرعلت مربوطه کوتاه مدت باشد علت یابی را ناممکن سازد. از اینرو ؛ مشکل یابی جوجه درآوری بایستی هر چه زودتر با استفاده از روش کندلینگ ( در معرض نور قوی قرار دادن تخم مرغ ها ) در هفته اول جوجه کشی انجام گیرد و تخم مرغ های هچ نشده نیز به منظور به حداقل رساندن این تاخیر زمانی در مشکل یابی جوجه دراوری و انجام محاسبات صحیح بایستی بطور دائم کنترل و بازبینی شوند. آنالیز ضایعات هچ در تشخیص قطعی مشکل مؤثر نمی باشد؛ با این حال آن یک ابزار مفید برای مشکل یابی در آزمایش های بعدی می باشد. پرسنل مسؤل جابجایی تخم مرغ، فارم مادر و همکاری تیمی آنها با همدیگر از بیشترین اهمیت برای تولید جوجه های با کیفیت بالا و تشخیص به موقع مشکلات جوجه درآوری برخوردار هستند. رکوردهای خیلی دقیق و کامل گله مادر ( شامل تولید تخم مرغ، تلفات، مصرف دان و تیتر های آنتی بادی ) و سابقه تخم مرغ از لانه تخمگذاری تا هچری راهنما و سرنخ هایی هستند که وجود آنها برای حل بیشتر مشکلات مربوط به جوجه درآوری مهم و ضروری هستند. پرسنل بایستی در تشخیص مشکلات جوجه دراوری ، علل و بکارگیری روش های مناسب و صحیح برای حل آنها سعی لازم را بنمایند. هدف از ارائه ی مطالب زیر پیشنهاد علل ممکنه مشکلات جوجه دراوری و بیان روش های صحیح در زمان مناسب برای حل برخی از علائم مشکل زای مشاهده شده در زمان کاهش قابلیت جوجه درآوری می باشد. توضیحات عمومی اهمیت اثرات انحراف از شرایط پیشنهادی جوجه کشی ( دما، رطوبت ، فراوانی چرخش تخم مرغ، تهویه و جهت قرار دادن تخم مرغ) تابعی از شدت انحراف، طول زمان انحراف و سن جنین در زمان انحراف می باشد. تظاهر ناهنجاری های جنینی و سنی که در آن پیک تلفات جنینی بدلیل عوامل تغذیه ای بوقوع می پیوندد معمولا به شدت کمبود مواد مغذی، مدت زمان کمبود یا مدت زمانی که یک جیره غذایی نامناسب پس از کمبود به گله مادر تغذیه شده است، بستگ دارد. بنابراین؛ میزان کمبود مواد مغذی و یا فزونی آنها ، بازدهی ذخیره تخم مرغ، تداخل ممانعت کننده ها و زمان تشکیل زرده عواملی هستند که در ایجاد ناهنجاری ها و تلفات جنینی تاثیر می گذارند. مشکل یابی و رفع آن ( Troubleshooting ) : مشکلات عمومی ۱. تخم مرغ های نابارور (بی نطفه )- علائم: تخم مرغ ها در کندلینگ روشن هستند؛ تخم مرغ های شکسته دارای صفحه ی زاینده با لکه سفید کوچک و بدون خون هستند. علل ممکنه: ۱-۱- خروس های نابالغ. خروس ها ممکن است نیاز به دو هفته تحریک نوری زودتر نسبت به مرغ ها داشته باشند. ۱-۲- خروس های با اسپرم غیر طبیعی؛ مرغ های با تخم غیر طبیعی ( صفحه زاینده ). این مشکلات اغلب در گله های مادر خیلی جوان یا خیلی پیر بوجود می آیند. ۱-۳- تعداد خروس خیلی کم. که منتج به جفتگیری های نامرتب می شود. تعداد خروس خیلی زیاد ، که منتج به نزاع و تداخل جنسی می شود. نسبت جنسی ( نسبت خروس به مرغ در زمان اختلاط ) ۱:۱۲ تا ۱:۱۵ برای مرغان مادر سبک و ۱:۱۰ تا ۱:۱۲ برای نژادهای سنگین پیشنهاد می شوند. ۱-۴- شرایط آب و هوایی سخت و نامتعادل. ۱-۵- گله مادر پیر. اسپایکینگ
[۱] خروس های جوان به گله مرغ مادر پیر اگر مشکل مروط به خروس باشد این معظل را تا حدی حل می کند. ۱-۶- بیماری . بیماری گله مادر اغلب با ظهور تخم مرغ های زبر ، بدشکل یا پوسته نازک خود را نشان می د هد. ۱-۷- وزن بدن بیش از حد، بویژه در خروس های گله مادر ( بیشتر از ۴۸۰۰ گرم ). ۱-۸- کمبود ها یا فزونی های تغذیه ای ؛ محدودیت غذایی شدید. ۱-۹- مشکلات پا و زانو؛ بویژه در خروس های سنگین وزن. ۱-۱۰- برخی از داروها، آفت کش ها، مواد شیمیایی، سموم یا مایکوتوکسین ها. ۱-۱۱- انگل ها مانند جرب. ۱-۱۲- فضای ناکافی کف سالن ( تراکم نامناسب ). ۱-۱۳- کاهش فراوانی جفتگیری یا عدم جفتگیری؛ که معمولا در خیلی از شرایط فوق الذکر دیده می شود. این عامل ممکن است اغلب علت مستقیم مربوط به ناباروری باشد. ۱-۱۴- برنامه نوردی نامناسب ( شدت نور یا طول دوره روشنایی ). ۱-۱۵- روش های نامناسب تلقیح مصنوعی ( در صورت استفاده از تلقیح مصنوعی ).
۲. علائم: تخم مرغ ها در کندلینگ روشن هستند؛ در تخم مرغ های شکسته صفحه زاینده توسعه یافته است. تخم مرغ ها بارور و بدون خون می باشند.این حالت "بلاستودرم بدون جنین " نیز نامیده می شود. علل ممکنه: ۲-۱- ذخیره طولانی مدت تخم مرغ ها. مدت نگهداری تخم مرغ های قابل جوجه کشی بایستی کمتر از ۷ روز باشد. ۲-۲- نگهداری تخم مرغ ها تحت شرایط نامناسب ( دمای خیلی بالا یا پایین، نوسان دما. دمای مناسب نگهداری تخم مرغ بایستی بین ۱۵.۶ تا ۱۸.۳ درجه سانتی گراد باشد ) . ۲-۳- دوددهی نادرست- دوددهی خیلی شدید یا دوددهی تخم مرغ ها ی ست شده بین ۱۲ تا ۹۶ ساعت پس از خواباندن تخم مرغ ها در ستر. اسپری نمودن یا غوطه ور سازی نادرست تخم مرغ ها با محلول ضدعفونی. ۲-۴- صدمه دیدن تخم مرغها در طی جابجایی و انتقال ناشی از تکان خوردن و شوک دمایی ( افزایش یا کاهش خیلی سریع دما ) و غیره. ۲-۵- بسته شدن منافذ پوسته تخم مرغ به هر دلیلی- که مانع تنفس جنین در حال رشد داخل تخم مرغ می شود. ۲-۶- دمای بالا در اوایل جوجه کشی. ۲-۷- خیلی جوان یا خیلی پیر بودن گله مادر . ۲-۸- وراثت، هم خونی، ناهنجاری های کروموزومی و بکرزایی (پارتنوژنسیز). ۲-۹- وجود بیماری ها در گله مادر. ۲-۱۰- ناتوانی در توسعه ی طبیعی یک ارگان اساسی. ۲-۱۱- دمای خیلی بالای آب برای شستشوی تخم مرغ. ۲-۱۲- آلودگی های قابل انتقال از طریق تخم مرغ به جوجه ( مانند سالمونلا). ۲-۱۳- داروها، سموم، آفت کش ها و غیره. ۲-۱۴- جمع آوری نامرتب و نادرست تخم مرغ ها از تله های تخم گذاری.
