شبستر
استان آذربایجان شرقیشبستر یکی از شهرهای غربی استان آذربایجان شرقی در ۳۰ کیلومتری صوفیان و ۶۰ کیلومتری تبریز واقع شده که زادگاه خالق گلشن راز است.
پیشینه تاریخی[ویرایش]
بر پایه اسناد و آثار تاریخی همچون تپه حسنلو در روستای دیزج‌خلیل و کول‌تپه ثابت شده که منطقه شبستر پیش از ورود آریایی‌ها به فلات ایران مسکونی بوده و حکومت‌هایی نظیر محلی اورارتو بر این منطقه تسلط داشته‌اند.این شهر زادگاه شاعران و عارفان بسیاری نظیر شیخ محمد خیابانی و میرزا علی معجز شبستری است. شیخ محمود شبستری صاحب آثاری همچون حق‌الیقین، سعادت‌نامه بوده و مثنوی گلشن راز از مهم‌ترین مشاهیر این شهر محسوب می‌شود.
محصولات کشاورزی[ویرایش]
شبستر یک منطقه کشاورزی است و باغ‌های میوه و تاکستان‌ها، این منطقه را در بر گرفته‌اند.
فرآورده‌ها و محصولات کشاورزی شبستر را
گندم ،
جو ،
بنشن ،
دانه‌های روغنی ،
گیاهان علوفه‌ای ،
گلابی ،
سیب ،
گردو ،
زردآلو ، گیلاس،
آلبالو ، گوجه، آلو و هلو تشکیل می‌دهند.
جاذبه های گردشگری[ویرایش]
دریاچه ارومیه و جزایر و بنادر آن، آبشار عیش آباد و ارتفاعات منطقه از جاذبه‌های طبیعی شهرستان شبستر محسوب می‌شوند. منطقه کوزه کنان شبستر مهم ترین ناحیه ساخت صنایع دستی سفالی این ناحیه است.
← بندر شرفخانه، بزرگترین بندر ساحلی دریاچه ارومیهبندر شرفخانه، بزرگترين بندر ساحلي درياچه اروميه است كه در بخش مرکزی شهرستان شبستر واقع شده و رشته‌اي از راه آهن تبريز– جلفا به آن منتهي مي‌شود. در اين بندر تاسيسات نسبتاً مهم بندري و انبارهاي كالا وجود دارد.از نظر اقتصادي، قرار گرفتن بندر شرفخانه در ساحل شمالي درياچه اروميه حائز اهميت است. در فصل تابستان تعداد كثيري از مردم به منظور استفاده از آب و لجن درياچه براي آب درماني و لجن درماني به اين بندر وارد مي‌شوند. همچنین براي استفاده مسافران، قايق‌هاي مسافربري نیز در این منطقه موجود است.
اين بندر در شمال شرقي درياچه، در فاصله ۴۹ كيلومتري صوفيان و ۳۰ كيلومتري جنوب شبستر و ۸۸ كيلومتري غربي تبريز واقع شده است.
← آرامگاه شیخ محمود شبستریآرامگاه شیخ محمود شبستری، سراینده گلشن راز آرامگاه سعدالدین محمود بن عبدالکریم بن یحیی موسوم به شیخ محمود شبستری به همراه مزار استاد او بهاءالدین یعقوب تبریزی در باغ گلشن راز شبستر قرار گرفته‌است.شيخ محمود شبستري يكي از بزرگان ادب و عرفان پارسي در سال‌هاي پاياني قرن هفتم و اوايل قرن هشتم هجري محسوب مي‌شود. وي به سال ۶۸۷ ه.ق بر اثر بيماري در همان شهر درگذشت. در اين ميان گرچه روزگار مجال ديدن بيش از ۳۳بهار را به وي نداد اما وي در همين مدت كوتاه آثاري به جاي گذاشته كه هر يك در عرفان و ادب پارسي جايگاه ويژه‌ای دارد. آثاري همچون مثنوي سعادت نامه مرآت المحققين، زمان و مكان، معراجيه ، شاهنامه ، كنزالحقايق و حق اليقين في معرفه رب العالمين نگاشته هاي وي را شامل مي‌شوند.
اما آنچه شيخ را شهره ايران و جهان ساخته مثنوي گلشن راز اوست كه در سال ۷۱۷ ه. ق در پاسخ ۱۷ سوال از مسائل عرفاني اهالي خراسان سروده است. يادآور مي شود اروپاييان از قرن ۱۷ ميلادي با آثار شيخ محمود شبستري آشنا شده و گلشن راز وي به زبان‌هاي لاتين ، انگليسي و آلماني ترجمه و چاپ شده است.بنای این آرامگاه به سال‌های پایانی سده هفتم هجری می‌رسد؛ البته بعدها در دوران سلطنت محمد شاه قاجار توسط وزیر وی حاجی میرزا آغاسی تخریب و از نو ساخته شد. سنگ‌نبشه‌های مرمرین نقش‌برجسته نیز در سال ۱۲۶۷ هجری برروی مزار شیخ محمود و بهاءالدین گذاشته شد. میرزا حسن‌خان سپهسالار در سال ۱۲۹۷ هجری این بنا را مرمت کرد. شكل و طراحي مجموعه فوق كه به سبك معماري سنتي ايراني و اسلامي است به شكل يك انگشتري است كه در محل نگين انگشتر، محل دفن شيخ محمود جاي گرفته است .
