گیلانکشه
روستاي گيلانکشه/
طارم /
زنجانگیلانکشه (نامهای قدیم جیلانکشه ،جیلان جیه ) نام یکی از بزرگترین روستاهای شهرستان طارم استان زنجان می باشد، این روستا در شرق طارم قرار گرفته است.
ازشمال به رود قزل اوزن - ازجنوب قله ۲۴۰۰متری قاجار ورشته کوه قافلان کوه وروستای پرنگین- ازغرب روستای هندی کندی - و از شرق به روستاهای آلتین کش وهندی زمین طارم سفلی است .
معرفی روستا[ویرایش]
گیلانکشه (نامهای قدیم جیلانکشه ،جیلان جیه ) نام یکی از بزرگترین روستاهای شهرستان طارم استان زنجان می باشد ،این روستا در شرق طارم قرار گرفته است.
موقعیت جغرافیایی[ویرایش]
موقعیت جغرافیایی آن به شرح : ازشمال به رود قزل اوزن - ازجنوب قله ۲۴۰۰متری قاجار ورشته کوه قافلان کوه وروستای پرنگین- ازغرب روستای هندی کندی - واز شرق به روستاهای آلتین کش وهندی زمین طارم سفلی است . رودخانه دائمی طارم رود که از محدوده خدابنده سرچشمه می گیرد و پس از سیراب نمودن روستا های آغزوج ، کنگه، ونونان ،قشلاق ،چمه ،چمرود ،برنقور، پرنگین وچوبدرچایی به دشت وسیع گیلانکشه می رسد وجود آب شیرین وجلگه حاصلخیز باعث شده این منطقه باداشتن درختان همیشه سرسبز زیتون یکی از بی نظیرترین مناطق دیدنی تبدیل شود ، وجود آتشکده گیلانکشه آثاری ازدوره های قبل ازاسلام با معماری چهارطاقی دوره ساسانی نیز مزید بر زیبایی آن افزوده است.
نام این روستا و سابقه وجود درختان زیتون هزار ساله درآن سفرنامه ناصرخسرو نیز ذکر شده است .دربرخی ازمتون قدیمی به دلیل شاهراه ارتباطی بین سلطانیه که پایتخت بوده وگیلان ازمنطقه گیلانکشه عبور می کردند طارم رود نیز آنجا بوده اسم طارم نیز از این رودخانه گرفته شده است .
آتشکده ی گیلانکشه وکاربردآن این روستادارای ابنیه تاریخی پیش ازاسلام است که مهمترین آن وجود آتشکده معروف گیلانکشه در قسمت جنوب و در دامنه کوههای زیبای قافلانکوه است که ازجمله کاربردهای آتشکده در دوران باستان می توان اطلاع رسانی ازطریق افروختن آتش بر بلندای تپه ای که آتشکده بر روی آن قراردارد و متقابلاٌ در روستای گیلوان که آتشکده آن درفاصله ۷ کیلومتری همدیگر قرار دارد بوده است.
باتوجه به موقعیت جغرافیایی شهرستان طارم و وجود رودخانه بی بدیل "قزل اوزن"که طارم را به دو بخش شمالی وجنوبی تقسیم کرده است و روستاهادارای شیب تقریباٌ تند روبروی هم قراردارند و در گذشته به وسیله افروختن آتش و دود مراتب خطر دشمن را اطلاع رسانی می کردند. آتشکده های طارم تقرباٌ بطور زیگزاگ در روبروی هم بنا شده اند تا متولیان آنه که احتمالاٌ نگهبان روستا بطور شیفتی بوده اند در کمترین زمان ممکن از شرقی ترین جای طارم بطور زیگزاگ یعنی بهرام آباد(قلعه باستانی سمیران) - گیلانکشه_ گیلوان - تشویر -پیرچم - الزین -شاهنشین (ده بهار) -قلات -درام -تاغربی ترین نقطه شهرستان کنونی طارم خطرات احتمالی آمدن دشمن را اطلاع رسانی می کردند .
به نظر می رسد برخی از این آثار گرانبها بر اثر گذشت زمان در برخی از روستاهای طارم ازبین رفته باشند.که خود این نوع اطلاع رسانی در زمان خود دارای اهمیت بالا وهوش سرشار نیاکان مابوده است.
امروزه این آتشکده با نام" بنای گیلانکشه" در سایت سازمان میراث فرهنگی استان زنجان به این شرح توصیف و شناسانده می شود :
بنای معروف به آتشکده گیلان کشه : این بنا در بخش جنوبی روستای گیلانکشه و بر روی بلندی های مشرف بر رود خانه گیلانکشه واقع است. نقشه بنا شامل یک فضای راستگوش گنبد دار است که از سمت جنوب دارای یک ایوان کوچک طاقدار است. نقشه بنا از بیرون به استثنای ایوان، مربع و از داخل تقریبا چلیپایی است. ورودی بنا از سمت جنوب و از طریق درگاهی کوچک است که در دیوار انتهایی ایوان تعبیه شده است. در سمت شرق بنا و چسبیده به آن، در کنار ایوان ورودی بقایای پلکانی موجود است که احتمالا در گذشته از طریق آن به قسمت فوقانی ارتباط می یافت. در اضلاع داخلی بنا طاق نماهایی با قوس جناغی کار شده است. این عناصر نقشه فضای داخلی را به چلیپایی تبدیل کرده است.دربالای هریک از طاق نماها طاقچه های کوچک مثلثی تعبیه شده است. گنبد نیم کره ای بنا بوسیله چهار فیلپوش اجرا شده است. مصالح استفاده شده در بنا، قلوه سنگ و ملاط گچی – آهکی است. بنای گیلانکشه از جنوب به دره رود خانه گیلانکشه، از شرق به خانه های روستا و از شمال و غرب به بخش درختکاری شده مجاور بنا منتهی است. مردم محلی معتقدند که این بنا آتشکده ای از دوران پیش از اسلام است. اما خصوصیات معماری بنا و جزئیات عناصر بکار رفته بیانگر آن است که احتمالا بنا مربوط به دوران میانی اسلام است.
آب وهوا ومحصولات گیلانکشه تنوع آب وهوایی این منطقه موجب ایجاد گونه‌های متفاوتی از زندگی جانوری شده است. وجود گونه‌های متفاوتی از حیوانات وحشی و پرندگان مهاجر وجانوران آبزی گردشگران بسیاری را در مواقعی که شکار مجاز است به این منطقه جذب می‌کند ناحیه ایست دارای آب هوای نیمه گرم که محصولات آن درطول هرفصل ازسال محصول خود را دارد محصولات عمده کشاورزی آن که اکثرا صادر هم می‌شوند عبارت‌اند از: انجیر - انگور - زرد آلو - سیب - لوبیا - خیار - پیاز - گردو - فندق - زیتون - انار وسیر. زیتون و انار و سیر و انجیر از محصولات عمده شهرستان طارم نیز به شمار می‌رود.
فصل بهار: برداشت دانه روغنی کلزا،سیر سیب زمینی گوجه طلایی توت فرنگی و...
فصل تابستان : انواع صیفی جات ومیوه های فصل ازقبیل انگور انجیر سیب زردآلو و...
فصل پاییز : انار زیتون سبز پیاز و...
فصل زمستان : زیتون روغنی وانواع سبزی از قبیل کرفس کاهو تربچه و....
منبع[ویرایش]
وبلاگ روستای گیلانکشه