۳. علائم: تخم مرغ ها در کندلینگ روشن دیده می شوند؛ تخم مرغ های شکسته دارای حلقه خونی یا جنین کوچکی هستند که پیش از سه روزگی انکوباسیون تلف شده اند؛ چشم سیاه قابل رویت نیست. علل: ۳-۱- ذخیره طولانی مدت تخم مرغ ها یا نگهداری تخم مرغ ها تخت شرایط دمایی نامناسب. ۳-۲- دوددهی نادرست- دوددهی خیلی شدید یا دوددهی تخم مرغ ها ی ست شده بین ۱۲ تا ۹۶ ساعت پس از خواباندن تخم مرغ ها در ستر. ۳-۳- دمای بالا در اوایل جوجه کشی. ۳-۴- دمای پایین در اوایل جوجه کشی. ۳-۵- صدمه دیدن تخم مرغها در طی انتقال ناشی از تکان و ارتعاش های حمل و نقل غیره. ۳-۶- وجود بیماری ها در گله مادر. ۳-۷- گله های مادر پیر. ۳-۸- اتفاقات مربوط به توسعه جنینی. ۳-۹- همخونی و ناهنجاری های کروموزومی. ۳-۱۰- کمبود های شدید تغذیه ای مانند کمبود بیوتین، ویتامین A ، مس، اسید پانتوتنیک، بور و ویتامین E . ۳-۱۱- داروها، سموم، آفت کش ها و غیره ۳-۱۲- آلودگی. ۳-۱۳- جنین های کمتر توسعه یافته در مرحله تخم؛ مانند مرحله پیش از اندودرم یا تشکیل خیلی زودآاندودرم.
۴. علائم: جنین مرده؛ مرحله ی ۳ تا ۶ روزگی جوجه کشی؛ وجود سیستم گردش خون در کیسه زرده، جنین در سمت چپ، بدون نوک .علل: ۴-۱- علل قسمت ۳ از ۱ تا ۱۳. ۴-۲- نبود تهویه، یا بسته شدن منافذ پوسته، میزان دی اکسید کربن بیشتر از ۱% . ۴-۳- چرخش نادرست تخم مرغ در ستر ( کمتر از ۱ ساعت و بیشتر از ۶ ساعت یک بار ) ؛ زاویه چرخش غلط. ۴-۴- کمبود ویتامین ها؛ مانند ریبوفلاوین، بیوتین، اسید پانتوتنیک، ویتامین E و اسید لینولئیک ( البته این یک اسید چرب غیر اشباع با سه پیوند مضاعف می باشد). ۵. علائم: جنین مرده: ۷ تا ۱۷ روزگی جوجه کشی؛ جنین دارای نوک، ناخن پا، فولیکول های پر ( ۸ روزگی ) و پرها (۱۱ روزگی) هستند. علل ممکنه: ۵-۱- دما، رطوبت، چرخش و تهویه نامناسب انکوباتور. رطوبت خیلی پایین باعث افزایش ناهنجاری های قوس آئورت می شود ( در ۱۳ روزگی ). ۵-۲- آلودگی. ۵-۳- کمبود های تغذیه ای مانند کمبود بیوتین، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین B۱۲ ، پیریدوکسین، اسید پانتوتنیک، بور ، فسفر و لینولئیک اسید. ۵-۴- اثر ژنهای کشنده ( بیش از ۳۰ ژن کشنده توصیف شده است).
۶. علائم: جنین مرده؛ ۱۸ روزگی به بعد جوجه کشی. علل ممکنه: ۶-۱- دما، رطوبت، چرخش و تهویه نامناسب ستر. ۶-۲- دما، رطوبت، چرخش و تهویه نامناسب هچر. ۶-۳- آلودگی ، بویژه آلودگی ناشی از کپک ها ( آسپرژیلوس و ... ). ۶-۴- دوددهی خیلی شدید یا خیلی طولانی مدت. ۶-۵- سرد شدن تخم مرغ در حین انتقال به هچر یا خیلی دیر انتقال دادن تخم مرغ ها به هچر. ۶-۶- شکسته شدن پوسته تخم مرغ ، پیش از ست کردن، در طی جوجه کشی و یا در حین انتقال. ۶-۷- کمبودهای تغذیه ای- ویتامین های A, D,E, B۱۲,K,B۲, B۱ ، اسید پانتوتنیک، اسید فولیک، بیوتین، کلسیم ، فسفر، منگنز، سلنیوم و اسید لینولئیک. ۶-۸- قرار گرفتن جنین در وضعیت غیر نرمال خود. ۶-۹- کیفیت ضعیف پوسته. ۶-۱۰- بیماری های گله مادر. ۶-۱۱- وراثت- ژن های کشنده و ناهنجاری های کروموزومی. ۶-۱۲- باز شدن خیلی زیاد هچر در حین نوک زدن و تفریخ جوجه ها از تخم مرغ. ۶-۱۳- دوقلوزایی. ۶-۱۴ – وقوع اتفاقی در حین تکامل جنینی. مشکل یابی ( Troubleshooting ) : مشکلات ویژه ۱. علائم: نوک نزده. جنین کامل، کیسه زرده بزرگ، کیسه زرده ممکن است بطور کامل تو سط دیواره شکمی بسته نشده باشد، ممکن است بقایای آلبومن وجود داشته باشد. علل ممکنه: ۱-۱. چرخش ناکافی . که منتج به کاهش در تکامل غشاء جنینی و جذب مواد مغذی می شود. ۱-۲. رطوبت خیلی زیاد در طول جوجه کشی در ستر یا پس از انتقال تخم مرغ به هچر. ۱-۳. دمای خیلی پایین ستر. ۱-۴. دمای خیلی بالای هچر. ۱-۵. سرد شدن تخم مرغ ها ( مثلاً در حین انتقال ). ۱-۶. کمبود های تغذیه ای. ۱-۷. وراثت. ۱-۸. اتفاقات وارده به جنین در حین تکامل جنینی. ۱-۹. وجود بیماری در گله مادر گوشتی. ۱-۱۰. تهویه ناکافی. ۱-۱۱. ذخیره طولانی مدت تخم مرغ های قابل جوجه کشی.
۲. علائم: نوک زده. جنین بصورت کامل و مرده در داخل پوسته. علل: ۱.۲. رطوبت یا دمای خیلی پایین در یک دوره طولانی مدت. ۲.۲. رطوبت پایین در طول جوجه دراوری. ۳.۲. دمای بالا در طول جوجه درآوری. ۴.۲. کمبود های تغذیه ای. ۵.۲. وجود بیماری در گله مادر گوشتی. ۶.۲. تهویه ضعیف. ۷.۲. چرخش ناکافی تخم مرغ در طی ۱۲ روز اول جوجه کشی. ۸.۲. وارد شدن آسیب و صدمه به تخم مرغ ها در طول انتقال به هچر. ۹.۲. ذخیره طولانی مدت تخم مرغ های قابل جوجه کشی.
۳. علائم: تخم مرغ های با نوک زدگی ناقص. جنین زنده یا مرده می باشد. علل ممکنه: ۱.۳. نگاه کنید به بند ۸.a-i. ۲.۳. دود دادن بیش از حد در طی جوجه درآوری ( هچر). ۳.۳. ست نمودن تخم مرغ ها بصورت نوک به بالا.