← روستای سیسروستای سیس، گنجینه ای از آثار تاریخی و باستانی این روستا در ۱۴ کیلومتری شبستر، در سر راه صوفیان به شبستر واقع شده و دارای آثار تاریخی متعددی همچون قیزیل داش است. قیزیل داش یا سنگ سرخ در کمره یکی از تپه های غربی سیس قرار دارد و قسمت فوقانی آن دو طبقه و دور آن با حروف کوفی تزئینی عباراتی به طور برجسته حک شده است.علاوه بر این، در قسمت های مختلف سنگ تزئینات و نوشته های دیگری نیز وجود دارد که در پیوند با اشکال هندسی دور تا دور صندوق، نمونه‌ای عالی از هنر حجاری را به وجد آورده است.مزار پیر رجب در تپه ای بالاتر از قیزیل داش قرار دارد.
قبر درون اطاقکی است که سقف آن با دو ستون چوب نگهداری می شود. این مزار، محل زیارت اهالی منطقه است و مردم در روزهای متبرک مذهبی با قربانی و نذر به زیارت ان می روند.علاوه بر مزار پیر رجب، مزار شیخ اسماعیل که از عرفای بزرگ قرن ۷ و ۸ هجری قمری بوده در مدخل روستای سیس وسط قبرستانی واقع شده است. این قبر با دو قطعه سنگ سیاه زیر گنبد فرسوده ای قرار دارد. قطعه سنگ بزرگ آن گویا در گذشته سرلوحه و ابهتی داشته است. نزدیک مزار شیخ، مجسمه قوچ سنگی بزرگی وجود دارد که مورد توجه اهالی روستا است و مقدس شمرده می‌شود. مسجد محمد حنیفه، میر پنج و مقبره باله حسن از دیگر مکان‌های مذهبی روستای سیس است. مسجد محمد حنیفه در مرکز روستا واقع شده و مسجد جامع قریه به شمار می‌آید. بنای آن آجری و گنبددار است، ایوانی با ستونهای چوبی در جلو آن تعبیه شده است.
مقبره باله حسن، در کنار مسجد روستا قرار دارد که سقف و قسمتی از دیوارهای آن فرو ریخته است. درون مقبره دو قطعه سنگ سیاه و شکسته بر روی قبر منسوب به باله حسن نهاده شده که دارای نوشته‌های مذهبی و اوراد است. باله حسن از مریدان شیخ شهاب الدین اهری بوده است. مسجد میر پنج، مقابل شهرداري خامنه و در كوچه مير پنج قرار گرفته است مسجد حسین خان میرپنج در تاريخ ۱۲۸۴ هجري قمري توسط حسين خان مير پنجه سردار توپخانه مظفرالدين شاه قاجار بنا نهاده شده و در سال ۱۳۸۶ به ثبت آثار ملي ايران رسيده است.
فهرست روستاهای شهرستان شبستر[ویرایش]
بخش صوفیان[ویرایش]
← دهستان چله خانهتازه کند/چله خانه سفلي/چله خانه عليا/
خواجه مرجان /
قم تپه (قوم تپه)/
گمرک سهلان /
اندبیل/
قره آغاج /
کلاش/
گروس/
مرودیزج/ايستگاه سهلان
← دهستان رودقاتالوچه ملک /امند/
ایوند /
پردول /
تازه کند /
ترپ /
چراغلو /
زبرلو /
زین اباد /
سار /
ساری قیه /
سهرل /
کلانکش /
کهل /لار (لاري)/مزرعه/
منور /
موجومبار /
ورکش /
هرزنق← دهستان ميشوجنوبيکندرود /گل اباد/
نظرلو /باغ وزير/
سرکندیزج /
سفیدکمر / (اسم كمر)/علي اكبرلو/
مهتراحمد /نعمت الله/
هارونیه / (هارون اباد)/
← شهرهاصوفیان/
نظرلو/گل اباد/
تازه کند/چله خانه عليا/
سرکندیزج /نعمت الله/امند/
سار/
گروس/مزرعه
بخش مركزی[ویرایش]
← دهستان سيساق كهريز/اميرذكريا/
بیگجه خاتون /غلاملو/درويش بقال/
زنگی /
زیناب /
ساربانقلی /عليشاه/ملك زاده
← دهستان گوني شرقيبنیس /
دیزج خلیل /
شانجان /قلعه حسن اباد/گاوداري جهاد/
نوجه ده /پادگان قدس
← دهستان گوني مركزئداریان/
شنگل اباد/علي بيگلو/كافي الملك/
کوشک/
مشنق /يوسف اباد
← شهرهاخامنه/شبستر/شرفخانه/شندآباد/سيس/وايقان/كوزه كنان/
علیشاه/
بنیس/
دیزج خلیل/
علی بیگلو/
داریان/
امیرذکریا/
زیناب/ساربانقلي/كافي الملك
بخش تسوج[ویرایش]
← دهستان چهرگانامستجان /
انگشت جان /
توپچی /
غلما نسرای /چشمه كنان/
چهرگان /
قزلجه← دهستان گوني غربيتیل/
شیخ ولی/
هریس/هفت چشمه/الماس/حيدراباد/
قره تپه/قلعه مراغوش/مقبره علي علمدار
← شهرهاتسوج/
تیل/قره تپه/هفت چشمه/شيخ ولي/هريس/چشمه كنان/چهرگان
[۱]