۴. علائم: جوجه درآوری زود رس؛ سروصدای جوجه ها زیاد و صدای جیک جیک آنها زیر و نازک است. علل ممکنه: ۱.۴. ست نمودن تخم مرغ های کوچک. ۲.۴. تفاوت بین نژادی. ۳.۴. رطوبت خیلی پایین ستر.
۵. علائم: جوجه دراوری دیررس. علل ممکنه: ۱.۵. ست نمودن تخم مرغ های بزرگ. ۲.۵. پیر بودن گله های مادر. ۳.۵. ذخیره طولانی مدت تخم مرغ های قابل جوجه کشی ( ۴۰ دقیقه افزایش در زمان جوجه کشی به ازای هر یک روز افزایش زمان ذخیره تخم مرغ، ۰.۵ تا ۱.۲ درصد کاهش در تعداد جوجه های هچ شده به ازای هر یک روز افزایش زمان ذخیره تخم مرغ). ۴.۵. دمای خیلی پایین ستر. ۵.۵. تلاقی خویشاوندی یا همخونی. ۶.۵. رطوبت خیلی بالای ستر. ۷.۵. جنین های ضعیف.
۶. علائم: جوجه درآوری کند و طولانی مدت. علل ممکنه: ۱.۶. ست نمودن مخلوطی از تخم مرغ هایی که دوره ذخیره سازی آنها کوتاه و طولانی مدت بوده است ( ۱.۲% کاهش هچ به ازای افزایش هر روز ذخیره سازی تخم مرغ در زمانیکه تمامی تخم مرغ ها در یک زمان ست می شوند، ۰.۵ % کاهش هچ به ازای هر روز در زمانیکه تخم مرغ های طولانی مدت ذخیره شده برای داشتن یک دوره جوجه کشی طولانی تر زودتر ست می شوند). ۲.۶. ست نمودن مخلوطی از تخم مرغ های مربوط به گله های پیر و جوان. ۳.۶. ست نمودن مخلوطی از تخم مرغ های کوچک و بزرگ با همدیگر.
۴.۶. جابجایی نامناسب تخم مرغ ها ۵.۶. وجود نقاط سرد یا گرم در ستر یا هچر ۶.۶. دمای خیلی بالا یا خیلی پایین در ستر یا هچر ۷.۶. نامناسب بودن سیستم تهویه اتاق؛ فشار مثبت بالا یا فشار منفی پایین. ایجاد چنین فشارهایی ممکن است منجر به تغییر در تهویه ستر یا هچر شود. ۷. علامت: سینی های هچری از نظر میزان هچ و کیفیت جوجه یکسان نیستند. علل: ۱.۷. مخلوط بودن تخم مرغ های بزرگ و کوچک. ۲.۷. مخلوط بودن تخم مرغ های تولیدی گله های پیر با جوان. ۳.۷. مخلوط بودن تخم مرغ سویه ها یا نژاد های مختلف مرغ مادر.
۴.۷. ذخیره و نگهداری طولانی تر تعدای از تخم مرغ ها . ۵.۷. عدم تهویه یکنواخت در ستر یا هچر. ۶.۷. وجود بیماری یا استرس های دیگر در یکی یا بیشتر گله های مادر. ۷.۷. گوناگونی در روش های ذخیره تخم مرغ در بین گله های مادر.
۸. علامت: چسپندگی جوجه ها؛ جوجه ها آغشته به آلبومن تخم مرغ هستند. علل: ۱.۸. دمای پایین انکوباسیون. ۲.۸. رطوبت بالای انکوباسیون. ۳.۸. چرخش نامناسب تخم مرغ ها در ستر. این موضوع می تواند منتج به کاهش رشد غشای جنینی و کاهش جذب مواد مغذی شود. ۴.۸. تخم مرغ های کهنه. ۵.۸. تخم مرغ های خیلی بزرگ.
۹. علامت: جوجه ها چسپیده به پوسته و خشک هستند؛ جوجه ها دارای تکه های پوسته چسپیده به قسمت پایینی پرها هستند. علل: ۱.۹. رطوبت خیلی پایین در طول زمان ذخیره تخم مرغ. ۲.۹. چرخش نامناسب تخم مرغ. ۳.۹. ترک دار بودن تخم مرغ ها یا ست نمودن تخم مرغ های با کیفیت پوسته پایین.
۱۰. علامت: جوجه دراوری زودهنگام؛ ناف های خونی. علل: ۱.۱۰. دمای خیلی بالا در ستر و یا هچر.
۱۱. علامت: جوجه های کوچک. علل: ۱.۱۱. کوچک بودن تخم مرغ ها. ۲.۱۱. رطوبت پایین در طول زمان ذخیره تخم مرغ و یا جوجه کشی. ۳.۱۱. دمای بالای جوجه کشی. ۴.۱۱. بالا بودن ارتفاع از سطح دریا. هچری ها در ارتفاعات بالا ( بیشتر از ۱۵۰۰ متر) ممکن است بخاطر پایین بودن رطوبت ، دی اکسید کربن و اکسیژن نیاز به تنظیم داشته باشند. فشار اتمسفر کمتر از ۶۰۰ میلی متر جیوه ( در ارتفاع تقریبی ۱۸۳۰ متر ) باعث کاهش میزان رشد و متابولیسم و افزایش هدررفت آب تخم مرغ ها می شود. ۵.۱۱. تخم مرغ های با پوسته ی نازک و منفذ ( متخلخل )
۱۲. علامت: جوجه ها دارای ناف التیام نیافته؛ کرک پرها ناصاف و خشک هستند. علل:
۱.۱۲. دمای بالای ستر یا نوسانات زیاد دمایی. ۲.۱۲. دمای پایین هچر. ۳.۱۲. رطوبت خیلی بالا در هچر یا پایین نیاوردن رطوبت هچر در زمانی که جوجه ها بطور کامل از تخم مرغ ها تفریخ می شوند. ۴.۱۲. نامناسب بودن تغذیه گله مادر.
۱۳. علامت: جوجه ها دارای ناف التیام نیافته، بدن تر و نرم ، بودار، وازده، بزرگ، کسل و خموده هستند. علل : ۱.۱۳. عفونت ناف ( امفالیتیس). ۲.۱۳. دمای پایین ستر. ۳.۱۳. رطوبت بالای ستر یا هچر.
۱۴. علامت: جوجه های ضعیف. علل: ۱.۱۴. دمای بالای هچر. ۲.۱۴. تهویه ضعیف هچر. ۳.۱۴. دود دهی بیش از حد.
۱۵. علامت: قرار گرفتن جوجه های هچ شده در وضعیت نامناسب تخم مرغ (malposition ). موقعیت طبیعی استقرار جنین در داخل تخم مرغ پس از ۱۹ روزگی جوجه کشی: محور طولی جنین در راستای محور طولی تخم مرغ بوده، سر در انتهای بزرگ تخم مرغ، جهت سر بطرف راست و در زیر بال راست، نوک به سوی کیسه هوا و پا بطرف سر متمایل می باشد. علل: ۱.۱۵. انتهای کوچک تخم مرغ های ست شده به طرف بالا یا ست نمودن تخم مرغ ها بطور افقی. ۲.۱۵. چرخش نامناسب یا نادرست تخم مرغ ( میزان چرخش استاندارد تخم مرغ ها در ستر یک بار در هر ساعت و با زاویه چرخش ۴۵ درجه می باشد). ۳.۱۵. رطوبت بالا ( اتلاف وزنی قابل قبول رطوبت تخم مرغ ها از زمان ست نمودن تخم مرغ ها تا انتقال آنها به هچر ۱۴-۱۱ درصد می باشد. ۴.۱۵. پیر بودن گله های مادر. ۵.۱۵. دمای بالا یا پایین ستر. ۶.۱۵. ست نمودن تخم مرغ های گرد یا خیلی بزرگ. ۷.۱۵. کمبود های تغذیه ای، بویژه کمبود ویتامین های .A, B۱۲
۸.۱۵. جابجایی یا ذخیره نامناسب تخم مرغ ها. ۹.۱۵. عقب افتادن رشد و توسعه جنینی. ۱۰.۱۵. جنین های کمتر از ۱۸ روز ممکن است در یک وضعیت متفاوت در زمان هچ قرار بگیرند ( برای مثال سر بین دو ران پا ) . تشخیص وضعیت قرار گرفتن پا روی سر دشوار است و ممکن است طبیغی باشد. وصعیت قرار گرفتن نوک روی بال ممکن است یک حالت طبیعی باشد. برخی دیگر ار وضعیت های نامناسب استقرار جوجه در زمان هچ کشنده بوده و برخی ذیگر کشنده نمی باشند. ۱۱.۱۵. توسعه نامناسب کیسه هوا تخم مرغ ها که می تواند ناشی از عدم تنظیم مناسب رطوبت، دما و تهویه در ستر یا هچر باشد.
۱۶. علامت: بدفرمی جنینی ( malformation ) . درصد جنین هایی که به علت بدفرمی یا می میرند و یا قادر به هچ نیستند در دامنه ی ۰.۲۲ تا ۰.۳ درصد هستند که بطور متوسط می توانند باعث کاهش میزان هچ تا ۰.۲۵ درصد بشوند. معمولترین شکل بدفرمی های جنینی از ۱۵ تا ۲۱ روزگی جوجه کشی عبارتند از : مغز لخت (۲۹%)، بدون چشم ( ۲۵%) و ناهنجاری در نوک ۳۵% ( ۲۷% نوک های بدفرم و ۸% بدون نوک بالایی )، ۱۰% چهار پایی و ۱% داشتن پای دوقلوی چسپیده به هم. علل: ۱.۱۶. افزایش سن مرغ و خروس. گله های مادر جوانتر و استفاده از اسپرم تازه خروس های جوانتر باعث کاهش بدفرمی های جنینی می شود. ۲.۱۶. ذخیره نادرست تخم مرغ های قابل جوجه کشی ( نباید زمان ذخیره تخم مرغ بیش از ۳ تا ۴ روز طول بکشد). ۳.۱۶. تکان های زیاد وارده به تخم مرغ ها در حین جابجایی و حمل و نقل. ۴.۱۶. وراثت. ۵.۱۶. ست نمودن تخم مرغ ها بصورت انتهای بزرگ رو به پایین. ۶.۱۶. کمبود های تغذیه ای؛ مانند کمبود بیوتین، ریبوفلاوین، روی و منگنز. ۷.۱۶. چرخش نامناسب تخم مرغ ها در داخل ستر. ۸.۱۶. بالا یا پایین بودن دمای ستر. ۹.۱۶. وجود بیماری در گله مادر. ۱۰.۱۶. تهویه نامناسب یا پوسته های دارای تخلخل یا نفوذپذیری پایین.
۱۷. علامت: ناخن های کج و دارای انحناء، ساق پا های spraddled . علل: ۱.۱۷. دمای بالا یا پایین ستر. ۲.۱۷. تغذیه نامناسب. ۳.۱۷. استفاده از سینی های کف صاف.
۱۸. علامت: پرهای کوتاه و پیچ خورده. علل: ۱.۱۸. کمبود های تغذیه ای ، بخصوص کمبود ریبوفلاوین. ۲.۱۸. سموم قارچی و دیگر مواد سمی و بازدارنده که منتج به کمبود های تغذیه ای می شوند. ۳.۱۸. دمای بالای جوجه کشی در طی روزهای ۱ تا ۱۴.
۱۹. علامت: بسته بودن چشم ها، کرک پرهای چسپیده به چشم ها. علل: ۱.۱۹. دمای خیلی بالا در هچر. ۲.۱۹. رطوبت خیلی پایین در هچر. ۳.۱۹. عدم جمع آوری نامناسب کرک پرها. ۴.۱۹. باقی ماندن طولانی مدت جوجه ها در هچر پس از تفریخ. ۵.۱۹. جریان بیش از حد هوا در هچر.
۲۰. علامت: تخم مرغ های انفجاری. علل: ۱.۲۰. تخم مرغ های کثیف لانه ها ی تخمگذاری. لانه های کثیف. ۲.۲۰. تخم مرغ های بستری. ۳.۲۰. تخم مرغ هایی که بطور نادرست شسته شده اند. تخم مرغ هایی که با پارچه یا یک وسیله تمیز کننده ی آلوده تمیز و پاک می شوند. ۴.۲۰. گرد و خاک ناشی از سالن ها، خنک کننده، نقل و انتقال و غیره. ۵.۲۰. تعریق آب بر روی تخم مرغ ها ( عرق کردن ). ۶.۲۰. اسپری، مه پاشی یا پاشیدن آب بر روی تخم مرغ ها؛ غوطه ور نمودن تخم مرغ ها در محلول های آلوده. ۷.۲۰. آلودگی ناشی از تخم مرغ های انفجاری اولیه، تخم مرغ های شکسته و نشت کننده. ۸.۲۰. آلودگی ناشی از جابجایی تخم مرغ ها با دست ها و وسایل کثیف. ۹.۲۰. آلودگی سیستم رطوبت ساز، فیلتر های هوا و سطوح ستر.
۲۱. علامت:جنین های کوتوله: رشد کم درجوجه های آنها. علل: ۱.۲۱. آلودگی تخم مرغ. ۲.۲۱. آلودگی هچری بخصوص در طول هچ. ۳.۲۱. بیماری در گله مادر. ۴.۲۱. وراثت. ۵.۲۱. غیرطبیعی بودن غده تیروئید.
۲۲. علامت: نوک های متقاطع و نوک های دوتایی. علل: ۱.۲۲. وراثت.
۲۳. نداشتن چشم یا هر دوچشم، ناهنجاری های دیگر چشمی. علل: ۱.۲۳. دمای بالای ستر در طی روز های ۱ تا ۶. ۲.۲۳. پایین بودن اکسیژن در طی روزهای ۱ تا ۶.
۲۴. علامت: مغز لخت. علل: ۱.۲۴. دمای بالای ستر در طی روز های ۱ تا ۳. ۲.۲۴. پایین بودن اکسیژن در طی روزهای ۱ تا ۳.
۲۵. علامت: مفاصل خرگوشی قرمز در جوجه های هچ شده یا جوجه های هچ نشده ی نوک زده. علل: ۱.۲۵. فشار طولانی مدت بر پوسته برای خروج در طول نوک زدن و هچ. ۲.۲۵. کمبودهای ویتامینی. ۳.۲۵. پوسته های ضخیم تخم مرغ. ۴.۲۵. رطوبت بالا و یا دمای پایین ستر.
۲۶. علامت: کیسه هوای کوچک، سطح زیاد پوسته برای نوک زدن، بریدن غشای زیر پوسته بطور ناقص، مفاصل خرگوشی قرمز، جوجه ادم دار (خیز یا ورم )، سفیده جذب نشده، افت وزنی تخم مرغ کمتر از ۱۰% در زمان انتقال و جذب زرده بطور ناقص به داخل بدن. ۱.۲۶. رطوبت بالای ستر. ۲.۲۶. پوسته های خیلی ضخیم. ۳.۲۶. دمای پایین ستر.
۲۷. علامت: میکرومیلیا ( کوتاه شدگی استخوان های دراز، نوک طوطی مانند، استخوان های کج و خمیده)، کوندرودیستروفی ( مشابه میکرومیلیا ). علل: ۱.۲۷. وراثت، اثر ژن های کشنده. ۲.۲۷. کمبود های تغذیه ای ( بیوتین یا منگنز ).
۲۸. نوک کوتاه، نداشتن نوک، ناهنجاری های صورت. علل: ۱.۲۸. دمای خیلی بالای ستر در طی روزهای ۱ تا ۵. ۲.۲۸. وراثت، اثر ژن های کشنده . ۳.۲۸. حوادث در حین توسعه و تکامل جنین. ۴.۲۸. کمبود های تغذیه ای ( کمبود نیاسین ).
۲۹.علامت: بیرون زدگی امعا و احشا (Ectopic viscera). علل: ۱.۲۹. دمای خیلی بالای ستر. ۲.۲۹. وراثت، اثر ژن های کشنده.
۳۰. علامت : خونریزی. علل:
۱.۳۰. پوست قرمز- دمای خیلی بالای ستر یا هچر. ۲.۳۰. خونریزی در پرده کوریوآلانتویس جنینی- جابجایی ناآرام و خشن در هنگام انتقال به هچر. ۳.۳۰. کمبود های تغذیه ای ( ویتامین های K , E ). ۴.۳۰. جنین هایی که در روز های ۱ تا ۱۵ جوجه کشی می میرند و به رنگ قرمز تیره کوچک ظاهر می شوند معمولا به علت کپک ها و آلودگی های دیگر تلف می شوند.
۳۱. علامت : سر و پشت گردن متورم : علل:
۱.۳۱. کمبود های تغذیه ای ( ویتامین Eیا سلنیوم ). ارتباط کمبود های تغذیه ای و مسمومیت ها با مشکلات جوجه درآوری و رشد و تکامل جنینی (مشکل تقریباٌ همیشگی یک گله مادر ) ویتامین ها ۱. ویتامین A : توسعه غیر طبیعی سیستم گردش خون، ناهنجاری های اسکلتی بخصوص در جمجمه و ستون فقرات؛ تغییرات تحلیل برنده در مغز، نخاع و اعصاب؛ تلفات جنینی اولیه ( در طی روز های ۲ تا ۳ ). جوجه های در حال هچ ممکن است چشم هایشان ترشحات آبکی داشته باشند یا پلک چسپیده به هم داشته باشند. فزونی بیش از حد این ویتامین نیز سبب ناهنجاری های اسکلتی خواهد شد. ۲. ویتامین D۳ : تلفات جنینی اواخر دوره جوجه کشی ( بیشتر از ۱۷ روزگی )، رشد ضعیف استخوان ها، ریکتز، ممانعت از رشد جنین و جوجه های کم رشد. ۳. ویتامین E : مشکلات گردش خون، تراوش عروقی آب در زیر پوست، خونریزی، جلوگیری از رشد، انسفالومالاسیا ( تورم و خونریزی مغزی )، ناهنجاری های چشمی ( مثل خونریزی چشم یا ابری بودن عدسی چشم )، ادم گردن و پا ها، اوج تلفات جنینی در طی روزهای ۲ تا ۵ جوجه کشی. ضعف عضله ای پس از هچ. ۴. ویتامین K : خونریزی در جنین و پرده های جنینی بویژه در یا نزدیک زمان هچ. : ۵. ویتامین B۱ ( تیامین): پیک تلفات اولیه جنینی و پیک تلفات اواخر دوره ( در ۱۹ روزگی یا بیشتر )؛ وجود جوجه های مرده زیادی در سینی های هچر. پلی نوروتیس (تورم چندین عصب ) و خمیدگی گردن. ۶. ویتامین B۲ ( ریبوفلاوین ): ممانعت رشد، ساق پای کوتاه، بی نظمی در سیستم گردش خون، ادم، انگشتان پیچ خورده یا خمیده، میکرومیلیا، کم خونی، کرک پر های ژولیده (clubbed )، کبد سبز تیره یا قهوه ای، پیک تلفات جنینی در طی روز های ۳ تا ۵ ، ۱۰ تا ۱۵ و ۲۱ تا ۲۲ . تلفات جنینی با ادامه داشتن کمبود ریبوفلاوین در گله مادر از اواخر دوره به اوایل دوره به حداکثر می رسد. ۷. ویتامین ) B۳نیاسین): کاهش رشد و توسعه عضلات اسکلتی یا راه راه ( هیپوپلازیا)، ادم، کوتاه بودن نوک بالایی، ناهنجاری های عصبی و عروقی. اوج تلفات در روز های ۸ تا ۱۴ جوجه کشی.
۸. ویتامین B۶ ( پیریدوکسین ): ممانعت از رشد اولیه جنینی، اوج تلفات در روز های ۸ تا ۱۴ جوجه کشی. ۹. اسید پانتوتنیک: خونریزی زیر پوستی، ادم، هیدروسفالوس( آب آوردگی مغزی )، پر درآوری ضعیف، کبد چرب، اوج تلفات در روز های ۲ تا ۴ و ۱۱ تا ۱۵ جوجه کشی، تیرگی چشم، قلب اتساع یافته کم رنگ. ۱۰. بیوتین: کوندرودیستروفی و میکرومیلیا( بدفرمی اسکلتی، کوتاه شدگی استخوان های دراز، نوک طوطی مانند )، سینداکتیلیسم (پرده دار شدن بین انگشتان پا مانند پنجه مرغابی )، خونریزی در جنین و کوریوآلانتویس، اوج تلفات جنینی در روز های ۳ تا ۴ و ۱۷ و بیشتر از ۱۷ جوجه کشی. پیک تلفات اولیه با کمبود شدید بیوتین به بیشترین حد می رسد در حالیکه پیک تلفات پایانی با کمبود متوسط بیوتین به حداکثر می رسد. کاهش جوجه درآوری بدون افت تولید تخم مرغ. ۱۱. اسید فولیک: خمیده بودن درشت نی، سینداکتیلیسم، تخت بودن سر، چشمان کوچک، بیرون زدگی امعا و احشا، نوک طوطی مانند،دیگر نقایص مربوط به نوک، ممانعت رشد، پیک تلفات جنینی پس از روز ۱۷ . ۱۲. ویتامین B۱۲ ( کوبالامین ): ادم ( بویژه در اطراف چشم )، خونریزی، انگشتان خمیده، نوک کوتاه، توسعه ضعیف عضله پا، کوتولگی، کبد چرب، بزرگ شدن تیروئید، قلب متسع و بدشکل، سر بین دو ران ، پیک تلفات جنینی بین روز های ۸ تا ۱۴ ( پیک پایین ) و ۱۶ تا ۱۸ .
مواد معدنی ۱. منگنز : کوندرودیستروفی، بدفرمی اسکلتی، کوتاه شدن استخوان های دراز، نوک طوطی مانند، میکرومیلیا، ادم، کرک پرهای غیر طبیعی، پیک تلفات جنینی در بیشتر از ۱۸ روزگی. غیر یکنواختی در جوجه ها. ۲. روی: نقایص اسکلتی بویژه در ستون فقرات عقبی ( معمولترین نقص بی دنبلاچه بودن جوجه در اثر نداشتن استخوان پیگوستیل می باشد )، چشمان کوچک، امعا و احشای بیرون زده شده، غیر طبیعی بودن سر و نوک؛ ادم؛ ضعیف بودن جوجه ها بطوریکه جوجه ها قادر به سر پا ایستادن، نوشیدن و خوردن نمی باشند. تلفات جنینی می تواند خیلی بالا باشد. ۳. کلسیم: بیشتر از طریق تاثیر بر ضعیف شدن کیفیت پوسته تخم مرغ سبب افزایش افت وزن تخم مرغ و آلودگی می شود. توقف رشد ، کاهش توسعه استخوان و افزایش تلفات جنینی در مراخل بعدی. بیش از حد بودن کلسیم نیز می تواند باعث ناهنجاری های جنینی شود. ۴. منیزیوم: لرزش همه گیر عصبی، به سختی و منقطع نفس کشیدن، تشنج در حین هچ جوجه. ۵. فسفر: تشکیل غیر نرمال استخوان، توقف رشد، پیک تلفات جنینی طی روز های ۱۴ تا ۱۶. ۶. ایجاد نقایص مربوط به خون و دستگاه گردش خون، پیک تلفات جنینی پیش از ۳ روزگی. ۷. ید: تاثیر بر فعالیت تیروئید،. کمبود یا فزونی ید باعث افزایش زمان جوجه کشی، کاهش رشد و افزایش تلفات جنینی می شود. بزرگ شدن احتمالی تیروئید. ۸. سلنیوم: تراوش آب در زیر پوست، تقویت بخشیدن اثر ویتامین E ، سطوح خیلی بالای سلنیوم سمی هستند: ادم سر و گردن، کوتاه بودن نوک بالایی، بی چشمی، افزایش بد قرار گرفتن های جنینی در داخل تخم مرغ، بیرون زدگی چشم ها. ۹. مولیبدون: بیشتر از ۱۷ ppm در تخم مرغ منتج به ۱۰۰ درصد تلفات تا روز ۱۲ جوجه کشی می شود. ۱۰. لیتیوم: فزونی آن باغث تلفات بالای جنینی همراه با ممانعت از رشد، نقایص چشمی، آئورت بزرگ شده و تار عصبی غیر نرمال می شود. ۱۱. بور: فزونی بیش از حد در تخم مرغ (۴۰ppm ) باعث تلفات جنینی در اوایل رشد و توسعه و روز سیزدهم جوجه کشی می شود. ایجاد ناهنجاری های شبیه به آنچه که در مورد کمبود ریبوفلاوین گفته شد. ایجاد ناهنجاری های نوک، صورت و اسکلت های ضمیمه ای.
پروتئین و چربی ها ۱. پروتئین، اسید های آمینه: کمبود، فزونی یا نامتوازن بودن برخی از اسید آمینه ها می تواند باعث ناهنجاری ها و تلفات جنینی شود. ناهنجاری های جنینی شامل کوچک بودن نوک، غیر نرمال بودن نوک بالایی و یا پایینی، بیرون زدگی نامنظم مغز، بیرون زدن امعا و احشا، دنده های کوتاه شده یا دو تایی، بند نخاع دوتایی، بدن کوتاه و تحلیل چشم. ۲. چربی، اسید های چرب: کمبود اسید لینولئیک ( امگا ۳ ): توسعه کند، وضعیت قرار گرفتن ۷۵ % جنین ها در داخل تخم مرغ بصورت غیر نرمال ( سر روی بال راست ) است. پیک تلفات در روز های ۴-۱ ، ۱۴-۸ و بیشتر از ۲۱ روزگی می باشد. انتقال چربی از زرده به جنین در چند تخم مرغ اول تولیدی توسط نیمچه ها کاهش می یابد که خود می تواند متعاقباٌ منتج به تلفات جنینی شود.
مواد متفرقه: ۱. تتراسایکلین ها: ممانعت از معدنی شدن استخوان ها، فرسایش غضروف استخوان های دراز و بدشکلی اسکلتی. ۲. سولفانامید ها: تاخیر رشد، کوتاه شدن استخوان های دراز ، میکرومیلیای شدید، نوک طوطی مانند و جوجه های بدون دنبالچه. ۳. پنی سیلین: ادم و خونریزی در بال ها، پا و سر. ۴. آلفاتوکسین B۱ : ممانعت از رشد (با شروع روز ۱۲) ، کبد کوچک و تلفات بالا. ۵. آمونیاک ( در دستگاه های جوجه کشی) : بسته نشدن لوله یا مجرای عصبی، تلفات. میکروارگانیزم ها: ۱. برونشیت عفونی (IB): ممانعت از رشد، تاخیر در توسعه شش ها، قلب کوچک، طحال بزرگ، تولید جوجه های کوچک از تخم مرغ های نازک منفذ دار و از دست دادن آب بیش از حد از بدن جوجه ( ابتلای گله مادر به برونشیت باعث ایجاد تخم مرغ های پوسته نازک، بدفرم ، سفید و زبر می شود ). ۲. نیوکاسل (ND): کاهش رشد، کوچک بودن آمنیون، ایجاد ناهنجاری هایی در بافت های حسی و عصبی جنین اولیه. ۳. بوتولیسم: آتروفی یا تحلیل ماهیچه ای، تجمع چربی، مشکلات مفصلی و کوتاه بودن نوک بالایی جوجه. ۴. استافیلوکوکوس: خونریزی گسترده و صدمات بافتی. ۵. استرپتوکوکوس: تخریب ناحیه ی سینوویال مفاصل. ۶. اشرشیاکولای: گندیدگی و آلودگی تخم مرغ. ۷. آسپرژیلوس: گندیدگی ها ی سیاه یا سبز تیره رنگ. قرمز یا تیره بودن جنین. کوتولگی جنینی. ۸. سالمونلا پولوروم، سالمونلا گالیناروم و سالمونلا تیفی موریوم: انتقال از طریق تخم مرغ به جوجه. سپتی سمی جنینی، تلفات بالای جنینی و تلفات بالای جوجه. مشخصات رشد و تکامل جنینی جوجه · زمان پیش از تخم گذاری : · تخمک گذاری—اولین تقسیم میوزی اٌاٌژنسیز ۳۰ دقیقه پس از تخمک گذاری – دومین تقسیم میوزی و باروری ( لقاح ). ۴ ساعت پس از تخمک گذاری—اولین تقسیم جنینی ۴.۳ ساعت پس از تخمک گذاری—دومین تقسیم جنینی ۵.۵ ساعت پس از تخمک گذاری—تقسیم سوم جنینی. ۶.۳ ساعت پس از تخمک گذاری—تقسیم چهارم جنینی. ۶.۴ تا حدود ۲۵.۵ ساعت پس از تخمک گذاری : تقسیم و رشد پیوسته؛ سلول ها به گروه هایی برای وظایف خاصی تقسیم می شوند. چند صد سلول در oviposition.
· زمان بین تخم گذاری و جوجه کشی (انکوباسیون) بدون رشد، غیر فعال بودن جنین ( در صورتیکه دمای نگهداری جنین زیر ۲۵.۵ درجه سانتی گراد یا ۷۶ درجه فارینهایت- دمای صفر فیزیولوژیک- باشد)، دمای طبیعی ذخیره و نگهداری تخم مرغ ۱۳ تا ۱۸ درجه سانتی گراد است ). · در طول جوجه کشی: روز اول: ۶ تا ۱۰ ساعت اول—شروع تشکیل اولین سلول های کلیه مانند ( پرو نفرون ها ). ۸ ساعت—ظهور رگه های اولیه جنینی. ۱۰ ساعت—شروع تشکیل کیسه زرده ( غشاء جنینی ). وظایف کیسه زرده: ۱) تشکیل خون؛ ۲) هضم زرده؛ ۳) جذب زرده؛ ۴) تامین منبع غذایی پس از هچ برای جوجه. ظهور مزودرم؛ جنین نسبت به محور طولی تخم مرغ در زاویه ۹۰ درجه قرار می گیرد. تشکیل مزونفر شروع می شود. ۱۸ ساعت—تشکیل اولیه روده ها؛ ظهور سلول های آغازین در قوس زاینده. ۲۰ ساعت—شروع تشکیل ستون مهره ها. ۲۱ ساعت-- ظهور سیستم عصبی. ۲۲ ساعت-- ظهور اولین جفت somites ( قطعات بلوک مانند ) و سر . ۲۳ تا ۲۴ ساعت-- شروع تشکیل جزایر خونی، خون، گردش خون ویتلین ( کیسه زرده )، قلب. روز دوم: ۲۵ ساعت – ظهور چشم؛ قابل رؤیت شدن ستون فقرات، جنین شروع به چرخش به سمت چپ می کند ( ۶ somites ).
۲۸ ساعت—شروع تشکیل گوش (۷ somites) . ۳۰ ساعت— شروع تشکیل آمنیون ( پرده جنینی اطراف جنین ). وظیفه اولیه آمنیون حفاظت جنین در برابر شوک و ضربه مکانیکی است؛ همچنین مسؤل مقداری از جذب آلبومن می باشد. شروع تشکیل کوریون ( پرده ی جنینی متصل به آلانتویس )، شروع ضربان قلب ( ۱۰ somites). ۳۸ ساعت— جریان خون توسط ضربان قلب ۴۲ ساعت—شروع تشکیل تیروئید. ۴۸ ساعت—شروع توسعه غدد هیپوفیز قدامی و پینه آل روز سوم: ۵۰ ساعت—چرخش جنین بسمت چپ؛ شروع تشکیل پرده جنینی آلانتویس ( متصل به کوریون). وظایف پرده های کوریو- آلانتویس عبارتند از : ۱) تنفس جنینی؛ ۲) جذب آلبومن؛ ۳) جذب کلسیم از پوسته تخم مرغ؛ ۴) ذخیره مواد زائد و دفعی کلیوی. ۶۰ ساعت—شروع پیدایش سوراخ های بینی، حلق، شش ها و جوانه های دنده های جلویی. ۶۲ ساعت—شروع تشکیل جوانه های دنده های عقبی. ۷۲ ساعت—شروع تشکیل گوش میانی و خارجی. نای. آمنیون رشد اطراف جنین را تکمیل می کند. روز چهارم: پیدایش زبان و مری؛ جنین از کیسه زرده جدا می شود؛ آلانتویس بواسطه ی آمنیون رشد می کند؛ جمع شدگی ها یا انقباضاتی در دیواره آمنیون رخ می دهد، توسعه غده آدرنال، ناپدید شدن پرونفروز یا کلیه غیر عملکردی و پیدایش کلیه اصلی یا نهایی ( متانفروز) به جای آن ، شروع تشکیل پیش معده، سنگدان، سکوم ها و روده بزرگ. قابل مشاهده شدن رنگدانه چشم ( چشم سیاه ). روز پنجم: ظهور سیستم تولید مثلی و تمایز جنسیت، تشکیل بورس فابریسیوس، حلقه دئودنوم و تیموس. شروع اتصال کوریون و آلانتویس، پیدایش اولین غضروف. روز ششم: ظهور نوک، شروع حرکت ارادی، کوریوآلانتویس کنار پوسته، نزدیک انتهای بزرگ تخم مرغ قرار می گیرد. روز هفتم: ظهور انگشتان پا، شروع رشد تاج، تولید ملانین، شروع جذب مواد معدنی از پوسته. کوریوآلانتویس به غشای داخلی پوسته می چسپد. پیشرفت رشد اطراف سطح داخلی. روز هشتم: پیدایش فولیکول پر ها، پاراتیروئید و کلسیمی شدن استخوان ها. روز نهم: تکمیل رشد کوریوآلانتویس حدود ۸۰% ( تا کنون در انتهای کوچک باز می شود )، ظهور باز شدن دهان. روز دهم: شروع سخت شدن نوک و باز شدن کامل انگشتان پا از همدیگر. روز یازدهم: تشکیل دیواره شکمی، حلقه های روده شروع به بیرون زدن بداخل کیسه زرده می کنند. کرک پر ها، تاج و غبغب قابل مشاهده می شوند. ظهور ناخن و فلس روی انگشتان. به حداکثر رسیدن سطح عمل مزونفروس و تحلیل متعاقب آن. شروع به کار متانفروس ( کلیه اصلی ). روز دوازدهم: کوریوآلانتویس اطراف محتویات تخم مرغ را تکمیل و احاطه می کند و میزان آب جنین شروع به کاهش می کند. روز سیزدهم: اسکلت غضروف مانند بطور نسبی کامل می شود، تولید گرما و مصرف اکسیژن توسط جنین بسرعت افزایش می یابد. روز چهاردهم: جنین شروع به چرخش سر بطرف انتهای بزرگ تخم مرغ می کند، سرعت استخوانی شدن استخوان های دراز زیاد می شود. چرخش طولانی تر تخم مرغ ضرورتی ندارد. روز پانزدهم: حلقه های روده ای براختی در کیسه زرده دیده می شوند. توقف جمع شدن آمنیون. روز شانزدهم: بافت نوک، ناخن و فلس ها نسبتاٌ شاخی می شوند، آلبومن عملاٌ ناپدید می شود و زرده به عنوان منبع غذایی اهمیت فراوانی پیدا می کند. کرک پر ها سطح بدن را می پوشانند. حلقه های روده ای شروع به کشیده شدن بداخل بدن می کنند. روز هفدهم: کاهش مایع آمنیونی، قرار گرفتن سر جنین به طرف انتهای بزرگ و زیر بال راست و متمایل شدن نوک بسمت کیسه هوا. شروع تشکیل پر های اصلی. روز هجدهم: کاهش حجم خون، کاهش هموگلوبین کل خون. جنین بایستی در وضعیت درست برای هچ قرار گیرد: محور طولی جنین در راستای محور طولی تخم مرغ قرار می گیرد، سر در انتهای بزرگ تخم مرغ، به سمت راست و در زیر بال راست جوجه و نوک بطرف کیسه هوا متمایل می شود و پا ها نیز به طرف سر جمع می شوند. روز نوزدهم: کشیده شدن کامل حلقه روده ای بداخل بدن، شروع جذب کیسه زرده بداخل حفره بدن، ناپدید شدن مایع آمنیونی (قسمت متورم شده جنین)، نوک ممکن است کیسه هوا را سوراخ کرده و شش ها ( دستگاه تنفسی ) شروع به کار کنند.
روزبیستم: کیسه زرده بطور کامل بداخل بدن کشیده می شود، کیسه هوا توسط نوک سوراخ می شود و بدنبال آن دستگاه تنفس فعال می شود، صدای جنین شنیده می شود. گردش خون، تنفس و جذب کوریوآلانتویک کاهش می یابد. جنین ممکن است به پوسته نوک بزند. روز بیست و یکم: فرایند هچ جوجه: توقف گردش خون کوریوآلانتویک، جنین پوسته را روی کیسه هوا با نوک می شکند. جنین به کندی در داخل تخم مرغ بر خلاف جهت عقربه های ساعت می چرخد. پا زدن جنین و تلاش برای راست کردن گردن، فشار وارد کردن به سوراخ ایجاد شده توسط نوک، پا زدن بدون پوسته، استراحت، راست ایستادن و خشک شدن. بیشتر از بیست و یک روزگی: برخی از جنین ها قادر به هچ نیستند اما با این وجود در زمان غیر طبیعی هچ نیز حفظ می شوند. آنالیز و بررسی تخم مرغ های قابل جوجه کشی تخم مرغ های قابل جوجه کشی بایستی بمنظور ارزیابی پیشرفت میزان باروری و جوجه درآوری گله مادر، مورد بررسی واقع شوند. این موضوع کاملاً یک وسیله ی تشخیصی ضروری برای تشخیص علل مشکلات مربوط به جوجه درآوری می باشد. به همین منظور سه نوع ارزیابی تخم مرغ های قابل جوجه کشی مفید و سودمند است: ۱- ارزیابی تخم مرغ های قابل جوجه کشی تازه و ست نشده. ۲- کندلینگ تخم مرغ های ست شده از روزهای ۵ تا ۱۲ دوره جوجه کشی، بررسی تخم مرغ های با جنین مرده و ثبت تعداد تخم مرغ هایی که بصورت " انتهای کوچک به طرف بالا " ست شده اند. ۳- بررسی تخم مرغ های هچ نشده ( بقایای هچ ). بررسی تخم مرغ های تازه ی ست نشده بمنظور فراهم آوردن امکان ارزیابی فوری باروری گله مادر ، مقایسه و تایید میزان باروری برآورد شده از بررسی تخم مرغ های هچ نشده و نتایج حاصل از کندلینگ تخم مرغ های قابل جوجه کشی ست شده بین ۵ و ۱۲ روز از جوجه کشی، مورد استفاده واقع می شود. بررسی هایی که در روش کندلینگ مورد توجه قرار می گیرد ، عبارتند از: تخم مرغ های نابارور ، تخم مرغ های با مرگ اولیه جنینی و تخم مرغ های ترک دار. ارزیابی تخم مرغ های هچ نشده، شامل تمامی تخم مرغ هایی است که هچ نشده اند. ارزیابی تخم مرغ ها با استفاده از دو روش دوم و سوم ( کندلینگ و بقایای هچ ) بایستی بطور هفتگی یا حداقل هر ۳ هفته یکبار انجام پذیرد. تجزیه و تحلیل منظم و پیوسته این گونه ارزیابی ها منتج به ایجاد پیشینه ای برای گله خواهد شد که می تواند برای تشخیص مشکلات مربوط به جوجه درآوری، به حداقل رساندن تلفات و مقایسه سویه ها، فارم ها، گله ها، هچری ها و بسیاری از متغیر های دیگر مورد استفاده قرار گیرد. انتخاب نمونه و اندازه آن برای بدست آوردن نتایج با ارزش حاصل از بررسی های تخم مرع ها ی قابل جوجه کشی مهم می باشند. نمونه ها باید طوری انتخاب شوند که در بر گیرنده و نماینده ی تمامی تخم مرغ های جا های مختلف ستر ها و هچرها برای هر گله در هر زمان نمونه گیری باشند. حداقل های پیشنهادی برای اندازه نمونه عبارتند از : ۱- ده ( ۱۰ ) عدد تخم مرغ هچ نشده از ۵ سینی هر هچر یا از هر سینی ۲ عدد تخم مرغ. ۲- تمامی تخم مرغ های هچ نشده از ۴ سینی هر هچر. ۳- تمامی تخم مرغ های هچ نشده از تعداد ۱۰۰۰ عدد تخم مرغ ست شده؛ بعلاوه روش های دیگر.
داده های ثبت شده بایستی شامل متغیر های زیر باشد: گله، فارم، سویه، تاریخ ست تخم مرغ ، ماشین های جوجه کشی مورد استفاده، مکان تخم مرع ها در دستگاه جوجه کشی، تعداد تخم مرغ های ست شده، تعداد تخم مرغ های بارور، تعداد تخم مرغ های با مرگ اولیه جنینی ( ۰ تا ۷ روزگی)، تعدا تخم مرغ های با مرگ میان دوره ای( ۸ تا ۱۴ روزگی ) ، تعداد تخم مرغ های با تلفات آخر دوره ای ( جنین های ۱۵ روزه یا بیشتر )، سن هر جنین، تعداد جنین هایی که در وضعیت نامناسب در داخل تخم مرغ قرار گرفته اند ( malposition ) در جنین های ۱۹ تا ۲۱ روزه )، تعداد تخم مرغ های نوک زده، تعداد بدفرمی های جنینی، تعداد تخم مرغ های آلوده (گندیده ها)، تعداد تخم مرغ های ترک خورده ( ترک های زمان انتقال و غیره )، تعداد تخم مرغ های با ویژگی های غیر معمول ( اندازه، شکل، کیفیت پوسته و تمیزی تخم مرغ )، تعداد جوجه های مرده و حذف شده و تعداد جوجه های زنده. داده های ثبت شده ی دقیق و مشخص برای آنالیز و ارزیابی مفید تخم مرغ ها ضروری هستند. تخم مرغ های هچ نشده بایستی از روی سینی های هچر برداشته شده و بر اساس شماره، مکان و دیگر ویژگی های گله بر روی صفحات تختی بمنظور تشخیص مشکلات جوجه درآوری قرار داده شوند. در ابتدا از سطح بیرونی تخم مرغ ها برای آزمایش و تشخیص ویژگی های تخم مرغ، نوک زدن و محل کیسه هوا استفاده می شود. به همین منظور، پوسته تخم مرغ از قسمت انتهای بزرگ روی کیسه هوا شکسته شده و یک سوراخ برای مشاهده محتویات داخلی تخم مرغ از پوسته و غشای نازک زیر آن باز می شود. اگر تخم مرغ نابارور ( بی نطفه ) یا دارای جنین مرده خیلی اولیه باشد، از صفحه زاینده بایستی برای تشخیص قطعی باروری تخم مرغ استفاده شود. اگر جنین نسبتا کوچک باشد، بایستی تخم مرغ در داخل یک ظرف برای آزمایشات و تشخیص های بعدی شکسته شود. تخم مرغ های دارای جنین های مراحل پایانی رشد ، بایستی به منظور تشخیص نوک زدن جوجه بداخل کیسه هوا مورد مشاهده واقع شوند و سپس با استفاده از قیچی یا موچین از انتهای کوچک تا انتهای بزرگ بدون برهم زدن موقعیت مکانی جنین، باز شوند. در این حالت، وضعیت جنین در داخل تخم مرغ ( مراجعه کنید به بحث پیشین مربوط به وضعیت جنین در داخل تخم مرغ )، سن جنین ( مراجعه به بخش مربوط به مراحل تکاملی جنین )، آلودگی، قرار گرفتن جنین در وضعیت نامناسب تخم مرغ (malformation) و عوامل دیگر بایستی مورد مشاهده و رکوردگیری قرار گیرند. references: ۱. Wilson, H. R. ۲۰۰۴. Hatchability problem analysis. Univwrsity of florida. Cited to web site at http://edis.ifas.ufl.edu.
جستارهای وابسته[ویرایش]
تاثیر وزن تخم کبک و دمای دستگاه جوجه کشی بر افزایش راندمان در جوجه گیری نقش ویتامین های موجود درجیره مادرها بر جوجه‌درآوری و کیفیت جوجه‌های تولیدی مشکلات عملی جوجه درآوری در کارخانه‌های جوجه‌کشی
